Ірі қара гигиенасы

1. Ірі қараны күтіп.бағу жүйелері мен ұстау әдістерін гигиеналық тұрғыдан бағалау
2. Ірі қараға арналған қора.жайға қойылатын санитариялық.гигиеналық талаптар
3. Бұқалар гигиенасы
4. Сиырлар гигиенасы
5. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Қазақстан Республикасында мал шаруашылығының жетекші салаларының бірі - ірі қара шаруашылығы. Халықты азық-түлік өнімдерінің негізгі түрлерімен /ет, сүт және т.б./ қамтамасыз ету осы саланың өркендеуіне тікелей байланысты. Сондықтан малды күтіп-бағу және ұдайы өсіру жүйелерін жақсарту, микроклиматты ыңғайлы ету, азықтандырудың гигиеналық жағын жақсарту, селекциялық тұқым асылдаңдыру жұмыстарын жетілдіру, шымыр да шыныққан төл өсіру, малдың сан-салалы ауруларымен күрес, сауу гигиенасы, яғни тазалығы мен сүт сапасын арттыру басты міндет болып табылады.
Қолда-жайылымдаұстау сауын сиыр шаруашылығында анағұрлым кең тараған жүйе. Қолда бағу кезеңінде мал қора-жайда, ал жайылым кезеңінде жасанды немесе табиғи өрісте ұсталады. Малдәрігерлік гигиена тұрғысынан ол малдың физиологиялық жағдайына толық сай келеді. Себебі, мұндайда мал еркін жүріп күн сәулесіне қыздырынады, белокқа, витаминге, микроэлементке бай аса құнды шөпке жайылады. Жайылым кезеңінде малдың жалпы жағдайы жақсарады, өнімділігі артады, қыстыкүні қолда бағылған кездегі кейбір ауру – сырқаудан өздігінен айығады.
Қолда-лагерьде бағужүйесінде мал жайылым кезеңінде жеңіл жаппалармен, басқа да қосалқы қора-жайлармен, сондай-ақ сауын қоңдырғыларымен жабдықталған жазғы лагерьде ұсталады. Мал ұстаудың бұл жүйесі оның денсаулығына оңды әсерін тигізеді және ол малды қыста қолда бағу үшін де, кезінде негізгі фермада жөңдеу жұмыстарын, сондай-ақ малдәрігерлік-санитариялық сақтық шараларын жүргізуге мүмкіндік береді.
Қолда (қолда-серуендетіп) бағужүйесінде мал жыл бойы ферма қорасы мен серуендету алаңында ұсталады. Бұл әдіс мал көп шоғырланатын сүт және ет өндіретін шаруашылықтарда қолданылады. Мұндай жүйе кезінде малды жайылымда ұстау тиімсіз деп табылады. Керісінше, бұл кезде мал қалқаларда серуендетіліп, шабылған көк балаусамен азықтандырылған орынды және экономикалық жағынан тиімді деген тұжырым бар.
Сиырды күтіп-бағу әдістері.Дүние жүзі тәжірибесінде барлық жерде сауын сиырларды күтіп-бағудың байлап және байламай ұстау әдісі қолданылады.
Сиырларды байлап бағукезінде еңбек өнімділігін арттыру үшін бүкіл технологиялык операциялар механикаландырылады, жартылай автоматты бас жіптер, сүт түтіктері қолданылады, сиыр сауын алаңында сауылады, азық үлестіру мен қи шығаруға механикаландырылған құралдар пайдаланылады, күтіп-бағудың бұл: әдісі кезінде шаруашылық мамандары мен мал күтушілерге олардың денсаулығы мен өнімділігін бақылау жеңіл. Тұрақты азықтандыру және суару, тынығу және сауу орнының болуы, жылы да құрғақ төсеніш құрылғы, кең де жарық жақсы желдетілген қора – жай, жеке-жеке азықтандырып, сауу, тағы басқа операциялар күтіп-бағудың бұл әдісі кезінде сиырлардың өнімділігін тиімді түрде арттыруға мүмкіндік береді.
Малды байлаусыз күтіп – бағудың әдісі еңбек шығынын аздап кемітеді, еңбекті көп қажет ететін процестерді өте жақсы механикалаңдыруға мүмкіндік

1.Мырзабеков Ж.Б.,Ибрагимов П.Ветеринариялық гигиена Алматы, Білім, 2005ж.
2.Алтунин Д.А., Журба B. Ядовитые растения кормов на кормовых участках. М., Росагропромиздат, 1989г.
3.Байшагиров Д.А. Ветеринарно-санитарные аспекты выращивания ремонтных телок. Алматы, Бастау,2001.
4.Вильнер A.M. Кормовые отравления. М, Колос,1974.
5.Волков Г.К. Гигиена крупного рогатого скота на промышленных комплексах. М., Россельхозиздат, 1978.
6.Волков Г.К. и др. Ветеринарные - санитарные и зоогигиенические проблемы промышленного животноврдства. М., Колос,. 1979.