Қашықтан оқу технологиясы
Кіріспе
1 Қашықтар оқу
1.1 Қашықтан оқудың негізгі түсініктері
1.2 Қашықтан оқудағы технологиялар
2 Электрондық оқу құралының бағдарламалық қамтамасыз ету
2.1 Интернет және оның қажетті құралдары
2.2 Электрондық оқу құралының құрылымы
2.3 Delphi ортасы
3 Электрондық оқулықтарды құру жолдары
3.1 Электрондық оқу құралының сапасына қойылатын негізгі талаптар
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1 Қашықтар оқу
1.1 Қашықтан оқудың негізгі түсініктері
1.2 Қашықтан оқудағы технологиялар
2 Электрондық оқу құралының бағдарламалық қамтамасыз ету
2.1 Интернет және оның қажетті құралдары
2.2 Электрондық оқу құралының құрылымы
2.3 Delphi ортасы
3 Электрондық оқулықтарды құру жолдары
3.1 Электрондық оқу құралының сапасына қойылатын негізгі талаптар
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Қазіргі кездегі жүріп жатқан жаһандану үрдісі әлемдік бәсекелестікті күшейте түсуде. Тіпті бірқатар дамыған елдерде бұл идея ұлттық қағидаға айналған. Сондықтан халықаралық ұйымдар әлем елдерінің бәсекеге қабілеттілігінің рейтингін анықтауға кірісті. Елбасы Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы атты жолдауында «Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдарының бірі» деп атап көрсетті.
Қай заманда да өркениеттің дамуы интеллектуалдық шығармашылық қабілеттіліктің негізінде жасалынған, әлі де солай болып келеді. Шығармашылық адам санасының жасампаздығын және іс-әрекетінің биік белсенділігін көрсетеді. Адам қабілетінің дәрежесі, оның кәсіби іскерлік шеберлігі, бизнес пен кәсіпкерліктің нәтижелілігі, жаңалық ашуы тұлғаның шығармашылық ойлауына қатысты анықталады.
Оқытушы жеке көзқарасы бар, соны қорғай білетін жігерлі тұлға, зерттеушілік, ойшылдық қасиеті бар маман, білімді де білікті, көп оқитын, көп тоқитын, білімін күнделікті ісіне шебер қолдана білетін, өзінің оқушысын өз бетінше білім алуға үйрете алатын болу керек. Бұл өмір талабы. Оқытушыда ұйымдастырушылық, құрылымдық, бейімділік, сараптамалық қабілеті болуы шарт. Ол сонымен қоса ұлттық құндылықтарды яғни, этнопедагогика, этнопсихология негіздерін меңгеру қажет. Ғаламдасуға байланысты «интернет» жүйесін жетік меңгерген, әлемдік білімге сай, мәдениеті жоғары, жеке тұлға тәрбиелей алатын ұстаз болуы қажет. Осыған қарап ХХІ ғасырда мұғалімге қойылатын талаптар зор екенін көреміз.
ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият қарайтын дәуір. Бүгінгі білім мазмұны оқытушы мен оқушының арасындағы байланысты субъективті деңгейде көтерудегі демократиялық бастамалардың барлығы оқытушылар арқылы жүзеге асырылады.
Қазіргі таңда дәстүрлі оқыту әдістемесінің заман талабына сай толық білім беруге, меңгертуге кепілдік бермейтіндігін мектеп тәжірибесі көрсетіп отыр. Сондықтан жаңартылған әдістемелік жүйенің оқыту процесінде іске асу үшін оны технологияландыру қажеттілігі туады.
Білім беру үрдісін ақпараттандыру – жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарлатуды көздейді.
Электрондық оқулықпен оқытудың негізгі мақсаты - оқыту үрдісін үздіксіз және толық деңгейде бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту.
Бұл дипломдық жұмыста қашықтан оқудың берілген материалдарын қолдану, әртүрлі техникалық мүмкіндіктермен байланысты оқытудың дәстүрлі
Қай заманда да өркениеттің дамуы интеллектуалдық шығармашылық қабілеттіліктің негізінде жасалынған, әлі де солай болып келеді. Шығармашылық адам санасының жасампаздығын және іс-әрекетінің биік белсенділігін көрсетеді. Адам қабілетінің дәрежесі, оның кәсіби іскерлік шеберлігі, бизнес пен кәсіпкерліктің нәтижелілігі, жаңалық ашуы тұлғаның шығармашылық ойлауына қатысты анықталады.
Оқытушы жеке көзқарасы бар, соны қорғай білетін жігерлі тұлға, зерттеушілік, ойшылдық қасиеті бар маман, білімді де білікті, көп оқитын, көп тоқитын, білімін күнделікті ісіне шебер қолдана білетін, өзінің оқушысын өз бетінше білім алуға үйрете алатын болу керек. Бұл өмір талабы. Оқытушыда ұйымдастырушылық, құрылымдық, бейімділік, сараптамалық қабілеті болуы шарт. Ол сонымен қоса ұлттық құндылықтарды яғни, этнопедагогика, этнопсихология негіздерін меңгеру қажет. Ғаламдасуға байланысты «интернет» жүйесін жетік меңгерген, әлемдік білімге сай, мәдениеті жоғары, жеке тұлға тәрбиелей алатын ұстаз болуы қажет. Осыған қарап ХХІ ғасырда мұғалімге қойылатын талаптар зор екенін көреміз.
ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият қарайтын дәуір. Бүгінгі білім мазмұны оқытушы мен оқушының арасындағы байланысты субъективті деңгейде көтерудегі демократиялық бастамалардың барлығы оқытушылар арқылы жүзеге асырылады.
Қазіргі таңда дәстүрлі оқыту әдістемесінің заман талабына сай толық білім беруге, меңгертуге кепілдік бермейтіндігін мектеп тәжірибесі көрсетіп отыр. Сондықтан жаңартылған әдістемелік жүйенің оқыту процесінде іске асу үшін оны технологияландыру қажеттілігі туады.
Білім беру үрдісін ақпараттандыру – жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарлатуды көздейді.
Электрондық оқулықпен оқытудың негізгі мақсаты - оқыту үрдісін үздіксіз және толық деңгейде бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту.
Бұл дипломдық жұмыста қашықтан оқудың берілген материалдарын қолдану, әртүрлі техникалық мүмкіндіктермен байланысты оқытудың дәстүрлі
1 Бобровский С. Delphi 5: учебный курс - СПб: Питер, 2001. -428с.
2 Тюкачев Н., Свиридов Ю. Delphi 5. Создание мультимедийных приложений. Учебный курс.- СПб.: Питер, 2001..-251с.
3 Архангельский А.Я. 100 компонентов общего назначения библиотеки Delphi 5 - М.: ЗАО «Издательство БИНОМ», 1999 .-112с.
4 Архангельский А.Я. Интегрированная среда разработки Delphi - М.: ЗАО «Издательство БИНОМ», 1999.-91с.
5 Архангельский А.Я. Разработка прикладных программ для Windows в Delphi 5 - М.: ЗАО «Издательство БИНОМ», 1999.-369с.
6 Архангельский А.Я. Object Pascal в Delphi 5 - М.: ЗАО «Издательство БИНОМ», 1999. -77с.
7 Симонович С.В., Евсеев Г.А. Занимательное программирование: Delphi. - М.: АСТ-ПРЕСС: КНИГА: Инфорком-Пресс, 2001. -39с.
8 Полянский А. Среда программирования Delphi 5-6: Справочное пособие. - М.: Познавательная книга плюс, 2001.-114с.
9 Вин Д..Искусство Html-дизайна. Самоучитель - Санкт-Петербург:Питер,2003.-224с.-284с.
10 Смит К., Уотерс К. Html - дизайн: Photoshop & Dreamweaver: Три ключевых этапа. -М.: КУДИЦА-ОБРАЗ, 2004.-264с.
11 Гетц К., Джилберт М.Программирование в Microsoft Office. - Киев: Ирина,2000.-139с.
12 Киселев Ю.Н. Электронная коммерция.- СПб.: ДиаСофтЮп, 2001. -384с.
13 Попов В.Б. Основы компьютерных технологий. -М.: Финансы и статистика, 2002. - 457с.
14 Белунцов В..Новейший самоучитель по разработке Html-страниц.-М.:ДЕСС-КОМ,2000. - 446с.
15 Л.Л.Босова. Разноуровневые дидактические материалы по информатике. - М.: Образование и Информатика, 2001. - 384с.
16 Экономическая информатика: Учеб. - Санкт-Петербург: Питер, 2001.-556с.
17 Гетц К., Джилберт М.Программирование в Microsoft Office.- Киев: Ирина, 2000.- 139с.
18 Субботин М.М. Новая информационная технология: Создание и обработка гипертекстов. - М., 1992. - 755 с.
19 Роберт И.В. Современные информационные технологии в образовании: дидактические проблемы; перспективы использования. - М.: «Школа-Пресс»,1994. - 205 с.
20 Демушкин А.С. и др. Компьютерные обучающие программы// Информатика и образование. - 1995. - № 3. - С. 15-21.
21 Зайнутдинова Л.Х. Создание и применение электронных учебников (на примере общетехнических дисциплин): Монография. - Астрахань: Изд-во «ЦНТЭП», 1999. -251с.
22 ellington J.J. Children, Computers and the Curriculum: An Introduction to Information Technology and Education. L., 1985. - 410с.
23 Монахов В.М. Что такое новая информационная технология обучения //Математика в школе. - 1990. - № 2. - С. 47-52.
24 Chu G.C., Shramm W. Learning From Television: What the ResearchSays. - Washington, D.C., 1969. - 83 p.
25 Conklin J. Hypertext: An Introduction & Survey// Computer. - V. 20. - № 9. - September. - 1987. - pp. 17-41.
26 Ротмистров Н.Ю. Мультимедиа в образовании//Информатика и образование. - 1994. - № 4. - С. 89-96.
27 Джонассен ДэвидX. Компьютеры как инструменты познания: изучение с помощью технологии, а не из технологии//Информатика и образование. - № 4. - 1996.-С. 117-131.
28 Софронова Н.В. Разработка обучающих программ на основе инструментальных средств. - Чебоксары, 1995. - 141 с.
29 Махмутов М.И. Проблемное обучение. Основные вопросы теории. - М.: Педагогика, 1975. - 368 с.
30 Денисенко В.И. Охрана труда. - М.: Изд-во «Школа-пресс», 2008.-244-276с.
2 Тюкачев Н., Свиридов Ю. Delphi 5. Создание мультимедийных приложений. Учебный курс.- СПб.: Питер, 2001..-251с.
3 Архангельский А.Я. 100 компонентов общего назначения библиотеки Delphi 5 - М.: ЗАО «Издательство БИНОМ», 1999 .-112с.
4 Архангельский А.Я. Интегрированная среда разработки Delphi - М.: ЗАО «Издательство БИНОМ», 1999.-91с.
5 Архангельский А.Я. Разработка прикладных программ для Windows в Delphi 5 - М.: ЗАО «Издательство БИНОМ», 1999.-369с.
6 Архангельский А.Я. Object Pascal в Delphi 5 - М.: ЗАО «Издательство БИНОМ», 1999. -77с.
7 Симонович С.В., Евсеев Г.А. Занимательное программирование: Delphi. - М.: АСТ-ПРЕСС: КНИГА: Инфорком-Пресс, 2001. -39с.
8 Полянский А. Среда программирования Delphi 5-6: Справочное пособие. - М.: Познавательная книга плюс, 2001.-114с.
9 Вин Д..Искусство Html-дизайна. Самоучитель - Санкт-Петербург:Питер,2003.-224с.-284с.
10 Смит К., Уотерс К. Html - дизайн: Photoshop & Dreamweaver: Три ключевых этапа. -М.: КУДИЦА-ОБРАЗ, 2004.-264с.
11 Гетц К., Джилберт М.Программирование в Microsoft Office. - Киев: Ирина,2000.-139с.
12 Киселев Ю.Н. Электронная коммерция.- СПб.: ДиаСофтЮп, 2001. -384с.
13 Попов В.Б. Основы компьютерных технологий. -М.: Финансы и статистика, 2002. - 457с.
14 Белунцов В..Новейший самоучитель по разработке Html-страниц.-М.:ДЕСС-КОМ,2000. - 446с.
15 Л.Л.Босова. Разноуровневые дидактические материалы по информатике. - М.: Образование и Информатика, 2001. - 384с.
16 Экономическая информатика: Учеб. - Санкт-Петербург: Питер, 2001.-556с.
17 Гетц К., Джилберт М.Программирование в Microsoft Office.- Киев: Ирина, 2000.- 139с.
18 Субботин М.М. Новая информационная технология: Создание и обработка гипертекстов. - М., 1992. - 755 с.
19 Роберт И.В. Современные информационные технологии в образовании: дидактические проблемы; перспективы использования. - М.: «Школа-Пресс»,1994. - 205 с.
20 Демушкин А.С. и др. Компьютерные обучающие программы// Информатика и образование. - 1995. - № 3. - С. 15-21.
21 Зайнутдинова Л.Х. Создание и применение электронных учебников (на примере общетехнических дисциплин): Монография. - Астрахань: Изд-во «ЦНТЭП», 1999. -251с.
22 ellington J.J. Children, Computers and the Curriculum: An Introduction to Information Technology and Education. L., 1985. - 410с.
23 Монахов В.М. Что такое новая информационная технология обучения //Математика в школе. - 1990. - № 2. - С. 47-52.
24 Chu G.C., Shramm W. Learning From Television: What the ResearchSays. - Washington, D.C., 1969. - 83 p.
25 Conklin J. Hypertext: An Introduction & Survey// Computer. - V. 20. - № 9. - September. - 1987. - pp. 17-41.
26 Ротмистров Н.Ю. Мультимедиа в образовании//Информатика и образование. - 1994. - № 4. - С. 89-96.
27 Джонассен ДэвидX. Компьютеры как инструменты познания: изучение с помощью технологии, а не из технологии//Информатика и образование. - № 4. - 1996.-С. 117-131.
28 Софронова Н.В. Разработка обучающих программ на основе инструментальных средств. - Чебоксары, 1995. - 141 с.
29 Махмутов М.И. Проблемное обучение. Основные вопросы теории. - М.: Педагогика, 1975. - 368 с.
30 Денисенко В.И. Охрана труда. - М.: Изд-во «Школа-пресс», 2008.-244-276с.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:
Кіріспе
Қазіргі кездегі жүріп жатқан жаһандану үрдісі әлемдік бәсекелестікті
күшейте түсуде. Тіпті бірқатар дамыған елдерде бұл идея ұлттық қағидаға
айналған. Сондықтан халықаралық ұйымдар әлем елдерінің бәсекеге
қабілеттілігінің рейтингін анықтауға кірісті. Елбасы Қазақстанның
әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы атты
жолдауында Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге нақтылы
қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдарының
бірі деп атап көрсетті.
Қай заманда да өркениеттің дамуы интеллектуалдық шығармашылық
қабілеттіліктің негізінде жасалынған, әлі де солай болып келеді.
Шығармашылық адам санасының жасампаздығын және іс-әрекетінің биік
белсенділігін көрсетеді. Адам қабілетінің дәрежесі, оның кәсіби іскерлік
шеберлігі, бизнес пен кәсіпкерліктің нәтижелілігі, жаңалық ашуы тұлғаның
шығармашылық ойлауына қатысты анықталады.
Оқытушы жеке көзқарасы бар, соны қорғай білетін жігерлі тұлға,
зерттеушілік, ойшылдық қасиеті бар маман, білімді де білікті, көп оқитын,
көп тоқитын, білімін күнделікті ісіне шебер қолдана білетін, өзінің
оқушысын өз бетінше білім алуға үйрете алатын болу керек. Бұл өмір талабы.
Оқытушыда ұйымдастырушылық, құрылымдық, бейімділік, сараптамалық қабілеті
болуы шарт. Ол сонымен қоса ұлттық құндылықтарды яғни, этнопедагогика,
этнопсихология негіздерін меңгеру қажет. Ғаламдасуға байланысты интернет
жүйесін жетік меңгерген, әлемдік білімге сай, мәдениеті жоғары, жеке тұлға
тәрбиелей алатын ұстаз болуы қажет. Осыған қарап ХХІ ғасырда мұғалімге
қойылатын талаптар зор екенін көреміз.
ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі,
айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият
қарайтын дәуір. Бүгінгі білім мазмұны оқытушы мен оқушының арасындағы
байланысты субъективті деңгейде көтерудегі демократиялық бастамалардың
барлығы оқытушылар арқылы жүзеге асырылады.
Қазіргі таңда дәстүрлі оқыту әдістемесінің заман талабына сай толық
білім беруге, меңгертуге кепілдік бермейтіндігін мектеп тәжірибесі көрсетіп
отыр. Сондықтан жаңартылған әдістемелік жүйенің оқыту процесінде іске асу
үшін оны технологияландыру қажеттілігі туады.
Білім беру үрдісін ақпараттандыру – жаңа ақпараттық технологияларды
пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын
жүзеге асыра отырып, оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі
мен сапасын жоғарлатуды көздейді.
Электрондық оқулықпен оқытудың негізгі мақсаты - оқыту үрдісін үздіксіз
және толық деңгейде бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін
дамыту.
Бұл дипломдық жұмыста қашықтан оқудың берілген материалдарын қолдану,
әртүрлі техникалық мүмкіндіктермен байланысты оқытудың дәстүрлі тәсілдерін
кеңейтумен байланысты. Әртүрлі оқытудың қазіргі кездегі техникалық амалдары
түбірімен дәстүрлі әдістерді кеңейтіп және жаңарту негізінде, сонымен қатар
оқытушы ролін өзгерте отырып, оқу материалдарын өзіндік үйренуге мүмкіндік
береді.
Оқытуды ақпараттық-техникалық үлгілеу жеке оқыту материалдарын жаңартып,
оқытушы мен студенттің байланысын және байланыс құралдарының жаңарып
отыруына, сонымен қатар оқу жүйесін ұйымдастыруда жаңа бағыттарды
пайдалануды қамтамасыз етеді.
Осы орайда, дәстүрлі әдістерді толығымен жойып, жаңа әдістерді жасап,
оны қолдану деген мағынаға қайшы, яғни дәстүрлі әдістерді пайдаланып, оны
жаңғыртып жаңа телекоммуникациялық технологияларды пайдаланып оны өмірге
енгізу болып табылады.
Компьютерлік телекоммуникациялар қазіргі уақытта тек жаңашылдық белгі
ғана емес, телекомуникацияның алдағы күнге тіке қарау. Компьютерлік
телекоммуникациялар немесе "телекоммуникациялар" - қашықтан оқудағы бір
компьютерден екіншіге беру құралы болып табылады.
Бүгінгі күні Интернеттің негізгі идеясы - гипермәтінді белгілеу тілін
(НТМL) пайдалану. Оның интерпретаторы (машина тіліне тасымалдау) болып-
browse(қалауынша кім қалай атайды - броузер немесе браузер) бағдарламасы
болып табылады. Броузер Web парақтарды көру үшін арналған бағдарлама. Бұл
бағдарламаларды әйгілі Місrosoft Internet Ехрlorer және Netcape Navigator
фирмалары дайындаған.
Ақпараттық технология қоғамның ақпараттық ресурстарды қолдану үрдісін
құраушылардың маңыздырағы болып табылады . Қазіргі негізге дейін ол бірнеше
эвалюциялық сатыдан өтті. Олардың ауысуы ең бастысы ғылыми- техналогиялық
прогресстің дамуымен, ақпаратты қайта өңдеудің жаңа техналогиялық
құралдарының пайда болуымен анықталады. Қазіргі қоғамда ақпаратты қайта
өңдеу техналогиясының негізгі техналогиялық құралы- қызметін дербес
компьютер атқарады. Ол техналогиялық үрдістерді құру мен қолдану
концепциясынада, сонымен бірге нәтижелі ақпарат сапасынада мәнді түрде әсер
етті. Ақпараттық техналогиялар терминіне “жаңа ”, “компьютерлік” және
“қазіргі кездегі ”синонимдері қосылу есебінен жаңа терминдер пайда болда.
Жаңа ақпараттық технология – дербес компьютерлермен телекоммуникациялық
құралдарды қолданатын пайдалануының жұмыс істеуінің “достық” интерфейісі
бар ақпараттық технология.
“Компьютерлік” термині оны таратудың негізгі техникалық құралы
компьютер болып табылатынын көрсетеді.
Жаңа (компьютерлік) ақөпараттық технологияның үш негізгі принципі
болады:
- компьютермен жұмыс істеудің интерактивті (диологтық) жұмыс режимі;
- басқа да бағдарламалармен интеграциялылығы (сәйкестігі, өзара
байланысы);
- мәліметтердің де алға қойылған міндеттердің де өзгерту үрдісініің
нақтылығы.
Материалдық өндірістің технологиялық үрдісін таратуқұрамына мыналар
енетін әр түрлі техникалық құралдар көмегімен жүзеге асырылады: жабдық,
станоктар, саймандар, канвейерлік сызықтар және т.с.с.
Инструментарий ретінде дербес компьютерге арналған бағдарламалық
өнімдердің келесі кең таралған түрлерін қолдануға болады; мәтіндік
процессор (редактор) таспа жүйелері, электрондық кестелер, мәліметтер
басқару жүйесі, электрондық жазба кітапшалары, электрондық күнтізбелер,
функционалдық тағайындалудағы ақпараттық жүйелер (қаржылық, бухгалтерлік,
маркетингке арналған және т.с.с.); эксперттік жүйелер және т.б.
Дипломдық жұмысының мақсаты – студенттеріне арналған берілгендер қорын
басқару жүйесінен жақсы электрондық оқулық жасау, қолданбалы құралдармен
тәжірибені игеру, ақпараттық технологиясымен танысу, сонымен қоса өзге
Delphi визуалды ортада электрондық оқулық құру. Пайдаланушы электрондық
оқулықты қолдана отырып, Ақпараттық жүйелердің интерфейсі пәні бойынша
өзінің ой өрісін дамытады.
Зерттеу объектісі: Delphi ортасында Ақпараттық жүйелердің интерфейсі
пәні бойынша электрондық оқулық құру.
Жұмыстың қолдану облысы: бұл электрондық оқулық орта және жоғары оқу
орындарында қолданылады.
Дипломдық жұмыста HTML гипермәтіндік тілінің технологиялар
мүмкіндіктерін және принциптерін электрондық оқулық жасауда қарастырдым,
сонымен қоса электрондық оқулықты, өзге бағдарламалармен (Borland Delphi)
байланыстырып жаңа бір үлгідегі электрондық ресурс жасадым.
Дипломдық жұмыстың өзектілігі: мұндай құрылған бағдарлама әсіресе
Интернетте электрондық оқулық құру технологиясын жетiлдiруге және көптеген
пайдаланушыға білімін көтеруге көмектеседі.
Бірінші бөлімде, қашықтан оқу оқытушы мен арадағы қатынасты компьютерлік
желі, аудио- және видео байланыс, баспа құралдары арқылы ақпарат алмасуды
қамтамасыз ететін арнайы технология қарастырылған.
Екінші бөлімде, клиенттік компьютерде HTML- файлын көрінерлік бейнеге
ауыстыруды және WWW обьектісіне қатынауды жүзеге асыратын браузер-
бағдарламасы болуы керек. Бұл файлдар қолданушының операциялық ортасына
тәуелсіз қол жетерліктей болуы керек. Соның барсында, серверлік қосымшалар
клиенттен инвариантты құрылуға міндетті және олардың өңделуі әмбебапталған
клиенттің бар болуына және корпорацияның функционалды тапсырмаларын жүзеге
асыруға толығымен бағытталған болуы керек.
Үшінші бөлімде, оқу құралының қалай құрылыалатындығы және оның түрлері
қарастырылған. Электронды оқу құралының жасалуы, талабы, міндеті, кімдерге
арналғандығы туралы мәліметтер қарастырылған. Сонымен қатар, жүйелік талап
та бар.
Сонымен қатар, электронды оқулық, оның мақсаты мен міндеттері, талаптары
және оқушы қауымға ыңғайлылы туралы сөз болады.
1 қашықтар оқу
1.1 Қашықтан оқудың негізгі түсініктері
Қашықтан оқу оқытушы мен оқушының орналасқан аймақ арасы мен уақыт
мүмкіндіктерін қолданып оқыту әдісі болып табылады. Сонымен қатар, қашықтан
оқу оқытушы мен арадағы қатынасты компьютерлік желі, аудио- және видео
байланыс, баспа құралдары арқылы ақпарат алмасуды қамтамасыз ететін арнайы
технология.
Осы жағдайда қашықтан оқу алыс жерде тұратын немесе басқа әдістермен
білім ала алмайтын студенттерге арналған тиіміді оқу түрі болып табылады.
Сонымен, қашықтан оқу келесі негізгі белгілермен сипатталады:
- білім алу қажеттілігі және оны көрсету мүмкіндіктері;
- студент пен оқытушының үнемі контактта болмау мүмкіншілігі;
- студент пен оқытушының байланыс жүйелерінің көмегімен техникалық өзара
байланысын іске асырады;
- педагогикалық алмасу технологиясына сәйкес, қашықтан оқу үшін арнайы
дайындалған дидактикалық материалдардың болуы.
Осы анықтама арқылы кең тараған оқу формасын дәстүрлі түрдегі баспа
материалдарынан әртүрлі аудио- және видео- курстар, сонымен қатар оқу
фильмдерін қоса өзіндік оқуды қамтитын оқудың әртүлі формалары болып
келеді.
Қашықтан оқу термині барлық оқушылар мен оқытушылар үшін және алыс
арақашықтықтан білім алатындар үшін, әртүрлі үлгілердің қолданылу түрін
білдіретін атау.
Қашықтан оқу түрлерін қолданатын басқа да білім алу түрлері оқыту
процессінің басты құрайтын негізіне негізделеді, яғни:
- пән мазмұнын баяндау;
- оқытушылармен өзара байланысу;
- тәжірибелік тапсырмаларды орындау.
Қашықтан оқудың берілген материалдарын қолдану, әртүрлі техникалық
мүмкіндіктермен байланысты оқытудың дәстүрлі тәсілдерін кеңейтумен
байланысты. Әртүрлі оқытудың қазіргі кездегі техникалық амалдары түбірімен
дәстүрлі әдістерді кеңейтіп және жаңарту негізінде, сонымен қатар оқытушы
ролін өзгерте отырып, оқу материалдарын өзіндік үйренуге мүмкіндік береді.
Қашықтан оқытудың дәстүрлі оқыту формасынан айырмашылығы келесі түрде
сипатталады:
- тиілімділігі, бұл жерде пәнді оқып үйрену үшін уақыт шектелмеген және
ыңғайлы орында отырып үйренуге болады;
- модульділігі, жеке және топтық қажеттілікке жауап беретін тәуелсіз
түрдегі оқу курстарының жиынынан тұратын оқу жоспарын қалыптастыру;
- параллельділігі, яғни оқу өндірістен тыс емес түрде өзінің кәсіптік
жұмысымен қатар түрде білім алу;
- қамту, оқуға қажетті ақпараттарға (электронды кітапхана, мәліметтер
қоры және тағы басқа оқу көздері), оқытушымен байланыс және
студенттердің өзара ақпарат алмасуы желі арқылы бір мезгілде хабар
алмаса алу мүмкіндігі;
- электронды оқу құралдары және техникалық құралдарды тиімді түрде
алудың үнемділігі;
- технология, оқу процесінде қазіргі заманға ақпараттық және
телекоммуникациялық технологиялардың мүмкіндіктерін пайдалану;
- әлеуметтік теңділігі, барлық студенттердің материалдық жағдайына,
денсаулығына, тұратын жеріне шек қойылмай, білім алу;
- экспорт және импорт мүмкіншіліктерін оқу қызметі нарығында дүние
жүзілік жеткен табыстарды пайдалану.
Оқытуды ақпараттық-техникалық үлгілеу жеке оқыту материалдарын жаңартып,
оқытушы мен студенттің байланысын және байланыс құралдарының жаңарып
отыруына, сонымен қатар оқу жүйесін ұйымдастыруда жаңа бағыттарды
пайдалануды қамтамасыз етеді.
Осы орайда, дәстүрлі әдістерді толығымен жойып, жаңа әдістерді жасап,
оны қолдану деген мағынаға қайшы, яғни дәстүрлі әдістерді пайдаланып, оны
жаңғыртып жаңа телекоммуникациялық технологияларды пайдаланып оны өмірге
енгізу болып табылады.
Жаңа әдістер мен оқыту технологиялары қашықтан оқуда теория мен
тәжірибеге жаңа ұйымдастырушылық формаларды әкелді, олар келесі түрде:
- виртуалды оқу топтары, топтардың оқу әдістері мен пәндерінің бірдей
болуын қамтамасыз етеді;
- алға қойылған мақсаттарды шешуде, кейбір тәжірбелік есептерді
шығаруда, олардың ортақ жұмысының болуы;
- білім жүйесінің алыстатылған жүйесі, оқу процесінің үздіксіз
қамтамасыз етілуі мақсатындағы оқытушы мен студенттердің арасында
үнемі ақпараттық байланыстың болуы;
- кері байланысы бар телекоммуникациялық құралдар, қандай да бір
жағдайда студент жұмысының даралығын жүзеге асырудағы оқу процесінің
жылдамдығы;
- сұхбаттық оқу технологиялары, кәдімгі телефон байланысынан басқа да,
телеконференция және электронды поштаны қолдану.
Қашықтан оқу оқытушы ролін кеңейту мақсатында, үнемі өзі оқитын пән
курсын жаңартып отыруды талап етеді. Студентке де қойылатын талап өседі,
оның компьютерлік техникамен жұмыс атқаруына да көп көңіл бөлінеді.
Информатизация жағдайында қащықтан оқу процесі қазіргі заман талабына
сай көптеген өзгерістер әкеп қана қоймай, глобальді түрде оқу ортасын
жаңадан қалыптастырды. Әртүрлі оқу процесі мен ортасын өзара байланыстыру,
ақпарат алмасу мен беріліс технологияларының әртүрлілігін қосып қана
қоймай, оның қажеттісін пайдалануға көмектесті.
Қашықтан оқуды дамытуда кілттік тенденциялар болып келесілер табылады:
- ақпарат берілісінің диверсификация әдістері;
- оқу мекемелерінің телекомуникациялық бірігуінің пайда болуы;
- білім алу процесінде студенттің белсенділігі;
- оқытудың бақылау нәтижесін тиімді жүйеде жасау.
Бұрынғы кезде білім алудың алыстатылған формадағы технологиясы баспа оқу
материалдарына, аудио- және видео- жазбаларының таралуына негізделсе, ал
қазір қазіргі заманғы телекоммуникациялар негізінде интерактивті қолдануға
рұқсат береді.
Кең ауқымды ақпараттық ресурстардың жинақталуы студентке білім алу
процесінде өзіндік бақылауға және ақпараттық білім алудағы мәліметтерді
әртүрлі байланыс арналары арқылы меңгеруге рұқсат береді, осының барлығы
қашықтан оқудың көп амалдылығына әкеліп соғады.
Алдымен, қашықтан оқудың көпамалдылығы оқу мекемелеріндегі оқыту
процесін басқару және ұйымдастыру принциптеріне әкеп соғады, оқытушылар
құрамын дайындау, жаңа әдістер технологияларын меңгере алатын болуы керек.
Алғашқы кезде оқу мекемелері көмекші элемент ретінде оқытудың техникалық
жағдайына бағытталса, ал қазіргі кезде оқытушы құрамының техгикалық,
ақпараттық дайындығы бірінші жоспарға шықты.
Оқытудың қазіргі заманғы әдістерін меңгеру оқу формалары бойынша
студенттердің қажеттілктерін қанағаттандыруы керек. өз кезегінде қазіргі
заманғы технологиялар оқыту процесін өзгертеді.
Оқу аспектілері ақпараттық жағынан дамуда, ал білім алу технологиялары
оқөу мекмесінің ақпараттық инфра құрылымының бірден бір элементі болып
табылады, ол әкімшілікке де, оқытуға да қатысты.
Осы технологиялық инфрақұрылым оқу мекемелерінің мүмкіншіліктерін
кеңейтеді, білім алудың дәстүрлік формасына қашықтық және уақыт бойынша да
шек қоймайды.
Ақпараттық технологиялар қазіргі кездегі педагогикалық ғылымда оқыту
ортасына жаңа статус берді, ол ақпарат алмасудың жаңа амалдарына
байланысты.
Негізінен қашықтан оқу жүйесі былай сипатталады:
Мемлекеттік стандартқа сай оқу мақсаты қалыптастырылады.
Оқу құрамына әлеуметтік тапсырысқа педагогикалық модель кіреді, сонымен
қатар оқыту процесі, жүзеге асыру үшін ұйымдастыру формалары мен әдістері
оның мазмұнымен анықталады.
Оқыту объектілері болып білім алудың осы формасындағы қолданушылар болып
табылады (студенттер, тыңдаушылар, оқушылар және тағы басқалары).
Қашықтан оқу субъектлері болып оқытушылар саналады. Олар оқу процесінің
басты буыны ретінде үлкен ролге ие. Осындай қажеттіліктерге сай, қашықтан
оқыту жүйесінде оқытушыларды тьютор деп жаңа термин қолданылады, яғни олар
оқытушы-кеңесшілер деген мағынаны білдіреді, бұл мамандар информатиканы
және телекоммуникацияны жаңа білулері қажет.
Қашықтан оқу формасы бес жалпы дидактикалық әдістерді қамтиды:
- ақпаратты-рецептивті;
- репродуктивті;
- проблемалы;
- эвристикалық;
- зерттеушілік.
Олар оқытушы мен студенттердің өзара байланысуының педагогикалық
әдістерінің жиынына ие.
Материалдық, техникалық құралдармен жабдықталған комплекстерге ие болуы
керек.
Жекеленген-бақылаудың әкімшілік жүйесі кіріс бақылауының ерекшеліктерін
анықтайды.
Қаржы-экономикалық ішкі жүйе - құқықтық нормативтермен қоса қаржылық
мәселермен айналысады.
Заң актлерімен айналысуы керек, яғни тьютордың еңбегі, жекеменшікті
қорғау, аттестациялау, көмектер, оқу мерзімі туралы мәселермен айналысады.
Маркетингтік ішкі жүйе – мұнда тек оқу орындары ғана емес, мемлекет те
тапсырыс беруші және тұтынушы роліне ие болады.
Көрсетілген қашықтан оқу түрінің қалыптасуының ұйымдастырушылық
негіздері келесі ерекшеліктерге ие:
- оқудың үздіксіздігі;
- оқу процесін жүргізудегі ашықтық және жеке бағыттарға сүйену;
- басты оқу орнына негізделген орталықтандырылу;
- оқытушы-кеңесшілердің болуы (тьюторов), олар әр пәнге сай
орайластырылған болуы шарт.
Қашықтан оқу формасында дәстүрлі құралдардан басқа да мынадай қосымшалар
болады:
- электронды оқу баспалары;
- компьютерлік оқу жүйелері;
- аудио- видео оқу материалдары.
Электронды оқу құралдары қағаз құралдарды толықтыра отырып, мынадай
ерекшеліктерге ие болады:
- компьютер жадысында ыңғайлы түрде сақталған,
- гипермәтіндік мүмкіндіктер,
- тез түрде өзгерістер енгізуге болады,
- электронды пошта арқылы жіберуге болады.
Қосымша материалдар магнитофон, видеомагнитофон немесе лазерлі компакт-
дисктерді қолданады.
Бірақ негізгі шарт болып компьютер желісін пайдалану табылады.
1.2 Қашықтан оқудағы технологиялар
Қашықтан оқу қазіргі уақытта компьютер желісіне негізделген. Бұл ғылым,
өндіріс, өнеркәсіп, білім саласын өте кең қамтыған.
Телекоммуникациялар (грек тілінен аударғанда tele - алыс, латын тілінде
communicatio - қарам-қатынас мағынасын білдіреді) – бұл ақпарат берілісінің
барлық түріне қатысты, яғни радио, телевидение, телефон, телеграф,
телетайп, телекс, телефакс, сонымен қатар компьютерлік телекоммуникациялар.
Компьютерлік телекоммуникациялар қазіргі уақытта тек жаңашылдық белгі
ғана емес, телекомуникацияның алдағы күнге тіке қарау. Компьютерлік
телекоммуникациялар немесе "телекоммуникациялар" - қашықтан оқудағы бір
компьютерден екіншіге беру құралы болып табылады.
Сервистік ақпараттық технологиялар:
- видеомәтін;
- көріністерді сақтау;
- мәтіндік құжаттарды жасау және өңдеу үшін мәтіндік процессор;
- кестелік мәліметтермен көптеген операцияларды орындайтын, оларды
диаграмма және грфиктер түрінде безендіретін, инженерлік, финанстық
және статистикалық есептерді жүргізетін кестелік процессор;
- үш өлшемді компьютерлік графиканы, дыбысты және виртуальдық нақтылықты
қолданумен ақпараттарды біруақытта көрсетуге арналған мультимедиа;
- электрондық оқу курстарын жасауда көп қолданылатын мәтін бойынша
немесе кез келген орынға аусатын гипертекст.
Компьютерлік қашықтан оқу білім беру мәселелерінің спектрінде
қолданылады, мысалы:
- оқудың сырттай формасына негізделген университеттерде;
- оқудың күндізгі және сыртқы формасын қолданылатын университеттерде;
- қосымша білім алғысы келетін тұлғаларға арналған программаларда;
- студенттер кез келген курста күндізгі не сырттай оқу формасын таңдауға
болатын оқу мекемелерінде;
- орташа білімді немесе жоғарғы оқу орнының студенттерін біріктіретін
халықаралық жобаларда;
- білім алумен байланысты әлеуметтік программаларды өткізуде.
Білім беруде ақпараттық технологияны қолдану оқудың виртуалдық формасына
ауысуына әкелі соғады. Сонымен оқушы өз үйінде отырып, сабаққа қатыса
алады. Виртуалдық нақтылық телебағдарламаны көруден айырмашылығы студент
экранда болып жатқанға қатыса алады, яғни сұрақ беріп, оған жауап ала
алады. Студент үйден шықпай, жер шарының кез келген жерінен кез келген оқу
орнын таңдап, оған түсе алады. Виртуальдық тренажерлар нақтылықтың толық
әсерін береді. Визуалды және дыбыстық элементтердің сапасын арттырумен
нақтылықтың барлық жағын үлгілей алады.
Қазіргі заманғы қашықтан оқу жүйесінің негізі болып компьютер желісі
табылады.
Қандай компьютер болса да өзімен бірге аналық плата негізінде біріккен
әртүрлі құрылғылар жиынтығын береді. Сондықтанда аналық плата
мультимедиалық жүйенің негізгі элементі болып табылады және көбіне жүйелік
болып аталады. Аналық плата өзімен өткізгіштер тізімін, chipset және
слоттарды ұсынады. Өткізгіштер тізімі шина деп аталады. Шиналар басқару,
адрестеу және мәліметтерді беру қызметін атқарады
Аналық плата – дербес компьютердің негізгі платасы. Онда мына құрылғылар
орналасады:
- процессор — негізгі микросхема, математикалық және логикалық
операцияларды орындайды;
- микропроцессорлық жыинтық (чипсет) — микросхемалардың жыинтығы, аналық
платаның негізгі функционалдық мүмкіндіктерін анықтайды және
компьютердің ішкі құрылғыларын;
- шина — өткізгіштердің жыинтығы, компьютердің ішкі құрылғылардың арасын
байланыстырады;
- оперативті жады (оперативті есте сақтау құрылғы, ОЕҚ) —
микросхемалардың жыинтығы, компьютер істеп тұрған кезде мәліметті
уақытша сақтап қалуға арналған құрылғы;
- ТЕСҚ (тұрақты есте сақтау құрылғы) — микросхема, компьютер өшіріліп
тұрған жағдайда да ұзақ уақыт бойы мәліметтерді сақтап тұрады;
- қосымша құрылғыларды қосу үшін арнайы раземдар (слоты).
- қатты диск – винчестер бұл арнайы жабдықталған қатты қорапшада
орнатылған. Онда екі бетіне де жазу енгізілетін бірнеше дискілердің
қосындысы бар, олардың арасына еніп тұратын, оқып жазатын бас тиегі
бар. Қатты дискі жүйенің барлық бағдарламалары жазылған
пластинкалардан тұратын екі жағына да магнит жабыстырылған құрал. Сол
магнитке ток жіберілгенде электромагнитті өріс пайда болады да
сигналдарды өзіне қабылдап алады, сөйтіп жазбалар пайда болады.
Қысқаша айтқанда, қатты дискті бағдарламалар жабдығы десек те болады.
- иілгіш дискі. Кішігірім ақпаратты бір жерден екінші жерге тасымалдау
үшін иілгіш дискеталар қоланылады, олар арнайы дискаводтқа орнатылады—
дисковод. Қабылдау тесігі жүйелі блоктың алдынғы бетінде орналасқан.
Дискетаның пластикалық қорабшасында дискетаны дұрыс салу үшін
бағыттауыштың суреті бар. Иілгіш дискетаның негізгі
өлшемдері:техникалық өлшемі (дюйммен өлшенеді), жазылудың тығыздығы
және толық көлемі.
- CD-ROM компакт-дискінің дисководы. CD-ROM (Compact Disc Read-Only
Memory) қазақша аударғанда компакт-дискінің негізінде тұрақты есте
сақтау құрылғы. Бұл құрылғының жұмыс істеу негізі сандық ақпаратты
дискінің бетінен шағылысатын лазерлік сәуленің оқу негізінде құрылған.
Компакт- дискідегі жазу магниттік дискідегіден мәліметтерді өте тығыз
орналастырады (жазады) және стандартты компакт диск 650 Мбайт
көлемдегі ақпаратты сақтай алады. Үлкен көлемді ақпарат мультимедиялық
ақпаратқа тән (графика, әуен, видео), сондықтан CD-ROM дисководын
мультимедиялық құрылғыларға жатқызады. Лазерлік дисктарда таралатын
бағдарламалық өнімдер мультимедиялық басылымдарға жатқызады.
- Бейнекарта (видеоадаптер). Видеокарта мен монитор дербес компьютердің
видео жүйесін құрайды. Дербес компьютердің пайда болу уақытынан
видеоадаптердің бірнеше стандарты ауыстырылды: MDA (монохромды); CGA
(4 түс); EGA (16 түс); VGА (256 түс). Қазіргі уақытта SVGA
видеоадаптеры қолданылады. Ол 16,7 миллион түсті және (640х48;
800х600,1024х768,1152х864; 1280х1024 нүктелер және сол сияқты)
экранның рұқсатын өзгертуге мүмкіндік береді.
Қазіргі уақатта сыртқы жадыда ақпаратты сақтау бірнеше түрлері бар, олар
магнитті және магниттіоптикалық тасымалдауыштар. Сақтау құрылғыларға
стимерлерді (магнитті касеталардың сыимдылығы – картридждердің – бір неше
жүздік Мбайт болады) жатқызуға болады; ZIP-жинақтауыштар (сыимдылығы
100250 Мбайт); HiFD жинақтауыштар; JAZ жинақтауыштар (сыимдылығы 1 или 2
Гбайт берілгендер).
Модем – құрылғы, алыс орналасқан компьютерлаерді байланыс жүйесі бойынша
ақпаратпен алмасуға арналған құрылғы. Сонымен желілер байланысын физикалық
тұрғыдан қарастырады (өткізгіштер, оптоволоконнды, кабельді,
радиосағаттотды), оларды қолдану түрлері (коммутируімді және арнайы) және
мәліметтерді жеткізу түрі бойынша (сандық не аналоктық сигналдар).
Байланысу желінің қабылдау-беру түріне байланысты оларды радиомодем,
кабельді модем және басқалар болып бөлінеді. Ең кең тараған модемнің түрі
ол телефондық желіге қосылатын.
Бүгін де желінің географиялық рамкалары кеңеюде, сондықтан локальды
есептеу желілері глобалды есептеуіш желісіне (WAN) айналуда, ал
компьютерлер саны желіде көбеюде.
Компьютерлік желінің негізгі берілуі – ресурстарды бірге қолдану және
бір фирманың ішінде не оның шегінде сияқты интерактивті байланысты іске
асыру.
Интернет – глобальды ақпараттық желі, оның қазіргі заманғы ақпараттық
қызмет көрсетудегі маңызы зор.
Интернет физикалық компьютерлік желі сияқты өмір сүрмейді. Интернет –
бұл байланыс каналы бойынша өзінің арасында ақпарат алмасатын әртүрлі
компьютердік желінің әлемдік қауымдастығы. Интернет – бұл көптеген
глобальды, аймақтық, және локальды желіні біріктіретін әлемдік компьютерлік
желі. Басқаша айтқанда, Интернет – бұл барлық жер шарын қоршаған желінің
желісі.
Қолданушының Интернет желісімен байланысуының екі варианты мүмкін:
OffLine – кейінге қалдырылған жауаппен байланысу тәртібі (автономды);
OnLine – белсенді байланысу тәртібі (интерактивті).
Автономды тәртіпте абонент желіге басқа сұраныстарды не болмаса
хабарламаларды сілтей алады (мысалы, электронды почта бойынша), бірақ
сұраныс пен желілік жауап арасында оған көп уақыт кетеді.
Тікелей қатынау тәртібі деп аталатын белсенді тәртіпте желі абонентінің
сұранысына ақпарат тез келеді.
Желі көмегімен орындалатын мәселердің негізгі топтары келесі процестерді
қамтиды:
- студенттердің оқу жұмысын қолдау;
- оқытушымен байланыс, педагогикалық тәжірибесімен және дидактикалық
материалмен алмасу;
- барлық қатысушылардың орталықтандырлыған ақпараттық жүйелерде
сақталған тез өсетін ақпарат қорына ену мүмкіндігіне шек қойылмау.
Ақпараттың компьютерлік көрінісі мынадай жетістіктерге ие:
- қысқаша ақпарат тез алу;
- керекті ақпарат көзіне тез арада қатынау;
- мәліметтер мен қиын мәтіндерді іздеу.
2 Электрондық оқу құралының бағдарламалық қамтамасыз ету
2.1 Интернет және оның қажетті құралдары
Классификация типтері бойынша локальды есептеуіш желілер жұмысшы топ,
бөлім, кампус және корпоративті желілер болып бөлінеді.
Корпоративті желі – кәсіпорын, корпорация масштабының желісі.
Бұл желі Интернеттің коммуникациялық мүмкіндігін қолданатындықтан, олар
үшін территорияльды орналасу маңызды емес. Корпоративті желі локальды
желінің кең таралған желісіне жатады. Қазіргі кезде корпоративті желі
белсенді дамуда және олар көбінесе интранет желісі деп аталады.
Интранет (интра желі) – бұл Интернет технологиясының аумақты
мүмкіндіктеріне ие фирма аралық және фирма ішілік компьютерлік желі. Оны
Интернет желісі мен локальды желі құралдарын қолдану арқылы фирма аралық
және фирма ішілік ақпаратқа қатынау, өңдеу, жіберу, сақтау жүйесі ретінде
анықтауға болады.
Толық функциональды интранет – желі келесі базалы желілік технологияны
қамтамасыз етеді:
- желілік басқаруды;
- барлық қызмет кен ресурстарды бейнелейтін желілік каталогты;
- желілік файлдық жүйені, мәліметтер қорын;
- корпоративті мәліметтер қорын және сәйкес МҚБЖ-ны;
- хабарламаны интегривті жіберуді (электронды почта, факс,
телеконференцияларды және т.б.);
- World Wide Web-тағы жұмысты;
- желілік баспаға шығаруды;
- санкцияланбаған қатынаудан ақпаратты қорғауды.
Интранет-желі желілік қорғау құралы – брандмауэр көмегімен Интернеттің
сыртқы қолданушыларынан изаляцияланады.
Web серверде орналасқан брандмауэрдің бағдарламалық, қамтамасыз етілуі
корпоративті желіні санкцияланбаған қатынаудан қорғауды және олардан
конфиденцалды ақпаратты алуды қамтамасыз етеді. Интернет желісіндегі
ақпарат және оның барлық қызмет көрсетуі барлық инранет желісінің
қолдангушыларына қол жетерліктей.
Қазіргі заманғы жоғары конкурентті рынокта жаңа ақпаратқа қатынауды алу
бизнестегі сәттіліктің маңызды компоненті болып отыр. Сондықтан интранет
желісін қазіргі кезде корпоративті қосымшаны жүзеге асыру үшін арналған
перспективті орта ретінде қарастыруға болады.
Интранет желісінің тарихы 1994жылы басталады. Ол кезде Интернет
желісінде бірлескен принциптерден құралған корпоративті компьютерлік желі
үшін Intranet ұғымы ұсынылған болатын. Бұл нақты өндірістік профильге және
масштабқа тәуелсіз кез келген өндіріс үшін әмбебапталған жол.
Интранет – бұл корпоративті желіде web технологияны көшіру. Корпоративті
локальды құрылу өніміне қарағанда интранет-желі арзан және дайын
коммуникациялық компонентті қолданады. Шет елдегі экономистердің есебі
бойынша ірі корпорацияға интранет технологиясын енгізу бағасы 50 доллар
(бір жұмыс орнына).
Ол интернеттен әртүрлі технологиялық құралдарды және ОЖ-ні бір
инфрақұрылымға біріктіруді мұраға қалдырған. Интернеттен транспорттық (ТСР)
және желілік (IP) деңгейдің негізгі желілік хаттамасы алынды.
Корпоративті желіні өңдеу процесі жеңілдеді. Жеке бөлімшелер басқа
бөлімшелермен байланыстырылмай өздерінің локальды есептеуіш жүйесін
серверін қолдана отырып, өздерінің ішкі жүйесін құра алады. Керек болған
жағдайда олар өндірістің тұтас жүйесіне қосыла алады.
Клиенттік компьютерде HTML- файлын көрінерлік бейнеге ауыстыруды және
WWW обьектісіне қатынауды жүзеге асыратын браузер-бағдарламасы болуы керек.
Бұлш файлдар қолданушының операциялық ортасына тәуелсіз қол жетерліктей
болуы керек. Соның барсында, серверлік қосымшалар клиенттен инвариантты
құрылуға міндетті және олардың өңделуі әмбебапталған клиенттің бар болуына
және корпорацияның функциалды тапсырмаларын жүзеге асыруға толығымен
бағытталған болуы керек.
Ірі өндірісті басқарудың қазіргі заманғы жүйесі қатаң орталықтанған
жүйеден бөлінген жүйеге дейінгі даму жолынан өтті. Бөлінген басқаруды
қолдауды қамтамасыз етеін ақпараттық технология клиент-сервер
архитектурасы бар жүйесінің базасында құрылды. Бөлінген басқару бөлінген
коммуникациямен үйлеседі.
Интранет принципінде басқару жүйесін құру – ақпаратты сақтаудың
орталықтанған жүйесінің жақсы саласын бөлінген коммуникациямен үйлестіруге
мүмкіндік береді.
Бүгін, біздің көз алдымызда жаңа өндірістік революция болып жатыр -және
есептеуіш техника облысында. Егер алдыңғы кезеңдерде ақпараттық технология
аты кең мағынада мәліметтерді өңдеу ретінде түсінілсе, онда бүгін, ырғақ
оларды транспартировкалау және бөлінген өңдеу пайдасына, әртүрлі мәліметке
қатынау унификациясының пайдасына, телекоммуникациялық құралдың пайдасына
өзгертіледі. Бағдарламалау тәжірибесінде орталықтанған бағыт болып бөлінген
архитектура табылады. Бағдарламалық қамтамасыз ету рыногындағы даму
Интернет- технология және топтасқан жұмыс құралдары облысында болып жатыр.
Ведомсті ақпаратты-есептеуіш желісінің даму анализі әртүрлі уақыт
периодында олардың құрылуының техникалық ерекшелігін, қалыптастыруға
мүмкіндік береді.
Корпоративті желілер корпоративті ақпаратты жүйенің (КАЖ) ажырамас
бөлігі болып табылады. КАЖ – бұл жалпыланған атау және басқарудың
интегривтелген ақпаратты жүйесінің аббревиатурасы. Шет елдерде мұндай
жүйелер осылай аталады: Management Information System (MIS). Бұл жүйелер
басқарудың интегривтелген автоматты жүйесінің мұрагері болып табылады
(БИАЖ). Бірақ, КАЖ-ды нақты анықтайық.
КАЖ – бұл мәліметті терең анализдеуге негізделген корпорациямен
территориалды бөлінген басқарудың интегривті жүйесі КАЖ өндіріспен басқару
стратегиясын және берілетін ақпараттық технологияны біріктіруге шақырылады.
КАЖ негізгі мінездемелері:
- корпорация масштабында басқарудың толық айналымын қамтамасыз ету;
ақпаратты және функциональды интеграция шартында қайтымды байланысты
басқару; анализдеу, есеп беру, жоспарлау, нормалау;
- территориалды шашылғандық және басқару обьектісі мен жүйенің белгілі
масштабы;
- персоналмен, қаржымен басқаруды біріктіретін басқарушы тапсырмаларды
өңдеу үшін тұтас ақпаратты кеңістік және өндірісті басқару процесі:
- бір ыңғай емес операциялық ортада бірнеше есептеуіш платформасын
қалыптастыру;
- шынайы уақыт масштабында басқаруды іске асыру;
- ақпаратты компоненттің ашықтығы, қауіпсіздігі және жоғарықолайлығы.
КАЖ – бұл оның құрылымды ақпараттық технологиясын іске асыру үшін
құрылған өндірістің бизнес-стратегиясын біріктіретін басқарушы идеология.
Осының барысында ауыртпалық басқарудың өңделген құрылымдық жүйесіне түседі
және автоматизация инструменталды туынды рольді атқарады. Бизнеспен
басқарудың жалпыланған құрылымы төрт негізгі блоктан тұрады:басқару
обьектісі, басқару блогы, ресурстар, математикалық модель (ағымды, өтпелі
және соңғы жағдайдың моделі).
Экономикада КАЖ-ң құрылу концепциясы типтік компоненттің болуын
қарастырады:
- бизнес-қосымша жиынтығының комплексті автоматизациясын қамтамасыз
ететін жүйе ядросы- басқару тапсырмасын автоматизациялауға арналған
функционалды модульдің толық жинағын құрады;
- корпорация аймағында құжаттауды автоматизациялау жүйесі;
- КАЖ мәліметтерін сақтайтын базада ақпаратты өңдеудің туынды
инструментальды жүйесі;
- КАЖ қауіпсіздік жүйесінің бағдарламалы-технологиялық құрамы;
- сервисті, коммуникациялық қосымша (факс-сервер, электронды почта,
жойылған қатынаудың бағдарламалық қамтамасыз етілуі);
- сервистік қызмет көрсетуге, ақпараттық ресурсқа және мәліметтер қорына
бірыңғай қатынау үшін Интернетинтранет компоненті;
- офистік бағдарламалар (мәтіндік редактор, электронды кестелер,
аудармаылар) арнайы берілу жүйесі ( автоматты жобалау жүйесі – АЖЖ ,
технологиялықпроцеспен басқарудың автоматталған жүйесі – ТПБАЖ
жәнет.б.);
КАЖ-сін құрудың негізгі проблемасына жатады:
- жобалау жұмысын орындаудағы технология мен методологияны таңдау;
- ақпараттық ресурсты және технологиялық бағдарламаладың құралдарын,
құрамын анықтау;
- ақпараттық технологияны құрғанда стандартты компоненттердің жүйелік
интеграциясын жүргізу;
- АЖ корпоративтілігінің базалықконцепциясын өңдеу;
- КАЖ-ң маңызды мінездемесі:
- АЖ архитектурасы ( элементтер құрамы және олардың өзара әсерлесуі);
- желілік технология, олардың масштабы және желі типологиясы;
- АЖ-де іске асырылған басқарудың функционалды құрылымы (тапсырма
комплексінің, ішкі жүйенің құрамы);
- ақпаратты сақтаудың ұйымдасқан формасы (орталықтанған және бөлшекті
мәліметтер қоры);
- жүйенің өткізгіштік қабілеті ( транзакцияны өңдеу жылдамдығы);
- мәліметтерді ақпараттық сақтағыштың көлемі;
- құжаттың және құжаттаудың жүйесі;
- КАЖ қолданушысының мөлшері;
- қолданушы интерфейсі және оның мүмкіндігі;
- ақпаратты тарату, сақтау, өңдеу, жіберу, жинау процесінің типтік
ақпараттықтехнологиясы.
Жүйке жүйесі ретінде өндірістің АЖ-сін көрсету концепциясы Microsoft
корпорациясының желілік платформасында қалыптасты.
Корпорацияның басшысы Бил Гейтс өндірістің электронды жүйке жүйесін
жобалауды алдын ала жобаланған әрекеттер мен жағдайларды орындауды
автоматтандыру ортасы ретінде анықтайды. Қазіргі заманғы өндірістің
электронды жүйке жүйесі (digital nervous system) қоршаған ортадағы кез
келген өзгерісті бірден қабылдау мүмкіндігіне ие болу керек.
Microsoft концепциясы бойынша электронды жүйке жүйесі негізгі алты
принципке негізделеді :
- ДК базасындағы есептеуіш жүйесінің архитектурасы;
- Барлық ақпаратты цифрлі формада көрсету;
- Электронды почтаның әмбебап жүйесі;
- Тұрақты байланыс;
- Соңғы қолданушының стандартты жұмыс инструменті (құралы);
- Нақты бизнестің түріне спецификацияланған интегрифті қосымша.
2.2 Электрондық оқу құралының құрылымы
Анимация құрудың тағы да бір тәсілі – Java және JavaScript тілдерінде
бағдарламалау болып табылады.
Бұл тілдер HTML құжатында кірістірілген және аплет деп аталады.
Бағдарламалар қолданушы компьютеріндегі браузерлер арқылы орындалады.
Флэш технологиясында анимацияның екі түрі бар – есептік және кадр
бойынша. Құжаттарда түсініктемелер Frame-by-frame Animation және Tweened
Animation сәйкесінше анықталған.
Егер анимация кадр бойынша таңдалса, онда дизайнер қолмен барлық кадрды
суреттейді және оны бірінен соң бірі орналастырады. Оларды көрсеткен кезде,
кадрлардың мұндай тізбегі фильм ретінде көрінеді. Бұл анимацияның түрі
дәстүрлі мультипликацияға жақын келеді. Осы флэш әдісімен сипатталған
анимация ғана кадр бойынша болмайды, Gif файл және фильм Quick Time-де
импортталған, анимацияланған болады.
Есептік анимация басқа түрде жасалынады: дизайнер суреттің бастапқы және
соңғы екі кілттік кадрға береді, ал редактор уақыт аралық орның есептейді.
Бұл анимация компьютерлік анимация түсінігіне көбірек сәйкес келеді. Оны
екі түрге бөлуге болады: қозғалыс анимациясы және форма анимациясы, әғни
Motion Tweening және Shape Tweening сәйкесінше.
Флаштағы анимацияның барлық түрлері әр түрлі қабаттарда бір бірімен
жақсы үйлеседі. Сіз анимацияның әр түрін біріктіре аласыз; бұл ең көрнекті
шығармашылық ойлардың орындалуын қамтамасыз етеді.
Егер анимацияның параметрлерін кадр терзесінің қасиеттерін келтіру
Twening вкладкасында орындалса, онда ол басталады. Бұл терезені кадрдың
үстінен екі рет шерту арқылы ашуға болады, немесе оны белгілеп алып және
меню Modify Prame (Модифицирлау Фрейм) командасын орындау
арқылы немесе кадрдың контексті менюінен Properties пунктын таңдау арқылы
орындауға болады.
Twening параметрі құрылып жатқан анимация түрін көрсетуге мүмкіндік
береді: None(берілмеген), Motion(қозғалыс), Shage(форма).
Қозғалыс анимациясы үшін Twening менюінде міндетті түрде
Motion(қозғалыс) таңдау қажет.
Scale флажогы(масштапты есепке алу) масштап өзгерістер анимациясын
жағуға немесе сөңдіруге мүмкіндік береді.
Егер соңғы кадрда объект 200% масштапталған болса және және бұл флажок
жанып тұрса, онда объкт анимация барысындак өзінің өлшемін көбейтіп
отырады. Егерде опция сөніп тұрса, соңғы кадрда объект кенеттен, жарылыс
сияқты үлкейіп кетеді.
Rotate(айналдыру) параметрі анимирланатын объектінің айналдыруға беруге
мүмкіндік береді. Егер түсіп тұрған меню Automatic (автоматтық) таңдалса,
онда айналым сахнада анықталады, яғни сізге, қолмен объектінің градус санын
қажет етпейтін анимация кілттік санына бұру керек. Бұл кей жағдайда
түсініксіз қорытындыларға әкеледі: мысалы 900-қа бұрылыс деп ұғады, өйткені
модификация инспекторында 900 мәні көрінеді – редактор керексіз толық
айналымды алып тастайды. Сәйкесінше толық 3600 немесе 7200-қа бұрылуы
редактормен мүлдем қабылданбайды. Осындай жағдай ішінде, Rotate менюі
керек. Түсіп тұрған менюден Closkwise (сағат тілі бағытымен) немесе
Counterclockwise(сағат тіліне қарама-қарсы) пунктері таңдалса, онда
анимацияға объект толық бұрылуы, яғни менюдің оңжағындағы еңгізу жолында
көрсетілген бүтін айналым саны орындалады. Осы іс-әрекетті орындағанда
ғана, объект талап етіліп отырған тапсырысты орындайды.
Easing параметрі анимацияны біркелкі емес қылып жасауға мүмкіндік
береді. Егер жылжыманы солға, In белгісіне жылжытсақ, яғни Easing0-ге
келтірейік онда объект басында тежеледі, ол объектінің үлкен инерциясы бар
деп ойлауға мүмкіндік береді. Жылжыманы оң жағына жылжытсақ, Out белгісіне
қарай, онда анимация сонында баяуланады, объект тежелетіндей болып
көрінеді. Осы жылжымадан басқа Easing мәнің анықтау үшін оңға қарай
орналасқан еңгізу жолы да қызмет етеді. Осы параметр көмегімен әр түрлі
эффектілерді құруға болады, мысалы, гравитация әсерінен қозғалыс (аяғында
жылдамырақ құлау) үйкелес күшінің санына байланысты тежелуі, объектінің
айналымда қозғалуы, Orient to Path (траектория бойынша жобалау)
объектілердің анимациясының синхронизациясын іске асырады. Кей уақытта
объект анимациясында қателіктер пайда болады. Мұндай жағдайларда
объектілерді синхранизациялаудың флажогын орнатқанда жұмыс тәртібін
жөндейді, сюжетті және объектілер мен анимацияларды, тіресуді
болдырмайтындай етіп орыныдау керек. Копьютер барлық жағдайда сіздің
бұйрығыңызды орындайды, бірақ сіздің ойыңыздай бола бермейді.
Объектілерді синхронизациялау үшін, сәйкес келетін флажогтың басты
параметрінде орнатса, немесе анимацияның барлық кадрларын белгілеп,
контексті менюден Sunchrinize Symbols командасын орындау арқылы орындауға
болады.
Соңғы флажок, Snap to guide (жолға байлау), анимацияда объект гайд-
қабатында көрсетілген және оған анимация қабаты бекітілген маршрут бойынша
қозғалуы керек. Бірақ өкінішке орай, бұл флажогтың болуы, барлық мәселерді
шешпейді, объектіні маршрутқа орнатқаны сенімді болады, қабатқа екі
анимациясымен қабаттар жабыстырылған және сіз бір анимация маршрут бойынша,
ал екіншісі одан тәуелсіз болғаның қалайсыз. Онда сізге сипатталынып
отырған флажогтың екінші анимация параметрінің сөнуі көмек береді, яғни
берілген флажок жағу үшін емес, маршрут бойынша қозғалыстың сөнуінде
қолданылады.
Маршрут бойынша қозғалыс анимациясын құрғанда параметрлер әдеттегі
қозғалыс анимациясында – Twening қосымшасында, I-ші кілттік кадрда
параметрлері сияқты беріледі. Бұл жерде екі опция қызықтырады.
Orient to Path direction объектіні маршрут бойынша қозғалып қоймай,
траекторияның әрбір нүкте нормасына бұрышқа көлбеуін сақтайды. Егер объект
жолдың бірінші аяғында келесі объектіге қарағанда көлбесе, Flash
анимациясында көлбеу бұрышын аралық кадрда орындайды. Мұнда қозғалыс қана
емес маршрутқа қатысты көлбеу бұрышы да анимацияланады.
Shap to guide опциясы объект маршрутқа Shap құралын қолданса да,
тәуелсіз болатының анықтайды. Бірақ, егер объект нақты маршрутқа орналасса,
онда бұл флажоктың сөнуі, объектінің түзу сызықты қозғалысына әкелмейді.
Macromedia - траектория орнына жүретін қисықтарды қолдануда нақты
ұсыныстар бермейді. Қатал ережелер бұл жерде жоқ – түзудің әртүрін маршрут
бойынша қолдануды эмпирикалық шығару керек. Жабық емес және қиылыспайтын
қисықтарды үнемі маршрут қылып алуға болатыны белгілі. Егер траектория
орнына шеңберді немесе эллипсті берсек, объект мүмкін жолдардың қысқасымен
барады. Бұл кез-келген бітеу қисыққа да қатысты.
Қабатта жолдың бейнеленуі, басылымда көрінбейді. Объектінің қозғалыс
траекториясы көріну үшін, кәдімгідей маршрут көшірмесімен қабатты қолдану
керек. Бір маршрутқа әр түрлі бірнеше объектілер қосуға болады, бұл үшін
барлық анимацияларды жеке-жеке қабатта құру керек, және де жол қабатына
және әрбір объектінің әрбір анимациясын маршрутқа орналастыру керек.
Осылайша, мысалы, екі өздерінің траекториясы бойынша ұшып келе жатқан және
ортасында соғылатын зымыраңды салуға болады. Фильмнің басында олар бір
сызықтың әр бір соңына бекітілген, ол аяқталғаннан кейін оның ортасында
кездеседі.
Формалардың анимациясы – күрделі, бірақ флашердің мықты құрамы олардың
қарапайым түрлері – құюдың градиентті анимациясы, фигураның, тік бұрыштың
немесе сызықтан шығуы, мәтіннің анимациялық өзгеруі және т.б. болады. Бұл
эффектілерді өте жиі қолданылады, қорытындыны жобалауға болады, ал жұмыс
қатты қиын емес.
Басқа күрделі қолданыстар көп уақыт және көп күш қажет етеді.
Форманың анимацияларын келтіру, алдыңғы жағдайлардағыдай Twening
қосымшасында жасалады. Формалар анимациясы үшін келтірулер, қозғалыс
анимациясына қарағанда азырақ болады.
- Blend Type аралық формалардың әдістерін есептеуді орындайды.
- Distributive (таратылған) тегіс көрінісі бар аралық формалар құрайтын
анимациялар құру. Бұл әдіс жұмсақ дененің морфингін көрсету үшін
керек. Flash объектінің маскасын қайта таратады, әрбір облыстардың
шығып тұруын немесе көрінбей тұруын қамтамасыз етеді.
- Angular (бұрыштық) – аралық формалар анимациясы нақты бұрыш пен тік
сызықтары бар фигураларға есептелген. Мұндай жағдайда Flash морфингті
бұрыштың өзгеруі және тік бөліктерін көрсетуге тырысады; осыдан фигура
иілгіш сымнан тұратындай болып елестейді. Егер сіз берілген режимді
шеңберлі фигурада, бұрыш пен түзулері болмайтындай болса, редактор оны
Distributive морфинг қозғалылысы бойынша ауыстырады.
- Easing (жайлық), қозғалыс анимациясындағыдай жұмыс істейді, жылжыманың
солға жылжуы анимацияның тежелуін басында, ал оңға жылжуы соныңда
тудырады.
Мәтін формасымен объектілердің анимациясы.
Мәтін оны Modify Break Apart командасы арқылы өзгертпейінше таза
түрде графика болмайды. Мәтінді объект ретінде көруге болады.
Мәтіндік жол нақты анықталған қасиеттерден тұрады, сондықтан мәтінді
объектіге айналдырмай-ақ, анимациялауға болады.
Сізге текстік жолды құруға, оны толтырып, осы жолдың қозғалысын, егер ол
динамикалық болса, бағдарламада, немесе қолмен өзгертуге болады. Бұл
Internet-анкетада немесе толтырылатын формада қызықты эффектілер құруға
мүмкіндік береді.
Бірақ, басты шектеу мынада: мәтін бәрібір объект болмайды, сондықтан
оған түс модификациясын қолдануға болмайды.
Егер мәтінді жасыру немесе түсін өзгерту керек болса, онда оны объектіге
орналастыру керек.
Тағы бір шектеу динамикалық мәтін жолдарына қатысты. Егер осындай жол
бұрылып немесе көлбеп тұрса, онда редакторда тестілеуде бәрі жақсы
көрінгенімен сіз анимацияны көре алмайсыз. Динамикалық мәтін жолы көлбеп,
егер сіз Include All Font out Lines шрифтін қоспасаңыз, онда бұл фильмнің
файлының өлшемін үлкейтеді және оның айналуын азайтады.
Жоғарыда айтылғандай, форма ретінде объектілер, топтар немесе мәтін
орындалса, мүмкін емес болады, осындай іс әрекеттен, мынандай ескертпе
терезесі шығады формалар анимациясы объектілерде немесе топталған
объектілерден құралатын қабатта орындалады. Бұл ескертуде формалар
анимациясы құрылған кадрда, объект немесе топтар бар екендігін білдіреді.
Дұрыс жағдайда мұндай ескерту шықпайды. Бірақ, объектіні, тексті және
топты редакторланатын графикаға айналдыруға болады. Бұл үшін менюдегі
Modify Break Apart командасын орындау қажет. Кірістірілген топтар
немесе объектілерді бөлгенде, берілген команданы қанша рет орындау керек,
сонша рет орындаймыз.
Сызықтың анимациясы да мүмкін болады. Ол өте әдемі – сымның майысуына
ұқсас, бірақ қиындықтарға сәйкес сирек қолданылады. Сызықпен сызылған
геометриялық фигуралардың анимациясы да қызықты.
Сызықтың тек қана формасы ғана емес, жуандығы да анимацияланады.
Мәтіннің морфингін орындағанда, Flash форманын анимациясын таза емес
өңдейді. Ол объектілерді айналдырады, осыдан сызықтар бір-бірін қияды және
формалардың анимациясы бола алатындай әдемі болмайды.
Редакторға нүктелердің шығу формасынан соңғы формасына өткізуге бағдар
беру үшін Shape hints(формаларға бағдар беру) көрсетілген.
Формалар анимациясының басты кадрына менюден Modify Fronsform
Add Shape Hint командасын орындау арқылы немесе Ctrl+H пернелерін
басу арқылы өтуге болады. Редакторлау терезесінің ішінде а ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қазіргі кездегі жүріп жатқан жаһандану үрдісі әлемдік бәсекелестікті
күшейте түсуде. Тіпті бірқатар дамыған елдерде бұл идея ұлттық қағидаға
айналған. Сондықтан халықаралық ұйымдар әлем елдерінің бәсекеге
қабілеттілігінің рейтингін анықтауға кірісті. Елбасы Қазақстанның
әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы атты
жолдауында Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге нақтылы
қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдарының
бірі деп атап көрсетті.
Қай заманда да өркениеттің дамуы интеллектуалдық шығармашылық
қабілеттіліктің негізінде жасалынған, әлі де солай болып келеді.
Шығармашылық адам санасының жасампаздығын және іс-әрекетінің биік
белсенділігін көрсетеді. Адам қабілетінің дәрежесі, оның кәсіби іскерлік
шеберлігі, бизнес пен кәсіпкерліктің нәтижелілігі, жаңалық ашуы тұлғаның
шығармашылық ойлауына қатысты анықталады.
Оқытушы жеке көзқарасы бар, соны қорғай білетін жігерлі тұлға,
зерттеушілік, ойшылдық қасиеті бар маман, білімді де білікті, көп оқитын,
көп тоқитын, білімін күнделікті ісіне шебер қолдана білетін, өзінің
оқушысын өз бетінше білім алуға үйрете алатын болу керек. Бұл өмір талабы.
Оқытушыда ұйымдастырушылық, құрылымдық, бейімділік, сараптамалық қабілеті
болуы шарт. Ол сонымен қоса ұлттық құндылықтарды яғни, этнопедагогика,
этнопсихология негіздерін меңгеру қажет. Ғаламдасуға байланысты интернет
жүйесін жетік меңгерген, әлемдік білімге сай, мәдениеті жоғары, жеке тұлға
тәрбиелей алатын ұстаз болуы қажет. Осыған қарап ХХІ ғасырда мұғалімге
қойылатын талаптар зор екенін көреміз.
ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі,
айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият
қарайтын дәуір. Бүгінгі білім мазмұны оқытушы мен оқушының арасындағы
байланысты субъективті деңгейде көтерудегі демократиялық бастамалардың
барлығы оқытушылар арқылы жүзеге асырылады.
Қазіргі таңда дәстүрлі оқыту әдістемесінің заман талабына сай толық
білім беруге, меңгертуге кепілдік бермейтіндігін мектеп тәжірибесі көрсетіп
отыр. Сондықтан жаңартылған әдістемелік жүйенің оқыту процесінде іске асу
үшін оны технологияландыру қажеттілігі туады.
Білім беру үрдісін ақпараттандыру – жаңа ақпараттық технологияларды
пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын
жүзеге асыра отырып, оқу-тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі
мен сапасын жоғарлатуды көздейді.
Электрондық оқулықпен оқытудың негізгі мақсаты - оқыту үрдісін үздіксіз
және толық деңгейде бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін
дамыту.
Бұл дипломдық жұмыста қашықтан оқудың берілген материалдарын қолдану,
әртүрлі техникалық мүмкіндіктермен байланысты оқытудың дәстүрлі тәсілдерін
кеңейтумен байланысты. Әртүрлі оқытудың қазіргі кездегі техникалық амалдары
түбірімен дәстүрлі әдістерді кеңейтіп және жаңарту негізінде, сонымен қатар
оқытушы ролін өзгерте отырып, оқу материалдарын өзіндік үйренуге мүмкіндік
береді.
Оқытуды ақпараттық-техникалық үлгілеу жеке оқыту материалдарын жаңартып,
оқытушы мен студенттің байланысын және байланыс құралдарының жаңарып
отыруына, сонымен қатар оқу жүйесін ұйымдастыруда жаңа бағыттарды
пайдалануды қамтамасыз етеді.
Осы орайда, дәстүрлі әдістерді толығымен жойып, жаңа әдістерді жасап,
оны қолдану деген мағынаға қайшы, яғни дәстүрлі әдістерді пайдаланып, оны
жаңғыртып жаңа телекоммуникациялық технологияларды пайдаланып оны өмірге
енгізу болып табылады.
Компьютерлік телекоммуникациялар қазіргі уақытта тек жаңашылдық белгі
ғана емес, телекомуникацияның алдағы күнге тіке қарау. Компьютерлік
телекоммуникациялар немесе "телекоммуникациялар" - қашықтан оқудағы бір
компьютерден екіншіге беру құралы болып табылады.
Бүгінгі күні Интернеттің негізгі идеясы - гипермәтінді белгілеу тілін
(НТМL) пайдалану. Оның интерпретаторы (машина тіліне тасымалдау) болып-
browse(қалауынша кім қалай атайды - броузер немесе браузер) бағдарламасы
болып табылады. Броузер Web парақтарды көру үшін арналған бағдарлама. Бұл
бағдарламаларды әйгілі Місrosoft Internet Ехрlorer және Netcape Navigator
фирмалары дайындаған.
Ақпараттық технология қоғамның ақпараттық ресурстарды қолдану үрдісін
құраушылардың маңыздырағы болып табылады . Қазіргі негізге дейін ол бірнеше
эвалюциялық сатыдан өтті. Олардың ауысуы ең бастысы ғылыми- техналогиялық
прогресстің дамуымен, ақпаратты қайта өңдеудің жаңа техналогиялық
құралдарының пайда болуымен анықталады. Қазіргі қоғамда ақпаратты қайта
өңдеу техналогиясының негізгі техналогиялық құралы- қызметін дербес
компьютер атқарады. Ол техналогиялық үрдістерді құру мен қолдану
концепциясынада, сонымен бірге нәтижелі ақпарат сапасынада мәнді түрде әсер
етті. Ақпараттық техналогиялар терминіне “жаңа ”, “компьютерлік” және
“қазіргі кездегі ”синонимдері қосылу есебінен жаңа терминдер пайда болда.
Жаңа ақпараттық технология – дербес компьютерлермен телекоммуникациялық
құралдарды қолданатын пайдалануының жұмыс істеуінің “достық” интерфейісі
бар ақпараттық технология.
“Компьютерлік” термині оны таратудың негізгі техникалық құралы
компьютер болып табылатынын көрсетеді.
Жаңа (компьютерлік) ақөпараттық технологияның үш негізгі принципі
болады:
- компьютермен жұмыс істеудің интерактивті (диологтық) жұмыс режимі;
- басқа да бағдарламалармен интеграциялылығы (сәйкестігі, өзара
байланысы);
- мәліметтердің де алға қойылған міндеттердің де өзгерту үрдісініің
нақтылығы.
Материалдық өндірістің технологиялық үрдісін таратуқұрамына мыналар
енетін әр түрлі техникалық құралдар көмегімен жүзеге асырылады: жабдық,
станоктар, саймандар, канвейерлік сызықтар және т.с.с.
Инструментарий ретінде дербес компьютерге арналған бағдарламалық
өнімдердің келесі кең таралған түрлерін қолдануға болады; мәтіндік
процессор (редактор) таспа жүйелері, электрондық кестелер, мәліметтер
басқару жүйесі, электрондық жазба кітапшалары, электрондық күнтізбелер,
функционалдық тағайындалудағы ақпараттық жүйелер (қаржылық, бухгалтерлік,
маркетингке арналған және т.с.с.); эксперттік жүйелер және т.б.
Дипломдық жұмысының мақсаты – студенттеріне арналған берілгендер қорын
басқару жүйесінен жақсы электрондық оқулық жасау, қолданбалы құралдармен
тәжірибені игеру, ақпараттық технологиясымен танысу, сонымен қоса өзге
Delphi визуалды ортада электрондық оқулық құру. Пайдаланушы электрондық
оқулықты қолдана отырып, Ақпараттық жүйелердің интерфейсі пәні бойынша
өзінің ой өрісін дамытады.
Зерттеу объектісі: Delphi ортасында Ақпараттық жүйелердің интерфейсі
пәні бойынша электрондық оқулық құру.
Жұмыстың қолдану облысы: бұл электрондық оқулық орта және жоғары оқу
орындарында қолданылады.
Дипломдық жұмыста HTML гипермәтіндік тілінің технологиялар
мүмкіндіктерін және принциптерін электрондық оқулық жасауда қарастырдым,
сонымен қоса электрондық оқулықты, өзге бағдарламалармен (Borland Delphi)
байланыстырып жаңа бір үлгідегі электрондық ресурс жасадым.
Дипломдық жұмыстың өзектілігі: мұндай құрылған бағдарлама әсіресе
Интернетте электрондық оқулық құру технологиясын жетiлдiруге және көптеген
пайдаланушыға білімін көтеруге көмектеседі.
Бірінші бөлімде, қашықтан оқу оқытушы мен арадағы қатынасты компьютерлік
желі, аудио- және видео байланыс, баспа құралдары арқылы ақпарат алмасуды
қамтамасыз ететін арнайы технология қарастырылған.
Екінші бөлімде, клиенттік компьютерде HTML- файлын көрінерлік бейнеге
ауыстыруды және WWW обьектісіне қатынауды жүзеге асыратын браузер-
бағдарламасы болуы керек. Бұл файлдар қолданушының операциялық ортасына
тәуелсіз қол жетерліктей болуы керек. Соның барсында, серверлік қосымшалар
клиенттен инвариантты құрылуға міндетті және олардың өңделуі әмбебапталған
клиенттің бар болуына және корпорацияның функционалды тапсырмаларын жүзеге
асыруға толығымен бағытталған болуы керек.
Үшінші бөлімде, оқу құралының қалай құрылыалатындығы және оның түрлері
қарастырылған. Электронды оқу құралының жасалуы, талабы, міндеті, кімдерге
арналғандығы туралы мәліметтер қарастырылған. Сонымен қатар, жүйелік талап
та бар.
Сонымен қатар, электронды оқулық, оның мақсаты мен міндеттері, талаптары
және оқушы қауымға ыңғайлылы туралы сөз болады.
1 қашықтар оқу
1.1 Қашықтан оқудың негізгі түсініктері
Қашықтан оқу оқытушы мен оқушының орналасқан аймақ арасы мен уақыт
мүмкіндіктерін қолданып оқыту әдісі болып табылады. Сонымен қатар, қашықтан
оқу оқытушы мен арадағы қатынасты компьютерлік желі, аудио- және видео
байланыс, баспа құралдары арқылы ақпарат алмасуды қамтамасыз ететін арнайы
технология.
Осы жағдайда қашықтан оқу алыс жерде тұратын немесе басқа әдістермен
білім ала алмайтын студенттерге арналған тиіміді оқу түрі болып табылады.
Сонымен, қашықтан оқу келесі негізгі белгілермен сипатталады:
- білім алу қажеттілігі және оны көрсету мүмкіндіктері;
- студент пен оқытушының үнемі контактта болмау мүмкіншілігі;
- студент пен оқытушының байланыс жүйелерінің көмегімен техникалық өзара
байланысын іске асырады;
- педагогикалық алмасу технологиясына сәйкес, қашықтан оқу үшін арнайы
дайындалған дидактикалық материалдардың болуы.
Осы анықтама арқылы кең тараған оқу формасын дәстүрлі түрдегі баспа
материалдарынан әртүрлі аудио- және видео- курстар, сонымен қатар оқу
фильмдерін қоса өзіндік оқуды қамтитын оқудың әртүлі формалары болып
келеді.
Қашықтан оқу термині барлық оқушылар мен оқытушылар үшін және алыс
арақашықтықтан білім алатындар үшін, әртүрлі үлгілердің қолданылу түрін
білдіретін атау.
Қашықтан оқу түрлерін қолданатын басқа да білім алу түрлері оқыту
процессінің басты құрайтын негізіне негізделеді, яғни:
- пән мазмұнын баяндау;
- оқытушылармен өзара байланысу;
- тәжірибелік тапсырмаларды орындау.
Қашықтан оқудың берілген материалдарын қолдану, әртүрлі техникалық
мүмкіндіктермен байланысты оқытудың дәстүрлі тәсілдерін кеңейтумен
байланысты. Әртүрлі оқытудың қазіргі кездегі техникалық амалдары түбірімен
дәстүрлі әдістерді кеңейтіп және жаңарту негізінде, сонымен қатар оқытушы
ролін өзгерте отырып, оқу материалдарын өзіндік үйренуге мүмкіндік береді.
Қашықтан оқытудың дәстүрлі оқыту формасынан айырмашылығы келесі түрде
сипатталады:
- тиілімділігі, бұл жерде пәнді оқып үйрену үшін уақыт шектелмеген және
ыңғайлы орында отырып үйренуге болады;
- модульділігі, жеке және топтық қажеттілікке жауап беретін тәуелсіз
түрдегі оқу курстарының жиынынан тұратын оқу жоспарын қалыптастыру;
- параллельділігі, яғни оқу өндірістен тыс емес түрде өзінің кәсіптік
жұмысымен қатар түрде білім алу;
- қамту, оқуға қажетті ақпараттарға (электронды кітапхана, мәліметтер
қоры және тағы басқа оқу көздері), оқытушымен байланыс және
студенттердің өзара ақпарат алмасуы желі арқылы бір мезгілде хабар
алмаса алу мүмкіндігі;
- электронды оқу құралдары және техникалық құралдарды тиімді түрде
алудың үнемділігі;
- технология, оқу процесінде қазіргі заманға ақпараттық және
телекоммуникациялық технологиялардың мүмкіндіктерін пайдалану;
- әлеуметтік теңділігі, барлық студенттердің материалдық жағдайына,
денсаулығына, тұратын жеріне шек қойылмай, білім алу;
- экспорт және импорт мүмкіншіліктерін оқу қызметі нарығында дүние
жүзілік жеткен табыстарды пайдалану.
Оқытуды ақпараттық-техникалық үлгілеу жеке оқыту материалдарын жаңартып,
оқытушы мен студенттің байланысын және байланыс құралдарының жаңарып
отыруына, сонымен қатар оқу жүйесін ұйымдастыруда жаңа бағыттарды
пайдалануды қамтамасыз етеді.
Осы орайда, дәстүрлі әдістерді толығымен жойып, жаңа әдістерді жасап,
оны қолдану деген мағынаға қайшы, яғни дәстүрлі әдістерді пайдаланып, оны
жаңғыртып жаңа телекоммуникациялық технологияларды пайдаланып оны өмірге
енгізу болып табылады.
Жаңа әдістер мен оқыту технологиялары қашықтан оқуда теория мен
тәжірибеге жаңа ұйымдастырушылық формаларды әкелді, олар келесі түрде:
- виртуалды оқу топтары, топтардың оқу әдістері мен пәндерінің бірдей
болуын қамтамасыз етеді;
- алға қойылған мақсаттарды шешуде, кейбір тәжірбелік есептерді
шығаруда, олардың ортақ жұмысының болуы;
- білім жүйесінің алыстатылған жүйесі, оқу процесінің үздіксіз
қамтамасыз етілуі мақсатындағы оқытушы мен студенттердің арасында
үнемі ақпараттық байланыстың болуы;
- кері байланысы бар телекоммуникациялық құралдар, қандай да бір
жағдайда студент жұмысының даралығын жүзеге асырудағы оқу процесінің
жылдамдығы;
- сұхбаттық оқу технологиялары, кәдімгі телефон байланысынан басқа да,
телеконференция және электронды поштаны қолдану.
Қашықтан оқу оқытушы ролін кеңейту мақсатында, үнемі өзі оқитын пән
курсын жаңартып отыруды талап етеді. Студентке де қойылатын талап өседі,
оның компьютерлік техникамен жұмыс атқаруына да көп көңіл бөлінеді.
Информатизация жағдайында қащықтан оқу процесі қазіргі заман талабына
сай көптеген өзгерістер әкеп қана қоймай, глобальді түрде оқу ортасын
жаңадан қалыптастырды. Әртүрлі оқу процесі мен ортасын өзара байланыстыру,
ақпарат алмасу мен беріліс технологияларының әртүрлілігін қосып қана
қоймай, оның қажеттісін пайдалануға көмектесті.
Қашықтан оқуды дамытуда кілттік тенденциялар болып келесілер табылады:
- ақпарат берілісінің диверсификация әдістері;
- оқу мекемелерінің телекомуникациялық бірігуінің пайда болуы;
- білім алу процесінде студенттің белсенділігі;
- оқытудың бақылау нәтижесін тиімді жүйеде жасау.
Бұрынғы кезде білім алудың алыстатылған формадағы технологиясы баспа оқу
материалдарына, аудио- және видео- жазбаларының таралуына негізделсе, ал
қазір қазіргі заманғы телекоммуникациялар негізінде интерактивті қолдануға
рұқсат береді.
Кең ауқымды ақпараттық ресурстардың жинақталуы студентке білім алу
процесінде өзіндік бақылауға және ақпараттық білім алудағы мәліметтерді
әртүрлі байланыс арналары арқылы меңгеруге рұқсат береді, осының барлығы
қашықтан оқудың көп амалдылығына әкеліп соғады.
Алдымен, қашықтан оқудың көпамалдылығы оқу мекемелеріндегі оқыту
процесін басқару және ұйымдастыру принциптеріне әкеп соғады, оқытушылар
құрамын дайындау, жаңа әдістер технологияларын меңгере алатын болуы керек.
Алғашқы кезде оқу мекемелері көмекші элемент ретінде оқытудың техникалық
жағдайына бағытталса, ал қазіргі кезде оқытушы құрамының техгикалық,
ақпараттық дайындығы бірінші жоспарға шықты.
Оқытудың қазіргі заманғы әдістерін меңгеру оқу формалары бойынша
студенттердің қажеттілктерін қанағаттандыруы керек. өз кезегінде қазіргі
заманғы технологиялар оқыту процесін өзгертеді.
Оқу аспектілері ақпараттық жағынан дамуда, ал білім алу технологиялары
оқөу мекмесінің ақпараттық инфра құрылымының бірден бір элементі болып
табылады, ол әкімшілікке де, оқытуға да қатысты.
Осы технологиялық инфрақұрылым оқу мекемелерінің мүмкіншіліктерін
кеңейтеді, білім алудың дәстүрлік формасына қашықтық және уақыт бойынша да
шек қоймайды.
Ақпараттық технологиялар қазіргі кездегі педагогикалық ғылымда оқыту
ортасына жаңа статус берді, ол ақпарат алмасудың жаңа амалдарына
байланысты.
Негізінен қашықтан оқу жүйесі былай сипатталады:
Мемлекеттік стандартқа сай оқу мақсаты қалыптастырылады.
Оқу құрамына әлеуметтік тапсырысқа педагогикалық модель кіреді, сонымен
қатар оқыту процесі, жүзеге асыру үшін ұйымдастыру формалары мен әдістері
оның мазмұнымен анықталады.
Оқыту объектілері болып білім алудың осы формасындағы қолданушылар болып
табылады (студенттер, тыңдаушылар, оқушылар және тағы басқалары).
Қашықтан оқу субъектлері болып оқытушылар саналады. Олар оқу процесінің
басты буыны ретінде үлкен ролге ие. Осындай қажеттіліктерге сай, қашықтан
оқыту жүйесінде оқытушыларды тьютор деп жаңа термин қолданылады, яғни олар
оқытушы-кеңесшілер деген мағынаны білдіреді, бұл мамандар информатиканы
және телекоммуникацияны жаңа білулері қажет.
Қашықтан оқу формасы бес жалпы дидактикалық әдістерді қамтиды:
- ақпаратты-рецептивті;
- репродуктивті;
- проблемалы;
- эвристикалық;
- зерттеушілік.
Олар оқытушы мен студенттердің өзара байланысуының педагогикалық
әдістерінің жиынына ие.
Материалдық, техникалық құралдармен жабдықталған комплекстерге ие болуы
керек.
Жекеленген-бақылаудың әкімшілік жүйесі кіріс бақылауының ерекшеліктерін
анықтайды.
Қаржы-экономикалық ішкі жүйе - құқықтық нормативтермен қоса қаржылық
мәселермен айналысады.
Заң актлерімен айналысуы керек, яғни тьютордың еңбегі, жекеменшікті
қорғау, аттестациялау, көмектер, оқу мерзімі туралы мәселермен айналысады.
Маркетингтік ішкі жүйе – мұнда тек оқу орындары ғана емес, мемлекет те
тапсырыс беруші және тұтынушы роліне ие болады.
Көрсетілген қашықтан оқу түрінің қалыптасуының ұйымдастырушылық
негіздері келесі ерекшеліктерге ие:
- оқудың үздіксіздігі;
- оқу процесін жүргізудегі ашықтық және жеке бағыттарға сүйену;
- басты оқу орнына негізделген орталықтандырылу;
- оқытушы-кеңесшілердің болуы (тьюторов), олар әр пәнге сай
орайластырылған болуы шарт.
Қашықтан оқу формасында дәстүрлі құралдардан басқа да мынадай қосымшалар
болады:
- электронды оқу баспалары;
- компьютерлік оқу жүйелері;
- аудио- видео оқу материалдары.
Электронды оқу құралдары қағаз құралдарды толықтыра отырып, мынадай
ерекшеліктерге ие болады:
- компьютер жадысында ыңғайлы түрде сақталған,
- гипермәтіндік мүмкіндіктер,
- тез түрде өзгерістер енгізуге болады,
- электронды пошта арқылы жіберуге болады.
Қосымша материалдар магнитофон, видеомагнитофон немесе лазерлі компакт-
дисктерді қолданады.
Бірақ негізгі шарт болып компьютер желісін пайдалану табылады.
1.2 Қашықтан оқудағы технологиялар
Қашықтан оқу қазіргі уақытта компьютер желісіне негізделген. Бұл ғылым,
өндіріс, өнеркәсіп, білім саласын өте кең қамтыған.
Телекоммуникациялар (грек тілінен аударғанда tele - алыс, латын тілінде
communicatio - қарам-қатынас мағынасын білдіреді) – бұл ақпарат берілісінің
барлық түріне қатысты, яғни радио, телевидение, телефон, телеграф,
телетайп, телекс, телефакс, сонымен қатар компьютерлік телекоммуникациялар.
Компьютерлік телекоммуникациялар қазіргі уақытта тек жаңашылдық белгі
ғана емес, телекомуникацияның алдағы күнге тіке қарау. Компьютерлік
телекоммуникациялар немесе "телекоммуникациялар" - қашықтан оқудағы бір
компьютерден екіншіге беру құралы болып табылады.
Сервистік ақпараттық технологиялар:
- видеомәтін;
- көріністерді сақтау;
- мәтіндік құжаттарды жасау және өңдеу үшін мәтіндік процессор;
- кестелік мәліметтермен көптеген операцияларды орындайтын, оларды
диаграмма және грфиктер түрінде безендіретін, инженерлік, финанстық
және статистикалық есептерді жүргізетін кестелік процессор;
- үш өлшемді компьютерлік графиканы, дыбысты және виртуальдық нақтылықты
қолданумен ақпараттарды біруақытта көрсетуге арналған мультимедиа;
- электрондық оқу курстарын жасауда көп қолданылатын мәтін бойынша
немесе кез келген орынға аусатын гипертекст.
Компьютерлік қашықтан оқу білім беру мәселелерінің спектрінде
қолданылады, мысалы:
- оқудың сырттай формасына негізделген университеттерде;
- оқудың күндізгі және сыртқы формасын қолданылатын университеттерде;
- қосымша білім алғысы келетін тұлғаларға арналған программаларда;
- студенттер кез келген курста күндізгі не сырттай оқу формасын таңдауға
болатын оқу мекемелерінде;
- орташа білімді немесе жоғарғы оқу орнының студенттерін біріктіретін
халықаралық жобаларда;
- білім алумен байланысты әлеуметтік программаларды өткізуде.
Білім беруде ақпараттық технологияны қолдану оқудың виртуалдық формасына
ауысуына әкелі соғады. Сонымен оқушы өз үйінде отырып, сабаққа қатыса
алады. Виртуалдық нақтылық телебағдарламаны көруден айырмашылығы студент
экранда болып жатқанға қатыса алады, яғни сұрақ беріп, оған жауап ала
алады. Студент үйден шықпай, жер шарының кез келген жерінен кез келген оқу
орнын таңдап, оған түсе алады. Виртуальдық тренажерлар нақтылықтың толық
әсерін береді. Визуалды және дыбыстық элементтердің сапасын арттырумен
нақтылықтың барлық жағын үлгілей алады.
Қазіргі заманғы қашықтан оқу жүйесінің негізі болып компьютер желісі
табылады.
Қандай компьютер болса да өзімен бірге аналық плата негізінде біріккен
әртүрлі құрылғылар жиынтығын береді. Сондықтанда аналық плата
мультимедиалық жүйенің негізгі элементі болып табылады және көбіне жүйелік
болып аталады. Аналық плата өзімен өткізгіштер тізімін, chipset және
слоттарды ұсынады. Өткізгіштер тізімі шина деп аталады. Шиналар басқару,
адрестеу және мәліметтерді беру қызметін атқарады
Аналық плата – дербес компьютердің негізгі платасы. Онда мына құрылғылар
орналасады:
- процессор — негізгі микросхема, математикалық және логикалық
операцияларды орындайды;
- микропроцессорлық жыинтық (чипсет) — микросхемалардың жыинтығы, аналық
платаның негізгі функционалдық мүмкіндіктерін анықтайды және
компьютердің ішкі құрылғыларын;
- шина — өткізгіштердің жыинтығы, компьютердің ішкі құрылғылардың арасын
байланыстырады;
- оперативті жады (оперативті есте сақтау құрылғы, ОЕҚ) —
микросхемалардың жыинтығы, компьютер істеп тұрған кезде мәліметті
уақытша сақтап қалуға арналған құрылғы;
- ТЕСҚ (тұрақты есте сақтау құрылғы) — микросхема, компьютер өшіріліп
тұрған жағдайда да ұзақ уақыт бойы мәліметтерді сақтап тұрады;
- қосымша құрылғыларды қосу үшін арнайы раземдар (слоты).
- қатты диск – винчестер бұл арнайы жабдықталған қатты қорапшада
орнатылған. Онда екі бетіне де жазу енгізілетін бірнеше дискілердің
қосындысы бар, олардың арасына еніп тұратын, оқып жазатын бас тиегі
бар. Қатты дискі жүйенің барлық бағдарламалары жазылған
пластинкалардан тұратын екі жағына да магнит жабыстырылған құрал. Сол
магнитке ток жіберілгенде электромагнитті өріс пайда болады да
сигналдарды өзіне қабылдап алады, сөйтіп жазбалар пайда болады.
Қысқаша айтқанда, қатты дискті бағдарламалар жабдығы десек те болады.
- иілгіш дискі. Кішігірім ақпаратты бір жерден екінші жерге тасымалдау
үшін иілгіш дискеталар қоланылады, олар арнайы дискаводтқа орнатылады—
дисковод. Қабылдау тесігі жүйелі блоктың алдынғы бетінде орналасқан.
Дискетаның пластикалық қорабшасында дискетаны дұрыс салу үшін
бағыттауыштың суреті бар. Иілгіш дискетаның негізгі
өлшемдері:техникалық өлшемі (дюйммен өлшенеді), жазылудың тығыздығы
және толық көлемі.
- CD-ROM компакт-дискінің дисководы. CD-ROM (Compact Disc Read-Only
Memory) қазақша аударғанда компакт-дискінің негізінде тұрақты есте
сақтау құрылғы. Бұл құрылғының жұмыс істеу негізі сандық ақпаратты
дискінің бетінен шағылысатын лазерлік сәуленің оқу негізінде құрылған.
Компакт- дискідегі жазу магниттік дискідегіден мәліметтерді өте тығыз
орналастырады (жазады) және стандартты компакт диск 650 Мбайт
көлемдегі ақпаратты сақтай алады. Үлкен көлемді ақпарат мультимедиялық
ақпаратқа тән (графика, әуен, видео), сондықтан CD-ROM дисководын
мультимедиялық құрылғыларға жатқызады. Лазерлік дисктарда таралатын
бағдарламалық өнімдер мультимедиялық басылымдарға жатқызады.
- Бейнекарта (видеоадаптер). Видеокарта мен монитор дербес компьютердің
видео жүйесін құрайды. Дербес компьютердің пайда болу уақытынан
видеоадаптердің бірнеше стандарты ауыстырылды: MDA (монохромды); CGA
(4 түс); EGA (16 түс); VGА (256 түс). Қазіргі уақытта SVGA
видеоадаптеры қолданылады. Ол 16,7 миллион түсті және (640х48;
800х600,1024х768,1152х864; 1280х1024 нүктелер және сол сияқты)
экранның рұқсатын өзгертуге мүмкіндік береді.
Қазіргі уақатта сыртқы жадыда ақпаратты сақтау бірнеше түрлері бар, олар
магнитті және магниттіоптикалық тасымалдауыштар. Сақтау құрылғыларға
стимерлерді (магнитті касеталардың сыимдылығы – картридждердің – бір неше
жүздік Мбайт болады) жатқызуға болады; ZIP-жинақтауыштар (сыимдылығы
100250 Мбайт); HiFD жинақтауыштар; JAZ жинақтауыштар (сыимдылығы 1 или 2
Гбайт берілгендер).
Модем – құрылғы, алыс орналасқан компьютерлаерді байланыс жүйесі бойынша
ақпаратпен алмасуға арналған құрылғы. Сонымен желілер байланысын физикалық
тұрғыдан қарастырады (өткізгіштер, оптоволоконнды, кабельді,
радиосағаттотды), оларды қолдану түрлері (коммутируімді және арнайы) және
мәліметтерді жеткізу түрі бойынша (сандық не аналоктық сигналдар).
Байланысу желінің қабылдау-беру түріне байланысты оларды радиомодем,
кабельді модем және басқалар болып бөлінеді. Ең кең тараған модемнің түрі
ол телефондық желіге қосылатын.
Бүгін де желінің географиялық рамкалары кеңеюде, сондықтан локальды
есептеу желілері глобалды есептеуіш желісіне (WAN) айналуда, ал
компьютерлер саны желіде көбеюде.
Компьютерлік желінің негізгі берілуі – ресурстарды бірге қолдану және
бір фирманың ішінде не оның шегінде сияқты интерактивті байланысты іске
асыру.
Интернет – глобальды ақпараттық желі, оның қазіргі заманғы ақпараттық
қызмет көрсетудегі маңызы зор.
Интернет физикалық компьютерлік желі сияқты өмір сүрмейді. Интернет –
бұл байланыс каналы бойынша өзінің арасында ақпарат алмасатын әртүрлі
компьютердік желінің әлемдік қауымдастығы. Интернет – бұл көптеген
глобальды, аймақтық, және локальды желіні біріктіретін әлемдік компьютерлік
желі. Басқаша айтқанда, Интернет – бұл барлық жер шарын қоршаған желінің
желісі.
Қолданушының Интернет желісімен байланысуының екі варианты мүмкін:
OffLine – кейінге қалдырылған жауаппен байланысу тәртібі (автономды);
OnLine – белсенді байланысу тәртібі (интерактивті).
Автономды тәртіпте абонент желіге басқа сұраныстарды не болмаса
хабарламаларды сілтей алады (мысалы, электронды почта бойынша), бірақ
сұраныс пен желілік жауап арасында оған көп уақыт кетеді.
Тікелей қатынау тәртібі деп аталатын белсенді тәртіпте желі абонентінің
сұранысына ақпарат тез келеді.
Желі көмегімен орындалатын мәселердің негізгі топтары келесі процестерді
қамтиды:
- студенттердің оқу жұмысын қолдау;
- оқытушымен байланыс, педагогикалық тәжірибесімен және дидактикалық
материалмен алмасу;
- барлық қатысушылардың орталықтандырлыған ақпараттық жүйелерде
сақталған тез өсетін ақпарат қорына ену мүмкіндігіне шек қойылмау.
Ақпараттың компьютерлік көрінісі мынадай жетістіктерге ие:
- қысқаша ақпарат тез алу;
- керекті ақпарат көзіне тез арада қатынау;
- мәліметтер мен қиын мәтіндерді іздеу.
2 Электрондық оқу құралының бағдарламалық қамтамасыз ету
2.1 Интернет және оның қажетті құралдары
Классификация типтері бойынша локальды есептеуіш желілер жұмысшы топ,
бөлім, кампус және корпоративті желілер болып бөлінеді.
Корпоративті желі – кәсіпорын, корпорация масштабының желісі.
Бұл желі Интернеттің коммуникациялық мүмкіндігін қолданатындықтан, олар
үшін территорияльды орналасу маңызды емес. Корпоративті желі локальды
желінің кең таралған желісіне жатады. Қазіргі кезде корпоративті желі
белсенді дамуда және олар көбінесе интранет желісі деп аталады.
Интранет (интра желі) – бұл Интернет технологиясының аумақты
мүмкіндіктеріне ие фирма аралық және фирма ішілік компьютерлік желі. Оны
Интернет желісі мен локальды желі құралдарын қолдану арқылы фирма аралық
және фирма ішілік ақпаратқа қатынау, өңдеу, жіберу, сақтау жүйесі ретінде
анықтауға болады.
Толық функциональды интранет – желі келесі базалы желілік технологияны
қамтамасыз етеді:
- желілік басқаруды;
- барлық қызмет кен ресурстарды бейнелейтін желілік каталогты;
- желілік файлдық жүйені, мәліметтер қорын;
- корпоративті мәліметтер қорын және сәйкес МҚБЖ-ны;
- хабарламаны интегривті жіберуді (электронды почта, факс,
телеконференцияларды және т.б.);
- World Wide Web-тағы жұмысты;
- желілік баспаға шығаруды;
- санкцияланбаған қатынаудан ақпаратты қорғауды.
Интранет-желі желілік қорғау құралы – брандмауэр көмегімен Интернеттің
сыртқы қолданушыларынан изаляцияланады.
Web серверде орналасқан брандмауэрдің бағдарламалық, қамтамасыз етілуі
корпоративті желіні санкцияланбаған қатынаудан қорғауды және олардан
конфиденцалды ақпаратты алуды қамтамасыз етеді. Интернет желісіндегі
ақпарат және оның барлық қызмет көрсетуі барлық инранет желісінің
қолдангушыларына қол жетерліктей.
Қазіргі заманғы жоғары конкурентті рынокта жаңа ақпаратқа қатынауды алу
бизнестегі сәттіліктің маңызды компоненті болып отыр. Сондықтан интранет
желісін қазіргі кезде корпоративті қосымшаны жүзеге асыру үшін арналған
перспективті орта ретінде қарастыруға болады.
Интранет желісінің тарихы 1994жылы басталады. Ол кезде Интернет
желісінде бірлескен принциптерден құралған корпоративті компьютерлік желі
үшін Intranet ұғымы ұсынылған болатын. Бұл нақты өндірістік профильге және
масштабқа тәуелсіз кез келген өндіріс үшін әмбебапталған жол.
Интранет – бұл корпоративті желіде web технологияны көшіру. Корпоративті
локальды құрылу өніміне қарағанда интранет-желі арзан және дайын
коммуникациялық компонентті қолданады. Шет елдегі экономистердің есебі
бойынша ірі корпорацияға интранет технологиясын енгізу бағасы 50 доллар
(бір жұмыс орнына).
Ол интернеттен әртүрлі технологиялық құралдарды және ОЖ-ні бір
инфрақұрылымға біріктіруді мұраға қалдырған. Интернеттен транспорттық (ТСР)
және желілік (IP) деңгейдің негізгі желілік хаттамасы алынды.
Корпоративті желіні өңдеу процесі жеңілдеді. Жеке бөлімшелер басқа
бөлімшелермен байланыстырылмай өздерінің локальды есептеуіш жүйесін
серверін қолдана отырып, өздерінің ішкі жүйесін құра алады. Керек болған
жағдайда олар өндірістің тұтас жүйесіне қосыла алады.
Клиенттік компьютерде HTML- файлын көрінерлік бейнеге ауыстыруды және
WWW обьектісіне қатынауды жүзеге асыратын браузер-бағдарламасы болуы керек.
Бұлш файлдар қолданушының операциялық ортасына тәуелсіз қол жетерліктей
болуы керек. Соның барсында, серверлік қосымшалар клиенттен инвариантты
құрылуға міндетті және олардың өңделуі әмбебапталған клиенттің бар болуына
және корпорацияның функциалды тапсырмаларын жүзеге асыруға толығымен
бағытталған болуы керек.
Ірі өндірісті басқарудың қазіргі заманғы жүйесі қатаң орталықтанған
жүйеден бөлінген жүйеге дейінгі даму жолынан өтті. Бөлінген басқаруды
қолдауды қамтамасыз етеін ақпараттық технология клиент-сервер
архитектурасы бар жүйесінің базасында құрылды. Бөлінген басқару бөлінген
коммуникациямен үйлеседі.
Интранет принципінде басқару жүйесін құру – ақпаратты сақтаудың
орталықтанған жүйесінің жақсы саласын бөлінген коммуникациямен үйлестіруге
мүмкіндік береді.
Бүгін, біздің көз алдымызда жаңа өндірістік революция болып жатыр -және
есептеуіш техника облысында. Егер алдыңғы кезеңдерде ақпараттық технология
аты кең мағынада мәліметтерді өңдеу ретінде түсінілсе, онда бүгін, ырғақ
оларды транспартировкалау және бөлінген өңдеу пайдасына, әртүрлі мәліметке
қатынау унификациясының пайдасына, телекоммуникациялық құралдың пайдасына
өзгертіледі. Бағдарламалау тәжірибесінде орталықтанған бағыт болып бөлінген
архитектура табылады. Бағдарламалық қамтамасыз ету рыногындағы даму
Интернет- технология және топтасқан жұмыс құралдары облысында болып жатыр.
Ведомсті ақпаратты-есептеуіш желісінің даму анализі әртүрлі уақыт
периодында олардың құрылуының техникалық ерекшелігін, қалыптастыруға
мүмкіндік береді.
Корпоративті желілер корпоративті ақпаратты жүйенің (КАЖ) ажырамас
бөлігі болып табылады. КАЖ – бұл жалпыланған атау және басқарудың
интегривтелген ақпаратты жүйесінің аббревиатурасы. Шет елдерде мұндай
жүйелер осылай аталады: Management Information System (MIS). Бұл жүйелер
басқарудың интегривтелген автоматты жүйесінің мұрагері болып табылады
(БИАЖ). Бірақ, КАЖ-ды нақты анықтайық.
КАЖ – бұл мәліметті терең анализдеуге негізделген корпорациямен
территориалды бөлінген басқарудың интегривті жүйесі КАЖ өндіріспен басқару
стратегиясын және берілетін ақпараттық технологияны біріктіруге шақырылады.
КАЖ негізгі мінездемелері:
- корпорация масштабында басқарудың толық айналымын қамтамасыз ету;
ақпаратты және функциональды интеграция шартында қайтымды байланысты
басқару; анализдеу, есеп беру, жоспарлау, нормалау;
- территориалды шашылғандық және басқару обьектісі мен жүйенің белгілі
масштабы;
- персоналмен, қаржымен басқаруды біріктіретін басқарушы тапсырмаларды
өңдеу үшін тұтас ақпаратты кеңістік және өндірісті басқару процесі:
- бір ыңғай емес операциялық ортада бірнеше есептеуіш платформасын
қалыптастыру;
- шынайы уақыт масштабында басқаруды іске асыру;
- ақпаратты компоненттің ашықтығы, қауіпсіздігі және жоғарықолайлығы.
КАЖ – бұл оның құрылымды ақпараттық технологиясын іске асыру үшін
құрылған өндірістің бизнес-стратегиясын біріктіретін басқарушы идеология.
Осының барысында ауыртпалық басқарудың өңделген құрылымдық жүйесіне түседі
және автоматизация инструменталды туынды рольді атқарады. Бизнеспен
басқарудың жалпыланған құрылымы төрт негізгі блоктан тұрады:басқару
обьектісі, басқару блогы, ресурстар, математикалық модель (ағымды, өтпелі
және соңғы жағдайдың моделі).
Экономикада КАЖ-ң құрылу концепциясы типтік компоненттің болуын
қарастырады:
- бизнес-қосымша жиынтығының комплексті автоматизациясын қамтамасыз
ететін жүйе ядросы- басқару тапсырмасын автоматизациялауға арналған
функционалды модульдің толық жинағын құрады;
- корпорация аймағында құжаттауды автоматизациялау жүйесі;
- КАЖ мәліметтерін сақтайтын базада ақпаратты өңдеудің туынды
инструментальды жүйесі;
- КАЖ қауіпсіздік жүйесінің бағдарламалы-технологиялық құрамы;
- сервисті, коммуникациялық қосымша (факс-сервер, электронды почта,
жойылған қатынаудың бағдарламалық қамтамасыз етілуі);
- сервистік қызмет көрсетуге, ақпараттық ресурсқа және мәліметтер қорына
бірыңғай қатынау үшін Интернетинтранет компоненті;
- офистік бағдарламалар (мәтіндік редактор, электронды кестелер,
аудармаылар) арнайы берілу жүйесі ( автоматты жобалау жүйесі – АЖЖ ,
технологиялықпроцеспен басқарудың автоматталған жүйесі – ТПБАЖ
жәнет.б.);
КАЖ-сін құрудың негізгі проблемасына жатады:
- жобалау жұмысын орындаудағы технология мен методологияны таңдау;
- ақпараттық ресурсты және технологиялық бағдарламаладың құралдарын,
құрамын анықтау;
- ақпараттық технологияны құрғанда стандартты компоненттердің жүйелік
интеграциясын жүргізу;
- АЖ корпоративтілігінің базалықконцепциясын өңдеу;
- КАЖ-ң маңызды мінездемесі:
- АЖ архитектурасы ( элементтер құрамы және олардың өзара әсерлесуі);
- желілік технология, олардың масштабы және желі типологиясы;
- АЖ-де іске асырылған басқарудың функционалды құрылымы (тапсырма
комплексінің, ішкі жүйенің құрамы);
- ақпаратты сақтаудың ұйымдасқан формасы (орталықтанған және бөлшекті
мәліметтер қоры);
- жүйенің өткізгіштік қабілеті ( транзакцияны өңдеу жылдамдығы);
- мәліметтерді ақпараттық сақтағыштың көлемі;
- құжаттың және құжаттаудың жүйесі;
- КАЖ қолданушысының мөлшері;
- қолданушы интерфейсі және оның мүмкіндігі;
- ақпаратты тарату, сақтау, өңдеу, жіберу, жинау процесінің типтік
ақпараттықтехнологиясы.
Жүйке жүйесі ретінде өндірістің АЖ-сін көрсету концепциясы Microsoft
корпорациясының желілік платформасында қалыптасты.
Корпорацияның басшысы Бил Гейтс өндірістің электронды жүйке жүйесін
жобалауды алдын ала жобаланған әрекеттер мен жағдайларды орындауды
автоматтандыру ортасы ретінде анықтайды. Қазіргі заманғы өндірістің
электронды жүйке жүйесі (digital nervous system) қоршаған ортадағы кез
келген өзгерісті бірден қабылдау мүмкіндігіне ие болу керек.
Microsoft концепциясы бойынша электронды жүйке жүйесі негізгі алты
принципке негізделеді :
- ДК базасындағы есептеуіш жүйесінің архитектурасы;
- Барлық ақпаратты цифрлі формада көрсету;
- Электронды почтаның әмбебап жүйесі;
- Тұрақты байланыс;
- Соңғы қолданушының стандартты жұмыс инструменті (құралы);
- Нақты бизнестің түріне спецификацияланған интегрифті қосымша.
2.2 Электрондық оқу құралының құрылымы
Анимация құрудың тағы да бір тәсілі – Java және JavaScript тілдерінде
бағдарламалау болып табылады.
Бұл тілдер HTML құжатында кірістірілген және аплет деп аталады.
Бағдарламалар қолданушы компьютеріндегі браузерлер арқылы орындалады.
Флэш технологиясында анимацияның екі түрі бар – есептік және кадр
бойынша. Құжаттарда түсініктемелер Frame-by-frame Animation және Tweened
Animation сәйкесінше анықталған.
Егер анимация кадр бойынша таңдалса, онда дизайнер қолмен барлық кадрды
суреттейді және оны бірінен соң бірі орналастырады. Оларды көрсеткен кезде,
кадрлардың мұндай тізбегі фильм ретінде көрінеді. Бұл анимацияның түрі
дәстүрлі мультипликацияға жақын келеді. Осы флэш әдісімен сипатталған
анимация ғана кадр бойынша болмайды, Gif файл және фильм Quick Time-де
импортталған, анимацияланған болады.
Есептік анимация басқа түрде жасалынады: дизайнер суреттің бастапқы және
соңғы екі кілттік кадрға береді, ал редактор уақыт аралық орның есептейді.
Бұл анимация компьютерлік анимация түсінігіне көбірек сәйкес келеді. Оны
екі түрге бөлуге болады: қозғалыс анимациясы және форма анимациясы, әғни
Motion Tweening және Shape Tweening сәйкесінше.
Флаштағы анимацияның барлық түрлері әр түрлі қабаттарда бір бірімен
жақсы үйлеседі. Сіз анимацияның әр түрін біріктіре аласыз; бұл ең көрнекті
шығармашылық ойлардың орындалуын қамтамасыз етеді.
Егер анимацияның параметрлерін кадр терзесінің қасиеттерін келтіру
Twening вкладкасында орындалса, онда ол басталады. Бұл терезені кадрдың
үстінен екі рет шерту арқылы ашуға болады, немесе оны белгілеп алып және
меню Modify Prame (Модифицирлау Фрейм) командасын орындау
арқылы немесе кадрдың контексті менюінен Properties пунктын таңдау арқылы
орындауға болады.
Twening параметрі құрылып жатқан анимация түрін көрсетуге мүмкіндік
береді: None(берілмеген), Motion(қозғалыс), Shage(форма).
Қозғалыс анимациясы үшін Twening менюінде міндетті түрде
Motion(қозғалыс) таңдау қажет.
Scale флажогы(масштапты есепке алу) масштап өзгерістер анимациясын
жағуға немесе сөңдіруге мүмкіндік береді.
Егер соңғы кадрда объект 200% масштапталған болса және және бұл флажок
жанып тұрса, онда объкт анимация барысындак өзінің өлшемін көбейтіп
отырады. Егерде опция сөніп тұрса, соңғы кадрда объект кенеттен, жарылыс
сияқты үлкейіп кетеді.
Rotate(айналдыру) параметрі анимирланатын объектінің айналдыруға беруге
мүмкіндік береді. Егер түсіп тұрған меню Automatic (автоматтық) таңдалса,
онда айналым сахнада анықталады, яғни сізге, қолмен объектінің градус санын
қажет етпейтін анимация кілттік санына бұру керек. Бұл кей жағдайда
түсініксіз қорытындыларға әкеледі: мысалы 900-қа бұрылыс деп ұғады, өйткені
модификация инспекторында 900 мәні көрінеді – редактор керексіз толық
айналымды алып тастайды. Сәйкесінше толық 3600 немесе 7200-қа бұрылуы
редактормен мүлдем қабылданбайды. Осындай жағдай ішінде, Rotate менюі
керек. Түсіп тұрған менюден Closkwise (сағат тілі бағытымен) немесе
Counterclockwise(сағат тіліне қарама-қарсы) пунктері таңдалса, онда
анимацияға объект толық бұрылуы, яғни менюдің оңжағындағы еңгізу жолында
көрсетілген бүтін айналым саны орындалады. Осы іс-әрекетті орындағанда
ғана, объект талап етіліп отырған тапсырысты орындайды.
Easing параметрі анимацияны біркелкі емес қылып жасауға мүмкіндік
береді. Егер жылжыманы солға, In белгісіне жылжытсақ, яғни Easing0-ге
келтірейік онда объект басында тежеледі, ол объектінің үлкен инерциясы бар
деп ойлауға мүмкіндік береді. Жылжыманы оң жағына жылжытсақ, Out белгісіне
қарай, онда анимация сонында баяуланады, объект тежелетіндей болып
көрінеді. Осы жылжымадан басқа Easing мәнің анықтау үшін оңға қарай
орналасқан еңгізу жолы да қызмет етеді. Осы параметр көмегімен әр түрлі
эффектілерді құруға болады, мысалы, гравитация әсерінен қозғалыс (аяғында
жылдамырақ құлау) үйкелес күшінің санына байланысты тежелуі, объектінің
айналымда қозғалуы, Orient to Path (траектория бойынша жобалау)
объектілердің анимациясының синхронизациясын іске асырады. Кей уақытта
объект анимациясында қателіктер пайда болады. Мұндай жағдайларда
объектілерді синхранизациялаудың флажогын орнатқанда жұмыс тәртібін
жөндейді, сюжетті және объектілер мен анимацияларды, тіресуді
болдырмайтындай етіп орыныдау керек. Копьютер барлық жағдайда сіздің
бұйрығыңызды орындайды, бірақ сіздің ойыңыздай бола бермейді.
Объектілерді синхронизациялау үшін, сәйкес келетін флажогтың басты
параметрінде орнатса, немесе анимацияның барлық кадрларын белгілеп,
контексті менюден Sunchrinize Symbols командасын орындау арқылы орындауға
болады.
Соңғы флажок, Snap to guide (жолға байлау), анимацияда объект гайд-
қабатында көрсетілген және оған анимация қабаты бекітілген маршрут бойынша
қозғалуы керек. Бірақ өкінішке орай, бұл флажогтың болуы, барлық мәселерді
шешпейді, объектіні маршрутқа орнатқаны сенімді болады, қабатқа екі
анимациясымен қабаттар жабыстырылған және сіз бір анимация маршрут бойынша,
ал екіншісі одан тәуелсіз болғаның қалайсыз. Онда сізге сипатталынып
отырған флажогтың екінші анимация параметрінің сөнуі көмек береді, яғни
берілген флажок жағу үшін емес, маршрут бойынша қозғалыстың сөнуінде
қолданылады.
Маршрут бойынша қозғалыс анимациясын құрғанда параметрлер әдеттегі
қозғалыс анимациясында – Twening қосымшасында, I-ші кілттік кадрда
параметрлері сияқты беріледі. Бұл жерде екі опция қызықтырады.
Orient to Path direction объектіні маршрут бойынша қозғалып қоймай,
траекторияның әрбір нүкте нормасына бұрышқа көлбеуін сақтайды. Егер объект
жолдың бірінші аяғында келесі объектіге қарағанда көлбесе, Flash
анимациясында көлбеу бұрышын аралық кадрда орындайды. Мұнда қозғалыс қана
емес маршрутқа қатысты көлбеу бұрышы да анимацияланады.
Shap to guide опциясы объект маршрутқа Shap құралын қолданса да,
тәуелсіз болатының анықтайды. Бірақ, егер объект нақты маршрутқа орналасса,
онда бұл флажоктың сөнуі, объектінің түзу сызықты қозғалысына әкелмейді.
Macromedia - траектория орнына жүретін қисықтарды қолдануда нақты
ұсыныстар бермейді. Қатал ережелер бұл жерде жоқ – түзудің әртүрін маршрут
бойынша қолдануды эмпирикалық шығару керек. Жабық емес және қиылыспайтын
қисықтарды үнемі маршрут қылып алуға болатыны белгілі. Егер траектория
орнына шеңберді немесе эллипсті берсек, объект мүмкін жолдардың қысқасымен
барады. Бұл кез-келген бітеу қисыққа да қатысты.
Қабатта жолдың бейнеленуі, басылымда көрінбейді. Объектінің қозғалыс
траекториясы көріну үшін, кәдімгідей маршрут көшірмесімен қабатты қолдану
керек. Бір маршрутқа әр түрлі бірнеше объектілер қосуға болады, бұл үшін
барлық анимацияларды жеке-жеке қабатта құру керек, және де жол қабатына
және әрбір объектінің әрбір анимациясын маршрутқа орналастыру керек.
Осылайша, мысалы, екі өздерінің траекториясы бойынша ұшып келе жатқан және
ортасында соғылатын зымыраңды салуға болады. Фильмнің басында олар бір
сызықтың әр бір соңына бекітілген, ол аяқталғаннан кейін оның ортасында
кездеседі.
Формалардың анимациясы – күрделі, бірақ флашердің мықты құрамы олардың
қарапайым түрлері – құюдың градиентті анимациясы, фигураның, тік бұрыштың
немесе сызықтан шығуы, мәтіннің анимациялық өзгеруі және т.б. болады. Бұл
эффектілерді өте жиі қолданылады, қорытындыны жобалауға болады, ал жұмыс
қатты қиын емес.
Басқа күрделі қолданыстар көп уақыт және көп күш қажет етеді.
Форманың анимацияларын келтіру, алдыңғы жағдайлардағыдай Twening
қосымшасында жасалады. Формалар анимациясы үшін келтірулер, қозғалыс
анимациясына қарағанда азырақ болады.
- Blend Type аралық формалардың әдістерін есептеуді орындайды.
- Distributive (таратылған) тегіс көрінісі бар аралық формалар құрайтын
анимациялар құру. Бұл әдіс жұмсақ дененің морфингін көрсету үшін
керек. Flash объектінің маскасын қайта таратады, әрбір облыстардың
шығып тұруын немесе көрінбей тұруын қамтамасыз етеді.
- Angular (бұрыштық) – аралық формалар анимациясы нақты бұрыш пен тік
сызықтары бар фигураларға есептелген. Мұндай жағдайда Flash морфингті
бұрыштың өзгеруі және тік бөліктерін көрсетуге тырысады; осыдан фигура
иілгіш сымнан тұратындай болып елестейді. Егер сіз берілген режимді
шеңберлі фигурада, бұрыш пен түзулері болмайтындай болса, редактор оны
Distributive морфинг қозғалылысы бойынша ауыстырады.
- Easing (жайлық), қозғалыс анимациясындағыдай жұмыс істейді, жылжыманың
солға жылжуы анимацияның тежелуін басында, ал оңға жылжуы соныңда
тудырады.
Мәтін формасымен объектілердің анимациясы.
Мәтін оны Modify Break Apart командасы арқылы өзгертпейінше таза
түрде графика болмайды. Мәтінді объект ретінде көруге болады.
Мәтіндік жол нақты анықталған қасиеттерден тұрады, сондықтан мәтінді
объектіге айналдырмай-ақ, анимациялауға болады.
Сізге текстік жолды құруға, оны толтырып, осы жолдың қозғалысын, егер ол
динамикалық болса, бағдарламада, немесе қолмен өзгертуге болады. Бұл
Internet-анкетада немесе толтырылатын формада қызықты эффектілер құруға
мүмкіндік береді.
Бірақ, басты шектеу мынада: мәтін бәрібір объект болмайды, сондықтан
оған түс модификациясын қолдануға болмайды.
Егер мәтінді жасыру немесе түсін өзгерту керек болса, онда оны объектіге
орналастыру керек.
Тағы бір шектеу динамикалық мәтін жолдарына қатысты. Егер осындай жол
бұрылып немесе көлбеп тұрса, онда редакторда тестілеуде бәрі жақсы
көрінгенімен сіз анимацияны көре алмайсыз. Динамикалық мәтін жолы көлбеп,
егер сіз Include All Font out Lines шрифтін қоспасаңыз, онда бұл фильмнің
файлының өлшемін үлкейтеді және оның айналуын азайтады.
Жоғарыда айтылғандай, форма ретінде объектілер, топтар немесе мәтін
орындалса, мүмкін емес болады, осындай іс әрекеттен, мынандай ескертпе
терезесі шығады формалар анимациясы объектілерде немесе топталған
объектілерден құралатын қабатта орындалады. Бұл ескертуде формалар
анимациясы құрылған кадрда, объект немесе топтар бар екендігін білдіреді.
Дұрыс жағдайда мұндай ескерту шықпайды. Бірақ, объектіні, тексті және
топты редакторланатын графикаға айналдыруға болады. Бұл үшін менюдегі
Modify Break Apart командасын орындау қажет. Кірістірілген топтар
немесе объектілерді бөлгенде, берілген команданы қанша рет орындау керек,
сонша рет орындаймыз.
Сызықтың анимациясы да мүмкін болады. Ол өте әдемі – сымның майысуына
ұқсас, бірақ қиындықтарға сәйкес сирек қолданылады. Сызықпен сызылған
геометриялық фигуралардың анимациясы да қызықты.
Сызықтың тек қана формасы ғана емес, жуандығы да анимацияланады.
Мәтіннің морфингін орындағанда, Flash форманын анимациясын таза емес
өңдейді. Ол объектілерді айналдырады, осыдан сызықтар бір-бірін қияды және
формалардың анимациясы бола алатындай әдемі болмайды.
Редакторға нүктелердің шығу формасынан соңғы формасына өткізуге бағдар
беру үшін Shape hints(формаларға бағдар беру) көрсетілген.
Формалар анимациясының басты кадрына менюден Modify Fronsform
Add Shape Hint командасын орындау арқылы немесе Ctrl+H пернелерін
басу арқылы өтуге болады. Редакторлау терезесінің ішінде а ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz