Қарашығанақ мұнай-газ конденсат кен орны

КІРІСПЕ

Қарашығанақ мұнай газ конденсат кен орны 1979 ашылып, 1984 жылдан бастап тәжірибелік өндірістік игерілуде. Қазіргі кезде 1991 жылдың 5 - ші шілдесінде бекітілген «Тәжірибелі - өндірістік игерудің айқындалған жобасына» сәйкес игеру жұмыстары жүріп жатыр.

Кен орны Каспий маңы ойпатының солтүстік аймағында орналасқан. Мұнайгазконденсатты кеніш терең жатқат тұз күмбезінің астында 25х12 км көлемінде орналасқан.

Мұнайгаздылық қабаты 300 метр - ден 1600-ге дейін, соның ішінде 200 метр қалыңдығында. Газмұнай шегі 4950 метр тереңдіңгінде, ал су мұнай шегі - 5150 метр.

1983 жылы мұнай газ конденсат қоры туралы есеп жүргізілді. Осы құжат негізінде 1984 жылы ВНИИГаз арқылы тәжірибелі - өндірістік пайдалану (ТӨП) жобасы жасалынды. 1988 жылы көмірсутектер қоры нақты дәлелденіп есептелінді.

Кен орны үш пайдалану объектісіне бөлінеді: 1 және 2 объектілері газды конденсатты және 3 - мұнайлы бөлімі болып, тереңдеген сайын конденсат мөлшері ұлғая бастайды.

1992 жылы Қазақстан Республикасының үкіметі өнімді бөлісу жөніндегі келісімге қол қоюға шетелдік серіктестермен келіссөз жүргізе бастады. Бес жылдан кейін ҚОҚ (КПО) Қарашығанақты игеруге 40 жыл мерзімге лицензия алды.

2002 жылы жобаны игерудің негізгі - 2 фазасы басталды. Оның шеңберінде газ бен сұйық көмір сутектерін қайта өңдейтін, газды жер асты қабатына қайта айдайтын КПК және УКПГ-2, сондай-ақ, кенішті Каспий құбыр консорциумы жүйесімен қосатын және Қарашығанақ мұнайын одан әрі қаратеңіздегі Новороссийск портына дейін тасымалдауға мүмкіндік беретін 635 шақырымдық Қарашығанақ - Үлкен Шаған - Атырау экспорттың құбыры сияқты жаңа өндірістік объектілер салынып, іске қосылды. Бұған қоса КПО ескі өндірістік қауаттарды қайта жабдықтау мақсатында кең көлемді жұмыстар жүргізу. Атап айтақанда 100-ден астам ұнғыма күрделі жөндеуден өтті, қуаты 120 мегаваттық газтурбиналық электростансасын салып, іске қосты.

Қазіргі кезде пайдалануда тек бір ғана газды кешенді дайындау қондырғысы (ГКДҚ) бар. Оның құрамында LGA (Германия) жабдығымен жабдықталған үш технологиялық тізбек кіреді. Ол 1984 жылдан бері пайдаланылуда және ТМД елдерінен жабдықталынған төртінші технологиялық тізбек бар. Ол 1989 жзылдан бері пайдаланылуда. Сонымен бірге, Орынбор газ өңдеу заводыа өнім жіберілетін 377 мм диаметріндегі үш конденсат желісі және 720 мм диаметірінде тазартылмаған газды айдайтын екі газ желісі пайдаланылуда.

Газды кешенді дайындау қондырғысын ұзақ уақыт пайдалану нәтижесінде жабдықтар өз ресурстарын және қызмет көрсетудің нормативті уақытын толық істеп, қондырғыны қайтадан жасап шығу қажеттілігі туды.

Қарашығанақты игерумен айналысатын консорциумның құрамына, яғни ҚПО б. в. мекемесінің аясына ағылшындық «BG GROUP» (32, 5 % үлеспен), италиялық «ENІ» (32, 5 % үлеспен) және америкалық «CHEVRON» (20% үлеспен), сондай-ақ ресейлік «ЛУКОЙЛ» (15% үлеспен) енді. Осыдан он жыл бұрын Қазақстан Үкіметі мен Қарашығанақтың қазынасын игеруге бел буған шетелдік компаниялар бірлестігі арасындағы түпкілікті келісімге қол қойылған болатын.

Кен орнын қалпына келтіру үрдісі - ұзақ үрдіс, сондықтан кен орнындағы жұмыс бағдарламалары өте нақты және кен орнының жұмыс қуатын қалпына келтіру кезеңдерге есептелінген және қауіпсіздіктің жоғарғы деңгейіне жету қарастырылған.

1 Геолого-технологиялық бөлім

1. 1 Кен орынның геологиялық құрылымының сипаттамасы

1. 1. 1 Кен орын жайлы жалпы мәлімет

Қарашығанақ МГККО Батыс-Қазақстан облысының батысында, Бөрлі ауданының территориясында орналасқан. Аудан климаты континентальды. Температура қыста -40 ⁰ С-қа дейін жазда +40 ⁰ С арасында тербеліп тұрады. Оңтүстік - шығыс және солтүстік - батыс бағытындағы желдер басым. Орташа жылдық жауын - шашын мөлшері 300 - 350 мм. Кен орыннан Оралға дейінгі арақашықтық 160 км., Орынборға дейін 155 км., ОГӨЗ дейін 158 км. ОГӨЗ дейінгі газ құбырларының орташа ұзындығы 140 км. Ең жақын тұрғылықты пункттар: Қарашығанақ ауылы 10 км., Тұңғыш ауылы 2 км., Березовка ауылы 3 км.

Ауданнның орфографиялық жағдайы сирек кездесетін құм сазды жазықтан тұрады. Рельефтің абсолютті белгілері 80-130 метрге дейін өзгереді.

Кен орнының гидрографиялық жүйесі солтүстігінде Орал өзенімен, Солтүстік шығысында Елек өзенімен шекараласады. Жоспарланған жұмыс ауданында Елек өзенінің сол ағысы болып саналатын Березовка өзені қиып өтеді. Жазда ол құрғап қалады. Ауданда аз мөлшерде табиғи су қоймалары кездеседі.

Техникалық сумен қамтамасыз ету жерасты суларымен іске асырылады. Сулы горизонттар 65 - 110 метр тереңдікте, әктас және мергель жарықшақтарында орналасқан, және де неогенді төрттік бор юра және триас кезеңіндей құмтастарда қалыптасқан.

Сулар әлсіз минералданған, гидрокарбонаты калций минералдылығы 1-3т/л ал ұңғы шығымы тәулігіне 26 - 100 м ³ /тәу.

Аудан климаты төте континентальды. Ауа температурасы -40 (қыста) +40 (жаз) дейін өзгереді

Жел оңтүстік - шығыс және солтүстік - батыс бағыттарында соғады, күзде, қыста және көктемде жылдың орташа жауын - шашын көлемі 300 - 950 мм-ді құрайды.

Қарашығанық кен орны тұз асты палеозойдың ірі көтеріліміне негізделген. Ол Қарашығанық - Қобланды зонасында, Каспий ойпатының солтүстік зонасының ішкі жағында орналасқан. Мұнда үш қүрылымдық комплекс көрінеді. Төменгі күрылымдық летологиялық комплекс Артин ярусына дейінгі бүкіл ежелгі шөгінділер қимасын, ортаңғысын - кунгур -сульфат - галоген қалыңдамасын, жоғарғысы - жоғарғы пермь және триас құрылымдарын қосып алады.

Төменгі құрылымдық комплекс палеозойдық, тектоно седиментациондық құрылымдық формасымен ерекшеленеді. Құрылым өлшемдері жоба бойынша 15*30 км., биіктігі 1600 метр, комплекс жабындысының минималды тереңдігі 3680 метр.

Кунгурдың жоғары пластикалық қалыңдамасынан тұратын орта құрылымдық - литологиялық комплексте күрт дисгормониялық құрылымдар құрылған. Солардың ішіндегі: тұзды антиклинальдар, ассиметриялы диапир құрылымдары, тұзды штоктар, күмбездер және күмбез аралық дипрессиялар. Кен орында үш тұзды құрылым бар: Қарашығанақ тұз көтерілімі -солтүстікте, Сухореченск тұзды күмбезі - оңтүстік - шығыста, Қоншыбай тұз күмбезі - оңтістік - батысында.

Жоғары құрылымдық - литологиялық комплекстік құрылымдардың формаларының әртүрлілігімен ерекшеленеді. Жоғары пермь және триастың қызыл түсті қалыңдамасында пайда болған. "Кен орын жүйесінде үлкен Қарашығанақ күмбез аралық мулдасы дамыған, ол Қарашығанақ, Қоншыбай және Сухореченск түзды күмбездерінің арасында орналасқан. Қарашығанақ күмбез аралық мульдасының өлшемі 5*20 км., максимал қалыңдығы 3500 - 4871 метр қүрайды.

Ең жоғарғы қиманың бөлігі - неогенді және төрттік жайылым бұрышының келіспеушілігімен бүдан ежелгі басқа шөгінділерді жабады.

1. 1. 2 Өнімді қабаттардың коллекторларлық қасиеттері, кеуектілігі, өткізгіштігі және мұнайға қанығуы

Төменгі пермьдік, тас көмірлі және девонды өнімді түзушілер терригенді қоспасы жоқ немесе олардың аз көлемі бар органогенді карбонатты жыныстармен берілген. Өнімді қабаттың жыныстары постседиментациялық өзгерістермен сипатталады: доломиттеліну, ангидритталу, кальцилану, кремнилену, кристализациялану, сілтілену, жарықшақ тәріздену. Екінші рет түрлену түзілімнің заттық құрамына едәуір әсер етті, карбонатты жыныстардың құрылымдық - текстуралық ерекшеліктерін шарттады, жинауыштың бірінші бос кеңістіктерінің трансформациялануына әкеледі. Өнімді комплекстің жыныстарында кен орнын барлау процесі кезінде жақсы зерттелген түраралық, түрішілік, түйіршік аралық кеуектер және сілтілену кеуектері, түр, өлшемдері және бөтен сипаттамалар байқалады. Қуыстық кеңістік құрылымында басты рольді каверндікке жатады, сондай - ақ каверн пермьдікке қарағанда таскөмірлік түзілімдерде көп кездеседі. Екінші ретті каверндер бірінші реттіге қарағанда едәуір кең тараған. Карбонатты массивте сондай - ақ Жарықшақтық та кең тараған. Өнімді комплексте жарықшақтар біркелкі орналаспаған, бірақ жарықшақты жыныстар көбіне массивтің шеткі бөліктерінде кездеседі деп айтуға болады. Кеуекті жинауыштарға кеуектілігі 6% - дан жоғары жыныстар жатқызылған.

Жинауыш жыныстар фациялық, статиграфиялық, литологиялық шектелмейтіні орнатылған. Керн бойынша анықталған жинауыштар кеуектілігі 7, 3 тен 15, 4% -ға дейін ауытқып отырады және орташа Пермь үшін 10, 6 карбонның газға қаныққан бөлігінде 10, 4, мұнайға қанығушылық - 9, 5% құрайды. Шоғырдың әр бөлігі үшін ұңғымаларды геофизикалық зерттеулер арқылы анықталған кеуектіліктің орташа мәні 8, 9, 8, 6 және 8, 9% - ды құрайды. Эффективті қалыңдық бойынша орташа өлшенген кеуектілік мәні 9, 6, 9, 2 және 9, 2%-ға сәйкес тең болады, ал геологиялық қорларды есептеу процесінде көлем бойынша өлшенгенде ГИС ойынша кеуектіліктің орташа мәні объектілер бойынша сәйкесінше 9, 3, 9, 6 және 8, 9%-ға тең.

Нақты қабат қиылыстарында кеуектілік мәнін ГИС және керн бойынша ұқсас болғанда және ГИС бойынша анықталған мәндер саны көптеу болса, қорды есептеу және игеру жобасын жасау үшін ГИС материалдарымен есептелген кеуектіліктің орташа мәндері қабылданады. Мұндай шешім қабылдау ұтымды болады. Өйткені ГИС бойынша кеуектілікті бағалау жинауыштардың эффективті қалыңдықтарының аралықтарын анықтау негізінде жатыр.

Керн анализі бойынша орташа мәні ретінде анықталған әр объект бойынша өтімділік мәні 1, 2, 3 объектілері бойынша (1, 1 кестесін қараңыз) 11, 01, 22, 45, 15, 91*10 ^-3 мкм ² сәйкес құрайды, жинауыштың беруші бөлігінің өтімділігі 0, 015 мкм ² - пен сипатталады, ауытқушылықта өтімділік мәні төменгі шектен 2 мкм ² дейін, және де 1 - 2 мкм ² мәндері бірлік үлгілерде ғана белгіленеді, бірақ орташа мәндері едәуір ұлғайтады. Сондықтан жинауыштың қуыс кеңістігінің күрделі құрылымы мен жоғары біртексіз жағдайында кеуектіліктің барлық диапозонда оның ауытқуының орташа мәндерін емес жинауыш кеуектілігінің шынайы мәндерінің аралығындағы өтімділік сипаттамасын айту нақты болады. Осыған байланысты керннің анализінің нәтижелерінің статистикалық қайта өңделген мәндері пайдаланылған. Мұнда кеуектілік өзгеруінің (кеуектілік өзгеру интервалы - 2%) әр интервалы үшін белгіленген класстарда өтімділіктің бөлшектенуі есептелген. Келесі өтімділік класстары алынған: (0, 01 - 0, 02) *10 ^-3 мкм ² , (0, 02 - 0, 05) *10 ^-3 мкм ² , (0, 05 - 0, 1) *10 ^-3 мкм ² және әрі қарай 10 - қ өсумен. Керн материалын талдаудың пайдаланылған әдісінің нәтижесі бойынша барлық объектіде кеуектіліктің сәкес мәні үшін өтімділік 0, 3*10 ^-3 мкм ² - тан өзгереді деп айтуға ьолады. Керн бойынша горизонтальды (қабаттыққа паралельді) және вертикальды (қабаттыққа перпендикуляр) өтімділік анықталды. Карбон бойынша өтімділік түп тереңінен бастап азаяды, горизонтальды өтімділіктің орташа мәні 29, 1%-ға азаяды, ал вертикальды - 32, 2%-ға. Вертикальды (К _{пр. верт} ) және горизонтальды (К _{пр. гор} ) өтімділіктердің байланысы - жұмыста қабаттың бір интервалында алынған түрлі литологиялық құрамды керннің жарықшақты емес үлгілерімен бағаланды. К _{пр. гор} (n=343) 14. 7*10 ^-3 мкм ² - қа тең, вертикальды (n=898) К _{пр. верт} - 10. 3*10 ^-3 мкм ² - қа тең. Матрицалық өтімділікті изотроптыға жақын деп санауға болатын қорытынды жасалды.

Өтімділігі 0. 01*10 ^-3 мкм ² - тан жоғары жыныстар үшін К _{пр. верт} / К _{пр. гор} байланысын бағалау игеру объектісінің аралықтарында үш нұсқа бойынша жүргізілген:

Нұсқа 1. К _{пр. гор} мен К _{пр. верт} орташа ретінде мәні бойынша ұңғымаларда:

А) Объект үшін ұңғымалар бойынша орташа ретінде есептелген К _{пр. гор} және К _{пр. верт} шамалары бойынша;

Б) Ұңғымаларда орташа мәндер үшін тұрғызылған К _{пр. гор} мен К _{пр. верт} тәуелділігі бойынша;

Нұсқа 2. Өтімділік керннің бір үлгісінде К _{пр. гор} мен К _{пр. верт} тәуелділігі бойынша;

Нұсқа 3. К _{пр. гор} мен К _{пр. верт} келесі К _{пр. гор} өзгеру диапозонында орташа ретінде саналғанда К _{пр. верт} тәуелділігі бойынша;

1 - нұсқамен салыстырғанда К _{пр. гор} мен К _{пр. верт} барлық анықтамалары жыныстың өлшемдері бір үлгіде жасалуына қарамай пайдаланады, және анықтайтын арақатынас объект бойынша өтімділіктің орташа мәні үшін анизотромия шамасына көрініс береді. Біртексіз жағдайда керннің бір үлгісінде анықталған К _{пр. гор} мен К _{пр. верт} салыстырылу барлық диапозонда өтімділіктің өзгеруі нақты және өтімділіктің анизотропиясын оның барлық диапозон бойынша өзгеруіне көрініс береді. (нұсқа 2) . Объект бойынша К _{пр. гор} мен К _{пр. верт} байланысының Корреляция коэффициенті өте төмен. Сондай - ақ өтімділіктің өзінің шамаларының К _{пр. верт} / К _{пр. гор} байланысына әсері белгіленеді. Сондықтан көрсетілген класстарға (нұсқа 3) вертикальды және горизонтальды өтімділіктің орташалануы жүргізілді. Диапозон мынадай жағдаймен алынған бірінші өтімділікті төменгі ішектен 1*10 ^-3 мкм ² (орташа мән 0, 5*10 ^-3 мкм ² ) қосады, келесілер класстың орташа өтімділігіне 2*10 ^-3 мкм ² және 5*10 ^-3 мкм ² тең, бұл ұңғыманы сыннан өткізгендегі бағалау орташа өтімділікке сәйкес, 10*10 ^-3 мкм ² объекті үшін керн мәліметтерінің орташа мәндерін және әрі қарай 10 - дап өтімділіктің барлық өзгеру диапозоны бойынша. Орташалауда жыныстың бір үлгідегі орындалған өтімділік өлшемі қолданылған. К _{пр. гор} мен К _{пр. верт} 100 және 1000 рет құраған мәндер жарамсыз болады. Бұл жағдайдағы техникалық қателік деп түсіндіруге болады.

Жинауыштардың эффективті қалыңдықтары ГИС мәліметтері бойынша 6%-ке тең кеуектіліктің төменгі шегінен негізделіп алынады. 1, 2 кестесінде әрбір игеру объектісі бойынша жалпы және эффективті қалыңдықтың сипаттамасы берілген. Кестеде өнімді қиманың игеру объектісі бойынша біртексіздігінің сипаттамасы көрсетілген. Кестеден пермь бөлігіндегі қиманың (1 объект) жинауышының үлгісі - 0, 424 минальды болып табылады, карбон бөлігінде (2+3 объектілнр) пермьдіктен жоғары - 0, 483, сонымен қатар жинауыштардың жоғары саны карбонның газға қаныққан бөлігінде - 0, 512 белгіленеді. Пермь бөлігіндегі қиманың бөліну коэффициенті 32, 1 карбондыкінен 38, 3 азғантай айырмашылықта, бірақ пермьде бір қойнауқаттың орташа эфективті қалыңдығы 3, 6 м тең, ал кабонда 7, 2м. Келтірілген параметрлер карбон бөлігінің қимасын пермьдікіне қарағанда біртектірек қылып сипаттайды. Пермь бөлігінің өнімдік қимасында жинауыштар жалпы қалыңдықтың карбонға қарағанда аз көлемін алады.

1. 1. 3 Газ, конденсат және мұнайдың физикалық, химиялық

қасиеттері

Газ және тұрақсыз конденсатты зерттеу нәтижесінде пермь объектілерінің қабат газы, орта есеппен 10 МПа, жоғары қайнау көмірсутектерімен қанықпағандығы анықталды. Оның құрамында: этан - 6%, пропан - 2, 5%, бутан - 1, 7% шамасында.

Карбон объектілерінің газдары С5+ көмірсутектеріне көбірек қаныққан. Пермь және карбон шөгінділерінен алынатын конденсат қасиеттері әртүрлі. Кен орын қимасы бойынша конденсаттың фракционды құрамы ауырлай түседі: қиманың жоғарғы жағындағы конденсаттың 50%-і 2030С температурасында қайнайды, ал төменгі жағы 2390С; 3600С жоғары конденсат қалдығы 13, 8 - 23 %-ке дейін көбейеді. Молекулярлы массасының шамасы 20 бірлікке көбейеді. Конденсаттың қату температурасы екі еседен көп өседі. Пермь шөгінділерінен алынған конденсатты ароматты көмірсутектер 19, 1% масс. бойынша, ал карбоннан алынған конденсатта 25, 1% масс. бойынша. Дистилянтты фракциялардың ароматты көмірсутектер мөлшері фракциялардың алу температурасы өскен сайын ұлғаяды.

Зерттелген мұнайдың молекулярлы массасы 214 бірлік, тығыздығы 0, 842 г/см ³ , тұтқырлығы 200С кезінде 9, 12 м ² /см; құрамы: жалпы күкірт 1, 18%, қатты парафиндер 3, 37%, шайырлар 3, 08%, асфальтендер 0, 39% масс. бойынша; ароматты көмірсутектердің жалпы мөлшері 35% масс. Бүкіл мұнайларға бір, фракция алу температурасы өскен сайын құрамында ароматты көмірсутек мөлшерінің жоғарылау тенденциясы байқалады. Бірінші кестеде № 33 және 44 ұңғыларындағы қабат мұнайының құрамы берілген. Ұңғылардың өзара орналасу арақашықтығы үлкен болғанымен кестеде келтірілген мәліметтер бүкіл кен ауданындағы мұнай құрамының өзгешелігінің шамасы аз екенін көрсетеді.

Кесте-1. 1 - Ұңғы өнімінің құрамы

Қабат мұнайының барлық параметрлері Солтүстік - шығыс және Оңтүстік - батыс бөлімдеріне байланысты жасалған мұнайдың флюидтік моделдерінде анық көрсетілген.

Тереңдікке жату жағдайына байланысты мұнайдың негізгі тәуелділік параметрлері флюидтік моделі арқылы тұрғызылған. Осы берілген мәндер арқылы мұнайдың орташа анықтамаларын (5050 м. ) арнайы мұнай алаңдары үшін 1. 2-кестеде көрсетілген.

Кесте-1. 2 - Абсолютті жату белгісі 5050 м. болатын модель бойынша есептелген мұнайдың параметрлері

Кесте-1. 3 - Газдан тазартылған мұнай мен конденсаттың орташа параметрлері

Кестеден көрінгендей, конденсат және мұнай құрамындағы күкіртке байланысты күкірттілер құрамына жатады. Құрамындағы парафинге қарап парафинділер құрамына жатады. Құрамындағы жоғары парафинге қара металдан жылы температура кезінде солтүстік - шығыс ауданындағы мұнай мен конденсат ағысын сақтап, -10 ⁰ С-тан төмен температураларда қата бастайды.

1. 1. 4 Мұнай, газ және конденсат қорлары

31. 12. 2006 жылғы кен орындағы дәлелденген қор 1151 млн. баррель мұнай және 227 млрд. м ³ газды құрайды. Оның ішінде «КПО Б. В. » үлесі 173 млн. баррель мұнайды және 1 203 млрд. фут ³ газды құрайды. [7]

Төменгі пермдік және жоғарғы девондық көмірсутектердің бастапқы геологиялық қоры 31. 12. 06 жылғы мәлімет бойынша есептеліп, ГКЗ РК 01. 02. 07 бойынша бекітілген.

1. 4-кестеде ГКЗ РК 31. 12. 06ж бойынша бекітілген мұнай, газ, конденсат және мұнайда еріген газдың бастапқы және геологиялық қоры көрсетілген.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс