Ойындар арқылы баланың логикалық ойлауын дамыту

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе
Негізгі бөлімЛогикалық ойындар арқылы балалардың танымдық қабілеттерін дамытуБаланың логикалық ойлауын саусақ ойындары арқылы дамытуМектеп жасына дейінгі балаларға фонематикалық есту қабілетін дамыту үшін арналған логикалық ойындар
Қорытынды
Қолданыдған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Ойын балалардың негізгі іс-әрекеті ретінде психологиялық, анатомиялық-физиологиялық, педагогикалық маңызы зор қызметтер атқарады. Ойын баланың даму құралы, таным көзі, тәрбиелік дамытушылық мәнге ие бола отырып, адамның жеке тұлға ретінде қалыптасуына ықпал етеді. Ойынның тәрбиелік маңызын жоғары бағалай келіп, А. С. Макаренко былай деп жазды: «Бала өмірінде ойынның маңызы зор, ересек адам үшін еңбектің, жұмыстың, қызметтің қандай маңызы болса, нақ сондай маңызы бар. Бала ойында қандай болса, өскен соң жұмыста да көп жағынан сондай болады». Сондықтан келешек қайраткерді тәрбиелеу ең алдымен ойыннан басталады.

Ойын - баланың қажетті әрекетінің бірі ойынды кіші жастағы балалардың табиғаты керек етеді. Балалардың еңбегі, оқуы ойыннан басталады. Ойын арқылы оқушы білім алуға, оқуға қызықтыра отырып, тұлғалы дамуын қалыптастыруға болады. Жалпы, математика сабағында қолданылатын ойын түрлері оқушылардың математикалық ұғымдарын кеңейтіп, ойлау қабілеттерін арттырып, есептеу дағдыларын шыңдай түсетіні белгілі. Математика сабағында қазақтың ұлттық ойындары қолданылады. Мысалы, «Сақина салу», «Ақсүйек» ойыны белгісіз санды табуға арналған ойын. Ойынға толық сынып қатысады. Кестедегі белгісіз сандардың орнына «ақсүйек» тығылып жатыр. Кім дұрыс шығарса, сол табады. Кім ақсүйекті көп тапса, сол ұтады. Өтілген тақырыптардағы сабақ материалына лайықталған ойын есептерін алып, тек ғана оқушының орындай алатын іс - әрекетімен шектелу жеткіліксіз. Мұндай ойынды ұйымдастырудың және басқарудың сипаты мен жолдары және жолдары және оларды қолданудың тиімді бөліктері жан-жақты ойластырылуы керек. Ойын үрдісінде балалардың білімі тереңдей түседі, осыған дейінгі білімдері мен түсініктері баянды болып жаңа білім игеріледі. Ойын - адамның өміртанымының алғашқы қадамы деп білеміз. Оның басты ерекшелігі баланың ойлау қабілетін жетілдіру болып табылады. Атау ұйқастарын санау арқылы оқушылар сан үйренеді, санға аты ұйқас заттарды танып біледі. Санамақтар сан үйретеді, әрі дүние танытады, әрі баланың қисынды ойлауы мен математикалық ойлау қабілетін дамытады. Санамақтың түрлері өте көп. Ойында балалар әр нәрсеге жақсы зейін қояды және көбірек есіне сақтайды. Ойын үстінде ол алға қойылған мақсатты шұғыл және оңай жүзеге асырады. Ойын шарттарының өзі баладан заттарға, айналатын көріністер мен сюжетке зейін тоқтатуды талап етеді. Егер бала ойын талабына зейін қойғысы келмесе, ойын шарттарын есте ұстамаса, онда оны құрдастары ойыннан шеттетуі ықтимал.

Ойын - балалардың негізгі іс - әрекетінің бір түрі. Ойын барысында баланың жеке басының қасиеттері қалыптасады. Кіші мектеп жасындағы балаларды көргендерін, байқағандарын, айналасынан естігендерін ойын кезінде қолданалытанын байқау қиын емес. Ойын айналадағы болмысты бейнелейді. Ойын барысында балалар дүниені тани бастайды, өзінің күш-жігерін жұмсап, сезініп білдіруге мүмкіндік алады, адамдармен араласуға үйренеді.

Бүгінгі күн талабы - баланың оқыл ойын дамыту, ойлау қабілетін жетілдіру, өзіндік іскерлік қасиеттерін қалыптастыру, заман талабына сай ойы жүйрік етіп тәрбиелеу.

Логикалық ойындар арқылы балалардың танымдық қабілеттерін дамыту

Қоғамымыздың қазіргі даму кезеңі, мектепке дейінгі мекемеде білім беру жүйесінің алдына оқыту үрдісін технологияландыру мәселесі қойылған. Балалардың өз ізденуге, ойлауына, еске сақтауын, ынтасын, белсенділігін, өз пікірін айтуға көңіл бөліп, қабілетті, білімді бала тәрбиелеу үшін, оқыту мақсатына жетудің тиімді, нақты жолдарын іздестіреміз. Сондықтан, тобыма бақылау жасай отырып, «Логикалық ойындар арқылы балалардың танымдық ойлау қабілеттерін дамыту» тақырыбын алдым.

Негізінде, баланың логиқалық ойлау қабілеті дегеніміз - қарапайым математикалық алғашқы ұғымдарды меңгеруден басталады. Өйткені, бала сөйлегеннен бастап өзінің атын, мекен- жайын жаттай бастайды. Міне, сан санауда осыдан басталады. Оны жүйелі түрде тыңдау тәрбиешінің басты міндеті, логика - адам ойы, дұрыс ойлау ұрпақтан- ұрпаққа табиғи түрде де беріледі, оның үстіне тәжірибе арқылы қалыптасады.

Логика латынша (логас - дәлелдеу, түсіндіру деген) ұғымды білдіреді. Яғни, балалардың бірте - бірте ой өрісі қалыптасып және заттарды тиісті ұғымдарға жатқызып, өзінің ойын дәлелдеуге үйренеді. Дәлелдеу үшін бала тиісті жүйе - логикалық ойлауға сүйенеді.

Ой тану - сезіну, қабылдау, елестеу жолдарымен көрініс табады, оның көмегімен бір заттың жеке қасиеттерін ажыратамыз. Барлық құбылыстарымен салыстырғанда адамның ойлауы өте күрделі және танып білуі балаларға өте қиын.

Ойлауды зерттеуде көптеген психологтар детерминизм принципін басшылыққа алады. Ол сыртқы құбылысты тану ішкі шартты рефлекс арқылы жүзеге асады деген ережеге сүйенеді. Мұнда ойлаудың ішкі құрылысы, олар ойлау операциялары; анализ ( талдау), синтез (жіктеу) және жалпылау. Білім, ойлау процесі арқылы алынатын болса, ойлау процесінде қандай да бір білімге сүйенеді.

Қазіргі күнде ғылым психикалық даму қоршаған ортаның санада сәулеленуі, яғни танымдық, тәжірибені және әрекетті меңгеруіне байланысты деп қарап, оны оқу, білім алу деген сөз дейді. Кез келген оқыту белгілі бір мөлшерде адамдарды дамытады.

Негізгі мәселе ретінде - тәрбиеленушілерге білім бере отырып, ойлануын дамыту, яғни оқу әрекетін қалыптастыру, қызығушылықтарын арттыру және ойлау қабілетін дамыту.

Бүлдіршіндердің логикалық ойлау қабілетін дамытуда қарапайым математиканы ойын арқылы меңгерту тиімді өйткені, жасырып тұрған ойдың нені меңзеп тұрғанын ойлап табу, баланың ми қартыстарының жұмысын шыңдайды.

Балалардың логикалық ойлау қабілеттерін дамытуда мына әдіс - тәсілдерді қолданамын:

1. Балаға қойылатын сұрақтар жүйелі әрі түсінікті болу керек. Сұрақ қоя білу қиялдаудың ең жоғарғы сатысы және ойлауда негізгі рөл атқарады деп ойлаймын.

2. Ойын арқылы балалардың негізгі іс - әрекеті және олардың айналадағы өмірден алған білімдерін, әсерлерін, жинақтаған тәжірибелерін өз бетінше іс - жүзінде асырады.

3. Ойын барысында берілген тапсырмаларды шешуде балалардың ақыл - ойы дамиды. Міне, осыдан баланың логикалық ойлау, қиялдау қабілеті қалыптасады.

4. Тәрбиеші балалардың дұрыс ойлап, үйренуіне күш жұмсау керек, өйткені жас балаға ойлау тым ауыр. Тәрбиеші баланың ойлауын өркендеткен де сақтықпен іс - әрекет ету керек .

Баланың логикалық ойлауын саусақ ойындары арқылы дамыту

Баланың логикалық ойлауын дамыту бағытындағы жұмыстар жүйеленеді және оны ұйымдастырудың тиімді жолдары, әдіс - тәсілдері айқындалады, ол өз ретінде, балалардың логикалық ой - қабілеттерін қалыптастыру жұмысының жағдайын бір шама арттырады.

Сәби өмірінде саусақ ойындарының маңызы зор. Атау ұйқастырып бүгінгі күні балаларды өз ана тілінде еркін сөйлеуі мемлекеттік тілді меңгеруі маңызды мәселеге айналып отыр. Балалар көп сөздің мағынасын түсінбейді, сөздік қорлары өте аз. Сол себепті балалардың тілін дамыту үшін әдіс - тәсілдердің тиімді жақтарын қарастыру жөн.

«Саусақ ойын» бағдарламасының басты мақсаты:

Оқушылардың ойын жаттығулары арқылы қисынды ойлауы мен қолын жазуға дайындау, ойлау қабілетін дамыту.

«Саусақ ойын» бағдарламасының басты міндеттері:

- Жаттау арқылы баланың тілін жетілдіру;

- ойын арқылы зейіндерін шоғырландыру. ;

- Аттары ұйқасқан заттарды танып білу;

- Дүниетанымын өсіру.

- Ана тілінде еркін сөйлеуі;

- Қайталама сөздермен сөз өрнегін баулу;

- Тілдік қорды дамыту;

- Қызығушылығын қалыптастырып дамыту;

- Баланың қисынды ойлауы мен есте сақтауын ортаны тез қабылдауын дамыту;

Мектеп жасына дейінгі балаларға фонематикалық есту қабілетін дамыту үшін арналған логикалық ойындар

«Кім солай сөйлейді?»

Мақсаты: жануарларды дауысынан айыра білуге және дауыстарын еліктеуге үйрету.

Құрал: Доп

Ойын барысы: ойынға 4-5 бала қатысады. Балалар жарты дөңгелекке турады, ортасында доппен тәрбиеші турады. Балаларға доп лақтырып бір жануарды атайды. Бала допты қағып ап сол жануардың дыбыстауын еске түсіру керек. Немесе допты лақтырып : «Ит қалай үреді көрсетші»

«Кім сені шақырды, тап»

Мақсаты: басқа адамды дауысынан танып үйрету.

Құрал: арнайы құрал керек емес.

Ойын барысы: 3 адамнан кем адам қатыспайды. Біреуі ортаға турып көзін жұмады. Тәрбиеші көрсеткен бала, ортада турған баланы шақырады. Бала шақырған адамды дауысынан танып табу қажет. Таныса шеңберге турады - шақырған бала ортаға турады.

«Бес санына шапалақта»

Мақсаты: Беске дейін санап және әрекетті тәрбиешінің ұсынысы бойынша орындап үйрету.

Ойын барысы: ойында екеулеп және топпен ойнауға болады. Тәрбиеші балаға қарама -қарсы отырып айтады «қазір мен 5 дейін санаймын «бес» деген кезде сен бір рет шапалақтайсын»

«Бұл не қылған дыбыс»

Мақсаты: Баланы бір дыбысты бір дыбыстан және сөздің басындағы дыбысты ажыратып үйрету.

Құрал: Бірдей дыбыстан басталатын суреттердің аттары.

Ойын барысы: Ойынға 3-5 балаға қатысуға болады. Ойыншылар үстел басына отырады, тәрбиеші балаларға суреттерді көрсетіп атайды. Балалар зейінді тыңдап сөздегі бірдей дыбыстарды танып білу қажет. Табылған дыбыс нақты айтылу қажет. Мысалы: ааапа, аана, ааайна, ааалма.

4 -5 ЖАСТАҒЫ БАЛАЛАРҒА ФОНЕМАТИКАЛЫҚ ЕСТУ ҚАБІЛЕТІН ДАМЫТУ ҮШІН АРНАЛҒАН ОЙЫНДАР

«Тында да айт»

Мақсаты: айналадағы заттардың дыбыстарын бір-бірінен ажырата білуге үйрету, фонематикалық есту қабілетін дамыту.

Құрал: ағаш, металл қасықтар, доп, қағаз, кітап, суы бар стақан, қоңырау, кілттер.

ІІ нұсқасы ретінде музыкалық аспаптарды пайдалануға болады.

Ойын барысы:

Жеке және топпен ойнауға болады. Ең алды балалар үстелдегі заттарды қарап алады. Сосын тәрбиешіге теріс қарап отырады, ал тәрбиеші заттардың дыбысын шығарады, балалар дыбысты танып толық жауап береді : «Бұл қоңыраудың сыңғыры» т. с. с.

ІІ-нұсқа.

Заттардың орнына музыкалық аспаптар пайдаланады. Балалар аспапты дыбысынан таниды.

«Зейінді дыңда»

Мақсаты: Фонематикалық есту қабілетін, есту өткірлігін дамыту.

Ойын барысы: Ойын 4-5 баламен өткізіледі. Доңгеленіп отырады. Тәрбиеші жай дауыспен балалардан тапсырманың орындауын сұрайды, содан кейін осы тапсырманы орындайтын баланың атын сыбырлап айтады. Егер бала өз атын естімесе, басқа баланың атын айтады.

«Шапалақта»

Мақсаты: Фонематикалық қабілетін дамыту, әрекетті ересектің ауызша инструкциясы бойынша орындап үйрету.

Ойын барысы: ойынды 1 баламен де, топпен де өткізуге болады.

Тәрбиеші онға дейін санайтынын айтады, ал балалар «он» дегенді естігенде шапалақтау қажет. Тәрбиеші 1-2 рет дұрыс санап, сосын шатастырып санайды, ба-р тек қане «он» сөзіне шапалақтау қажет. Қателескен б-р ойыннан шығады.

Қорытынды

Ойын- балалар үшін оқу да, еңбек те. Ойын- айналадағы дүниені танудың тәсілі. Ойын балаларға өмірде кездескен қиыншылықтарды жеңу жолын үйретіп қана қоймайды, ұйымдастырушылық қабілетін қалыптастырады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.