Білім сапасын арттырудағы мұғалімнің рөлі

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
2.1. Білім сапасын артттырудағы мұғалім рөлі
2.2. Мұғалім шығармашылығы
2.3. Педагогтің сапалы көрсеткішін зерттеу және талдау
2.4. Білім беруді ақпараттандыру процесі
2.5. Білім беру барысында ақпараттық .коммуникациялық технологияларды пайдалану
3. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Мақсаты: Білім сапасын арттырудағы мұғалім шығармашылығы мен әдістемесінің рөлін зерттеу және талдау.
Міндеті:Білім беруді ақпараттандандыру процесі пән мұғалімдеріне, әдіскерлерге, білім мекемелерін басқарушыларға жаңа ақпараттық технологияны өз қызметтеріне жан-жақты пайдалану саласына мән беріп, мұғалім рөлін анықтау.
Жұмыстың өзектілігі:Білім беру сапасы – қоғамдағы білім беру үрдісінің жағдайын, нәтижесін, сондай-ақжеке тұлғаның кәсіптілігінің қалыптасуын және даму болашағының қажеттілігін анықтайтын әлеуметтік категория. Білім беру сапасы білім беру мекемелеріндегі жастарды оқыту мен тәрбиелеу қызметтерінің әр түрлі көрсеткіштерінің жиынтығы, яғни білім беру мазмұны, оқыту формасы мен әдістері, материалдық техникалық базалары, т.б. бойынша анықталады.
Білім сапасы мұғалімдер қызметінің сапасына тікелей байланысты. Мұғалім жайлы Ахмет Байтұрсынов былай деген: … « Мұғалім қандай болса, мектеп те сондай болмақшы. Яғни, мұғалім білімді болса, ол мектептен балалар көбірек білім алып шықпақшы. Солай болған соң, ең әуелі мектепке керегі білімді, педагогикадан, методикадан хабардар, жақсы оқыта білетін мұғалім». Демек білім сапасын көтерудің негізгі тетігі- ұстаз, сондай-ақ, оның теориялық білімі мен кәсіби шеберлігі, шығармашылық қызметі.

1. Ж.Садыбекова, «Оқу-тәрбие үрдісінде ақпараттық-коммуникациялық технологияны қолдану қажеттілігі» // Информатика негіздері. №4, 2008, 4-5 б.
2. М.Ғалымжанова, «Ақпараттық коммуникациялық технологияларды пайдалану арқылы білім беру деңгейін көтеру». Информатика негіздері. №3, 2006, 2 б.
3. Б.А.Әлмұхамбетова, М.А.Ғалымжанова, «Білім беру жүйесі қызметкерлерінің біліктілігін арттыруда ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың қолданылуы». Информатика негіздері, №5, 2008, 17 б.
4. М.А.Ғалымжанова «Педагогтардың ақпараттық –коммуникациялық құзырлылығын қалыптастыру бағыттары», Информатика негіздері, 48 б.
5. Р.Сұрауымбетова «Білім беру деңгейін көтеруде ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың рөлі». Информатика негіздері, №2, 2008, 2 б.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

ОҚО, Қазығұрт ауданы, А.Оразбаева
атындағы жалпы орта мектебінің
бастауыш сынып мұғалімі
Тұрдыкулова Ләззат

Тақырыбы:
Білім сапасын арттырудағы мұғалімнің рөлі

Жоспар
1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
2.1. Білім сапасын артттырудағы мұғалім рөлі
2.2. Мұғалім шығармашылығы
2.3. Педагогтің сапалы көрсеткішін зерттеу және талдау
2.4. Білім беруді ақпараттандыру процесі
2.5. Білім беру барысында ақпараттық - коммуникациялық технологияларды пайдалану
3. Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
Мақсаты: Білім сапасын арттырудағы мұғалім шығармашылығы мен әдістемесінің рөлін зерттеу және талдау.
Міндеті: Білім беруді ақпараттандандыру процесі пән мұғалімдеріне, әдіскерлерге, білім мекемелерін басқарушыларға жаңа ақпараттық технологияны өз қызметтеріне жан-жақты пайдалану саласына мән беріп, мұғалім рөлін анықтау.
Жұмыстың өзектілігі: Білім беру сапасы - қоғамдағы білім беру үрдісінің жағдайын, нәтижесін, сондай-ақ жеке тұлғаның кәсіптілігінің қалыптасуын және даму болашағының қажеттілігін анықтайтын әлеуметтік категория. Білім беру сапасы білім беру мекемелеріндегі жастарды оқыту мен тәрбиелеу қызметтерінің әр түрлі көрсеткіштерінің жиынтығы, яғни білім беру мазмұны, оқыту формасы мен әдістері, материалдық техникалық базалары, т.б. бойынша анықталады.
Білім сапасы мұғалімдер қызметінің сапасына тікелей байланысты. Мұғалім жайлы Ахмет Байтұрсынов былай деген: ... Мұғалім қандай болса, мектеп те сондай болмақшы. Яғни, мұғалім білімді болса, ол мектептен балалар көбірек білім алып шықпақшы. Солай болған соң, ең әуелі мектепке керегі білімді, педагогикадан, методикадан хабардар, жақсы оқыта білетін мұғалім. Демек білім сапасын көтерудің негізгі тетігі- ұстаз, сондай-ақ, оның теориялық білімі мен кәсіби шеберлігі, шығармашылық қызметі.
Жаңа ғасырдағы мектеп алдындағы міндет - егеменді еліміздің жас ұрпағын жан-жақты дамыта отырып тәрбиелеу. Елімізді 2030 жылы барысқа айналдыратын күш - мектеп партасында отырған оқушылар мен 15-20 жас аралығындағы жастар деп Елбасымыз бекер айтқан жоқ. Өйткені Қазақстанның бүгіні мен ертеңі жас ұрпақтың еншісінде. Ал жас ұрпақты жан-жақты, терең білімді, интнллектуалдық деңгейін жоғары етіп қалыптастырудың бірден бір жолы - оқушыға білімді терең игертудің тиімді әдіс - тәсілдерін іздестіру, шығармашылыққа жетелеу. Бұл ретте мұғалімнің терең біліктілігі қажет. Біліктілік - бұл білімдегі, тәжірибедегі, берілген білімді меңгертудегі бейімділік, құндылықты бейнелейтін жалпы қабілеттілік.

Білім сапасын артттырудағы мұғалім рөлі
Білім сапасы мұғалімдер қызметінің сапасына тікелей байланысты. Мұғалім жайлы Ахмет Байтұрсынов былай деген: ... Мұғалім қандай болса, мектеп те сондай болмақшы. Яғни, мғаалім білімді болса, ол мектептен балалар көбірек білім алып шықпақшы. Солай болған соң, ең әуелі мектепке керегі білімді, педагогикадан, методикадан хабардар, жақсы оқыта білетін мұғалім. Демек білім сапасын көтерудің негізгі тетігі- ұстаз, сондай-ақ, оның теориялық білімі мен кәсіби шеберлігі, шығармашылық қызметі. Бұл ретте мұғалімнің терең біліктілігі қажет. Біліктілік - бұл білімдегі, тәжірибедегі, берілген білімді меңгертудегі бейімділік, құндылықты бейнелейтін жалпы қабілеттілік. Біліктілік: білімнің негізінде қалыптасатын үлкен еңбек, яғни жауапкершілікті сезіну; белгілі бір мәселені шешуге қатысу; білім беру технологияларын түсіну, меңгеру, қолдануда қабілеттілік таныту; еңбекке дұрыс қарым - қатынас; кәсібінде үнемі ізденіс таныту. Ақпараттық қажеттілікті сезіну. Көздеген мақсатқа жетуде әдіс- тәсілдердің бір-бірімен сай келуі. Іздеу: әр түрлі базалық мәліметтерді іздестіру; ақпараттармен жұмыс; құжаттармен жұмыс жасай білу және оларды топтай білу. Бейімделу: технологиялар мен ақпараттарды қолдана білуге бейімделу; өзгеріске икемділік таныту; қиындыққа көне және жеңе білу; жаңа шешімдер таба білу. Ынтымақтастықта болу: еңбекте ынтымақтастықта болу;
келіспеушілік пен әр түрлі көзқарастылықта көрегендік таныту; келісе білу,
шарт жасай білу және оны орындау; тілектестік және ынтымақтастық таныту. Жұмысқа ниеттілік: жобаға кірісу; жауапкершілікті сезіну; өз жұмысын ұйымдастыра білу; өткенді жаңамен байланыстыруды ұйымдастыру; қоғам дамуына сын көзбен қарай білу; қиындыққа және сенімсіздікке қарсы тұру; өзінің жеке көзқарасын білдіре білу, т.б.
Сапа өздігінен келмейді. Сапаға жетуде білім мекемесі жұмысының құндылығы - бұл көзделген мақсатқа жету мен басты міндеттерді шешуде өз қызметін құру принципі.
Ол: оқушыларды бірінші орынға қою; жоғары деңгейдегі кәсіптілікпен жұмыс істеу; бірлікте еңбек ету; тұрақты жақсартуға көмек жасау; барлық тұлғалар үшін бірдей еңбек ету; жоғары сапалы қызметпен қамту. Білім сапасын арттыруда тұлғалар қызметін талап деңгейінде ұйымдастырудың мәні зор. Ол қызметтің бағыттары мынандай болып келеді:

Ұйымдастырушылық қызмет:
- педагогтің қызметін ұйымдастыру;
- мұғалімнің оқушы қызметін ұйымдастыруы;
- оқушы қызметіне жағдайдың жасалуы;
- мұғалім мен оқушының өзара байланыс қызметі;
- оқушының өз қызметін ұйымдастыруы.
Жобалаушылық қызмет:
- педагогикалық үрдіске қатысушылардың мүмкін болатын нәтижелерін жобалай білу;
- педагогикалық өзара әрекетті үлгілеу;
- педагогикалық технологияны жүзеге асыру үрдісінде мғаалім мен оқушының даму деңгейін болжау.

Мұғалім шығармашылығы
Мұғалімнің шығармашылығын 4 деңгейге бөледі:
Мұғалім шығармашылығы мынадан байқалады:
1. Алынған көрсеткіштерге талдау жасау;
2. Кезіккен проблемаларды, ситуацияларды сезіну;
Ал, мұның барлығы мұғалімнің кәсіптілігіне байланысты болмақ. Ол біріншіден, өзінің еңбегінің нәтижесін өлшеу біліктілігі мен қызметінде сапалы көрсеткішке жетуі. Екіншіден, практикалық қызметте педагогтің сапалық көрсеткішін зерттеу біліктілігі. Бұл шебер-педагогтің, шығармашыл педагогтіғ өз қызметіне , оның нәтижесіне талдау жасай білу біліктілігін көрсетеді. Әр педагог өз жұмысына талдау жасауда: Неге жеттім? Неге ұмтыламын? Не кедергі жасайды? сұрақтарын басшылыққа алуы тиіс. Мұғалім - өте нәзік инструмент, ол барлық адами қызметтерді өзінде жинақтауға ұмтылады. Ол философ, дирижер, ұйымдастырушы, оқымысты, психолог, артист. Сондықтан оның бойындағы байқалатын қызметтерге сыйластықпен қарай отырып, оны жетілдіруге көмек көрсету және бұл инструменттің ерекшеліктері мен дауысына үн қосу негізгі міндеттердің бірі. Өз елінің сауатты, сапалы азаматы. Жан - жақты дамыған барлық жағдайларда тез шешім қабылдай алатын, техниканы білу, интернет, мейірімді, қамқоршы, ақылшы болуға әрқашан дайын.
Біліктілік:
1. Білімнің негізінде қалыптасатын үлкен еңбек, яғни:
- жауапкершілікті сезіну;
- белгілі бір мәселені шешуге қатысу;
- білім беру технологияларын түсіну, меңгеру, қолдануда қабілеттілік таныту;
- еңбекке дұрыс қарым - қатынас;
- кәсібінде үнемі ізденіс таныту.
2. Ақпараттық қажеттілікті сезіну.
3. Көздеген мақсатқа жетуде әдіс- тәсілдердің бір-бірімен сай келуі.
Біліктілік негізі:
1. Оқып үйрену:
- белгілі бір тәжірибені пайдалана білу;
- өз білімін өзара байланыстыра ұйымдастыру;
- өзінің жеке оқыту бағдарламаларын құра білу;
- өзін дамытумен дербес айналысу.
2. Іздеу:
- әр түрлі базалық мәліметтерді іздестіру;
- ақпараттармен жұмыс;
- құжаттармен жұмыс жасай білу және оларды топтай білу.
3. Бейімделу:
- технологиялар мен ақпараттарды қолдана білуге бейімделу;
- өзгеріске икемділік таныту;
- қиындыққа көне және жеңе білу;
- жаңа шешімдер таба білу.

4. Ынтымақтастықта болу:
- еңбекте ынтымақтастықта болу;
- келіспеушілік пен әр түрлі көзқарастылықта көрегендік таныту;
- келісе білу,
- шарт жасай білу және оны орындау;
- тілектестік және ынтымақтастық таныту.
5. Жұмысқа ниеттілік:
- жобаға кірісу;
- жауапкершілікті сезіну;
- өз жұмысын ұйымдастыра білу;
- өткенді жаңамен байланыстыруды ұйымдастыру;
- қоғам дамуына сын көзбен қарай білу;
- қиындыққа және сенімсіздікке қарсы тұру;
- өзінің жеке көзқарасын білдіре білу, т.б.
Сапа өздігінен келмейді. Оны жоспарлау керек.
Білім мекемесіндегі сапаға жету жолдарын жоспарлауды мына үлгіде құруға болады.
Жоспарлау кезеңі
Негізгі жауап беруге тиісті сұрақтар
1. Негізгі мақсат
Біздің негізгі мақсатымыз не? Міндеттеріміз ше? Көрсеткішіміз және оның мәні не болмақ?
2. Тұтынушы талаптары
Біздің тұтынушыларымыз кімдер? Олар бізден не күтеді? Олардың сұраныстарына біздер қалай жауап беруіміз керек? Мекемеден олар не талап етеді?Тұтынушының қажетін өтеу үшін біз қандай әдістерді қолданамыз?
3. Табысқа жол
Кездесетін қиыншылықтар мен кедергілерден шығуда неге сүйенеміз? Жетістікке жетуде қандай сыншыл факторлар болуы мүмкін? Жетістікке қалай жетеміз?
4. Сапаны жүзеге асыру
Қандай стандартты жүзеге асырамыз? Біз сапаны қалай жүзеге асырамыз? Сапа несімен құнды?
5. Мамандар қызметі
Мамандар қызметін қалай ұйымдастырамыз?
Кәсіптілік пен шығармашылықты дамыту жолдары қандай?
6. Үрдісті бағалау
Табыссыздық пен кезіккен кемшіліктерді жоюда қандай нақты әрекеттер болды? Нәтижелі жұмысты біз қалай не арқылы білеміз? Нәтижені бағалауды қалай жүргізсек дұрыс болмақ?
Сапаға жетуде білім мекемесі жұмысының құндылығы - бұл көзделген мақсатқа жету мен басты міндеттерді шешуде өз қызметін құру принципі.
Ол:
- оқушыларды бірінші орынға қою;
- жоғары деңгейдегі кәсіптілікпен жұмыс істеу;
- бірлікте еңбек ету;
- тұрақты жақсартуға көмек жасау;
- барлық тұлғалар үшін бірдей еңбек ету;
- жоғары сапалы қызметпен қамту.
Білім сапасын арттыруда тұлғалар қызметін талап деңгейінде ұйымдастырудың мәні зор. Ол қызметтің бағыттары мынандай болып келеді:
Ұйымдастырушылық қызмет:
- педагогтің қызметін ұйымдастыру;
- мұғалімнің оқушы қызметін ұйымдастыруы;
- оқушы қызметіне жағдайдың жасалуы;
- мұғалім мен оқушының өзара байланыс қызметі;
- оқушының өз қызметін ұйымдастыруы.
Жобалаушылық қызмет:
- педагогикалық үрдіске қатысушылардың мүмкін болатын нәтижелерін жобалай білу;
- педагогикалық өзара әрекетті үлгілеу;
- педагогикалық технологияны жүзеге асыру үрдісінде мұғалім мен оқушының даму деңгейін болжау.
Коммуникативтік қызмет:
- педагогикалық үрдіске қатысушылардың (мұғалімдер, оқушылар, ата-аналар) арасындағы коммуникативтік қызмет;
- мұғалім мен оқушылар арасындағы ақпараттық алмасу;
- педагог пен тәрбиеленушілер арасындағы өзара түсіністік жағдайдың жасалуы.
Ю.К.Бабанский мұғалімнің сабақ үстіндегі шығармашылығын 4 деңгейге бөледі:
- мұғалімнің сыныппен өзара әректі, нәтижеге жетуге ұмтылуы;
- мұғалімнің сабақтағы қызметі, яғни жоспардан бастап оқытудың мазмұны, соған орай әдіс-тәсілдердің таңдалуы;
- оқушы шығармашылығын қалыптастыру, соны дамыту мүмкіндігін жасау;
- оқушылармен өзара қарым - қатынаста толық дербестік таныту, оқыту мен тәрбиелеуде нақты шығармашылықпен жұмыс жүргізу, оқушыларды өздігінен оқуға жұмылдыру.
Мұғалім шығармашылығы мынадан байқалады:
1. Алынған көрсеткіштерге талдау жасау;
2. Кезіккен проблемаларды, ситуацияларды сезіну;
3. Нәтижеге жету жолында педагогикалық өзара әрекет жүйесін құру;
4. Өз қызметінде бағдарланған міндеттерді шешуді тұрақты түрде кері байланыс арқылы жүзеге асыру.
Ал, мұның барлығы мұғалімнің кәсіптілігіне байланысты болмақ. Ол біріншіден, өзінің еңбегінің нәтижесін өлшеу біліктілігі мен қызметінде сапалы көрсеткішке жетуі. Екіншіден, практикалық қызметте педагогтің
сапалық көрсеткішін зерттеу біліктілігі. Бұл шебер-педагогтің , шығармашыл педагогтің өз қызметіне , оның нәтижесіне талдау жасай білу біліктілігін көрсетеді. Әр педагог өз жұмысына талдау жасауда:
Неге жеттім ? Неге ұмтыламын ? Не кедергі жасайды ? сұрақтарын басшылыққа алуы тиіс.
Н.В.Кухарев бойынша педагогикалық шығармашылықты өлшеу
Критерилері төмендегіше:
:: Жаңашылдығы және түпкіліктілігі;
:: Ғылыми негізділігі;
:: Әлеуметтік - педагогикалық ерекшелігі;
:: Болашақтылығы;
:: Өзара әректтің тиімділігі;
:: Қанағаттанушылық;
:: Нәтиженің тұрақтылығы;
:: Бейімділігі;

Педагогикалық шығармашылықты өлшеу критерийлері
Критерийлердің қызметте байқалу түрлері
1.Жаңашылдық және оның түпкіліктілігі
Материалды берудің түпкіліктілігі:
* білім беру мазмұнының түпкіліктілігі;
* пәнаралық байланыстардың түпкілікті негізі;
* жаңа әдістер, үлгілер,олардың түпкілікті байланысы;
* қолданылып жүрген әдістер, тәсілдер мен үлгілер дәрежесін өзгерту;
* жаңа авторлық әдістеме;
* жаңа авторлық оқыту мен тәрбиелеу жүйесі;
* педагогикалық ізденістегі бейімделу дәрежесі
2. Ғылыми дәлелділігі
Педагогикалық - психологиялық ғылымдардың жетекші идеяларына сүйену:
* өзінің шығармашылық ізденістерінен негізгі ойды ескеру;
* алдыңғы қатарлы педагогикалық тәжірбиелерге сүйену;
* басқа салалардағы: медицина, акмеология, философия, социология және т.б білімдерді пайдалану.
3. Әлеуметтік - психологиялық ерекшелігі.
Педагогтың өзі үшін ізденудің ерекшелігі:
* әріптестер үшін ерекшелігі;
* оқушылармен шығармашылықпен жұмыс жүргізу бағытының дәрежесі;
* әлеуметтік тапсырыстар, ата-аналар сұраныстарының дәрежесі;
* білім беру жүйесіндегі шығармашылық ізденіске дем берушінің әрекет дәрежесі;
* барлық аймақтық білім беру жүйелерін дамытудағы тәжірибелер ерекшелігі.
4. Болашақтылығы, қолайлылығы.
Оқушылардың жұмысқа қабілеттілігін өсіру дәрежесі.
* педагогтар мен оқушылар қызметінің тиімділігі;
* педагогикалық нәтижені аймақтық жағдайлар мен потенциалдық мүмкіндіктеріне сай тұрақты жақсартуы;
* оқушылардың танымдық қызығушылықтарын тұрақты күшейту;
* сыртқы себебтерді азайту есебінен ішкі бағыттағы себебтерді кеңейту;
* болашақ тенденцияларды ескергенде материалдық шығын дәрежесі.
5. Өзара әрекет тиімділігі
Педагогтың оқушыға ықпал ету дәрежесінің өзгеруі:
* педагогикалық нәтиженің сапалық, сандық көрсеткіштерінің динамикасы;
* оқушылардың психофизиологиялық ерекшеліктеріне педагогикалық әрекеттердің сәйкестік икемділігінің дәрежесі;
* педагогтың өзінің оқушылардың ықпалын өзгерту дәрежесі;
* оқушыларды жеке тұлға ретінде инновациялық, шығармашылық тұрғыда қалыптастырудағы педагогтың жеке тұлға ретіндегі ерекшелігі;
* жаңа әдістердің туындауы.
6. Қанағаттанушылық
Педагогтің шығармашылық қызмет үрдісіне:
* педагогтің өз қызметінің нәтижесіне;
* оқушылардың қызметінің әр кезеңде нәтижеге жетуі;
* оқушылардың еңбектестік үрдісіне;
* оқушылардың педагог қызметін атқару үрдісіне
* сезімдік - адамгершілікті жетілдірудің өзара нәтижелері;
* ақыл-ойдың өсуінің нәтижелері;
* өзіндік даму және өзіндік жетілу жолын таңдауына;
* педагог пен оқушылардың тұрақты шығармашылықты қалыптастыру бағытына.
7. Нәтиженің тұрақтылығы.
Педагогтің қызметі бойынша көрсеткіші:
* пәнді оқыту көрсеткіші;
* басқа педагогтардың пән бойынша көрсеткішіне қатысы;
* туыстас пәндер педагогтарымен байланысы;
* білім беру жүйесіне қатысы.
8. Бейімділігі
Өзіндік шығармашылыққа ынталандыруы:
* педагогикалық технологияны меңгерудегі шығармашылдығының мүмкіндігі;
* педагогтің жеке қасиетіне сай әдістер мен технологияларға бейімделу мүмкіндігі;
* туыстас пәндер педагогтарының қызметіне, педагогикалық инновацияны пайдалану мүмкіндігі, бейімделуі,
* білім беру жүйесіндегі педагогтің қызметіне бейімділігі;
* әр түрлі жағдайға бейімділігі.

Педагогтің сапалы көрсеткішін зерттеу және талдау
Педагогтің өз еңбегіне, сапалы көрсеткішіне зерттеу және талдау жасау біліктілігіне қарай шығармашылық мынандай деңгейлерге бөлінеді:
1. Ақпараттық - өндірушілік: педагог басқаның тәжірибесін ескере отырып , нәтижеге жету жолындағы педагогикалық міндеттерді шешеді, нақты стуацияларды шешудің тиімділігін талдауды біледі. Бұл педагогикалық шығармашылықтың төменгі деңгейі болып табылады.
2. Бейімділік- болжаушылық: педагог өзіне белгілі ақпараттан оқушылардың потенциялық мүмкіндіктері мен өзіндік жеке қасиеттерін ескере отырып, өзара әрекет әдістерін, құралдарын, тәсілдерін іріктеп, өзгертіп пайдалана біледі.Бұл деңгейде пәнаралық байланыс, саралап оқыту, білім, білік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.