Қазақ тілі пәнін оқытуда кіріктірілген сабақтардың рөлі

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Қазақ тілі пәнін оқытуда кіріктірілген сабақтардың рөлі

Бүгінгі әлем дамуының жаңа ұстанымдары білім беру жүйесіндегі өзгерістеріне бейімделуді талап етеді. Ертеңгі нұрлы күнге жеткізудің жолы білім жолы дер едім. Қай елдің болмасын өсіп-өркендеуі, білім жүйесінің даму деңгейіне, өркендеу бағытына байланысты. Зияткерлік мектептердің білім беру бағдарламасы отандық және халықаралық тәжірибелердің ең үздік үлгілерін, тәжірибелерін кіріктіру мақсатында жасалған. Қазақ тілінің кіріктірілген білім беру бағдарламасы арқылы оқушы:

өмір бойы білім алуға бейімделеді;
сөйлеу әрекетін тілдік төрт дағды арқылы қалыптастырады;
тілдік дағдыларын күнделікті өмірмен байланысты тақырыптар арқылы меңгереді.

Бағдарламаның негізгі ерекшелігі:

мұғалім оқушыға білімді өздігінен игеруі үшін жағдай жасайды;
оқушы ролі - белсенді, өз біліміне деген жауапкершілікті түсінуші, білімді өздігінен игеруші, өз қажеттіліктерін айқындаушы болып табылады;
оқушы еркін түрде әрекет жасай алады, тәжірибе арқылы үйренеді, бүгінгі күннің мүмкіндіктерін мейлінше пайдаланады.

Аталмыш бағдарлама аясында белсенді іс-әрекеттерге басты назар аударылады. Белсенді оқыту әдістерін қолдана отыра, біз қазақ тілі сабақтарында қандай нәтижеге жетеміз?

Белсенді оқыту арқылы біз оқушыларды ақпартты түсінуге, қолдануға, талдауға, бағалауға бағыттаймыз. Белсенді іс-әрекет арқылы оқушы «нені білу керек қағидасын», «не жасай білу керек» қағидасына ауыстырады. Оқушының тек білімді болуы жеткіліксіз екенін заман талабы көрсетіп отыр. Білімді дайын күйінде қабылдамай, оны өздігінен ізденуі тұлғаны дамытатындығы дәлелденіп отыр. Осыған белсенді оқытудың көп әсері бар деп айтуға болады. Оның дәлелі:

оқушының есте сақтау қабілеті жоғарылайды;
сабақта оқушы жұмысбасты болады;
білімді өздігінен үйренуге қызығушылығы артады;
бір-бірін тыңдауға дағдыланды.

Зияткерлік мектептерде кіріктірілген білім беру бағдарламасын енгізу бойынша тілдік дағдыларды қалыптастыруда қомақты жұмыстар атқарылуда. Әр сабақта оқушы болжау, рецензиялау, пікір айту немесе пікір жазу, пікірталас, диспуттарға қатысу сияқты іс-әрекеттермен шұғылданады.

Кіріктірілген бағдарламаның дабасты мақсаты: өзіне-өзі есеп бере алатын, ойлары мен әрекеттерін талдай білетін, өзін және өзгені бағалай білетін тұлғаны қалыптастыру. Күтілетін нәтиже: «екінші тіл» ретіндегі тілдерге қойылатын талаптарға сәйкес, оқушылардың тілдік біліктілігін қалыптастыруда өз ойын жүйелі және дәлелді жеткізе алуы, сөйлеу арқылы қарым-қатынас жасауы, белсенді қатысуы, әңгімені дұрыс бағытқа бұра білуі. Осы мақсат пен нәтижеге сай қазақ тілі сабағында оқушылар сыни тұрғыдан ойлай отыра, кез келген деректерді жинақтап, талдап, өз пікірлерін ұсынады. Өзекті мәселер аясында пікірталас ұйымдастыру оқушының іскерлік дағыдыларын дамытуда тиімді тәсілдердің бірі болып табылады. Кез келген тақырып төңірегінде өзіндік көзқарасын білдіріп, нақты фактілермен дәлелдеу, қорғау, оқушылардың ойларын жүйелі жеткізуге бағыттайды. Оқушылардың тақырыпты қорытындылауы, жинақтауы, талдауы күрделі мәселерді бірігіп талқылауына жетелейді. Осылай оқушыны мақсат қоя білуге, ізденуге бағыттаймыз. Осындай жұмыс түрлері арқылы тілдік төрт дағды қалыптасады. Мысалы, жазылым дағдысы оқушының өзіндік түсінігін қалыптастырады. Жазылым бұл ойлаудың шырқау биіктігі деп айтамыз. Бірақ, кейбір кезеңдерде «егер әр сабақта эссе жаза берсек, оқушылар жалықпай ма?» деген сұрақтар туындайды. Алайда, қазір өзіміз қолданып жүрген жазба жұмыстарының түрлері оқушыларды жалықтырмай, қайта қызығушылығын арттырады.

Мысалы, «Еркін жазу», «РАФТ», «Қос жазба күнделігі», «Төрт дәлелді сөйлем», «Дөңгелек жазба үстелі» сияқты жазба жұмыстары арқылы оқушы өзінің дербес, ешкімге ұқсамайтын, өзіне ғана тән ойларын қағаз бетіне түсіреді. Жазған ойын ортада немесе жұбына оқып беріп, жағымды, позитивті пікірлерін естіп, ұсынысын бағалауға үйренеді. Бұл оқушының жазылым дағдысын қалыптастырып қана қоймай, оқушыны ынталандыра түседі. Мысалы, тақырып туралы алдымен «мәселені сипатта» деген тапсырманы жазу, содан кейін «мәселені салыстыр», «мәселені қалай шешуге болады», «мәселені шешудің тиімділігі қандай?» деген жазбаша тапсырмаларды орындайды. Осы тапсырмаларды орындау барысында оқушы іздене және жұбымен бөлісе отыра, өзінің ішкі ойын жазбаша жеткізуге тырысады. Осындай бағыттағы жұмыстар оң нәтиже көрсетіп келе жатыр. Оған оқушылардың жұмыстары, нәтижелері негіз болуда. Бастапқыдай емес, олардың жазба жұмыстарында ойлаудың лебі сезіледі, олар мұғалім үшін емес, өздері үшін ойларын жазуға тырысады.

Осындай жұмыс түрлерін түрлендіру, оқушының қызығушылығын арттыру бағдарламаның ең негізгі міндеті дер едім. Әр сабақта алға қойған мақсатқа, күтілетін нәтижеге жету мұғалім мен оқушыға тікелей байланысты.

Екінші жыл қолданыстағы бағдарлама бізді осы мақсаттар мен нәтижеге жетуге бағыттауда. Бағдарлама негізінде оқушылардың пәнге деген қызығушылығы артты, әр сабаққа дайындалып, қосымша деректермен ізденіс жұмыстарын атқарады. Оқушыларда шығармашылықпен жұмыс істеу мүмкіндіктері дами бастады.

Пайдаланған әдебиеттер: