Меркантелизм

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Реферат

Тақырыбы: «Меркантелизм»

Меркантилизм деген сөздің түбірі латын, ағылшын, француз және италиян тілдерінде - сауда, саудагер деген ұғымды білдіреді. Бірақ бұл анықтама меркантилизм ілімнің мәні мен мазмұнын толық жеткізе алмайды әрине. Меркантилизмді 16-18 ғасырларда Батыс Европа елдерінде басымдылық алған ең алғашқы ғылыми экономикалық көзқарас жүйесі ретінде анықтауға болады. Карл Маркс 16-18 ғғ. Батыс Европа елдері үшін «капиталды алғашқы қор жинау» кезеңі болды деп анықтаған. 16-18 ғғ Батыс Европа елдері Америка мен Азияға жеткізетін әлемдік теңіз-мұхит су жолдарын анықтап-игеру нәтижесінде халықаралық сауда және алтын-ақша қоры шоғырланған әлем орталығына айналғаны белгілі. Меркантилистер байлықты алтын және күміс ақша деп білген, ұлттық және мемлекеттің байлығын алтын-күміс ақша қорымен өлшеген. Олар байлықтың көзі сыртқы сауда деп білген. Экпорттан алтын ақша қоры өседі, импорттан алтын-күміс ақша қоры кемиді. Осыған байланысты меркантилистер өздерінің концепциясында протекционистік сыртқы сауда саясатын қолдаған. Меркантилистердің концепциясы бойынша, сыртқы сауда - байлықтың көзі, сондықтан мемлекеттің араласуымен белсендi сауда балансын қалыптастыру- байлықты арттырудың негiзгi әдiсi және жолы. Сонымен, меркантилистер абсолюттiк монархияны толық қолдаған және өз iсiнде пайдаланып отырған. Сонымен, меркантилистер экономикада нарық теориясын насихаттаған болса, ал саясат саласында, осы нарықтың дамуына негiзгi кедергi болатын, абсолюттi монархия билiгiн қолдаған. Oсы меркантилистерге, олардың ой-санасы мен экономикалық көзқарастарына байланысты, жоғарыда келтiрiлген жағдайларды ескере отырып бiрнеше қорытынды жасауға болатын сияқты. Бiрiншеден, Батыс Eвропада 16-18 ғғ. өте iрi сауда-қаржы капиталистерi мен абсолюттiк монархия билiгiнiң өзара тиiмдi экономикалық-саяси одағы қалыптасқан. Eкiншiден, меркантилистiк iлiм, ең алдымен, жалпы нарық теориясы емес, тек қана осы өте ірі сауда-қаржы өкілдері мен абсолюттік монархия мемлекетінің экономикалық идеологиясы деп түсінген дұрыс сияқты. Үшіншіден, бұл экономикалық-саяси идеология және одан туындаған сыртқы және ішкі экономикалық саясат Батыс Европа елдерінде капиталдың қарқынды шоғырлануын және капиталистік тауар-ақша қатынастарының тез дамуын қамтамасыз еткен. Төртіншіден, меркантилизм идеологиясы және меркантилистік саясат капиталдың Батыс Европада қуат алуына, экономикалық билік пен бірге, түптен келгенде, саяси билікке жол салды деуге болады. Бесіншіден , абсолютті монархиялық мемлекеттің қолдануымен ірі сыртқы сауда капиталы алдымен ішкі ұсақ сауданы, одан соң, өнеркәсіп өндірісін де өзіне бағындырды, соның нәтижесінде Батыс Европада жаңа экономикалық жағдай және жаңа экономикалық саяси дәуір - капиталистік тауар өндірісінің даму кезеңі басталды. Сондықтан меркантилистік идеологияның орнын классикалық теория қалыптасып басты.

Меркантилистік ілімнің ерекшелігі

Мамандар меркантилистік ілімнің екі даму сатысын-алғашқы және соңғы меркантилизм деп - бөліп сипаттайды. Былай бөлудің негізгі белгісі - белсенді сауда балансын қалыптастыру әдістері болады. Алғашқы меркантилизмнің даму шыңы 16 ғасырдың ортасына келеді, ал соңғы меркантилизм - 17 ғасырды толық қамтиды. Меркантилизмнің осы екі даму сатыларының ерекшеліктерін келесі түрде сипаттауға болады.

16 ғасырда алғашқы меркантилизм кезеңінде халықаралық сауда байланыстары әлі тұрақтанбаған және әлсіз болған, ал 17 ғасырда, меркантилизмнің екінші кезеңінде халықаралық сауда тұрақты және күшті дамыған.

Егер 16 ғасырда алғашқы меркантилистер біржақты және қатал сауда саясатын ұстанған болса, 17 ғасырда кейінгі меркантилистердің бұл мәселе бойынша көзқарасы біршама өзгергені көрінді; мысалы, олар белсенді сыртқы сауда балансын қалыптастыру емес, сақтау және нығайту мәселесін мақсат ретінде анықтап алып, сыртқы сауда ісіне икемді саясат жүргізуді ұсынған екен.

Егер алғашқы меркантилистер белсенді сыртқы сауда балансын қалыптастыру үшін экспортқа максималды жоғары баға тағайындауы, ал импортқа мүмкін болғанша толық шектеу қоюды және алтын-күміс ақшаны шетелдерге шығаруға тиім салуды ұсынып дәлелденген болса, 17 ғасырда соңғы меркантилистер белсенді қалыптасқан жалпы баланс шеңберінде, икемді де тиімді сауда жүргізу мақсатында жеке тауар түрлерін төмен бағамен сыртқа сатуға, белгілі тауарлар импортын босатуға мүмкіндік болатынына келіскен. Егер алғашқы меркантилистер ақшаның номиналдық теориясын ұсынған болса, кейінгілер ақшаның сан-көлемдік теориясына ауысқан көрінеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.