Жеке тұлғаның тәрбиесіндегі даму мәселелері

1.Жеке тұлғаның тәрбиесіндегі даму мәселелері
2.Бүгінгі педагогика ғылымының даму жағдайы
3.Адамгершілік мәдениеті
4.Енбек тәрбиесі
5.ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Тәрбие жалпы адамзатгық мәдениеттің бір бөлшегі болғандықтан, культурологиялық тұрғыдан оқып, үйренуге де тура келеді. Олай болса, бүл үрдіс балаға ғасырлар бойы қалыптасқан мөдени мұраны меңгертіп, сол арқылы осы заманғы мәдениетке енуіне көмек береді деп түсінуіміз керек. Баланың оны игеруі барынша қысқа мерзімде атқарылуға тиіс. Нәтижесінде, тәрбие ісі жалпы адамзатгық гуманистік бағытта жүргізіліп, жеке бастың бостандығын, ар-ожданын қорғауға бағытталуы керек.
“Тұлғаның қалыптасуы” ұғымына баланың қоғамда өздігінен өмір сүруге қабілеттілігі, өзінің тағдырына өзі иелік ете білуі және өзінің мінез-құлқын жөнге сала білуі, сондай-ақ қоршаған орта мен өзінің қарым-қатынасын түсіне білу қабілетін жетілдіру және құндылық атаулыны тандай,алу сияқты дамудың басты шарттары енеді.
Тұлғаның “қалыптасу” кезіндегі өзгеріске түсу үрдісі және оның дене құрылысы мен әлеуметгік-психологиялық жаңаруындағы өзгерістер жас ерекшеліктеріне тығыз байланыста пайда болады. Қазақстан Республикасының өркениетті демократиялық реформаларға көшуіне байланысты оның ұлттық ерекшеліктерін, құқығы мен бостандығын тани отырып, тәрбиенің мақсаты мен міндетіне жаңаша қарауға тура келеді.
Тәрбиенің жоғарыда аталған мақсатын жүзеге асыру тұлғаның қажетілігі мен қабілетін, өзіндік тәрбиесін, өзін-өзі дамытуын, өздігінен жетілуін мақсаттылықпен іске асыруға ықпал етуді талап етеді. “Мақсаттылық” бұл іс-әрекеттің белгілі бір бағыттылығын, нәтижені көздеуді көреетеді. Ал “ықпал” деген сөздің астарында педагогикалық ықпалдың сан алуан түрлері мен тәсілдері жатыр. “Дамыту” деген сөз тіркесінің анықтамасы психодогиялық бағдарды білдіреді, яғни ол өзінің бағытталған ішкі ой-өрісі бар үрдісіне ықпал етуші, тәрбиеге өзінің көзқарасын ашып көрсетуші болып саналады. “Өздігінен дамудағы қажеттілік” дегеніміз — өзін дамытуға қажетті ынталылық, қызығушылық. “Дамуға қабілеттілік” дегенді біліктілік, өздігінен даму құралдарын игере білу деп түсінген жөн. “Өздігінен даму” терминін өзінің қатысуымен жеке тұлғаның рухани баюы, үйлесімділігінің дамуы деп түсінеміз.
Осы айтылғандар бойынша тәрбиенің негізі кіріккен (интегративті), үстемелі және әлеуметгік жүйе ретінде қалыптасып келе жатқан жеке тұлға деген қорытынды жасауға тура келеді.
Әдетте мәдениет дегенді біз тарихи даму барысында адамзат жасаған материаддық және рухани игіліктердің жиынтығы деп түсінеміз. Алайда, мұндай анықтама беру бір жақты болар еді, өйткені мәдениет туралы айтқанда оған қатып-семіп қалған және аяқталған, қандай болмасын ықпалға берілмейтін нәрсе деп қарауға болмайды. Сонымен бірге, адамдардың қолымен жасалып жатқан жаңа құндылықтар, ол — адамдардың құндылықтармен өзара байланысы, олардың оны игеру процесі кезіндегі мәдениетгің аса маңызды бөлігінің бірі болып табылады. Осы факторларды ескере отырып, мәдениетке жаңаша анықтама беруге тура келеді, яғни
мәдениет дегеніміз адамдардың бірлесе ғылыми, моральдық-әлеуметтік, көркем және техникалық құндылықтар жасаудағы қарым-қатынастар жиынтығы

1. А.С.Макаренко. Тәрбие туралы лекциялары. - Алматы, 1968.
2. В.А. Сухомлинский. Балаға жүрек жылуы. - Алматы, 1976.
3. Караковский В.А. О подростках. - М.: Педагогика, 1970.
4. Т.Сабыров. Балаларға ақыл-ой тәрбиесін берудің кейбір мәселелері. - Алматы,
5. Ө.А.Уманов, В.А.Парфенов. Бала бақыты. - Алматы, 1979.