Заманында жолы болмаған, артында жоқтаушысы аз, қайран Салық!

Заманында жолы болмаған, артында
жоқтаушысы аз, қайран Салық!
Негізгі бөлім
Пайдаланылған әдебиеттер

Бұл күндері тұлғалардың тоқырап тұрған кезі. Елдің рухани өмірінде жалтақ тіршілік, жағымпаз сөз, екіжүзділік, мәнсіз-мағынасыз әңгіме, берекесіз іс белең алған. Қарабасының пайдасы үшін дүйім елдің мүддесін сатып жіберетін сатқындық секілді азғындау шектен шығып тұрған кезде заманында еліне адал қызмет етіп, азаматтығымен жалпақ жұртқа танылған тектi, зиялы тұлғалар туралы еріксіз ойланасың.
Егер “Барлығын да уақыт емдейді” деген қағида шын болса, ең бірінші, бүгінгі ұрпақ біздерді ішкі жан-дүниеміздің жұтаңдығынан, ой-өрісіміздің, ұлттық санамыздың, таным-талғамымыздың тапшылығынан сауықтыру керек шығар. Сол таным мен талғамның, санамыздың жұтаңдығынан ба, немесе рухани саланы рухы төмен кездейсоқ адамдардың басқаруынан ба, біз осы халқымыздың шынайы мақтанышы болатын тарихи тұлғаларымызға аса бір немқұрайлылықпен қарап, жете көңіл бөлмей келеміз.
Тым алысқа бармай-ақ, тек соңғы бірер ғасырды тілге тиек етсек, заманында ақылымен, талантымен өзінің туған жеріне, еліне, оның болашағына шын ықыласымен беріліп қызмет еткен халқымыздың қаншама ұл-қыздары күні бүгінге дейін ел тарихынан лайықты орындарын ала алмай келеді. Бүгінгі күннің үлкені мен кішісіне де ұлтжандылықтың үлгісі боларлықтай олардың есімдері мен игі істері тек сарғайып шаң басқан архивтерде ғана сақталған.
Алайда, қанша қилы замандар өтсе де, олардың игі істері соңдарында өшпес із қалдырды. Замана ағымының ұраны мен ыңғайына көнгіш кейінгі ұрпақ тез естен шығарып ұмытқанмен, кейде олардың есімдері кенеттен ел аузында аталып, еріксіз есіңе салады.
Солардың бірі және бірегейі, ғылымға қосқан еңбектері әлі күнге дейін тиісілі бағасын алмаса да, кезіндегі игі істері ел есінде ұмытылмай сақталып, халқының шын ықыласына бөленген зиялы азамат — Мұхамед-Салық Қарауылұлы Бабажанов.
Мұхамед-Салықтың атасы Бабажан, Бөкейдің бас билерінің бірі, ал әкесі кәдімгі Исатай мен Махамбет батырлардың Жәңгір ханға қарсы көтерілуінің бас себепшісі болған атышулы Қарауылқожа Бабажанов.

1 Ыдырысов Қ. “Сбылось предвиденье”, Вечерняя Алма-Ата, 14.04.78- ж.
2 Ивлев Н.П., Масанов Н.Э. “Видный казахский ученый М.С.Бабажанов”. Вестник Академии наук Каз.ССР, Алма-Ата – 1982, 60 – 65- бет; СениговаТ.Н. “Қазақ Совет энциклопедиясы”, 2- том, 63 -бет.
3 Ерофеев И.В. “История Букеевского ханства. 1801 – 1852 г.г. ”, Сборник документов и материалов.“Дайк - Пресс”, Алматы-2002, 1020 бет.
4 . Боранбайұлы Т. “ Ғасырға сыр”. “Елорда”, Астана-2001,
74- бет.
5 Сонда.
6 Ивлев Н.П. “Находки краеведа”. Алма-Ата, 1977, 15-бет.
7 Ысмағұов М., Ыдырысов Қ. “Дүмбілез деректер”. Білім және еңбек, 1975, №5.
8 Ивлев Н.П. “Находки краеведа”. Алма-Ата, 1977,
13-бет.
9 Зиманов С.З. “Россия и Букеевское ханство”. Изд. “НАУКА”, Алма-Ата-1982, 148-бет.
10 Сейтақ Ғ. “Нарынның нар ұлдары”. “Жазушы ”, Алматы – 1998, 21- бет.