Нарықтық инфрақұрылым пәні, мақсаттары және міндеттері

Кез келген қазiргi объективтi жүйенің сияқты, нарықтың да меншiк инфрақұрылымы бар. "Инфрақұрылым" термині қазіргі жүз жылдық басында, экономикалық талдаудың қарулы күштердiң қызметін дұрыс қамтамасыз ететiн объекттерін және ғимараттарын белгiлеу үшін қолданылған. 40-шы жылдары Батыста инфрақұрылыммен материалдық игiлiктер және қызметтер өндiрiсiнiң дұрыс жұмыс жасауына себепшi болатын салалардың жиынтығын түсiне бастады. Инфрақұрылым мәселелерiнiң зерттелуi бұрынғы Кеңес Одағының экономикалық әдебиеттерінде 70-шi жылдары басталды.
Нарық – еркiн ашылмалы-жабылмалы бағалар бойынша тауарлардың сауда-саттығы өтетін орын.
Нарықтық экономика – бұл тауарлар және қызметтердiң сатып алу-сату жөнiндегі экономикалық қатынастардың жүйесi, ол әлеуметтiк-экономикалық мәселелер шешiмдерің тиiмдi қамтамасыз ететiн меншiк, еркiн бәсеке және баға белгiлеудiң барлық формалары, плюрализм шартындағы қазына арқылы iске асады.
Нарықтық экономикаға инфрақұрылым қажет, ол өзара байланысты мамандандырылған ұйымдардың жүйесi, тауарлар, қызметтердiң өзара байланысты ағындарының, қазына, бағалы қағаздар және жұмыс күшінің жағдайы жайлы мәселелер жиынтығы. Мысалы, тауарлық нарықта сауда биржасы, көтерме және бөлшек сауда кәсiпорындары, делдалдық қызметпен шұғылданатын фирмалар және т.б жұмыс iстейдi.
Ең алдымен, "инфрақұрылым" ұғымын қарастыру үшiн, "инфрақұрылым" терминінің өзі қандай мағына беретінін анықтау керек.
Инфрақұрылым (латын тілінен infra – астыңғы, астында және structura – құрылыс, орналасқан жер) – нарықтың теориясында: негiзгi макроэкономикалық ағындардың өзара байланысын қамтамасыз ететiн нарықтық институттардың кешені. Инфрақұрылымды "кең" және "тар" деп танып бiледi. Нарықтық инфрақұрылымға кең мағынада барлық жергiлiктi нарықтардағы институттардың барлық жүйелерiн жатқызады. Тар мағынада инфрақұрылымның заттық объектілерiн айтады, әдетте өндiрiсi және қолдануы мемлекетпен қамтамасыз етiлетін "қоғамдық тұтыну тауарлары", (қалалық көлiк жүйелерi, сумен жабдықтаудың муниципалдық жүйелері және т. б.).
Немесе басқаша айтқанда, инфрақұрылым бұл өндiрiске қызмет етуші шаруашылықтар салаларының кешенi. Мысалы, жолдар құрылысы, каналдар, порттар, көпiрлер, аэродромдар, қоймалар, энергетикалық шаруашылық, көлiк, байланыс, бiлiм, ақпараттық қамтамасыз ету, ғылымды, денсаулық сақтау және т. б. қосады.
Қазiргi нарық деп, сатушы мен сатып алушыларға еркiн тауарды сатып алуға-сатуға мүмкiндiк беретiн жүйенi түсiнедi. Нарықтық құрылым әр түрлi