Меркантелизм

Меркантилизм деген сөздің түбірі латын, ағылшын, француз және италиян тілдерінде – сауда, саудагер деген ұғымды білдіреді. Бірақ бұл анықтама меркантилизм ілімнің мәні мен мазмұнын толық жеткізе алмайды әрине. Меркантилизмді 16-18 ғасырларда Батыс Европа елдерінде басымдылық алған ең алғашқы ғылыми экономикалық көзқарас жүйесі ретінде анықтауға болады. Карл Маркс 16-18 ғғ. Батыс Европа елдері үшін «капиталды алғашқы қор жинау» кезеңі болды деп анықтаған. 16-18 ғғ Батыс Европа елдері Америка мен Азияға жеткізетін әлемдік теңіз-мұхит су жолдарын анықтап-игеру нәтижесінде халықаралық сауда және алтын-ақша қоры шоғырланған әлем орталығына айналғаны белгілі. Меркантилистер байлықты алтын және күміс ақша деп білген, ұлттық және мемлекеттің байлығын алтын-күміс ақша қорымен өлшеген. Олар байлықтың көзі сыртқы сауда деп білген. Экпорттан алтын ақша қоры өседі, импорттан алтын-күміс ақша қоры кемиді. Осыған байланысты меркантилистер өздерінің концепциясында протекционистік сыртқы сауда саясатын қолдаған. Меркантилистердің концепциясы бойынша, сыртқы сауда – байлықтың көзі, сондықтан мемлекеттің араласуымен белсендi сауда балансын қалыптастыру- байлықты арттырудың негiзгi әдiсi және жолы. Сонымен, меркантилистер абсолюттiк монархияны толық қолдаған және өз iсiнде пайдаланып отырған. Сонымен, меркантилистер экономикада нарық теориясын насихаттаған болса, ал саясат саласында, осы нарықтың дамуына негiзгi кедергi болатын, абсолюттi монархия билiгiн қолдаған. Oсы меркантилистерге, олардың ой-санасы мен экономикалық көзқарастарына байланысты, жоғарыда келтiрiлген жағдайларды ескере отырып бiрнеше

Пайдаланылған әдебиеттер
1. Блауг М. Экономическая мысль в ретроспективе. – М: «Дело ЛТД», 1994.
2. Меркантиллизм. –Л, 1935
3. Я.С. Ядгаров. История экономических учреждений. Учебник – М.: ИНФРА – М, 1997
4. К. Маркс, Ф. Энгельс Соч. 2-ое изд. Т25,4.1.