Қазақстандағы саяси процесс



Қоғамдық өмір, оның ішінде саяси сала – өте күрделі құбылыс. Онда өмір сүріп жатқан топтардың, жіктердің, ұйымдардың мақсат-мүдделері кейде қабысып, кейде келіспей, шырмалып жатады. Соған орай күн сайын көптеген өзгерістер болып, бір саяси нұсқаулар дүниеге келіп, екіншілері өз күшін сақтап, үшіншілері өшіп дегендей, өзгеріп жататыны белгілі. Осындай саяси жүйенің бір қалыпты жағдайдан екінші жағдайға келіп, ауысуын, өзгеруін, қозғалысын саяси процесс дейді. Бұл процесс саяси деп аталғандықтан ондағы өзгерістер алдымен билікке, оны бөлу және қайта бөлуге, азаматтарды шешім қабылдауға, басқарушылардың қызметін бақылауға және т. с. с. жұмылдыруға, халықтың саяси белсенділігін арттыруға байланысты болады.
Мен Қазақстандағы болған соңғы ірі саяси процесстерге тоқталдым. Соның ішінде 2010 жылдың 1-2 желтоқсанында өткен «ЕҚЫҰ Саммиті», Референдум мәселесі немесе кезектен тыс сайлау және Қазақстан Республикасының Қазақстан халқына «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз!» атты Жолдауы.
Тәуелсіздігіміздің туын әлем аспанында желбіреткенімізге он тоғыз-ақ жыл болғанымен, Еуропа мен Азияның, Солтүстік Американың 56 мемлекеті мүше Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымының (ЕҚЫҰ) Саммиті Орталық Азия елдерінің, сондай-ақ ТМД мемлекеттерінің ішінен бірінші болып Қазақстанда, Астанада өтті. Бұл еліміз үшін, халқымыз үшін жауапты әрі абыройлы, саяси һәм тарихи оқиға болғаны болғаны даусыз. Әлемдегі ең беделді ұйымдардың бірі – ЕҚЫҰ Саммитінің Астанада өтуі арқылы Қазақстан мемлекетінің, Қазақ елінің тәуелсіздігі төрткүл дүниеге түгел танылып қана қоймай, оның дүрбелеңге толы дүниежүзілік саясат сахнасының төрінен берік орын алғаны дәлелденді.
Хельсинки Қорытынды актісіне – 35 жыл, Жаңа Еуропа үшін Париж Хартиясына – 20 жыл және Екінші дүниежүзілік соғыстың аяқталғанына – 65 жыл, еліміз тәуелсіздігінің 20 жылдығы қарсаңында өткен Астана Саммитіне Қазақстан ғасыр жүгін арқалаған толағай табыстарға толы жаңару, жасарудың жасампаздық жолымен келді. 2010 жылдың қаңтарында ЕҚЫҰ қауымдастығына өзінің бейнеүндеуінде Н.Ә.Назарбаев төрағалықтың ұраны – Сенім, Дәстүр, Ашықтық, Төзімділік деп жария етті.
Түркия саммитінен 11 жылдан кейінгі саммиттің Астанада өтуі, сөз жоқ, әлемдік деңгейдегі көшбасшы, аса дарынды саясаткер Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың беделінің, еліміздің даңқын шығарып, экономикалық әлеуеті мен мүмкіншіліктерін әлем алдында көрсетемін деп жүрген жанқиярлық еңбегін­ің нәтижесі екенін өз елімізбен бірге, бүкіл әлем жұртшылығы біледі. Елбасымыздың бастамасымен Қазақстан ЕҚЫҰ-ға 1992 жылы кірді. Хельсинки (1992), Будапешт (1994), Лиссабон (1996), Ыстамбұл
Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Саясаттану Д. Жамбылов, 2007 жыл;
2. «Ертіс өңірі» газеті 2011 жыл 2 ақпан;
3. Мәліметтер.org — танымдық және энциклопедиялық сайт;
4. «Егемен Қазақстан» 29 желтоқсан 2010 жыл;
5. «Егемен Қазақстан» 21 желтоқсан 2010 жыл;
6. «Қазақстан» Республикалық телерадиокорпорациясы, сайты www.kaztrk.kz;

Пән: Саясаттану
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстандағы саяси процесс
Қоғамдық өмір, оның ішінде саяси сала – өте күрделі құбылыс. Онда
өмір сүріп жатқан топтардың, жіктердің, ұйымдардың мақсат-мүдделері кейде
қабысып, кейде келіспей, шырмалып жатады. Соған орай күн сайын көптеген
өзгерістер болып, бір саяси нұсқаулар дүниеге келіп, екіншілері өз күшін
сақтап, үшіншілері өшіп дегендей, өзгеріп жататыны белгілі. Осындай саяси
жүйенің бір қалыпты жағдайдан екінші жағдайға келіп, ауысуын, өзгеруін,
қозғалысын саяси процесс дейді. Бұл процесс саяси деп аталғандықтан ондағы
өзгерістер алдымен билікке, оны бөлу және қайта бөлуге, азаматтарды шешім
қабылдауға, басқарушылардың қызметін бақылауға және т. с. с. жұмылдыруға,
халықтың саяси белсенділігін арттыруға байланысты болады.
Мен Қазақстандағы болған соңғы ірі саяси процесстерге тоқталдым.
Соның ішінде 2010 жылдың 1-2 желтоқсанында өткен ЕҚЫҰ Саммиті, Референдум
мәселесі немесе кезектен тыс сайлау және Қазақстан Республикасының
Қазақстан халқына Болашақтың іргесін бірге қалаймыз! атты Жолдауы.
Тәуелсіздігіміздің туын әлем аспанында желбіреткенімізге он тоғыз-ақ
жыл болғанымен, Еуропа мен Азияның, Солтүстік Американың 56 мемлекеті мүше
Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымының (ЕҚЫҰ) Саммиті Орталық
Азия елдерінің, сондай-ақ ТМД мемлекеттерінің ішінен бірінші болып
Қазақстанда, Астанада өтті. Бұл еліміз үшін, халқымыз үшін жауапты әрі
абыройлы, саяси һәм тарихи оқиға болғаны болғаны даусыз. Әлемдегі ең
беделді ұйымдардың бірі – ЕҚЫҰ Саммитінің Астанада өтуі арқылы Қазақстан
мемлекетінің, Қазақ елінің тәуелсіздігі төрткүл дүниеге түгел танылып қана
қоймай, оның дүрбелеңге толы дүниежүзілік саясат сахнасының төрінен берік
орын алғаны дәлелденді.
Хельсинки Қорытынды актісіне – 35 жыл, Жаңа Еуропа үшін Париж
Хартиясына – 20 жыл және Екінші дүниежүзілік соғыстың аяқталғанына – 65
жыл, еліміз тәуелсіздігінің 20 жылдығы қарсаңында өткен Астана Саммитіне
Қазақстан ғасыр жүгін арқалаған толағай табыстарға толы жаңару, жасарудың
жасампаздық жолымен келді. 2010 жылдың қаңтарында ЕҚЫҰ қауымдастығына
өзінің бейнеүндеуінде Н.Ә.Назарбаев төрағалықтың ұраны – Сенім, Дәстүр,
Ашықтық, Төзімділік деп жария етті.
Түркия саммитінен 11 жылдан кейінгі саммиттің Астанада өтуі, сөз жоқ,
әлемдік деңгейдегі көшбасшы, аса дарынды саясаткер Елбасымыз
Н.Ә.Назарбаевтың беделінің, еліміздің даңқын шығарып, экономикалық әлеуеті
мен мүмкіншіліктерін әлем алдында көрсетемін деп жүрген жанқиярлық
еңбегін­ің нәтижесі екенін өз елімізбен бірге, бүкіл әлем жұртшылығы
біледі. Елбасымыздың бастамасымен Қазақстан ЕҚЫҰ-ға 1992 жылы кірді.
Хельсинки (1992), Будапешт (1994), Лиссабон (1996), Ыстамбұл (1999)
саммиттерінде Қазақстан Президенті белсенді қатысушы болып қана қойған жоқ,
өзінің әлемдегі мемлекетаралық келіспеушіліктерді бейбіт жолмен шешу,
ядролық қарудан жаппай бас тарту, ұлтаралық, конфессияаралық шиеленістерді
болдырмау, ұлттық, нәсілдік зорлық-зомбылықтарға қарсылық, сондай-ақ
нашақорлық пен адам баласын аздыратын түрлі әрекеттердің бәріне тосқауыл
қою, т.б. төңірегіндегі ойлары мен пікірлерін, ұсыныстарын ЕҚЫҰ күн
тәртібіне батыл қоя білді.
Адамзаттың болашағы бөлінуде емес, бірігуде екені адамның өмір сүруі
үшін қажетті қазіргі уақыттағы зәру мәселелердің әлемдік, ортақ сипат
алуынан көрінеді. Ортақ мәселені бірігіп шешу керектігін барлық мемлекеттік
дәрежедегі басшылар, ғалымдар, дінбасылар, зиялы қауым өкілдері түгелге
дерлік біледі. Осы орайда Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың ұсынысымен 29 тамызды
Ядролық сынақтарға қарсы халықаралық іс-қимыл күні деп атауға БҰҰ
шешімінің шығуы үлкен оқиға болды. Қазақстан Президентінің, Қазақ елінің
бейбітшілік сүйгіш бастамаларының осылайша қолдау табуы әлем жұртшылығының
назарын бізге аудара түсті және мұндай қадам әлемдегі беделді Ұйым – ЕҚЫҰ-
ны бас­қаруға бағытталғанымен құнды еді. Президент Н.Ә.Назарбаев әлемдегі
саяси ахуалды, экономикалық жағдайды жақсы түсіне отырып, үлкен
державалардың назарын Қазақстанға аудару бағытында қолдан келгеннің бәрін
істеді. ЕҚЫҰ-ға төрағалық ету үшін Н.Ә.Назарбаев Қазақстанның барлық
жағынан осы мәртебеге лайықты екенін іс жүзінде дәлелдеп көрсетті.
Еліміздің еңсе көтеріп, әлемдегі беделді ұйымдардың бірі – ЕҚЫҰ-ға
табысты төрағалық жасағанының жалғасындай болып өткен саммиттің үлкен
нәтижесі Астана Декларациясының қабылдануы болғаны тағы аян.
Еліміздегі ұлтаралық татулық пен келісімнің жаңа бірегей моделінің,
республиканың тәуелсіздік жылда­рындағы әлеуметтік-экономикалық және саяси
жетістіктерінің, Елбасының жаһандық ауқым мен халық­аралық ықпалдылығының
арқасында Еуроатлантика және Еуразия аумағындағы жалпыға ортақ,
бөлін­бейтін және ұжымдық қауіпсіздікке арналған маңызды мәселелерді
талқылау үшін Қазақстан астанасына ЕҚЫҰ-ға мүше 55 мемлекет пен 12 серіктес
елдің басшылары мен үкімет жетекшілері, 69 ха­лықаралық ұйым серкелері, 500-
ге тарта үкіметтік емес ұйым өкілдері, 1500-ге жуық журналист келді.
Бұл саммиттен кейін, әлемдік деңгейдегі сарапшылардың айтып
отырғандарына ден қойсақ, ЕҚЫҰ-ның негізгі жұмысы енді Балканнан Кавказ
өңірі мен Орталық Азияға қарай бағытталатыны байқалады. ЕҚЫҰ күн
тәртібіндегі негізгі мәселелердің бірі, сондай-ақ, есірткімен күрес
болатыны да белгілі. Болашақта тек есірткі ғана емес, адамзаттың бүгіні мен
болашағы үшін басқа да қауіпсіздік мәселелері туралы келелі әңгіме
қозғалатыны анық.
Қазақстан ЕҚЫҰ-ға төрағалығы кезінде шешімін таппай келе жатқан Таулы
Қарабақ, Днестр жағалауы, Қап тауы, Ауғанстан проблемаларының оңтайлы
реттелуіне көп еңбек сіңірді. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев Қазақстанның ЕҚЫҰ-ға
төрағалығы басталған тұста: Ұйым ХХІ ғасыр әлемінің сан алуандығын
мойындайтын құрылым ретінде бой көрсете ала ма, әлде Венадан Шығысқа
қарай кеңістігінен дәстүрлі Батыс дараланып тұратын, блоктарға жіктелген
Ұйым болып қала бере ме? – деген болатын. Президенттің осы айтқанын
Қазақстан ЕҚЫҰ-ға төрағалығы кезінде ұстанып қана қойған жоқ, алдағы
уақытта осы бағыттың басымдық алатынын қазірдің өзінде дәлелдеді. Саммитте
де осы тұжырым тиянақтала түсті.
Қазақстан көршілес, туыс мемлекет – Қырғызстандағы сәуір төңкерісінің
салдарын үнемі бақылауында ұстады, төңкерістің соғысқа айналмауына күш
салды, ЕҚЫҰ төрағасы ретінде ғана емес, іргелес ел, ағайын мемлекет
тұрғысынан экономикасы тұралаған Қырғызстанға 11 миллион доллар көлемінде
қаржылай көмек те көрсетті.
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың қазіргі ұстанып отырған саясатына сайсақ,
ЕҚЫҰ болашақта тек мемлекеттер аралық шиеленісті жағдайларды шешумен
шектелмей, экономикалық дағдарыстарға әсер ете алатындай әлеуеті мол күшке
айналуы тиіс.
Ойымызды қорытындыласақ, ЕҚЫҰ Саммитінің Астанада өтуі Қазақ елінің,
Қазақстан мемлекетінің Еуропаға, Азия, Америка елдеріне ғана емес, адамзат
болашағы үшін прогрессивті ой-идеяларымен, озық та озат экономикасымен,
ғылыми, саяси зор шығармашылық әлеуетімен әлемдегі озық елдердің қатарында
көрінуінің дәлелі болып табылды.
Ал енді референдум мәселесіне тоқталсам, референдум туралы бастама
Шығыс Қазақстан Облысында басталып, қазақтың маң даласын шарлады. Оңтүстік
Қазақстан облысы, жиырма мыңнан аса адам Шымкентте митинг өткізді. Оңтүстік
облыстың жұрты – Президенттен ел ішінде референдум өткізуге келісім беруін
сұрайды. Референдум өткізу – халықтың қалауы, шынайы тілегі, – деген
оңтүстік облыс тұрғындары Елбасына ашық хат та жолдады. Қазақ елінің шығысы
мен батысы, теріскейі мен күнгейі тұтас Референдум өткізу туралы бастама
көтерілгелі бері оны қолдайтындарын анық білдірді.
Бұл мәселе Ақордада да сөз болды. Елбасы игі жақсылардың пікірін
білді. Осы бастаманың басы-қасында жүргендер де, Қазақстан – 2020
коалициясына кіргендер де іркіліп қалмады. Жиынға Парламент депутаттары,
зиялылар, үкіметтік емес ұйымдардың мүшелері, жастар ұйымдарының өкілдері
мен жалпыұлттық демократиялық күштердің Қазақстан 2020 коалициясына
кірген Әділет, Патриот, Руханият, Ауыл, Ақжол партияларының
жетекшілері қатысты.
Ерлан Сыдықов, Семей мемлекеттік университетінің ректоры: Сауалнама
жасаған кезде олардың көбінің айтатыны мына он жылға қабылданған
стратегиялық жоспар, әсіресе, мынау индустриалды-инновациялық программа,
содан өзіміздің келешегімізді көріп отырмыз, жұмыс орындарымызды көріп
отырмыз. Интеллектуалды өсіміміз болатынына көзіміз жетіп отыр, – деді, -
оның үстіне қосымша тыныштық бар екенін айтады. Тоқ етерін айтсақ,
референдум сізден гөрі халыққа керек,- деді ол.
Елбасының өкілеттігін ұзарту – ел үшін деген пікірді саяси
партиялардың серкелері де қуаттады. Әсіресе, қазақ мемлекетінің сыртқы
саясаты үшін Нұрсұлтан Назарбаевтың зор беделі керек-ақ. Өйткені, кейінгі
жылдары жаһандағы жуан елдердің пиғылы бұзылып барады, деген.
Әлихан Бәйменов, Ақжол демократиялық партиясының төрағасы: Елдің
ішінде, елдің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Әлеуметтік процесс туралы ақпарат
Басқарудың орталық деңгейінің құрылымын жетілдіру
Бүгінгі Қазақстандағы мемлекеттік басқарудың күйіне кешенді талдау жасап, орталықтандыру мен орталықсыздандыру балансына қол жеткізу қажеттігін елдегі әкімшілік реформасы тұрғысында негіздеу
Саяси процесстің адам өмірінде алатын орны
Егеменді Қазақстанның саяси ақиқат ретінде қалыптасуы мен дамуы.
Үшінші толқынның ерекшеліктері
Саясаттану ғылым және пән ретінде
Қазақ мемлекеттігін қалпына келтіру мәселесінің көтерілуі
Қазақстан Республикасының ғылыми-техникалық саясаты
Қазақстандағы қайырымдылық негіздері
Пәндер