Қазақстан республикасындағы суицид мәселесі



Жоспар:

1. Қазақстан Республикасындағы суицид мәселесі

2. Адамдардың суицид жасау себептері

3. Суицидтің алдын.алу жолдары
Менің таңдаған әлеуметтанулық зерттеу тақырыбым – Қазақстан Республикасындағы суицид мәселесі. Бұл мәселені талдау үшін алдымен суицид деген терминге қысқаша шолу жасап өтелік.
Суицид (лат.: sui caedere — өзін өлтіру) – адамның өзіне-өзінің қиянат жасап, өз өмірін қиюы. Суицид деген термин XVII ғасырда пайда болған, бірақ XVIII ғасырдың ортасына дейін бұл ұғым қоғамда кеңінен пайдаланылған емес. Тек XX ғасырдың басында адамдардың өз-өзіне қол жұмсауының етек алуына байланысты ғылымда «суицидология» атты дербес зерттеу саласы қалыптасты.
Ғалымдардың айтуынша суицидтің үш түрі бар:
1. Шынайы суицид. Оған барған адам өмірден түңіледі, үнемі көңілсіз болып жүреді, өлгісі келеді. Нақтырақ айтқанда өмірдің мәнін жоғалтады.
2. Жариялық суицид. Өзін-өзі өлтіргісі келгендердің көбі өлместен бұрын өзгелердің назарын өзіне аударғысы келеді (мысалы, біреумен ренжіссе, қолына суық қару алып, болмаса арқан, жіп ала жүгіріп, «өлем» деуі).
3. Жасырын суицид. Бұл түрінде адам өз-өзін өлтіру жақсы іс еместігін түсінеді, бірақ қиындықтан шығар шара, жол жоқ болып көрінгендіктен, өлімге апаратын істерге бас тігеді (мысалы, нашақорлық, алкоголизм т.б).
Енді Қазақстандағы суицидке тоқталайық, Қазақстандағы суицид саны жалпыәлемдік стандартпен салыстырғанда, өте жоғары деңгейде. Қазір әлемнің барлық елдерінде, оның ішінде Қазақстанда да суицид пен нашақорлық проблемасы маңызды мәселеге айналып отыр. Себебі бұлар адам санын азайтатындықтан, мемлекетті моральдық және экономикалық жағынан шығынға ұшыратып отыр.
Қазіргі кезде Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымының дерегі бойынша Қазақсатан елдегі азаматтарының өз өмірлерін қиюы бойынша әлемде үшінші орынды алады. Ал осыдан үш жыл бұрынғы деректер
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. «Дат» газеті, Республикалық психиатрия, психотерапия және наркология ғылыми-тәжірибелік орталығы суицидология және эпидемиология ғылыми бөлімінің меңгерушісі Айгүл Нәшкенованың берген сұхбаты;
2. Азаматтық радиосы, Қазақстан психоаналитиктер ассоциациясының президенті Анна Құдиярованың берген сұхбаты, сайты www.azattyq.org;
3. www.malimetter.org – танымдық және энциклопедиялық сайт;
4. АБЖАД студенттердің интеллектуалдық таным клубы қатысушыларының сұхбаты, сайты www.abzhad.tor.kz;
5. ҚАЗАҚСТАН Республикалық телерадиокорпорациясы – жаңалықтар, сайты www.kaztrk.kz;

Пән: Психология
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар:
1. Қазақстан Республикасындағы суицид мәселесі
2. Адамдардың суицид жасау себептері
3. Суицидтің алдын-алу жолдары

Қазақстан Республикасының суицид мәселесі
Менің таңдаған әлеуметтанулық зерттеу тақырыбым – Қазақстан
Республикасындағы суицид мәселесі. Бұл мәселені талдау үшін алдымен суицид
деген терминге қысқаша шолу жасап өтелік.
Суицид (лат.: sui caedere — өзін өлтіру) – адамның өзіне-өзінің қиянат
жасап, өз өмірін қиюы. Суицид деген термин XVII ғасырда пайда болған, бірақ
XVIII ғасырдың ортасына дейін бұл ұғым қоғамда кеңінен пайдаланылған емес.
Тек XX ғасырдың басында адамдардың өз-өзіне қол жұмсауының етек алуына
байланысты ғылымда суицидология атты дербес зерттеу саласы қалыптасты.
Ғалымдардың айтуынша суицидтің үш түрі бар:
1. Шынайы суицид. Оған барған адам өмірден түңіледі, үнемі көңілсіз
болып жүреді, өлгісі келеді. Нақтырақ айтқанда өмірдің мәнін жоғалтады.
2. Жариялық суицид. Өзін-өзі өлтіргісі келгендердің көбі өлместен
бұрын өзгелердің назарын өзіне аударғысы келеді (мысалы, біреумен ренжіссе,
қолына суық қару алып, болмаса арқан, жіп ала жүгіріп, өлем деуі).
3. Жасырын суицид. Бұл түрінде адам өз-өзін өлтіру жақсы іс еместігін
түсінеді, бірақ қиындықтан шығар шара, жол жоқ болып көрінгендіктен, өлімге
апаратын істерге бас тігеді (мысалы, нашақорлық, алкоголизм т.б).
Енді Қазақстандағы суицидке тоқталайық, Қазақстандағы суицид саны
жалпыәлемдік стандартпен салыстырғанда, өте жоғары деңгейде. Қазір әлемнің
барлық елдерінде, оның ішінде Қазақстанда да суицид пен нашақорлық
проблемасы маңызды мәселеге айналып отыр. Себебі бұлар адам санын
азайтатындықтан, мемлекетті моральдық және экономикалық жағынан шығынға
ұшыратып отыр.
Қазіргі кезде Дүниежүзілік Денсаулық Сақтау Ұйымының дерегі бойынша
Қазақсатан елдегі азаматтарының өз өмірлерін қиюы бойынша әлемде үшінші
орынды алады. Ал осыдан үш жыл бұрынғы деректер бойынша Қазақстан бесінші
орында болған. Ол кезде орта есеппен 100 000 адамға шаққандағы суицид
жасаушылардың саны 30 адамды құраған.
Жалпы әлемде жыл сайын шамамен миллионға жуық адам өз-өзіне қол салып
көз жұмады. Олардың 8 мыңы – қазақстандықтар, яғни республикада әр сағат
сайын бір адам өз еркімен өмірмен қош айтысып жатады.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, Қазақстанда
100 мың тұрғынға шаққанда 53 кісі өзіне қол салып қаза болады екен.
Қазақстан бұл көрсеткіш бойынша тұрақты лидерлер саналатын – Венгрия (88)
мен Литвадан (96-99) сәл төмен тұр. Бұл көрсеткіш Орта Азия елдері бойынша
Қазақстанда ең жоғары деңгейде.
Ал енді Қазақстанның ішіндегі жағдайға назар аударсақ: соңғы бірнеше
жылда осындай қаза бойынша көш басында Оңтүстік Қазақстан облысы (72
оқиға), Ақтау (64-67 оқиға) және Солтүстік Қазақстан облысы (100 мың
тұрғынға шаққанда 57 адам өз-өзіне қол жұмсаған). Бір атап өтерлігі – елде
адам өлтіргендерге қарағанда өз-өзін өлтіргендер саны әлдеқайда көп екен.
Қазақстанда суицид жасайтындардың көбі ер азаматтар деген пікір бар.
Мамандардың айтуынша, Қазақстанда 2007 жылы 342 суицид фактісі тіркелген.
Оның 23-і ер азаматтар.
Психологтардың сөзіне қарағанда, өз-өзін өлтіру оқиғалары әйелдерге
қарағанда ер адамдар арасында жиі келеді. Ер адам өз-өзіне қол саламын деп
шешсе, онда олар өз ісін аяғына дейін жеткізуге тырысады. Ал әйелдер әдетте
өлуді емес, өзіне назар аудартуды көздейді. Сол себепті, статистикада өз-
өзіне қол жұмсап өмірін қиған ер адамның 1 оқиғасына әйелдердің өз-өзіне
қол жұмсауға талпынған 5 фактісі сәйкес келеді екен.
Ал әйелдер суициді жөнінде мынандай мәлімет бар: дүниежүзілік
денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, қазақстандық әйелдер арасындағы
суицидтің көрсеткіші – 15 пен 24 жас аралығында 100 мың тұрғынға шаққанда
11,1 оқиғаны құрайды. Салыстырмалы түрде АҚШ-та бұл көрсеткіш – 2,9-ға тең.
Қазақстанда жылдан-жылға жасөспірімдер арасында суицид көбейіп отыр.
Мамандар жыл сайын Қазақстанда 14 пен 17 жас аралығындағы жасөспірімдер
арасында 6-8 суицид фактісі тіркелетіндігін айтады.
Елде 2005-2007 жылдары кәмелетке толмағандар арасында 1364 өз-өзіне
қол салу фактісі анықталып, оның – 887-і қазамен аяқталған. 2005 жылы –
261, 2006 – 274, ал 2007 – 352 суицид тіркелген.
2008 жылы Павлодар қаласында алғашқы бес айдың ішінде 18 жасөспірімнің
түрлі жағдайлардағы суцид жасауларытіркелсе, оның оны қайғылы жағдаймен
аяқталған. 2008 жылғы деректің өзі алдыңғы жылдарға қарағанда жастар
арасындағы суицидтің белең алғандығын көрсетеді.
Ресми дереккөздерге сенсек, 2009 жылы 26 жасөспірім өздеріне қол
салған. Жағдай былтыр да жақсарған жоқ. Осылайша, елімізде 237 суицид
оқиғасы тіркелген. Алаңдататыны – мұндай оқиғалар еліміздің барлық
облыстарында орын алған. ШҚО-да 30 жасөспірім, Қарағанды, ОҚО, Ақмола,
Ақтөбе облыстарында 20-дан аса жасөсіпірім өмірмен қоштасу туралы шешім
қабылдаған. Соңғы үш жылда СҚО-да бұл көрсеткіш екі есеге артқан, - деп ҚР
Парламенті Мәжілісінің депутаты Жарасбай Сүлейменов айтып кеткен. Сонымен
қатар, депутат жасөспірімдер арасында соңғы жылда болған суицидтердің
кейбіреулерін келтірді: Өткен жылы 13 қазанда Қарағанды қаласында он төрт
жасар жасөспірім асылып қалды. Арада бес күн өткеннен кейін жұртшылық
Алматы облысының Тұздыбастау кентінде он бес жасар екі жасөспірімнің
өздеріне өздері қол жұмсап, өмірмен қош айтысқандарын естіп, жағаларын
ұстасты.
23 қарашада бұқаралық ақпарат құралдары Ақтөбе қаласында он жетідегі
қыз бала мен он бес жасар жасөспірімнің асылып қалғаны туралы ақпарат
таратты. 26 қарашада осындай оқиға Алматыда қайталанды. Бұл жолы айтып
келмеген ажалдың құрығына он алты жасар жасөспірім ілікті.
Желтоқсанның 6-13 аралығында Теміртауда, Семейде, Астанада, Ақмола
облысының Щучинск қаласында тағы үш қыз, екі ер бала өз еріктерімен өмірден
озды.
23 желтоқсанда Ақмола облысының Егіндікөл ауылында жергілікті
мектептің 10 сыныбында оқитын қыз бала асылып өлді. Өкінішке орай жаңа
жылдың алғашқы күндері де ата-аналарға қайғы арқалата келді. Бұрынғы күні
ғана бұқаралық ақпарат құралдары жұртшылыққа Ішкі істер министрлігі
академиясының бірінші курс студентінің көп қабатты үйдің төбесінен құлап
өлгенін естіртті.
Сөйтіп, бүгінде ата-анасы баласы мектепке кетсе, үйге аман-есен орала
ма деп, өздері жұмыста жүрсе, кешке балам алдымнан шығар ма екен деп
алаңдайтын, мазасыз күй кешетін болды. Ертең мезгілсіз ажал кімнің есігін
қағады, кімді зар жылатады?! Бұл пәле бізге қайдан жабысты? Сырты бүтін,
іші түтін балалар қайдан шығып жатыр? Балалар бесіктен белі шықпай жатып
неге өмірден түңілетін болды? Сенің табаныңа қадалған шөгір менің
маңдайыма қадалсын, - деп бауыр еті баласы үшін отқа да, суға да түсуге
даяр ата-ананың көз жасы неге құрғамайды, деген сұрақтарға кім жауап
береді?
Енді жоғарыда көрсетілген суицидтардың себебін анықтайық. Неліктен бұл
адамдар бір рет қана берілетін өмірден оңай кете салады? Психолог
мамандардың бұл мәселенің себебін қалай анықтағандарына назар аударайық.
Өзін-өзі өлтіру ешқашан кездейсоқ әрекет болған емес. Адамның, жалпы,
күйзелісі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Суицидтік мінез-құлықтың өзіндік психологиялық ерекшеліктерін анықтау
Қазақстандық жастардың әлеуметтік проблемалары
Суицидтік мінез құлықтың өзіндік психологиялық ерекшеліктері
Әлеуметтік мінез-құлықтар және оның түрлері
Жастардың девианттық мінез-құлқы: түрлері, ерекшеліктері
Жасөспірімдер суицидін педагогикалық тұрғыдан алдын алу жолдары
Жастардың әлеуметтену мәселелері
Дюркгеймнің суицид мәселесіне социологиялық талдау
Фаталистік суицид
Суицид әлеуметтік құбылыс ретінде, оның мәні мен мазмұны
Пәндер