Ересек және үлкен жастағы адамдардың дене тәрбиесі

Кіріспе

Ересек адамдардың дене тәрбиесінің әлеуметтік маңызы мен міндеттері
Біздің мемлекетіміздегі адамдар жалпы және кәсіптік білімді 17-21 жастары кезінде алады. Оқуларын аяқтаған, армия катарында Отан қорғаған жастар әр түрлі өнеркәсіп, мекеме, ұжымдарда еңбек қызметтеріне кіріседі. Осы кезеңде еңбекшілер мен қызметшілердің еңбек қызметтері мен денсаулыктарына жағымды әсер беретін дене тәрбиесінің маңызы өте зор. Ол төмендегідей мәселелерде айқын көрінеді.
1. Еңбек етудің кандай түрлерінде болмасын адамдар дене және психикалық күштерін жұмсап шаршайды, жүмысқа қабілеттіліктері төмендейді. Осы кезде дене тәрбиесі амалдары көмегімен шаршаған адам ағзасын тез қалпына келтіріп, жұмыска қабілеттіліктерін жоғарылатуға болады.
2. Көптеген еңбек түрлері арнайы дене қуаты дайындығын керек етеді. Ол дайындықтар арнайы амалдар және дене дайындығы әдістерімен іске асырылады.
3. Қандай сақтанғанымызбен XXI ғасырдың өзінде көптеген кәсіптік аурулар бар. Дене тәрбиесі амалдары олардың алдын алады, сауыктырады.
4. Техника дамыған дәуірде көптеген еңбек түрлерінде жұмыс істейтін адамдарда кимыл тапшылығы - гиподинамия бар. Ол еңбек түрлері, отырып не болмаса басқа бір дене қалпында тұрып істейтін жұмыстар. Дене тәрбиесі мен спорт жаттығулары ол кимыл тапшылықтарыньщ орнын толтырып, денсаулықты нығайтады.
Еліміздегі ересек, үлкен жастағы адамдардын, дене тәрбиесінің міндеттері, жаттықтыру түрі, амалдары мен әдістері олардың жас ерекшеліктеріне байланысты.
Осы көрсетілген жас кезеңдерін алғанда паспорттық жасын ғана емес, биологиялық, козғалмалы жасын да ескерген дұрыс. Қозғалмалы жасы олардың дене куаты дайындығы мен денсаулық күйі деңгейіне байланысты. Дене қуаты дайындығын олардың әр түрлі дене қуаты касиеттерін бағалайтын сынақтар тапсыруы арқылы анықтаймыз. Денсаулық деңгейі дәрігерлік тексерулер және физиологиялық, спорттық жүктемелер беру арқылы бағаланады.
Дене тәрбиесінің міндеттері:
• Жастық шақ, ересек кез I кезең:
1. Ағзаны жан-жақты дамыту, жоғарғы денсаулық деңгейіне жеткізу, ағзаның жұмыс қаблеттілігін, ақылдылық қабілеттілігін жоғарылату.
2. Қозғалыс ептілігі мен дағысын жетілдіру, жігер - күші қасиеттеріи дамыту.
3. Жеке өз бетімен жаттықтыруларға қажетті білім, біліктілік пен дағдыны калыптастыру.
4. Спорттық жаттықтырулармен белсенді айналысуға, жоғарғы спорттық жетістіктерге жетуге қызығушылықтарын арттыру.
• Ересек кез І-ІІ кезең, орта жас.
1. Денсаулык деңгейін, сыртқы әсерге ағзаның тұракты бейімділігін сақгау, ағзаның ақылдылық және дене қуаты, жұмысқа қабілеттілік деңгейін сақтау.
2. Еңбек ету және тұрмыс жағдайы кезінде қажетті күш-жігері, дене куаты қасиеттерін, қимыл ептілігі мен дағдысын жоғары деңгейде тұрақтату.
3. Еңбек және еңбектен бос уақыттарда қолданылатын жаттықтырулар туралы білімдерді тереңдету.
• Үлкен жас, қарттық кезең.
1. Қозғалыс белсенділігін, ағзаның жақсы денсаулық деңгейін, шығармашылық жас ұзактығын шамаң келген деңгейде сақтау.
2. Күнделікті тұрмыс жағдайларына керек қимыл ептілігі мен дағдысы деңгейін төмендетпей тұракты ұстау.
3. Дене тәрбиесі жаттығуларының ағзаға жағымды әсері, олардың сауықтыру бағыттары туралы білімдерді тереңдету, сол арқылы жеке өз беттерімен жаттықтырулар жасауға тұрақты қызығушылыктарын ояту.

Ересек адамдардың еңбек қызметтері кездеріндегі дене тәрбиесі
Негізгі дене тәрбиесі және спорттық жұмыстар адамдардың жұмыс істеген ұжьімдарында, мекемелерде, тұрған жерлерінде, әр түрлі спорттык ғимараттарда, мамандардың басқаруымен, өздерінің құрған топтарымен және өз бетімен жеке жүргізіледі.
Біздің еліміздегі ересек, орта, үлкен жастағы адамдармен дене тәрбиесі, сауықтыру дене тәрбиесі және спорт жұмыстары өнеркәсіп орындарындағы, әр түрлі мекемелердегі, оқу орындарындағы спорт клубтары, ерікті спорт қоғамдары, кәсіподақ комитеттері аркылы іске асырылады.
Ерікті спорт қоғамдарының негізгі мүшелері: оқу, өнеркәсіп орындарындағы жұмысшы, қызметкер, оқытушы, оқушы, студенттер. Олар ерікті спорт қоғамына мүше болған соң, дене

Пән: Спорт
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ЕРЕСЕК ЖӘНЕ ҮЛКЕН ЖАСТАҒЫ АДАМДАРДЫҢ ДЕНЕ ТӘРБИЕСІ
Ересек адамдардың дене тәрбиесінің әлеуметтік маңызы мен міндеттері
Біздің мемлекетіміздегі адамдар жалпы және кәсіптік білімді 17-21
жастары кезінде алады. Оқуларын аяқтаған, армия катарында Отан қорғаған
жастар әр түрлі өнеркәсіп, мекеме, ұжымдарда еңбек қызметтеріне кіріседі.
Осы кезеңде еңбекшілер мен қызметшілердің еңбек қызметтері мен
денсаулыктарына жағымды әсер беретін дене тәрбиесінің маңызы өте зор. Ол
төмендегідей мәселелерде айқын көрінеді.
1. Еңбек етудің кандай түрлерінде болмасын адамдар дене және
психикалық күштерін жұмсап шаршайды, жүмысқа қабілеттіліктері төмендейді.
Осы кезде дене тәрбиесі амалдары көмегімен шаршаған адам ағзасын тез
қалпына келтіріп, жұмыска қабілеттіліктерін жоғарылатуға болады.
2. Көптеген еңбек түрлері арнайы дене қуаты дайындығын керек етеді.
Ол дайындықтар арнайы амалдар және дене дайындығы әдістерімен іске
асырылады.
3. Қандай сақтанғанымызбен XXI ғасырдың өзінде көптеген кәсіптік
аурулар бар. Дене тәрбиесі амалдары олардың алдын алады, сауыктырады.
4. Техника дамыған дәуірде көптеген еңбек түрлерінде жұмыс істейтін
адамдарда кимыл тапшылығы - гиподинамия бар. Ол еңбек түрлері, отырып не
болмаса басқа бір дене қалпында тұрып істейтін жұмыстар. Дене тәрбиесі
мен спорт жаттығулары ол кимыл тапшылықтарыньщ орнын толтырып,
денсаулықты нығайтады.
Еліміздегі ересек, үлкен жастағы адамдардын, дене тәрбиесінің
міндеттері, жаттықтыру түрі, амалдары мен әдістері олардың жас
ерекшеліктеріне байланысты.
Осы көрсетілген жас кезеңдерін алғанда паспорттық жасын ғана емес,
биологиялық, козғалмалы жасын да ескерген дұрыс. Қозғалмалы жасы олардың
дене куаты дайындығы мен денсаулық күйі деңгейіне байланысты. Дене қуаты
дайындығын олардың әр түрлі дене қуаты касиеттерін бағалайтын сынақтар
тапсыруы арқылы анықтаймыз. Денсаулық деңгейі дәрігерлік тексерулер және
физиологиялық, спорттық жүктемелер беру арқылы бағаланады.
Дене тәрбиесінің міндеттері:
• Жастық шақ, ересек кез I кезең:
1. Ағзаны жан-жақты дамыту, жоғарғы денсаулық деңгейіне жеткізу,
ағзаның жұмыс қаблеттілігін, ақылдылық қабілеттілігін жоғарылату.
2. Қозғалыс ептілігі мен дағысын жетілдіру, жігер - күші қасиеттеріи
дамыту.
3. Жеке өз бетімен жаттықтыруларға қажетті білім, біліктілік пен
дағдыны калыптастыру.
4. Спорттық жаттықтырулармен белсенді айналысуға, жоғарғы спорттық
жетістіктерге жетуге қызығушылықтарын арттыру.
• Ересек кез І-ІІ кезең, орта жас.
1. Денсаулык деңгейін, сыртқы әсерге ағзаның тұракты бейімділігін
сақгау, ағзаның ақылдылық және дене қуаты, жұмысқа қабілеттілік деңгейін
сақтау.
2. Еңбек ету және тұрмыс жағдайы кезінде қажетті күш-жігері, дене
куаты қасиеттерін, қимыл ептілігі мен дағдысын жоғары деңгейде тұрақтату.
3. Еңбек және еңбектен бос уақыттарда қолданылатын жаттықтырулар
туралы білімдерді тереңдету.
• Үлкен жас, қарттық кезең.
1. Қозғалыс белсенділігін, ағзаның жақсы денсаулық деңгейін,
шығармашылық жас ұзактығын шамаң келген деңгейде сақтау.
2. Күнделікті тұрмыс жағдайларына керек қимыл ептілігі мен дағдысы
деңгейін төмендетпей тұракты ұстау.
3. Дене тәрбиесі жаттығуларының ағзаға жағымды әсері, олардың
сауықтыру бағыттары туралы білімдерді тереңдету, сол арқылы жеке өз
беттерімен жаттықтырулар жасауға тұрақты қызығушылыктарын ояту.

Ересек адамдардың еңбек қызметтері кездеріндегі дене тәрбиесі
Негізгі дене тәрбиесі және спорттық жұмыстар адамдардың жұмыс істеген
ұжьімдарында, мекемелерде, тұрған жерлерінде, әр түрлі спорттык
ғимараттарда, мамандардың басқаруымен, өздерінің құрған топтарымен және өз
бетімен жеке жүргізіледі.
Біздің еліміздегі ересек, орта, үлкен жастағы адамдармен дене
тәрбиесі, сауықтыру дене тәрбиесі және спорт жұмыстары өнеркәсіп
орындарындағы, әр түрлі мекемелердегі, оқу орындарындағы спорт клубтары,
ерікті спорт қоғамдары, кәсіподақ комитеттері аркылы іске асырылады.
Ерікті спорт қоғамдарының негізгі мүшелері: оқу, өнеркәсіп
орындарындағы жұмысшы, қызметкер, оқытушы, оқушы, студенттер. Олар ерікті
спорт қоғамына мүше болған соң, дене тәрбиесі ұжымының мүшелері деп
аталады. Ұжымды басқаратын, жұмыс ұйымдастыратын ұжым төрағасы, есепші
жалпы жиналыс кезінде сайланады. Жиналыс жыл сайын өткізіліп төраға есеп
беріп отырады. Дұрыс жұмыс істемесе жиналыс төрағаны ауыстыру құқығына ие.
Дене тәрбиесі үжымының жұмыстарының міндеттері:
• Ұжым мүшелерінің санын көбейту.
• Жатгықтырулар, денсаулық топтарын, жарыстар, саяхаттар, туристік
жорықтар, спорт мерекелерін ұйымдастыру.
Дене тәрбиесі ұжымының құжаттары:
1. Жылдық жоспар.
2.Әрбір үш айға жоспарланатын жұмыс жоспары.
3. Істелген жұмыстарды есепке алу журналы.
4. Мәжілістер хаттамасы.
5.Бұйрықтар кітабы.
6. Ұжым мүшелерінің тізімі.
7.Статистикалық есептер.
8. Дене тәрбиесі мамандарын есепке алу кітабы.
9. Көпшілік дене мәдениеті және спорт жұмысының жылдық күнтізбе
жоспары.
10. Бес жылдық даму жоспары және т.б.
Еңбек қызметтері кезінде дене тәрбиесі жұмыстарының жүргізілуі ғылыми
зерттеулер негізінде дәлелденген. Ол дене тәрбиесіндегі зерттеулер еңбекті
ғылыми ұйымдастыру (ЕҒҰ) жүйесіне кіргізілген. ЕҒҰ жүйесінің міндеттері:
алдыңғы қатарлы тәжірибе мен ғылыми жаңалықтарды тұрақты қолдану, дамыту
арқылы еңбек өнімділігін жоғарылату, адамдардың денсаулыктарын нығайту,
кәсіптік шеберліктерін жақсарту, өнеркәсіпте колданылатын техникаларды
жетілдіру.
ЕҒҰ жүйесінде дене тәрбиесі жұмыстарының төмендегідей түрлері
ұсынылады:
1. Кіріспе гимнастика. Жұмыс күнінің басында 4-9 мин, 6-10 шақты дене
дамыту жаттығуларын орындау арқылы орындалады.
2. Сергектік сәттері. Жұмыс кезінде 2,5 сағаттан кейін, ағза шаршай
бастағанда 5-8 мин, 6-8 жеңіл жаттығулар орындау.
3. Саулық минуты. Үзіліс кезінде 3-4 жаттығу, 1-2 мин уақытында
орындалады.
4. Түскі тамақ кезіндегі дене тәрбиесі жаттықтыруы. Мақсаты: тамақ
алдында бой жазу, қан тарату, тәбет ашу. 5-6 жеңіл созылу, керілу
жаттығуларын, 3-4 мин уақында орындау.
5. Денсаулық топтарындағы жаттықтырулар. Жетісіне 3 рет 1,5-2 сағат
уақытында орындалады. Бұл жаттықтырулар негізінен жүгіру, шаңғы тебу, жалпы
дене дамыту жаттығуларын орындау түрінде жүргізіледі.
6. Жалпы дене куаты дайындығы секцияларындағы жаттықтырулар.
Денсаулықтары мықты адамдарға арналған жетісіне 3 рет, 2 сағаттан
жүргізіледі. Амалдары: ЖДДЖ, жеңіл атлетика, гимнастика, спорттық ойындар,
ырғақтық гимнастика, жүгіру т.б.
7. Спорт секцияларындағы спорт түрлерінен жаттыктырулар. Бұл
жаттықтыруларға денсаулықтары мықты жастар мен орта жастағы адамдар
қатысады. Спорт секциясы қүрамы 10-15 адамнан тұрады.
8. Туристік жорықтар секциясы. Секцияның негізгі жұмыс мазмұны демалыс
кездерінде 1-3 күндік жорықтар ұйымдастыру. Жорық түрлері жаяу, шаңғымен,
атпен, велосипедпен, кайықпен т.б. қозғалыс түрлерімен, жолдарымен
ұйымдастырылады.
9. Жарыстар.

Ересек, орта және үлкен жастағы адамдармен күнделікті тұрмыс
жағдайында сауықтыру жаттықтыруларын ұйымдастыру
Сауықтыру жаттықтыруларын ұйымдастыру әдістемесі.
Спорттық жаттықтырудан сауықтыру жаттықтыруларының көп айырмашылығы
бар. Спорттық жаттықтырудың негізгі мақсаты спорт түрлерінен жоғарғы
жетістіктерге жету болса, сауықтыру жаттықтыруларының мақсаты денсаулықты
нығайту және дене қуаты мүмкіншіліктерін жоғарылату болып келеді.
Сауықтыру дене мәдениетінің негізгі бағыты ағзаның функционалдық күйін және
дене қуаты дайындығын жоғарылату. Денені сауықтыру әсері болу үшін адам
жаттығу орындаған кезде қан айналу және тыныс алу органдарына ұзақ,
бірқалыпты жүктеме беруі, бірталай энергия жұмсауы, тканьдарды оттегімен
қамтамасыз ететін аэробты жағдайда жұмыс істеуі қажет.
Сауықтыру жаттыктыруларының тиімділігі сабақтардың кезеңдері мен
ұзақтығына, қарқындылығына, қолданылатын амалдардың түріне, жұмыс
тәртібіне, тынығу арасына байланысты. Сауықтыру жаттығулары адамға тиімді
әсер ету үшін мынандай әдістемелік ережелерді сақтау керек:
1. Жүктеме көлемі мен қарқындылығын біртіндеп арттыру. Бұл мынандай
жолдармен іске асырылады:
- жаттықтырулардың бір жеті ішіндегі санын көбейту;
- жаттықтырудың уакыт ұзақтығын көбейту;
- жаттықтырудың тығыздығын жоғарылату. Бастапқы жаттығу кезінде 45-50
% болса, ағзаның бейімделгеніне байланысты 70-75 % дейін жеткізуге
болады;
- жаттығуларды орындау қарқындылықтарын жоғарылату;
- жаттықтыруда қолданылатын амалдарды көбейту.
2. Қолданылатын амалдардың әр түрлілігі.
3. Сабақтардың жүйелілігі.
Дене мәдениеті мен спорт саласын зертеген ғалымдар әр түрлі жастағы
адамдарға төмендегідей бір жетілік қозғалыс белсенділігін ұсынады:
- арнайы орта оқу орнының оқушылары - 10-14 сағат
- студенттер — 10-14 сагат
- қызметшілер – 6-10 сағат.
Шетел ғалымдарының зерттеулері бойынша (H. Mellerowicz, W. Meller,
1978), денсаулықтары жақсы, бірақ қимыл тапшылығы (гиподинамия) бар адамдар
мынандай әр түрлі денсаулық нашарлау белгілеріне шағымданады екен: аз
уақыттағы катты қимылдау кезіндегі ентігуі, жұмысқа кабілеттілігінің
төмендігі, тез шаршауы, жүрек тұсының шаншуы, бас айналуы, аяқ колдардың
ұштарының сууы, үлкен дәрет кезінде қиналуы, арқаның ауырып, құрыстауы,
ұйқының бұзылуы, ықыласты шоғырландыру мүмкіншілігінің азаюы, өте ерте
қартаю белгілерінің пайда болуы.
Сауықтыру жаттыктырулары кезінде негізгі қағида, адамның жасы үлкейген
сайын жаттықтыру қарқындылығын азайтып, жаттықтыру ұзақтығын көбейте беру
қажет.
Қимыл белсенділігі мен денеге берілетін жүктемелер ағзаны
жаттықтыруға, ағзаның бейімделу, басқару механизмдерін жетілдіруге тиімді
әсер етеді (В.В.Фролькис, 1988). Ол әсерлер:
1. Экономикалық әсер. Жұмыс кезінде оттегін аз қолдана білу, жүректің
экономиялы қызмет істеуі (аз соғып, қолқаға көп кан айдауы) т.б.
2. Ағзаны қамтамасыз ету әсері. Қан айналымының, тіндерге, жасушаларға
қан баруының жақсаруы, өкпенің тіршілік сыйымдылығының жоғары болуы т.б.
З. Стреске, қобалжуларға қарсылық әсері. Жүйке жүйесінің, психикалық
қасиеттердің жетілуі.
4. Текті басқару әсері. Зат алмасу, жасушалық деңгейде жаңару
үрдістерінің жаксаруы.
5.Психиканы энергиямен қамтамасыз ету әсері. Ақыл-ой жұмысқа
қабілеттілігінің жоғарылауы, жағымды әсерлердің көбеюі және т.б.
Осы айтылған дене жаттыктыруларының адам ағзасына жағымды кешенді
әсері ағзаға мықтылық, сенімділік әкеледі, оның өмір жасын ұзартып, қартаю
үрдісін ақырындатады. Дене жаттықтыруымен тұрақты, жүйелі айналысқан орта
жастағы адамдар өз тұрғыластарынан 10-15 жас, жас болып көрінеді.
Дене тәрбиесі мен спорт саласының мамандарының ұсынулары бойынша орта
жастағы адамдар дене жаттығуларын аэробты тәртіпте орындағандары дұрыс
болады. Алдыңғы тарауларда айтылғандай аэробты жаттығуларды орындау кезінде
жүрек соғу жиілігі аз, оттегі адам ағзасына еркін, жеткілікті жетіп тұрады.
Жаттығушылар өз беттерімен жаттықтырулар жасаған кездерінде калай жүктеме
беруді, жүктеменің жоғарғы және төмеңгі шектерін білулері қажет. Олар
өздерінің жаттықтыруларын бақылау мақсатында жүктеме каркындылығының
жоғарғы және төмен шектерін білгісі келсе, тамыр соғысын есептеу аркылы
анықталатын мынандай формуланы қолдануларына болады:
Тамыр соғысының төменгі шегін анықтау формуласы: 220 - адамның жасы х
0,6.
Тамыр соғысының жоғарғы шегін анықтау формуласы: 220 - адамның жасы х
0,7.
Жүктемені аныктаудың, мөлшерлеудің бірнеше жолдары бар. Ол жолдар:
1. Жүктеменің жалпы күшін анықтау. Бүл жол бойынша адамның оттегіні
жоғары деңгейде қабылдау (ОЖДҚ)* пайызын (%) анықтаймыз.
2. Жүрек соғу жиілігі арқылы жүктеме мөлшерін анықтау.
3. Жаттығуларды қайталау саны, серия саны, күрделілігіне байланысты
анықтау.
4. Субьективті сезіну арқылы анықтау.
Жүктеменің жалпы күшін анықтау. Адамдардың табиғи мүмкіншіліктері
бойынша 50 жаска дейінгі жастағылар дене қуаты жүктемелерін біркалыпты
дамыту сипатында ОЖДҚ - дан 60 - 75 %, ал 50 жастан жоғары жастағылар ОЖДҚ
- дан 50 % мөлшерінде жұмыс істеулері керек деп, жазады Н. Амосов (1985).
Осы екі түрлі жүктеме мөлшерлерін тамыр соғысы арқылы есептеуге болады,
өйткені ОЖДҚ және ЖСЖ арасында тығыз байланыс бар. Оттегінің аэробты
пайдалану деңгейін шетел ғалым-дары құрастырған арнайы кесте бойынша
есептеуге болады.
Бұл кестені пайдалану арқылы 20 жастан 70 жас аралығындағы адамдардың
жүрек соғу жиілігі мен жүктеме деңгейін аэробты мумкіншілік % байланысты
қалай құрастыруға болатыны берілген. Мысалы, 25 жастағы ер адам 75 % ОЖДҚ
деңгейінде жүктемені 161 соғумин тәртібінде орындауы керек.
Ересек және орта жастағы адамдар өздерінің жаттықтыруларын жетісіне үш
рет 1-1,5 сағат ұзақтығында орындаулары керек. Басқы кезеңдерде жаттығу
карқындылығы ОЖДҚ деңгейінен 40-45 % аспауы қажет. Әр түрлі уақыт
ұзақтықтарына байланысты жаттықтыруларды кұрастыру кестелерін (30, 31-
кесте) беріп отырмыз.
Жүрек соғу жиілігі арқылы жүктеме мөлшерін анықтау. Көп адамдармен
спорттық жаттыктырулар жүргізгенде ЖСЖ кестесін пайдаланып жүргізген
қолайлы болады. Іс-тәжірибеде көбінесе осы тамыр соғысы арқылы жүктемені
мөлшерлейтіндіктен 32-кестені беріп отырмыз.
Бұл кестедегі деректер бойынша жүктеме жұмысының куші жоғары болған
сайын жатгықтыру әсері де жақсы болатыны көрінеді. Жаттыктыру деңгейін
жоғарылату үшін артық жүктеме кауіптілігін естен шығармау керек. Қауіптілік
болмауы үшін тұракты, жүйелі жаттығып жүктеме деңгейін біртіндеп
жоғарылатқан жөн болады.

Сауықтыру бағытындағы дене тәрбиесі амалдарынын сипаты
Сауыктыру бағытында дене тәрбиесі мен спорт түрлерінің жаттығуларын
таңдағанда негізгі орынды аэробты тәртіптегі циклділік жаттығулар алады.
Циклділік жаттығулар, жаттығу орындау кезінде көп оттегіні пайдаланатын
үлкен бүлшық ет топтарын жұмыска кірістіруді керек ететіндіктен тыныс алу
және жүрек қан тамыры жүйесінің қызметін дамытады. Бұл жүйелердің жаксы
жұмыс істеуі - мықты денсаулық кепілі. Қазіргі кезде адамдар арасында кең
тараған, төзімділікті дамытуға бағытталған циклді жаттығулар түрлері: жүру,
жүгіру, суға жүзу, шаңғы тебу және т.б. жатгығулар. Осы жаттыгуларға, ол
жатгығулармен сауықтыру мақсатындағы жаттықтыру әдістемесіне сипаттама
берейік.
1. Сауықтыру жүрісі. Сауықтыру жүрісі дене тәрбиесі жаттығуларының
ішіндегі ең бір қарапайым түрі. Қимыл тапшылығы аз адамдарға ең бір
таптырмайтын дене тәрбиесі амалы. Жүру кезінде бұлшык ет, жүрек қан тамыры,
тыныс алу жүйесі жаттығады. Жүру аркылы жүйке ширығуын ақырындатып, жүйке
жүйесін тыныштандыруға болады.
Жүру шапшандығына байланысты сауықтыру жүрісінің мынандай түрлері бар:
- акырын жүру. Шапшандық 70 қадаммин. Денсаулығы мыкты адамдарға
жаттыктыру әсерін бермейді. Жүрек аурулары: инфаркт, стенокардиямен ауырған
адамдарға ұсынылады.
- орта шапшандық 71-90 қадаммин (сағатына 3-4 км). Дені сау
адамдарға өте аз жаттықтыру әсерін береді. Жүрек кан тамыры ауруларымен
ауыратын адамдарға ұсынылады.
- жылдам жүру. Қарқыны 91-110 кадаммин (сағатына 4-5 км) Дені сау
адамдарға жаттыктыру әсерін береді.
- өте жылдам жүру. Қарқыны 111-130 кадаммин. Бүл жүру түрі ете ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.