ОҚО, Сайрам ауданы, Жаңаталап ауылы жағдайында сүрлемдік жүгеріден жоғарғы өнім алудың технологиясын жасау

Нормативтік сілтемелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Анықтамалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Белгілер мен қысқартылған мәндер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1 Дақылдың ботаникалық сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2 Жүгерінің биологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2 Шаруашылықтың топырақ, ауа.райы жағдайлары ... ... ... ... ...
3 Нақты топырақ.климаттық жағдайында өнімді бағдарлау ... ...
3.1 Фотосинтетикалық белсенді радиация кірісі бойынша бағдарламаланған өнімді анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2 Жүгерінің жоспарланған өнімін алу үшін тыңайтқыш мөлшерін анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4 ОҚО, Сайрам ауданы, Жаңаталап ауылы жағдайында сүрлемдік жүгері өсіру технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4.1 Жүгерінің ауыспалы егістегі орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.2 Тыңайтқыштар қолдану жүйелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.3 Топырақ өңдеу жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.4 Тұқымды себуге әзірлеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.5 Тұқымды себу мерзімі, мөлшері және әдістері ... ... ... ... ... ... ...
4.6 Егістікті күтіп . баптау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
4.7 Өнімді жинау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.8 Дақылды өсірудің технологиялық кескіні ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5 Қоршаған ортаны қорғау және техника қауіпсіздігі ... ... ... ... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Пайдаланған әдебиет тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Мал шаруашылығын өркендетудің табысты болуы бірінші кезекте азық қорының жағдайына тікелей байланысты. Мал азық қорын жасақтауда екі түрлі жағдай қалыптасқан: біріншісі малды қолда ұстап баққан кезде азықтандыру үшін керек жемшөпті табиғи шабындықтар мен жайылымдардан дайындау; екіншісі екпе дақылдарды пайдалану.
Табиғи шабындықтар мен жайылымдардан мал азық қорын дайындау кейбір жылдары ауа райының аса құбылмалылығына байланысты мүмкін болмай қалады. Сол себепті әрбір шаруашылықта екпе дақыл болуы керек.
Екпе дақыл - мол өнім мен сапалы жем-шөп кепілі.
Жем-шөптік дақылдар, оның ішінде шөптесіндері (пішен, пішендеме, көк балауса, сүрлеме, т.б. өнім беретіндер) екіге бір жылдық және көпжылдық болып бөлінеді. Бұлардың ішінде ерекше орын алатындардың бірі – сүрлемдік жүгері.
Екпе танаптарда мал азығын өндіру қазіргі уақытта мал шаруашылығына төмендегідей азық түрлерін береді: құнарлы, шырынды (сүрлем, тамыржемістер), сабақты (пішен, сабан); мал азықтық дақылдардың мынадай бөлінуі де қолданылады: көк балауса ( жоғары 60-80 сулы азықтар), сабақты азықтар (пішен, сәбіз, турнепс, картоп), сүрленген азықтар, құнарлы азықтар және техникалық өндірістің қалдықтары. Пайдалану және бөліну мақсаттарына қарамастан жүгері ең бағалы әрі құнды мал азықтық дақыл болып есептеледі.
Жүгері негізгі сүрлемдік дақыл болып табылады. 100 кг жүгері дәнінде 120-130 азықтық өлшем, 100 кг көк балаусасында өсіп-өну кезеңіне байланысты 12-ден 26 азықтық өлшем, 100 кг сүрлемде 16-22 азықтық өлшем және 1,2-1,4 сіңімді протеин бар. Жүгерінің көк балаусасы ман сүрлемінің бір азықтық өлшемінің сіңімді протеинмен қамтамасыз етілуі 60-70 г аспайды, ал зоотехникалық мөлшер 105-110г екені белгілі, ақуыз сапасыда төмен.
Мал азығына жүгері Қазақстан Республикасында 2,2 млн.га шамасында өсіріледі, немесе мал азықтық дақылдар егістігі көлемінің 19 пайызын құрайды.
Оңтүстік Қазақстан өңірінде жүгері негізінен суармалы жерлерде өсіріледі. Өнімділігі жағынан барлық далалық алқаптарда егілетін дақылдардан дәнге өсірген жағдайда да, көк балауса өсіру мақсатында да ең жоғары сапалы мал азықтық өлшем бірлігінің жиынтығын алуға болады. Ғылыми негізделген өсіру технологиясын өз дәрежесінде уақытылы, сапалы жүргізген жағдайда дәндік жүгеріден 100-120 ц/га, ал сүрлемдік жүгеріден 800-1000 ц/га көк балауса жинауға болатынын тәжірибе арқауы және озық өндірістік технологияның үлгісі дәлелдеп отыр.
Курстық жұмыстың мақсаты – Оңтүстүк Қазақстан облысы, Сайрам ауданы, Жаңаталап ауылы жағдайында сүрлемдік жүгері дақылынан жоғарғы өнім алудың технолгиясын жасау.
Бұл мақсатты орындау үшін мынандай міндеттер шешілді:
- Сүрлемдік жүгері өсімдігінің биологиялық қасиеттерін анықтау;
- Дақыл өсіретін шаруашылықтың топырақ, ауа-райы жағдайларына сараптама жасау;

1.Можаев Н ., Әрінов Қ.К. т.б. Өсімдік шаруашылығы.- Ақмола, 1996., 98-104б.
2. Сейітов И.С. және басқалар. Пар және органикалық тыңайтқыш. Алматы, Қайнар, 1992., 49-57б.
3. Афендулов К.П., Лантухова Л.И., Удобрения под планнируемый урожай. М.: « Колос», 1987., 26-29б.
4.Дояренко А.Г. Факторы жизни растений.-М.: колос, 1996ж., 17-21б.
5.Оңтүстік Қазақстан облыстары бойынша ауыл шауашылығын жүргізуге арналған ұсыныс. Алматы. «Қайнар», 2005.,63-78б.
6.Ж. Земледелие . Агропромиздат . 1998-2006гг., 23-25б.
7. Жанабаев К.Ш., Саудабаев Т. т.б. Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы.-Алматы, 1994., 96-103б.
8.Степанов Н.С., Костецкий И.И. Практикум по основам агрономии.- М.: Колос, 1981., 162-168б.
9.Елешсв Р., Бекмағанбетов Л. Научные основы и рекомендации по иримснению удобрений в Казахстане, 1982., 13-17б.
10.Ауылшаруашылығына өркендету жүйесі жөніндегі ұсыныстар. Шымкент облысы. Алматы: Қайнар 1987., 197-207б.
11. Тұрарбеков А.Т., Иванников А.В. Солтүстік Қазақстан егіншілігі.- Алматы, Қайнар, 1990., 83-91б.
12. Құспанов М. Топырақ. Өсімдік. Тыңайтқыш. Алматы, Қайнар, 1976., 71-78б.
13.Елешев Р.Е., Смағұлов Т.С., Бәсібеков Б.С. Тыңайтқыш қолдану жүйесі. Алматы , 1997., 58-71б.
14.Елешев Р., Елюбаев С. Система примепения удобрений,1994., 37-39б.
15.Можаев Н.И., Ысқақов М.Ә., Солтүстік Қазақстандағы жем-шөп дақылдарының агротехникасы. Алматы, «Қайнар», 1981., 47-59б.
16. Әрінов Қ.К., Ысқақов М.Ә. Тұқымтану.- Ақмола, 1991., 72-78б.
17. Абуғалиев И.А. Справочник агронома. Алма-Ата, Кайнар, 1985., 13-16б.
18.Әрінов Қ.К., Апушев А.К., және т.б. Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру, өңдеу, сақтау және стандарттау. – Астана, 2001ж., 124-138б.
19. Аллен Х.П. Прямой посев и минимальная обработка почвы . Пер. с английского М. Пушкарева . М.: Агропромиздат . 1985., 39-43б.
20. Сейтов I., Өрісбаев Қ. Суармалы егіншілік өнімін арттыру.- Алматы, 1984., 53-61б.
21. Рахымбеков С., Макаров В.М. Қазақстанның Оңтүстігіндегі суармалы егіс жағдайында қонақ жүгері өсіру.- Алматы 1996., 91-107б.
22. Бараев А.И ., Сүлейменов М.К. т.б. Топырақты қорғау егіншілік жүйесі. –Алматы, 1985., 69-74б.
23.Әубәкіров Т., Жұмағұлов Ж. Өсімдік шаруашылығы және селекция.- Алматы, 1988., 64-78б.
24. Раскин Г.Ф. Экономика орашаемого земледелия. Москва, Колос, 1967., 37-41б.
25. Сахаев В.Г., Щербицкий Б.В. Справочник по охране окружающей среды. Киев, Бидивельник, 1986., 29-36б.