Мемлекеттік қызметтің ұғымы

Жоспар:

1. Мемлекеттік қызметтің ұғымы;
2. Мемлекеттік қызметтің принциптері;
3. Мемлекеттік лауазым;
4. Мемлекеттік қызметшілерді жүйелеу;
5 Мемлекеттік қызметті өткеру;
6. Мемлекеттік қызметшілердің қызметін ынталандыру.

1. МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТТІҢ ҰҒЫМЫ
Ғылыми және оқулық құқықтық әдебиеттерде мемлекеттік қызметті кең және қысаң мағынада түсінеді. Мемлекеттік қызмет кең мағынада кызметшілердің өздерінің міндеттерін (жұмысын) мемлекеттік ұйымдарда: мемлекеттік өкімет органдарында, кәсіпорындарда, мекемелерде, өзге де ұйымдарда орындауға саяды; қысаң мағынада — бұл қызметшілердің өздерінің міндеттерін мемлекеттік органдарда орындаулары.
«Мемлекеттік қызмет туралы» Қазакстан Республикасының 1999 жылғы 23 шілдедегі заңында мемлекеттік қызметтің ұғымы қысаң мағынада берілген. Онда мемлекеттік қызмет,— делінген,— мемлекеттік қызметшілердің мемлекеттік органдардағы мемлекеттік биліктің міндеттері мен функцияларын іске асыруға бағытталған лауазымдық өкілеттігін атқару жөніндегі қызметі.
Ал, лауазымдық өкілеттікі заңдарда белгіленген құқықтары мен негізгі міндеттері бар мемлекеттік қызметшілердің өз
қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың алдында тұрған мақсаттар мен міндеттерге жауап беретін, нақты мемлекеттік лауазыммен көзделген өкілеттік ұғынылады.
Мемлекеттік кызметтің құқықтық негізіне Қазақстан Республикасының Конституциясы, жоғарыдағы аталған Заң, «Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттігінің мәселелері туралы» 1998 жылғы 12 қарашадағы №4141 және «Мемлекеттік қызмет кадрларымен жұмысты жетілдіру мәселелері туралы» 1999 жылғы 24 акдандағы №13 өкімдері, республиканың өзге де нормативтік-құкықтық актілері жатады.
«Мемлекеттік қызмет туралы» Заңмен реттелмеген мемлекеттік қызметпен байланысты қатынастар республиканын еңбек, зейнетақы туралы және өзге де зандармен реттеледі.


2. МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТТІҢ ПРИНЦИПТЕРІ
Мемлекеттік қызмет Қазақстан Республикасы заңдарынан, соларға сәйкес қабылданған занға тәуелді актілерден, сондай-ақ құкықтык ғылым мен басқару ғылымы тұжырымдаған нақты негізге алынатын принциптерге негізделеді. Олардың түрлері мемлекеттік кызмет туралы Занда нақтыланған. Оларға мына төмендегі принциптер жатады.
1. Заңдылық. Бұл ешкімді де тыс қалдырмайтын әмбебап принцип болып табылады. Мемлекеттік өкімет органдары, лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының Конституциясы мен зандарын сақтауға міндетті.
2. Қазақстандық патриотизм (Отанға деген сүйіспеншілік).
3. Мемлекеттік өкіметгің заң шығарушылық, атқарушылық және сот тармақтарына бөлінуіне карамастан, мемлекеттік қызмет жүйесінің біртұтастығы.
4. Азаматтар құықтарының, бостандықтарының және заңды мүдделерінің мемлекет мүдделері аддындағы басымдығы.
5. Мемлекеттік қызметтің жалпыға ашықтығы, яғни Республика азаматтарының өз кабілеттері мен кәсіби даярлығына сәйкес мемлекеттік қызметке кіруге және мемлекеттік қызмет бойынша жғгарылатуға тең құқылығы.
6. Жоғары тұрған мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар өз өкілеттігі шегінде кабылдаған шешімдерді орындаудың бағынышты мемлекеттік қызметшілер мен төменгі мемлекеттік органдардың қызметшілері үшін міндеттілігі.
7. Мемлекеттік кызметшілердің бақылуда болуы және есептілігі.
8. Мемлекеттік қызметшілердің құқықтық және әлеуметтік қорғалуы. Бұл кызметке кіретін азаматтардың алдындағы мемлекеттің өзіне алған міндеттемелерін сөзсіз орындау және мемлекеттік қызметшіге заңсыз тиіспеуге құкыктық кепілдіктерді қамтамасыз ету болып түсініледі.
9. Мемлекеттік қызметшілердің міндеттерін адал, ынталы аткарғаны, ерекше маңызды және күрделі тапсырмаларды орындағаны үшін көтермелеу.

Пайдаланылған әдебиеттер:
А. Ибраева, Г. Әлібаева, Қ.Айтхожин «Құқықтану» Алматы 2006 ж.
Баянов «Мемлекеттік құқық негіздері» Алматы 2003ж.
Е.Қуандықов, Ш. Маликова, С. Есетова «Құқықтану» 2007ж.