110/220 кв – тағы түйіспелі тартылым қосалқы стансасын жобалау

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе
1. ТАРТЫЛЫМ ҚОСАЛҚЫ СТАНСАСЫНЫҢ НЕГІЗГІ ЭЛЕКТРЛІК ЖАЛҒАНУ СЫЗБАСЫН ҚҰРУ
1.1. Жалпы мағлұматтар
ІІ . бөлім
2. ҚЫСҚА ТҰЙЫҚТАЛУ ТОҚТАРЫН ЕСЕПТЕУ
2.1. Негізгі түсініктеме
2.2. Қысқа тұйықталу тоқтарын есептеу.
3 . БӨЛІМ ТОК ӨТКІЗГІШ БӨЛІКТЕР ЖӘНЕ ЭЛЕКТР АППАРАТТАРЫН ТАҢДАУ
3.1 Тоқөткізгіш бөліктерді және қосалқы стансалардың электрлік аппараттарын таңдау
3.2. Ә.Э.Ж сымдарын таңдау
3.3. Шиналарды таңдау
3.4. Оқшауламаларды таңдау
3.5 Ажыратқыштарды таңдау және тексеру
3.6 Айырғыштарды таңдау және тексеру

Электрленген теміржолдардың электрмен қамтамасыздандыру құрылғыларынан тек торап қана емес, теміржолға жататын тұтынушы аудандар, теміржолдың тартылымға жатпайтын тұтынушылары қорек алады, бұлар мемлекеттің электрмен қамтамасыздандыру жүйесінің бөлігі болып табылады.
Электрленген теміржолдар электрэнергияны жалпы қолдану энергожүйелерінен алады. Энергожүйе – электр стансалары, электр беріліс желілері, қосалқы стансалары және жылу жүйелері, ток және жылу энергиясының үлестіру үрдістерімен түсіндіріледі. Электрстансаларында өндірілетін электрэнергиясы бөлек аудандар мен тұтынушылары арасында үлесуі электрберіліс желілерінің және түрлі кернеудегі қосалқы стансаларынан тұратын электрлік жүйеге келеді.
Электрленген теміржолдарды электрмен қамтамасыздандыру тартылым қосалқы стансалары арқылы аудандық стансалар және жоғарғы вольтті электр беріліс желілері көмегімен жүзеге асады. Тартылым стансалары локомотивтерді қоректендіруден басқа арнайы жоғарывольтті желілер арқылы теміржол тұтынушыларын және қосымша тартылымға жатпайтын, тұрмыстық тұтынушыларын қоректендіру үшін қолданылады.
Теміржолдарды электрлендіру 3 кВ кернеудегі тұрақты тоқта өтеді. Қазіргі кезде бұл өндіру жиілігіндегі айнымалы токта 25 кВ және 2х25 кВ кернеумен іске асырылады. Электрлік торапта айнымалы тоқты қолдану тұрақты тоқты қолданумен салыстырғанда едәуір қаржылай берілістерде де, пайдалану шығындарында да тиімді. 25 кВ кернеу кезінде тартылым қосалқы станциялар арасындағы арақашықтық 50 км орнына 25 км тұрақты тоқтағы 3кВ кернеуде, бір электрленген аймаққа арналған тартылым қосалқы станцияларының жалпы санын екі есе азайтады. Сонымен қатар, электр қозғаушы құрамды және энергияның қуатты жоғалтуларын түйіспелі жүйеде тұтыну 25кВ кернеуде 3 кВ кернеуге қарағанда едәуір аз, бұл түйіспелі ілгішті кіші қиылыстағы өткізгіштермен орындауға әкеледі.
Электрлік тартылым теміржол транспортында электрэнергиясының негізгі тұтынушысы. Сонымен қатар теміржолдарында электр энергиясы басқа техникалық қажеттіліктерге пайдаланылады: вокзалдармен стансаларды жарықтандыру, қозғаушы құрамды жөндеу жұмыстарын орындауда, қосымша бөліктерді жасауда және т.б. Теміржол көлігіндегі электр энергиямен қамтамасыздандыру қажеттіліктері теміржолдардағы электрқұрылғылардың аймақтық энергожүйенің тораптарына жалғану арқылы жүзеге асады.
Электрмен қамтамасыздандыру жүйесінің негізгі жұмысы теміржолдың пайдалану жұмыстарын қамту болып табылады. Ол үшін электрмен қамтамасыздандыру жүйесіндегі барлық элементтердің қуаттары әр локомотивке жеткілікті тұтынлуы керек.
Бұл жұмыстар тек электрмен қамтамасыздандыру жүйесінің дұрыс таңдалған параметрлерін арқылы шешіледі, яғни берілген жүктемеде және

Пән: Физика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М. ТЫНЫШПАЕВ атындағы ҚАЗАҚ КӨЛІК ЖӘНЕ КОММУНИКАЦИЯЛАР АКАДЕМИЯСЫ

ЭЛЕКТРЭНЕРГЕТИКА кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖОБА

ТАҚЫРЫБЫ: 110220 кВ – тағы түйіспелі тартылым қосалқы стансасын жобалау

Пән аты: Тартылым қосалқы стансасы

Орындаған: Мұқанбеткеримов Ж.Ж.
ЭЭ – 04 – 1 топ студенті
Қабылдаған: Қалиева К.Ж.

т.ғ.к., доцент

АЛМАТЫ, 2007

Сурет 1.1. – Есептеме сұлбасы

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 5
1. ТАРТЫЛЫМ ҚОСАЛҚЫ СТАНСАСЫНЫҢ НЕГІЗГІ ЭЛЕКТРЛІК ЖАЛҒАНУ
СЫЗБАСЫН ҚҰРУ
1.1

КІРІСПЕ

Электрленген теміржолдардың электрмен қамтамасыздандыру құрылғыларынан
тек торап қана емес, теміржолға жататын тұтынушы аудандар, теміржолдың
тартылымға жатпайтын тұтынушылары қорек алады, бұлар мемлекеттің
электрмен қамтамасыздандыру жүйесінің бөлігі болып табылады.
Электрленген теміржолдар электрэнергияны жалпы қолдану
энергожүйелерінен алады. Энергожүйе – электр стансалары, электр беріліс
желілері, қосалқы стансалары және жылу жүйелері, ток және жылу
энергиясының үлестіру үрдістерімен түсіндіріледі. Электрстансаларында
өндірілетін электрэнергиясы бөлек аудандар мен тұтынушылары арасында үлесуі
электрберіліс желілерінің және түрлі кернеудегі қосалқы стансаларынан
тұратын электрлік жүйеге келеді.
Электрленген теміржолдарды электрмен қамтамасыздандыру тартылым
қосалқы стансалары арқылы аудандық стансалар және жоғарғы вольтті электр
беріліс желілері көмегімен жүзеге асады. Тартылым стансалары
локомотивтерді қоректендіруден басқа арнайы жоғарывольтті желілер арқылы
теміржол тұтынушыларын және қосымша тартылымға жатпайтын, тұрмыстық
тұтынушыларын қоректендіру үшін қолданылады.
Теміржолдарды электрлендіру 3 кВ кернеудегі тұрақты тоқта өтеді.
Қазіргі кезде бұл өндіру жиілігіндегі айнымалы токта 25 кВ және 2х25 кВ
кернеумен іске асырылады. Электрлік торапта айнымалы тоқты қолдану тұрақты
тоқты қолданумен салыстырғанда едәуір қаржылай берілістерде де, пайдалану
шығындарында да тиімді. 25 кВ кернеу кезінде тартылым қосалқы станциялар
арасындағы арақашықтық 50 км орнына 25 км тұрақты тоқтағы 3кВ кернеуде,
бір электрленген аймаққа арналған тартылым қосалқы станцияларының жалпы
санын екі есе азайтады. Сонымен қатар, электр қозғаушы құрамды және
энергияның қуатты жоғалтуларын түйіспелі жүйеде тұтыну 25кВ кернеуде 3 кВ
кернеуге қарағанда едәуір аз, бұл түйіспелі ілгішті кіші қиылыстағы
өткізгіштермен орындауға әкеледі.
Электрлік тартылым теміржол транспортында электрэнергиясының негізгі
тұтынушысы. Сонымен қатар теміржолдарында электр энергиясы басқа
техникалық қажеттіліктерге пайдаланылады: вокзалдармен стансаларды
жарықтандыру, қозғаушы құрамды жөндеу жұмыстарын орындауда, қосымша
бөліктерді жасауда және т.б. Теміржол көлігіндегі электр энергиямен
қамтамасыздандыру қажеттіліктері теміржолдардағы электрқұрылғылардың
аймақтық энергожүйенің тораптарына жалғану арқылы жүзеге асады.
Электрмен қамтамасыздандыру жүйесінің негізгі жұмысы теміржолдың
пайдалану жұмыстарын қамту болып табылады. Ол үшін электрмен
қамтамасыздандыру жүйесіндегі барлық элементтердің қуаттары әр локомотивке
жеткілікті тұтынлуы керек.
Бұл жұмыстар тек электрмен қамтамасыздандыру жүйесінің дұрыс
таңдалған параметрлерін арқылы шешіледі, яғни берілген жүктемеде және
электр энергияның қажетті сапасы және жүктеме жұмыстарын орындауды
қамтамасыздандырады. Электрстансалар электрэнергиясын өндіруге арналған.
Арнайы агрегаттар арқылы электрэнергиясына түрленетін біріншілік
энергияның түрі жылулық, гидравликалық және атомдық болып ажыратады. Кеңес
және шетелдік ғалымдары көмегімен тәжірибелі құрылғылар арқылы
электрэнергиясының өндірісі үшін басқа энергетикалық көздерді пайдалануға
болатын техникалық мүмкіндіктердің бар екендігін дәлеледеді (күн энергиясы,
жер асты жылуы т.с.с.) Қазіргі кезде электрэнергиясы жылулық және
гидравликалық атомдық электрстансаларында өндіріледі.

1. ТАРТЫЛЫМ ҚОСАЛҚЫ СТАНСАСЫНЫҢ НЕГІЗГІ ЭЛЕКТРЛІК ЖАЛҒАНУ СЫЗБАСЫН
ҚҰРУ

1.1. Жалпы мағлұматтар

Қосалқы станса дегеніміз – электр қондырғылар, олар электрэнергиясын
түрлендіруге және таратуға арналған.
Қосалқы станса екіге бөлінеді:
жоғарлатушы дегеніміз көбі электр стансаларында қолданылады. Олар
тұтынушыға жоғарлатылған кернеулі электрэнергиясын жеткізіп тұрады.
төмендетуші дегеніміз тоқ көзі кернеуін өте төменгі кернеуге
түрлендіре отырып тұтынушыларға жеткізеді.
Энергетикалық жүйе дегеніміз электр стансаларының, трансформатор
қосалқы стансаларының, әуе электр беріліс желісінің, жылу тораптарының,
жылу және электрэнергиясының қабылдағыштарының жылу немесе электрэнергиясын
өндіру, тарату және қолданудағы бір – бірімен тығыз байланыстағы
энергетикалық қондырғылардың қосындысын айтады.
Кез келген тартылым қосалқы стансасы:
1. Ашық тарату қондырғысы АТҚ - 110220кВ
2. Ашық тарату қондырғысы АТҚ 351х252х25 кВ
3. Жабық тарату қондырғысы ЖТҚ -6; 10кВ
Ашық тарату қондырғысында күштік және коммутациялық апараттардың
жалғанулары блокпен орындалады. Блоктарды қондырғылардың бір – бірімен
жалғануы шиналармен орындалады. Шиналар блоктарға оқшаулама арқылы
бекітіледі.
(1.1)Электрлік бірігулер қосалқы стансаларының негізгі сұлбалары.
Электрленген темір жолдар бірінші дәрежелі электр тұтынушы болып
табылады. Электрмен қамтамасыздандырудың бұзылуы - бұл халық шаруашылығына
едәуір кесірін тигізуі мүмкін. Сондықтан тартылым қосалқы стансасының
тұтыну сұлбасы энергожүйеден жоғарғы сенімділік және электрмен
қамтамасыздандырудың үзіліссіздігін қамтамасыз етеді.
Тартылым қосалқы стансалары қорек көздерін алып тұру керек, барлық
кездегідей екі тәуелсіз көздерінен бастап. Әртүрлі шиналар секциясының бір
қосалқы стансаларынан екі радиалдық сызық бойынша бөлек кездерде тартылым
қосалқы стансалардың қоректенуі жіберіледі. Осымен бірге қоректену қосалқы
стансалардың шиналар секциясының әрқайсысы қосымша қорек көзі ретінде
қарастырылуы мүмкін.
Электрмен қамтамасыздандыру сұлбасын осы үлгі бойынша орындайды,
қоректену энергожүйенің қалыпты және апатты жұмысындағы кернеудің тартылым
қосалқы стансалардың шиналарындағы жіберілетін дәрежесін
қамтамасыздандырады, сонымен қатар кез келген электр берілісінің әр
желісі істен шыққанда электрлік тартылымның қоректенуін сақтау. Соңғы
жағдайда 150-200 км ұзындықтағы электррленген аймақ электр беріліс
желілерінде немесе аймақтық қосалқы стансасындағы аппаттық аймақ
ағытылғаннан кейін, тек бір тартылым қосалқы стансасы істен шығуына болады.
Түйіспелі тораптың қоректенуі тартылым қосалқы стансасынан сақталады.
Айнымалы токтағы тартылым қосалқы стансалары 110 -220 кВ электр
беріліс желілерінен қоректенеді.
Қажетті кернеу дәрежесімен қамтамасыздандыру үшін, 110 кВ кернеудегі
тартылым қосалқы стансасын қоректендіру үшін 150-220 км және 250-300 км
220кВ кернеудегі тартылым қосалқы стансаларын қоректендіру үшін тіректік
тартылым немесе аралық қосалқы стансалар қондырады. Электрмен
қамтамасыздандыруды сенімділікпен қамту үшін қоректендіру желілерін
қосалқы стансадағы ажыратқыштармен топтастырады. Желідегі қайсыбір аймақ
зақымданған кезде ажыратқыш ажыратылады, ал қосалқы стансалардың қоректенуі
зақымдалмаған желімен жалғасады. Тартылым қосалқы стансасын жобалау кезінде
пайдалану тәжірибесіне және релелік қорғаныс, электрлендірудің
технологиясының нормалық көрсеткіштерін сүйене отырып, аралас тіректен
қосалқы стансаларды қосуға болатын аралық қосалқы стансалардың максимал
саны анықталады. 220кВ желі максимал саны -5 кез келген тартылым түрінде.
Аралық қосалқы стансалар 110-220 кВ желілерінде олардың ажыратқыштарын
топтап қосады.
110-220 кВ желілерді топтайтын қосалқы стансалардың ажыратқыштары
арқылы бір стансалардан басқасына жүретін қуат пайда болады. Сондықтан
мұндай аралық қосалқы стансалар транзиттік деп аталады. Егер тартылым
қосалқы стансасы 2 электр беріліс желілері арқылы қоректенетін болса, онда
транзиттік қосалқы стансасы әрбір осы желіге кезекпен қосылады. Аралық
қосалқы стансаларының сұлбасын әдетте қарапайымнан жоғары кернеулі азайту
трансформатор жақтарында ажыратқыштарды қолданбай орындайды. 110-220кВ бұл
қосалқы стансалар үшін көпір сұлбасын қолданады.
Қосалқы стансалардың басты электрлік байланыстың сұлбасы - бұл электр
қондырғылар жинақталған шиналар, коммутациялық және басқа біріншілік
құрылғылар. Сұлбаны таңдау проектілеу кезінде анықтаушы болып табылады.
110-220 кВ төмендеткіш трансформатор мен өзіне қажет трансформаторды
27,5 кВ шиналарына үшфазалық ажыратқыштар көмегімен қосады. С фазасын қосу,
жермен қалыпты, қысқа тұйықталудағы соңғы жұмысты ажыратқыш арқылы
жеңілдетеді, дегенмен осы жағдайдағы максимал қысқа тұйықталу тоғы екі
тізбектей қосылған полюстағы ажыратқыштар арқылы бұзылады.
27,5 кВ кернеу трансформаторын ашық үшбұрыш сұлбасы бойынша қосады, ол
есептеу аппаратурасын қоректендіруді, өлшеуді және релелік қорғанысты
қамтамасыз етеді.
Әрбір секцияның түйіспелі торап фидері тек қана 27,5 кВ бір фазасына
қосылады және бір бағыттағы түйіспелі торапты қоректендіреді.
Қосымша ажыратқыштар тек қана түйіспелі торап фидерінің ажыратқыштарын
қорландырады. Оны кез келген 27,5кВ фазасына шиналық айырғыштардың
тарамдалуы арқылы қосуға болады. Тарамдалу мынадай
жағдайда орындалады: түйіспелі торап фидерлерінің секциясындағы
шиналарды тексеру кезінде осы секцияға қосылу қосымша ажыратқыш арқылы
қорек ала алады. Түйіспелі тораптағы және шиналық айырғыштағы фидер
айырғыштарының моторлы жетекке арналған қосымша ажыратқыш телебасқару
фидерлері арқылы орындалады.
27,5 кВ шиналарына үшполюсті ажыратқыштар арқылы (екі сым және рельс)
ЕСжР-ке қосылады, 27,5 кВ тартылым емес тұтынушылар қоректенетін. Үшфазалық
ажыратқыштарды қолдану үшполюсті бір ажыратқыш бірполюсті екі ажыратқыштан
арзан екенімен түсіндіріледі

1.2. Өзіндік қажеттіліктердің қуатын есептеу және трансформатордың өзіндік
қажеттіліктерін таңдау

Барлық типті тартылым қосалықы стансаларында 380220 В екінші ретті
кернеу бар екі ТӨҚ орнатылады, олардың әрқайсысы өзіндік қажеттіліктердің
толық қуатына есептелінеді. Өзіндік қажеттілік трансформаторларын 27,5 кВ
таратушы қондырғы шиналарына қосады.(1.2)
Өзіне қажетті тарнсформатордың қуатын мына формуламен анықтаймыз.

(1.2.1)

мұндағы: - өзіне қажет қуаттың коэффициенті, ; -
Т.Қ.С трансформаторының саны, ; - төмендеткіш
трансформатордың номинал қуаты 4
- автоблоктау қондырғыларының қуаты, ; -
жылжымалы май шаруашылығындағы қуаты, ; -
тіректік қосалқы станцияның жылыту трансформаторының
қуаты,
.

№1 анықтамасынан есептелген қуатты есепке ала отырып стандарттық
үлкен мәнін таңдаймыз және типін анықтаймыз.

ТМ-250-100,4
Кесте 1.1. ТМ-250-100,4 трансформатордың құжаттық мәндері
Номинал кенеу, кВ Қуат жойылымдары, Қысқа тұйықталу Бос жүріс тогы,
кВт кернеуі, Uк % іБ %
Ж.В Т.В Бос жүрісҚысқа
тұйықталу
10 0,4 0,74 3,7 6,5 2,3

ІІ – бөлім

2. ҚЫСҚА ТҰЙЫҚТАЛУ ТОҚТАРЫН ЕСЕПТЕУ

2.1. Негізгі түсініктеме

Қысқа тұйықталу (ҚТ) дегеніміз – қоректендіру көзінің тізбегі көп
жағдайда нөлге тең болатын кедергі арқылы тұйықталатын режим. Қысқа
тұйықталудың кейбір жағдайларында пайда болатын электрлік доғаның металды
қосылыстарында өтетін үлкен қысқа тұйықталуларды есепке алады.
Қысқа тұйықталудың келесі түрлерін ажыратады:
үшфазалы немесе симметриялы, үш фаза өзара қосылған кезде;
екіфазалы, екі фаза өзара қосылған кезде;
бірфазалы, бір фаза нейтрал көзімен жер арқылы қосылған кезде;
екіфазалы жермен түйістірілген, екі фаза өзара жермен түйістірілген
кезде.
Егер барлық қысқа тұйықталудың түрлерін 100% деп алсақ, онда олардың
келтірілген мүмкіндігі статистика бойынша құрайды:
үшфазалық – 5%;
екіфазалы – 10%;
екіфазалы жермен түйістірілген – 20%;
бірфазалы – 65%.
Қысқа тұйықталу болуының негізгі себебі оқшауламаның бұзылуы болып
табылады, тоқ өткізгіш бөліктеріндегідей электрлік аппаратурасында да.
Оқшауламаның бұзылуын келтіретін себептер әртүрлі, олар уақытша және
тұрақты мінездемеде болуы мүмкін. Оқшауламаның уақытша бұзылуы бұзылған
аймақты өшіргеннен кейін алынады, ол найзағайдың тура түсуінен, жел кезінде
әуе желілерінің шайқалуынан және мұздақтан, сымдардың тоқөткізгіш
бөліктеріне желдің әсерінен бір-бірімен жанасуының әсерінен, айырғыштардың
бағытталған операциясы оқшауламаның үстіңгі қабатын қажай отырып, оның
қасиетін төмендетуінені т.с.с.
Оқшауламаның тұрақты бұзылуы, жоғалмайтын және апаттық аймақты
өшіргеннен кейін, оқшауламаның ескіруінен және сапасыздығынан, жерде жұмыс
жасағандағы кабельдердің механикалық бұзылуынан және т.б. болады.
Оқшауламаның бұзылуы тұрақты болсын, уақытша болсын, барлық бұзылулар қысқа
тұйықталу тоғына әкеледі.(2.1)

2.2. Қысқа тұйықталу тоқтарын есептеу.

1. Есептеме сұлбасын тұрғызу

мұндағы: АТҚ – ашық тарату қондырғысы;

ӘЭЖ - әуе электр желісі;
Тр1,2 – күштік трансформаторлар;
Төқ - өзіне қажет трансформатор
Сурет1.1 - Есептеме сұлбасы

2. Есептеме сұлбасының орынбасу сұлбасын сызу

1.2сурет – Орынбасу сұлбасы

3. Базалық қуат, кернеу

Базалық кернеу таңдау шарты
Олай болса

Әрбір қ.т нүктелеріндегі базалық ток мына формуламен анықтаймыз

(2.2)

4. Орынбасу сұлбасындағы элементтердің базалық қуатқа келтірілген
салыстырмалы кедергісін анықтаймыз.

1)Әуе электр желілері үшін

2) Күштік трансформаторлар үшін

(2.3)

мұндағы: - жоғары және орта орамдар арасындағы Қ.Т кернеуі %, -
%, %. Күштік трансформаторлар мәндерімен алынуы

Кесте 2.1 – Күштік трансформатордың құжаттық мәндері.
Қуат Қуат жойылымы, кВт ,% ,% ,% ,%
Бос жүріс Қ.Т
40000 63 200 10,5 17 6 0,9

3) Өзіне қажет трансформатор үшін

(2.4)

с.ө.б

5. Орынбасу сұлбасын Қ.Т нүктесіне қарай түрлендіре отырып ықшамдаймыз

және параллель жалғанған, олай болса:

с.ө.б

Екі күштік трансформатордың орамдары бір – біріне параллель болғандықтан:

с.ө.б
с.ө.б
с.ө.б

2.2 – суретті ықшамдап мына түрге келеді

х1ж

110 кВ
қ.т 1
х1тж
х1тт
10 кВ

х1то
қ.т 3

қ.т 2

хөқ

0,4 кВ қ.т 4

сурет 2.3.

Қ.Т токтарын есептейміз

Қ.Т 1 үшін:

(2.5)

мұндағы: - Қ.Т нүктесіндегі жалпы кедергі

олай болса

Қ.Т 2үшін:

сызу керек

қ.т.2

Үш кедергісі жұлдызша жалғанған -

Жұлдызшаны үшбұрышқа түрлендіреміз

Түрлендіруден кейін орынбасу сұлбасын мына түрге келеді.

Үшбұрыштың ортақ кедергісін анықтаймыз

Кесте 2.2 – Есептеулердің қорытындысы
Көрсеткіштері Қысқа Қ.Т.1 Қ.Т.2 Қ.Т.3 Қ.Т.4
тұйықталатын
орын
, кА 5,6 61,6 12,3
,с.ө.б 0,001 0,001 0,035
, кА 3,86 42,45 8,27

3 – БӨЛІМ

ТОК ӨТКІЗГІШ БӨЛІКТЕР ЖӘНЕ ЭЛЕКТР АППАРАТТАРЫН ТАҢДАУ

3.1 Тоқөткізгіш бөліктерді және қосалқы стансалардың электрлік
аппараттарын таңдау

Қосалқы стансаларында түрлі аппаратттар қолданылады. Тағайындалуы
бойынша оларды келесі топтарға бөлуге болады:
Жоғары және төмен кернеудегі тізбектерді қосып – ажырату үшін арналған
коммутациялық аппараттар.
Төменвольтті тізбектерде оларға шапқыш, ауыстырғыш, түйістіргіш,
магниттік жіберушілер және тұрақты тоқтың тез қозғалушы автоматикалық
ажыратқыштары, айырғыштар, қысқа тұйықтаушылар және бөлгіштер.
-қорғаушы аппаратттар – сақтандырғыштар және разрядниктер;
- қысқа тұйықталуларды шектеуге арналған аппараттар – қосалқы
кедергілер, реакторлар;
- өлшеу аппараттары және құралдары – тоқ және кернеу трансформаторлары
ток, кернеу, қуат және тағы басқа құралдарды өлшеуге арналған
құралдар.(3.1)

3.2. Ә.Э.Ж сымдарын таңдау

Ә.Э.Ж.де электрэнергиясын алыс қашықтыққа тарату үшін ток өткізгіші
алюминийден жасалған АС маркалы жалаңаш сымдар қолданылады.
Сымның қимасының ауданын таңдау үшін мына шарт орындалуы қажет.

(3.1)

мұндағы - сымның қима ауданының рұқсат етілген токтың
жүктемесі; - электр торабының ең жоғарғы
жұмыстық
тогы.

=
(3.2)

АС – 300

Егер АС – 300 сымының актив және реактив кедергілері

Омкм
Омкм

Таңдап алынған сым кернеу жойылымына тексеріледі

(3.3)

мұндағы: , - жүйенің актив және реактив заттары;

МВт
МВАр

МВт
МВАр

1.243.5 сонымен дұрыс таңдалынды

3.3. Шиналарды таңдау

кВ болатын таратылу құрылғысында шиналар және құрама шиналар
қатты аллюминий сымдармен орындалады. кВ болған жағдайда майысқақ
қимасы 70 мм2 төмен болмайтын аллюминий, болат сымдармен орындайды.
Шина таңдау мына шарттармен орындалады:

(3.4)

мұндағы: - шинаның анықтамалы рұқсат етілген жүктемесі, А.

а) ӘЭЖ

б) 1х25 кВ

(3.5)

в) 10 кВ үшін

г) 0,4 кВ үшін

Таңдап алынған шиналарды тексереміз

1. Электр динамикалық беріктілігін

(3.6)

мұндағы: - қысқа тұйықталудың соғылу тогы, кА; - фаза
сымдары арасындағы ара – қашықтық, м.

Соғылу тогы:
(3.7)

мұндағы: - ағытылу бағыты, с, ; - релелік қорғаныс
уақыты.

2. Иілу иін күшін анықтау

(3.8)

мұндағы: - тіректік оқшаулағыштар арасындағы арақашықтық,
.

3. Шиналар материалындағы есептеме кернеуі

G=
3.9
Мұндағы W кедергісі иін күші ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.