Қазақстандағы жаңа діни ағымдар

Кіріспе
Қазақстандағы жаңа діни ағымдар
Негізгі бөлім
1. Жаңа діни ағымдардың топтастырылуы.
2. Неохристиандық бірлестіктер
3. Неоориенталистік ағымдар
4. Шайтандық топтар
5. Саентологиялық ілім
Қолданылған әдебиететр тізімі

Жаңа діни ағымдарға (Дәстүрлі емес діндерге) жаңадан пайда болған (ХІХ немесе ХХғғ.), ешқандай этносқа қатысы жоқ діндер жатады. Олардың діни ілімі нақты мемлекет немесе халық тарихымен терең байланыспайды. Кейбір діни ағымдар өздерін саналы түрде мемлекет пен қоғамдағы негізгі діндерге қарсы. Көптеген пікірлер бойынша, дәстүрлі емес культтердің догматтары канондық догматтарға қарсы болып келеді. Жаңа діни ағымдар жиі дәстүрлі емес немесе альтернативті діндер деп атайды.
Жаңа діни ағымдардың пайда болу себептеріне қарай, зерттеушілер оларды саяси, дүниетанымдық, жеке әлеуметтік үдерістермен байланыстырады. Оларға бірінші кезекте теріс көңіл-күйдің бастауы болған адамзаттың ғаламдық мәселелерін жатқызады. Жаңа діндер, жалпы дін сияқты, бұлдыр-компенсаторлықты, дүниетанымды, реттеуші, коммуникативтік қызметін орындайды. Дәстүрлі емес діндер бұлдыр пішінде қажеттілік қарым-қатынаста, жанасушылықта, рухани жақындық арқылы өмірдің төл бейнесін қалпына келтіруге тырысады. Олардың біреулері өзін мемлекетке және қоғамға қарама - қарсы қояды. Оның таратылуының басты аспабы белсенді миссионерлік қызмет болып табылады. Дәстүрлі емес діннің басым көпшілігі жасөспірімдерді қамтуға тырысады. Негізгі миссионерлік жұмыс өткізілетін әлеуметтік топ ретінде жастар болады. Дәстүрлі емес діндерде жасөспірімдерді біртүрлі құпия инициациясының жүйесі, экзотикалық, төтеншелік тартады.
Жаңа діни ағымдардың топтастырылуы.
Жаңа діндер өзінің сипаты жағынан алуан түрлі және көп болады. Дүниетаным негізіне сәйкес догматиктар жаңа діни ағымдарды бірнеше түрлергу бөледі:
1. Неохристиандық бірлестіктер. Олар өзінің христиандыққа мұраға деген бағдарлауын мәлімдейді, алайда оның түсіндірмесі үшін дәстүрлі христиандық тән емес сызбалар пайдаланылады, шығыс діндердің элементтері қамтылынады, ақыр заманнын тез жақындауында тірек пайда болады. Оларға ТМД - да таралған келесі ұйымдарды жатқызуға болады: «Бірлестіктің халықаралық шіркеуі», «Құдай балалары», «Соңғы Өсиеттің шіркеуі» (Виссарион шіркеуі), «Богородтық туыстық», «Ақ туыстық» және т.б.
Кейбір ілімдерде өзінің жеке «Жаңа ашулары», яғни қасиетті деп саналатын мәтіндері (мысалы, Виссарионның «Соңғы Өсиеті») болады. Басқалары канондық мәтіндерден қатты ерекшелінетін Інжілдің өз аудармаларын және интерпретацияларын береді (мысалы, Иегова куәгерлері және мормондар).
Қазіргі таңда Қазақстанда «Иегова куәгерлерінің» 59 діни бірлестіктері тіркелген.
«Игова куәгерлері» - ұйымның негізі қалаған Чарльз Тейз Рассел. Ол 1878 ж. Питсбургте өзінің шіркеуін құрды. 1884 жү Расселдің құрылған шіркеуі негізінде «Күзет мұнараның, Інжілдің және трактаттардың қоғамы»

1.Абуов А. П., Смагулов Е. М. «Қазақстандағы діндер» АСТАНА, - 2011, -225 с
2 Агенттік төрағасы Қ. Лама Шарифтің Қазақстан дінтанушыларының II форумында сөйлеген сөзі Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік-конфессиялық қатынастар: проблемалары мен болашағы - http://www.din.gov.kz/kaz/press-sluzhba/doklady_i_vystuplenija/
3 Абдрахманов С.: «Еркіндік сенімі бәріне рұқсат етілген емес» http://www.din.gov.kz/rus/press-sluzhba/publikacii
4 Новикова Г. «Құқықтық механика деструктивті ілімдерден қорғау» http://www.din.gov.kz/rus/press-sluzhba/publikacii
5 Ресейдегі діндер тарихы: Учебник /Под общ.ред. Н. А.Трофимчука. – М.: Изд-во РАГС, 2002. -592 с.

Пән: Дінтану
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
Кіріспе
Қазақстандағы жаңа діни ағымдар
Негізгі бөлім
1. Жаңа діни ағымдардың топтастырылуы.
2. Неохристиандық бірлестіктер
3. Неоориенталистік ағымдар
4. Шайтандық топтар
5. Саентологиялық ілім
Қолданылған әдебиететр тізімі

Қазақстандағы жаңа діни ағымдар
Жаңа діни ағымдарға (Дәстүрлі емес діндерге) жаңадан пайда болған (ХІХ немесе ХХғғ.), ешқандай этносқа қатысы жоқ діндер жатады. Олардың діни ілімі нақты мемлекет немесе халық тарихымен терең байланыспайды. Кейбір діни ағымдар өздерін саналы түрде мемлекет пен қоғамдағы негізгі діндерге қарсы. Көптеген пікірлер бойынша, дәстүрлі емес культтердің догматтары канондық догматтарға қарсы болып келеді. Жаңа діни ағымдар жиі дәстүрлі емес немесе альтернативті діндер деп атайды.
Жаңа діни ағымдардың пайда болу себептеріне қарай, зерттеушілер оларды саяси, дүниетанымдық, жеке әлеуметтік үдерістермен байланыстырады. Оларға бірінші кезекте теріс көңіл-күйдің бастауы болған адамзаттың ғаламдық мәселелерін жатқызады. Жаңа діндер, жалпы дін сияқты, бұлдыр-компенсаторлықты, дүниетанымды, реттеуші, коммуникативтік қызметін орындайды. Дәстүрлі емес діндер бұлдыр пішінде қажеттілік қарым-қатынаста, жанасушылықта, рухани жақындық арқылы өмірдің төл бейнесін қалпына келтіруге тырысады. Олардың біреулері өзін мемлекетке және қоғамға қарама - қарсы қояды. Оның таратылуының басты аспабы белсенді миссионерлік қызмет болып табылады. Дәстүрлі емес діннің басым көпшілігі жасөспірімдерді қамтуға тырысады. Негізгі миссионерлік жұмыс өткізілетін әлеуметтік топ ретінде жастар болады. Дәстүрлі емес діндерде жасөспірімдерді біртүрлі құпия инициациясының жүйесі, экзотикалық, төтеншелік тартады.
Жаңа діни ағымдардың топтастырылуы.
Жаңа діндер өзінің сипаты жағынан алуан түрлі және көп болады. Дүниетаным негізіне сәйкес догматиктар жаңа діни ағымдарды бірнеше түрлергу бөледі:
1. Неохристиандық бірлестіктер. Олар өзінің христиандыққа мұраға деген бағдарлауын мәлімдейді, алайда оның түсіндірмесі үшін дәстүрлі христиандық тән емес сызбалар пайдаланылады, шығыс діндердің элементтері қамтылынады, ақыр заманнын тез жақындауында тірек пайда болады. Оларға ТМД - да таралған келесі ұйымдарды жатқызуға болады: Бірлестіктің халықаралық шіркеуі, Құдай балалары, Соңғы Өсиеттің шіркеуі (Виссарион шіркеуі), Богородтық туыстық, Ақ туыстық және т.б.
Кейбір ілімдерде өзінің жеке Жаңа ашулары, яғни қасиетті деп саналатын мәтіндері (мысалы, Виссарионның Соңғы Өсиеті) болады. Басқалары канондық мәтіндерден қатты ерекшелінетін Інжілдің өз аудармаларын және интерпретацияларын береді (мысалы, Иегова куәгерлері және мормондар).
Қазіргі таңда Қазақстанда Иегова куәгерлерінің 59 діни бірлестіктері тіркелген.
Игова куәгерлері - ұйымның негізі қалаған Чарльз Тейз Рассел. Ол 1878 ж. Питсбургте өзінің шіркеуін құрды. 1884 жү Расселдің құрылған шіркеуі негізінде Күзет мұнараның, Інжілдің және трактаттардың қоғамы ұйымдастырылды, ал 1931 жылдан бастап бұл ұйым Иегова куәгерлері деп аталынады. Қазақстан территориясында Иегова куәгерлері ілімнің таралуы мен қауымдардың құрылуы ХХ ғ. 40-50 жж. болды.
Иегова куәгерлерінің ілімі протестантимзнен пайда болды, бірақ негізгі христиандық түсіндірмелер өзінің жеке түсіндірмесіне ие болды. Олардың іліміне сәйкес біртұтас Құдайдың есімі - Иегова болды. Ұйымның мүшелері Троицаны, яғни Құдайдың үш тұрғыда тіршілік етуін (Құдай-ата, Құдай-бала және қасиетті рух тұрғысында) қабылдамайды. Олар Иисус Христосты Құдайдың бірден-бір ипостасі емес, ал Құдайдың ең алғашқы жаратылуы, қасиетті адам Михаил Архангелмен теңестірілетін оның ең жоғарғы туындысы деп түсінеді. Иисус крестке емес, бағанаға керілген деп Иегова куәгерлері есептейді, соныдқтан діни таңба ретінде кресті пайдаланбайды. Икона мен крестке табынуды олар пұтқа табынушылық деп санайды.
Иегова куәгерлері кез-келген мемлекетті шайтанның қаруы ретінде санайды, оларға әскерде болуға, мемлекеттік әнұранды айтуға, сайлауларға қатысуға, ресми құрылымдарда қызметте болуға қатаң тыйым салынған, бірақ салықтарды төлеуге болады. Иегова куәгерлері әртүрлі зайырлы ұйымдарға енбейді. Олар қан құюға қарсы болады. Көптеген христиандық бағыттар Иегова куәгерлерін христиандар деп санамайды. ҚР-да Әулиелердің Иисус Христос Шіркеуінің (мормондар) алғашқы ұйымы 2000 жылы тіркелген болатын.
Бұл ұйымды 1830 ж. АҚШ-да Джоеф Смит құрды. Оның өлімінен кейін шіркеуді 12 апостолдардың шіркеу кеңесі басқарды, бұл кеңес ары-қарай басқару кеңесіне ауыстырылды. Інжілден басқа, мормондар өзінің діни практикасында өзінің жеке жазуларына да негіздейді, олардың ішінде Мормон кітабы, Ілім және өсиет, Асыл інжу. Дж.Смит авторының бұл үш кітабы інжіл сияқты өте маңызды болып табылады.
Шіркеудің рәсімдік тәжірибесінде дәстүрлі христиандық конфессиялардың өкілдері соқыр сенімді және неопұтқа табынушылық деп аталатын діндер кездеседі. Шіркеудің ұйымдасуы қатаң иерархияға сәйкес құрылады: басында пайғамбар тұрады, оның қол астында коллегия болады - 12 апостол және 70 оқушы. Қауымның мүшелері арасында ақсақалдар, діндар басшылары, ұстаздар, епископтар және т.б. ерекшелінеді. Шіркеу мүшелері міндетті түрде десятина сияқты салықты төлеу керек. Мормондар белсенді миссионерлік жұмысты жүргізеді, олардың қауымдары әлемнің көптеген елдерде бар.
Неоориенталистік ағымдар (бағыттаушы сөзінен - шығыс). Бұл ұйымдардың негізіне шығыстық діни-философиялық жүйелер - индуизм, кришнаизм, буддизм, конфуцишылдық т.б. жатады. Әдетте, шығыс діни ағымдар көп қайта жасалынады және батыс елдері үшін өте ыңғайлы түрінде болады. Неоориенталисттік ағымдарға Кришна санасы қоғамы, Брахма Кумарис, Трансцендеталды медитация, Аум Синрике сияқтты ұйымдар жатады. Олардың қызметінде медитацияны қоса, әртүрлі психологиялық техникалардың көмегімен адамның ішкі мүмкіндіктерін ашуға негізгі акцент жасалынады. Олардың ілімдерінің мазмұны - медитация. Олардың медитациялық тәжірибесі жанды құтқаруға арналған. Мұнда медитациялық тәжірибені орындауда белгілі-бір сөздер айтып, дыбыстар шығарып оларға мистикалық маңыз береді.
Қазақстанда қайта тіркеуден Кришна санасы қоғамның 8 діни бірлестіктері өтті: Кришна санасының халықаралық қоғамы Кришна санасының қозғалысы немесе Харе Кришна қозғалысы болып белгілі.
Кришналықтар өзін жиі вайшнавалықтар (вайшнавалықтар - Вишну құдайының сыйлаушылары) деп атайды. Қозғалыстың негіздеушісі Шрила Прабхупада (1896-1977 жж.) Индияда туды, 1965 ж. АҚШ-қа қоныс аударған, сонда 1966 ж. Кришна санасының халықаралық қауымдастық қоғамын құрды.
Кришнаиттың діни өмірінде маңызды орынды аскеттік тәжірибеге негізделген Адам өз материалдық дененің қажеттіліктерін минимумға дейін шектеу керек, тек солай ғана ол өзінің санасының деңгейін және рухани байлығын жетілдіре алады. Өз-өзін шектеу әрекеті өз ішінде пендешілік өмірден және барлық игіліктерден бас тартуынан тұрады. Кришнаизм қатал түрде өзінің ізбасарларының тәртібін реттейді, қатал азықтық шектеулер бекітілген. Уақыттың көп бөлігі медитацияларға бөлінеді. Қазіргі таңда бұл ағым бүкіл дүниежүзінде кең таралған. Ізбасарлардың көп бөлігі АҚШ-да және европа елдерінде кездеседі. Индияның өзінде Прабхупада ізбасарлары онша белгілі емес.
Шайтандық топтар. Оларға Шайтан шіркеуі, әзәзіл культін және ең зұлымды антигумандық бірлестіктердің басқа түрлерін жатқызуға болады. Олар өздерін зұлымдықты таратушылар және христиандықтың антиподы деп санайды. Қазіргі заманғы сатанизм көбінесе антихристиандық бағыттағы секталардың және ағымдардан тұрады. Олардың жалпы белгісі моральді белсенді түрде қабылдамау және Құдай тираниясымен күрес жүргізетін қарсылас ретінде шайтан образын идеалдандыру болып табылады. Негізінен шайтандық секталар дін мен моральдік құдыретінен бас тартатын жастарға сүйенеді. Көбінесе жастардың мұндай секталарға енудің бірден-бір себебі - ол тылсымға деген енуінің құштарлық және есірткінің қызығына түсу. Сатана символикасы жиі кезде қазіргі заманғы жастар арасындағы субмәдениетпен және рок-музыканың өкілдерімен пайдаланылады. Кейбір кезде сатанисттер интеллектуалдық клуб ретінде жасырынады. Жасөспірімдерді сиқырлы күштің, бассыздықтың, күш культінің болуы тартады.
Саентологиялық ілім. Бұл атау ағылшын сөзі science - ғылым деген сөзден пайда болды. Осы ілім әртүрлі ғарыштық діндерді (бір үлгідегі өкіл і - Рон Хаббардтың Саентология шіркеуі) біріктіреді. Оның Дианетика: рухани денсаулықтың замануаи ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.