Жерасты уран қазу жұмыстарының арнайы сұрақтары

Пән: Тау-кен ісі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 40 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Қ. И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық университеті

Ө. А. Байқоңыров атындағы Тау-кен институты

« Пайдалы қазбаларды жерасты игеру» кафедрасы

Курстық жұмыс

Тақырыбы: Жерасты уран қазу жұмыстарының арнайы сұрақтары

Алматы 2007

Мазмұны

Кіріспе . . . 3-4

1 Арықта ағатын судың жылдамдығын өлшеу . . . 5-7

2 Кедергіден өтетін суды өлшейтін жәшіктер . . . 7-9

3 Ауалы сукөтергіштер - эрлифттер . . . 9-19

4 Төтелдерге қойылатын талаптар . . . 19-21

5 Ұңғымалардың құрылымы . . . 21-32

6 Сору ұңғымаларының өнімділігінің төмендеу себептері . . . 32

7 Технологиялық скважиналардың істен шығу себептері . . . 32-34

8 Технологиялық үңғыларды жөндеу қалпына келтіру жұмыстары . . . 34-37

9Сүзгілер . . . 37-42

Қорытынды . . . 43

Әдебиеттер тізімі . . . 44

Кіріспе

Геотехнология - көп жоспарлы тау-кен ғылымы, жер асты байлығын сақтау және игеру тәсілі, жер қойнауынан пайдалы қазбаларды физикалық және химиялық әсер ету арқылы алуға мүмкіндік беретін технологиялық процесстер мен техникалық әдістер жайлы бірлестірілген білімдер жиынтығы.

Ерітінділеу - бұл қатты материалдың бір немесе бірнеше компоненттерін, әдетте сумен ерітіндіге аудару. Тау-кен жұмыстарында жер асты ерітінділеу әдісі жер қойнауында жатқан металды алу мақсатында жүргізіледі. Бұл процесс қатты жер бетіне әсер тигізетін заттардың келуінен, химиялық реакциядан және ерітінділер күйінде оның өнімдерінің қайтарылуынан тұрады.

Жер асты ерітінділеу кезінде металл иондық алмасу жолымен реагент ерітінділерінің басқарылытын қозғалыс процесінде табиғи немесе жасанды құрылған өткізгіш массиві арқылы алынады. Оны қолданудың қажетті жағдайлары - пайдалы компоненттердің минералдық немесе органикалық ерігіш қышқылдардың қосылыстарында, сілті мен тұз ерітінділерінде болуы, кенді табиғи жеткілікті суландыру, реагенттің кенге әкелу және өнімді ерітінділерді қайтару мүмкіндігін жүзеге асыратын қолайлы таулы-геологиялық және гидрогеологиялық жағдайлар, сонымен қатар өнімді ерітінділерден пайдалы компонентті тиімді алу мүмкіндігі.

Өткен ғасырдың 60 жылдарында табиғи уранды өндіру барысында жер асты ерітінділеу әдісін өнеркәсіптік игеру басталды.

Уранды жер астылық ұңғымалық ерітінділеу әдісімен өңдеу және енгізу шартты тұғын, біріншіден Қазақстанның бұрынғы СССР кезінде тау-кен шығарушы республикалардың алдыңғы қатарында орын алуы, сонымен қатар сол уақытта оның аумағында лайықты кенорындардың болуы. Бұл су тұтқыш құмды деңгейжиектегі эпигенетикалық қабатты-инфильтрациялық (фильтрден өткізілетін) кенорындар.

Бұл дамушы өндірілім әдісін игеру осы сияқты кенорындарға көзқарастың шұғыл өзгеруіне себеп болды, яғни уранның аз мөлшері, кіріктіруші жыныстарды суландыру сияқты тау-кен әдісіне қолайсыз жағдайлар олардың тау-кен массасын жазықтыққа алып шықпай-ақ жұмыс істеу ерекшелігіне айналды.

Қабатты-инфильтрациялық кенорындарды қарқынды игеру 80 жылдардың ортасында Қазақстанда уранды жер асты сілтілеу әдісімен өндіруші жаңа өнеркәсіптік үлгіде қуатты кәсіпорынның құрылуына әкеліп соқтырды.

Жаңа өндіру тәсілін қолдану және оған ұзақ уақыттық үлкен шикізат базасын құру басқа үлгідегі (типтес) уран кенорындарымен қатар тау-кен шығарушы өндірістерде бәсекелестікті азайтты.

Республикамызда шығарылатын барлық уран жер асты ерітінділеу тәсілімен өндіріледі.

1997 жылы Елбасының Жарлығымен республикамыздың бүкіл атом комплексін жандандыратын, Батыс елдерімен экономикалық, технологиялық және ғылыми байланыстарды нығайтатын Ұлттық атом компаниясы «Казатомпром» құрылды.

1 Арықта ағатын судың жылдамдығын өлшеу

Судың ағатын жылдамдығы v (м/сек) суға тастаған қалқып жүретін немесе жеңіл заттардың жылжыуын байқау арқылы анықтайды. Егер де арықтағы ағатын судың қима ауданы (ағымдағы аудан) F (м ² ), онда ағып келетін судың көлемі:

м ³ /сек. (1)

Арықтағы ағатын судың жылдамдығын анықтау.

Тұрақты ауданы бар арықта ағатын су үшін оның жылдамдығын анықтауға Шезидің формуласын қолдануға болады

(2)

мұндағы:

v - ағымның орташа жылдамдығы, м/сек;

i - арықтың еңкіштігі, бұл алынған екі нүктенің биіктігінің айырмашылығының олардың ара қашықтығына бөлу арқылы анықталады;

R - гидравликалық радиус, яғни, ағымдағы судың (живого сечения) ауданының, ағатын су мен ылғалданатын ауданның периметіріне қатынасы. 1, 1 суретте ылғалданатын ауданның периметірі жуан сызықпен көрсетілген. Гидравликалық радиустың өлшемін метр мен көрсету қабылданған. .

1 сурет - Арықтағы ағатын судың жылдамдығын анықтауға

Шезидің формуласындағы с коэффициентін анықтау үшін бірнеше әдістемелер белгілі, олардың ішінде ең қарапайым және дәлелдік жағынан ең жақын әдістемені Базен ұсынған:

(3)

мұндағы -арықтың қабырғасының қасиетіне байланысты коэффициент. Егер,

қабырғажонған тақтайдан жасалса =0, 06, егер, қабырға жонылмаған

тақтайдан немесе бетон мен жақсылап құйылса =0, 16.

Шезидің формуласындағы еңкіш (уклон) гидравликалық градиент болып есептелінеді. ағымдағы өлшемдері 1-суреттегідей, бетон мен бекітпеленген, еңкіштігі (уклон) i = 0, 005, тең с арықтан ағатын судың уақыт аралығындағы көлемін анықта.

Ағымдағы аудан

(4)

Ағымдағы ауданда ылғалданатын периметр

(5) Гидравликалық радиус

(6)

Бетон үшін коэффициент = 0, 16.

Сол себептен

Ағымның жылдамдығы = 1, 91 м/сек.

Уақыт аралығында ағатын судың көлемі

Q = 0, 25 х 1, 91 = 0, 477 м ³ /сек = 1717 Шезидің формуласы үлкен дәлелдік пен есептейді деп саналады.

2 Кедергіден өтетін суды өлшейтін жәшіктер

Ағатын су өзінің жолында кедергі арқылы өтетін болса, онда кедергіден өтетін су деп аталады, ал суды өткізетін кедергіні суағар деп атауымызға болады. Суағардан өтетін судың биіктігі мен одан өтетін судың (көлемінің) белгілі қатынасы бар, сондықтан осы биіктікті өлшей отырып, суағардв дан өтетін судың көлемін өлшей отырып пайдалануымызға болады.

Суағарлар әртүрлі болуы мүмкін, солардың бір түрі 1. 2 суретте көрсетілген. Мұнда 2 су немесе ерітінді келетін каналдың еніне тең болуы керек - бұл бүйірінен сығымдамайтын суағар деп аталады. Суағардың су өтетін жалы (гребень) 5, судың бағытыра қарсы жағынан, аққан су, тек қана оның жұқарған жүзін басып өтетіндей етіп жонылады, ал ол өткірленген жал тек қана жазықтықта орналасуы керек. Жалдың мықты болуы үшін оны металдан жасаған жөн. Суағардың дұрыс жұмыс істеуі 3 - арақашықтығы, суағардың «жалынан», жәшіктің төменіне дейін. Мұндай типтес суағарларға су ағысының төменгі бөлігіне ауа жіберетін тесік 4 қалдыру керек. Жәшіктің қабырғалары белдеулер мен 6 бекітілуі керек. Жәшіктердің өлшемдері ағымдағы ағатын судың шамасына байланысты болады. Жәшіктің ағымнан жоғарғы биіктік 8, 7 биіктігінің жартысынан көп болуы керек.

1 - суағардың напоры; 2 - суағардың ені; 3 - суағардың қабырғасының биіктігі; 4 - струяның төменгі бөлігіне ауа беретін тесік; 5 - суағардың «жалы»; 6 - өлшегіш планка (линейка) ; 7 - өлшейтін планканың жалдың деңгейінен жоғары тұрақты вертикальдық қашықтық; 8 - судың деңгейінен жоғарғы өзгеріп отыратын планканың биіктігі ағатын судың биіктігінен үш есе көп болуы керек, яғни айтқанда суағардың «жалынан» судың бетіне дейінгі ара қашықтық, бұл жерде судың бетінің деңгейі каналдағы суға қарағанда көзбен байқалмайтындай шамада төмендейді.

2 сурет - Суағардың бүйірінен сығымдамайтын сұлбасы

Судың өтетін көлемі мынадай байланысқа бағынады

(7)

мұндағы Q - өтетін судың көлемі, м ³ /сек; b - суағардың ені, м ; h - напордың биіктігі, м; g - салмақтың үдеуі, м/сек ² ; m - суағар қондырғысына байланысты коэффициент.

Келтірілген жағдайда m =0, 41 - 0, 45 және m өзінің аз мәні судың аз мөлшеріне сәйкес қабылданады

Судың ағатын көлемі 0, 5 - 1, 0 м ² /сек болса суағардың бүйірінен сығымдайтын сұлбасы қолданылады (2 - сурет) . Для него справедлива вышеприведенная формула при значении коэффициента =0, 40-0, 41.

Егер судың өтетін көлемі 0, 5 м ³ /сек аз болса үшбұрышты суағарды қолданған ыңғайлы (3 - сурет) . Мұндағы кесінді тік бұрышты етіп жасалған. Бұл суағарлар үшін, егер напоры h (м) ағатын көлемі (м ³ /сек) мына формула мен анықталады:

(8)

Мұндағы коэффициент = 1, 4-1, 46.

1 - суағардың напоры; 2 - суағардың ені; 3 - суағардың қабырғасының биіктігі; 4 - каналдың ені; 5 - суағардың «жалы»; 6 - өлшегіш планка (линейка) ; 7 - өлшейтін планканың жалдың деңгейінен жоғары тұрақты вертикальдық қашықтық; 8 - судың деңгейінен жоғарғы өзгеріп отыратын планканың биіктігі.

3 сурет - Суағардың бүйірінен сығымдайтын сұлбасы

h - суағардың напоры; a - каналдың ені; b - суағардың ені

4 сурет - Үшбұрышты суағардың сұлбасы

3 Ауалы сукөтергіштер - эрлифттер

Эрлифтерді қолдану су басып қалған шахталарды судан босату үшін қолданылғаны белгілі. Су басып қалған шахталарды оқпан арқылы немесе бұрғыланған скважиналар арқылы судан эрлифтердің көмегімен босатып отырған. Кейінгі уақытта жерастынан ураен ертінділерін көтеруге осы принципті қолданып жүр. 1-суретте эрлифттің скважинадағы суды кері айдау кезіндегі әрекеті сұлбаланған.

Айдама құбыр А өзінің төменгі бөлігімен Н деп аталатын эрлифттің бату тереңдігіне дейін түсіріледі. Айдама құбырдың осы бөлігінде араластырғыш бар (форсунка) орналасқан (3. 2 суретке қара) . Сол араластырғыш арқылы айдама құбырға ауа беріледі. Бұл жерде қысымдалған ауа сумен араласып ауадан салмағы әлдеқайда аз эмульсия қоспасын түзеді.

Н биіктіктегі су діңгегінің арқасында, су мен ауа қоспасы салмағы жеңіл болғандықтан айдама құбырдың су ағар тесігіне дейінгі Н ₀ биіктікке көтеріліп, сыртқа төгіледі. 3. 1- суретте эрлифттің 3 негізгі қондырғы сұлбалары келтірілген. Оның бірінде а - құбыры көрсетілген. Ол б - құбырына кигізілген, ал б - құбырдың жоғарғы бөлігіндегі в орны нығыздалып (дәнекерлеу арқылы) жабылған. Ал г - құбырмен айдалған сығымдалған ауа құбырлар арасындағы сақиналанған жіңішке құбыр арқылы төмен түсіп, а - құбырының төменгі етегіне келеді, сол құбыр арқылы сумен қосылып жоғары көтеріледі.

Ал 2 - сұлбада ауаның г құбырымен келіп, а құбырының төменгі жағынан кіретіні бейнеленген.

Эрлифттің шығыны негізінен:

а) Н - араластырғыштың бату тереңдігін анықтауда;

б) қондырғының қалыпты жұмысы үшін керекті, сығымдалған ауаның қысымы мен санын анықтауда;

в) айдама құбыр және ауа құбырының диаметрін анықтауда қорытындалады.

Эмульсияның жоғары көтеріліп, эрлифттің айдама құбырынан асып төгілуі үшін, және келесі шартты сақтау үшін араластырғыштың бату тереңдігі өте қажет:

, (9)

3. 1 сурет - Эрлифтің орналасу 3. 2 сурет - форсунканың

сұлбасы құрылымының сұлбасы

мұнда: γ _в - судың үлесті салмағы;

γ _э - ауа мен су қоспасының (эмульсияның) үлесті салмағы;

Н -шахта немесе ұңғыма оқпанындағы судың деңгейінен төменгі, араластырғыштың бату тереңдігі, м;

Н ₀ - су көтерілуінің жұмыс кезіндегі биіктігі (шахта немесе ұңғыма оқпанындағы судың деңгейінен жоғары төгілу деңгейіне дейінгі), м;

қатынасы Equation. 3 (10)

қатынасы - эрлифт араластырғышының бату пайызы деп аталады.

Тәжірибелер мен сынақтардың көрсетуі бойынша, ең ыңғайлы немесе пайдалы бату пайызы β 40-тан 70-ке дейінгі аралықта орналасқан. Онда Н пен Н ₀ арасында келесі қатынастық пайда болады:

(11)

3. 1 кесте - Су көтерілуінің әртүрлі биіктіктері Н үшін β мәндері

Су көтерілуінің биіктігіНо, м: Су көтерілуінің биіктігі Но , м

Араластырғыштың бату пайызыβ: Араластырғыштың бату пайызы β

Су көтерілуі-нің биіктігіНо, м:

Су көтерілуі-

нің биіктігі Но , м

Араластырғыштың бату пайызыβ: Араластырғыштың бату пайызы β

Су көтерілуінің биіктігіНо, м: Рұқсат етілген шегі

Араластырғыштың бату пайызыβ: Ең ыңғайлы, пайдалы

Су көтерілуі-нің биіктігіНо, м: Рұқсат етілген шегі

Араластырғыштың бату пайызыβ: Ең ыңғайлы, пайдалы

Су көтерілуінің биіктігіНо, м:

30, 5

Араластырғыштың бату пайызыβ:

55 - 70

50 - 70

45 - 70

45 - 65

40 - 65

40 - 60

Су көтерілуі-нің биіктігіНо, м:

65 - 70

60 - 65

55 - 60

Араластырғыштың бату пайызыβ:

106

123

137

152

168

183

198

213

40 - 60

37 - 55

37 - 50

36 - 45

35 - 45

35 - 40

55 - 60

50 - 55

45 - 55

40 - 45

Айдама құбырсымның төтенгі төменгі жағының ұзындығы(араластырғыштың ортасынан есептегенде) 2-3 м құрау керек (80-сурет) . Сығымдалған ауаның керекті шығыны мына формула арқылы, практика үшін жеткілікті дәлділікпен анықталады:

(12)

V - атмосфералық қысымдағы ауаның көлемі, 1 м ³ суды көтеру үшін, м;

R - әрекет коэффициенті, эмпирикалық формуламен анықталады.

(13)

Н ₀ - су көтерілуінің жұмыс деңгейі, м;

7 сурет - Айдаам құбыр және 8 сурет - Айдама құбыр және

сығымдалған ауа беретін құбыр- сығымдалған ауа беретін құбыр-

дың бір құбырдың бойында дың бір-бірінен бөлек орналасуы

орналасуы

2 және 3 - кестелерде эрлифт құбырсымдарының әр түрлі өндірістердегі шамамен алғандағы өлшемдері мен сұлбалары берілген.

2 кесте - Параллель орналасқан эрлифт құбырларының өнімділігі мен өлшемдері

Эрлифт өнімділігінің жуық шамасы Q, м3/сағ: Эрлифт өнімділігінің жуық шамасы Q, м ³ /сағ

Айдамалау құбырының диаметрі dн,мм: Айдамалау құбырының диаметрі d _н, мм

Ұңғыма құбырының ең жағары шамасы dс, мм: Ұңғыма құбырының ең жағары шамасы d _с , мм

Ауа жүретін құбырдың диаметрі dв, мм: Ауа жүретін құбырдың диаметрі d _в , мм

Кірер құбыр диаметрі d, мм: Кірер құбыр диаметрі d, мм

Араластыр ғыштың сыртқы диаметрі dсм,мм: Араластыр ғыштың сыртқы диаметрі d _см, мм

Араластыр ғыштың жалпы ұзындығы, мм: Араластыр ғыштың жалпы ұзындығы, мм

Эрлифт өнімділігінің жуық шамасы Q, м3/сағ:

4, 5

11, 5

14, 6

23, 5

34 - 45

45 - 68

68 - 79

79 - 114

114 - 170

170 - 227

227 - 454

Айдамалау құбырының диаметрі dн,мм:

102

114

127

152

178

203

Ұңғыма құбырының ең жағары шамасы dс, мм:

102

152

203

254

304

355

Ауа жүретін құбырдың диаметрі dв, мм:

Кірер құбыр диаметрі d, мм:

102

114

127

152

178

203

229

Араластыр ғыштың сыртқы диаметрі dсм,мм:

108

127

146

175

187

200

240

279

305

Араластыр ғыштың жалпы ұзындығы, мм:

400

415

550

660

825

940

1100

1265

1575

1800

1830

3кесте - Құбырлары шоғырлана орналасқан және ауа бір орталықтан берілетін эрлифт құбырларының өнімділігі мен өлшемдері

Эрлифт өнімділігінің жуық шамасы Q, м3/сағ: Эрлифт өнімділігінің жуық шамасы Q, м ³ /сағ

Айдамалау құбырының диаметрі dн,мм: Айдамалау құбырының диаметрі d _н, мм

Ұңғыма құбырының ең төменгі шамасы dс, мм: Ұңғыма құбырының ең төменгі шамасы d _с , мм

Ауа жүретін құбырдың диаметрі dв, мм: Ауа жүретін құбырдың диаметрі d _в , мм

Кірер құбыр диаметрі d, мм: Кірер құбыр диаметрі d, мм

Араластыр ғыштың жалпы ұзындығы, мм: Араластыр ғыштың жалпы ұзындығы, мм

Эрлифт өнімділігінің жуық шамасы Q, м3/сағ:

3, 4 - 5, 8

6, 8 - 11, 4

11, 4 - 16

16 - 23

23 - 34

34 - 45

45 - 57

57 - 68

68 - 102

102 - 136

136 - 182

182 - 227

227 - 284

284 - 341

Айдамалау құбырының диаметрі dн,мм:

102

114

127

152

178

203

228

254

279

Ұңғыма құбырының ең төменгі шамасы dс, мм:

102

127

152

157

178

203

228

254

278

304

330

Ауа жүретін құбырдың диаметрі dв, мм:

9, 5

Кірер құбыр диаметрі d, мм:

108

120

146

197

222

248

273

Араластыр ғыштың жалпы ұзындығы, мм:

205

305

355

405

460

510

610

710

810

915

1015

1130

Эрлифттердің төменгідей жетістіктері бар:

1. қондырғының қарапайымдылығы және әрекеттің сенімділігі ; олардың қондырғысына керек болған жағдайда көмілген шахтадағы кез-келген құбырды пайдалануға болады және олар жөндеуді қажет етпейді деуге болады;

2. ертелі-кеш қадағалауды қажет етпеуі;

3. аз көлемді (көлденең қимада)

4. ілінген сорғылармен салыстырғанда түсірімнің аздығы; өйткені эрлифттің құбырлары әр түскен сайын өте көп терендікке түсіріледі ;

5. жұмыс барысындағы қаупсіздік және

6. суды шамамен және құммен бірге көтерудегі жарамдылығы.

Ауа құбырына орнатылған ысырма арқылы, ауа түсімін реттеп, оған жол бермеу керек. мысалы: келесі жағдайларда эрлифттің негізгі параметрлерін анықтау. Эрлифттің өндірімділігі Q = 150 м ³ /сағ және су көтерілуінің биіктігі Н _о = 55 м. 3. 2 - кестеде берілген β = 55 араластырғыштың бату пайызын қабылдаймыз. Араластырғыштың бату тереңдігін мына формуламен анықталады:

(14)

бұл жерде Н = 67 м.

Айдама құбырдың ішкі диаметрі төменгі бөлігінде 150 мм-ге және жоғарғы бөлігінде 1, 5-2 есеге көбірек 250 мм-ге тең болып қабылданады. Ауақұбырдың ішкі диаметрі 65 мм-ге тең болады (10 - кесте) . 1 м ³ суды көтерудегі сығымдалған ауаның шығыны (атмосфералық қысымға қатысты) жоғарыда келтірілген формуламен анықталады.

(15)

(16)

мұнда ∆Р ≈ 0, 3 кг/см ² (шамамен) .

Ерітінділерді көтеруге керекті әртүрлі биіктіктер үшін кестеден эрлифтің экономикалық тұрғыдан қарағанда пайдалы болатын бату пайызын жазып аламыз да ерітінділерді көтеруге керекті әртүрлі биіктіктер үшін керекті сығымдалған ауаның көлемін анықтап, алынған сандарды 4 және 5- ші кестелерге жазамыз.

4кесте - Экономикалық тұрғыдан эрлифтің пайдалы пайыздық тереңдеуінің ерітінділерді көтеретін биіктігіне байланысы

Н0:

Н ₀

6

9

12:

12

15:

15

18:

18

24:

24

30, 5:

30, 5

38:

38

46:

46

53:

53

61:

61

76:

76

91:

91

106:

106

123:

123

137:

137

152:

152

168:

168

183:

183

198:

198

213:

213

Н0:

%

62, 5

12:

60

15:

60

18:

60

24:

60

30, 5:

57, 5

38:

55

46:

52, 5

53:

50

61:

50

76:

50

91:

46

106:

46

123:

43, 5

137:

40, 5

152:

40

168:

40

183:

40

198:

40

213:

37, 5

5 кесте - Сығымдалған ауаның бір текше метр (1 м ³ ) ерітіндіні көтеруге керекті көлемі

Но: Н _о

k: k

Н: Н

Vм3/м3: Vм ³ /м ³

Но: 6

k: 2. 268

Н: 8. 1

Vм3/м3: 2. 296

Но: 9

k: 2. 318

Н: 12. 15

Vм3/м3: 2. 626

Но: 12

k: 2. 367

Н: 16. 2

Vм3/м3: 2. 952

Но: 15

k: 2. 416

Н: 20. 25

Vм3/м3: 3. 278

Но: 18

k: 2. 465

Н: 24. 3

Vм3/м3: 3. 604

Но: 24

k: 2. 564

Н: 32. 4

Vм3/м3: 4. 264

Но: 30. 5

k: 2. 670

Н: 41. 175

Vм3/м3: 4. 994

Но: 38

k: 2. 793

Н: 51. 3

Vм3/м3: 5. 860

Но: 46

k: 2. 924

Н: 62. 1

Vм3/м3: 6. 817

Но: 53

k: 3. 039

Н: 71. 55

Vм3/м3: 7. 684

Но: 61

k: 3. 170

Н: 82. 35

Vм3/м3: 8. 709

Но: 76

k: 3. 416

Н: 102. 6

Vм3/м3: 10. 736

Но: 91

k: 3. 662

Н: 122. 85

Vм3/м3: 12. 899

Но: 106

k: 3. 908

Н: 143. 1

Vм3/м3: 15. 201

Но: 123

k: 4. 187

Н: 166. 05

Vм3/м3: 17. 977

Но: 137

k: 4. 417

Н: 184. 95

Vм3/м3: 20. 396

Но: 152

k: 4. 663

Н: 205. 2

Vм3/м3: 23. 120

Но: 168

k: 4. 925

Н: 226. 8

Vм3/м3: 26. 176

Но: 183

k: 5. 171

Н: 247. 05

Vм3/м3: 29. 180

Но: 198

k: 5. 417

Н: 267. 3

Vм3/м3: 32. 319

Но: 213

k: 5. 663

Н: 287. 55

Vм3/м3: 35. 591

Эрлифтердің пайыздық батуының ерітінділерді көтеретін биіктікке байланысын зерттеу олардың бір-бірімен мынадай байланысы бар екенін көрсетеді:

Equation. 3 (17)

мұндағы высота подъема продуктивных растворов, м;

Сығымдалған ауаның керекті көлемінің ерітінділерді көтеретін биіктікке байланысын математикалық өңдеу мынадай байланысты алуға мүмкіндік берді:

(18)

мұндағы ерітінділерді көтеретін биіктік, м;

Эрлифтқа керекті сығымдалған ауаның керекті компрессордағы қысымы мына формуламен анықталады:

мұндағы Р _k - компрессордан шығатын ауаның қысымы, кг/см ² ;

Р -ауаның қысымының компрессордан эрлифтке деінгі жоғалтатын қысымының шамасы, кг/см ² .

Кейбір кезде бұрынғы ескі компрессорлар барлық уақытта 8, 6 кг/см ² қысым бере алмайтын болғандықтан, эрлифтің пайыздық батуының -қа деін кемуін ескеріп қайтадан керекті шамаларды қайтадан есептейміз. сонда:

компрессордағы керекті қысым

4 Төтелдерге қойылатын талаптар

1. Төтелдердің жұмысы жоғары өнімді болуы керек.

2. Төтелдердің орналасуы және олардың жұмыс тәртібі металдарды жер қойнауынан алу көрсеткіші неғұрлым жоғары болып өнімділік ерітінділермен ерітуші қышқыл шығыны тым төмен болуы тиіс.

3. Төтелдердің орналасу торы жер қойнауындағы ерітінділердің жылжу үрдісін бақылап, басқарып тұруға жағдай туғызуы керек.

4. Төтелдердің жұмыс істеу мерзімі ұяшықтардың (бүлендердің) жұмыс істеу мерзімінен кем болмаған дұрыс.

5. Төтелдердің саны мен олардың құнын анықтағанда ЖСТ алынған уранның өз құны тиімді мөлшерде болғаны ұтымды болады.

6. Жабдықталған төтелдер технологиялық үрдістерді басынан аяғына дейін толық қамтып біртекті (типовой) жабдықтар мен құралдарды пайдалануына жол ашуы тиіс.

7. Төтелдердің жұмысы қоршаған ортаны ластамай, таза күйінде сақтауы тиіс.

Кен орнының гидрогеологиялық жағдайына және ұяшықтардың пішініне қарай тұтынымдық төтелдердің өнімі:

төмен өнімді - айдау төтелдері үшін 0, 0007 м ³ /с және 0, 014 м ³ /с сору төтелдері үшін;

орташа өнімді - (айтылғандай) 0, 0014 және 0, 0028 м ³ /с;

жоғары өнімді - 0, 007 және 0, 014 м ³ /с болып келеді.

Тұтынымдық технологиялық төтелдерді жабдықтау ерекшеліктері

ЖСТ қолданған кездерде төтелдерді жабдықтау жағдайларының күрделігі тіпті соншама қиын бір біріне тым өзгеше деуге болады. Оның себептері.

1. Кен орындарының бір бірінен тау - геологиялық және гидрогеологиялық өзгешеліктері тым айрықша болып келеді. Гидрогендік немесе инфильтрациялық кен орындары (сусіңгіш тақталы) сулы қабаттардың арасында орналасатындықтан олардың тау жыныстары құмды - сазды және тым тұрақсыз болады. Өнімдік қабаттың суы қысымы жоғары болғандықтан кейде оның деңгейі жер бетінің деңгейінен жоғары болып келеді. Қабаттын, судың ыстығы 0-50 с дейін.

Жерасты кен орындары (скальные) өзінің қаттылығымен және шомбалтастығымен ерекшеленеді. Мұндай кен орындары құрғақ болады. Сондықтан олардың кенін алдын ала уатып алады одан кейін ғана сілтілейді.

2. Технологиялық төтелдер жер бетінен де немесе жер асты қазбалардан да бұрғыланады, ал жерасты, шомбалтасты уран кен орындарын қазғанда оларды төтелдермен ашу арнайы тау - кен қазбаларынан бұрғыланады.

3. Географиялық және ауарайылық аймақтарының ерекшеліктері де ЖСТ қолдануға күрделі қаржылардың артық шығуына әсер етеді.

4. Қолданылатын төтелдердің түрлерінің (тұтынымдық, барлау, тексеруші, бағалаушы, субөгетші (барражные), көмкеруші) көп болғандықтан олардың әр қайсысын бөлек жобалаудың қажеттілігі туындайды.

5. Кеңістікте төтелдердің әр түрлі (тік, көлбеу, тік-көлбеу, көлбеу, жазық) орналасуы бұрғылау жұмыстарына кері әсер етуі мүмкін. Жерасты, шомбалтасты кен орындары тек қана тік төтелдермен көлбеу жоғары бағытталған төтелдермен де ашылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.