Газ разрядты санауыштар көмегімен ғарыштық сәуле интенсивтілігін анықтау
Қазіргі кезде иондаушы бөлшектердің бақылау және тіркеу үшін өте нәзік тәсілдер мен құралдар қолданылады. Иондаушы сәулелер деп электрон, протон, нейтрон, альфа-бөлшек, мезон, фотон және т.б. сол сияқты қарапайым бөлшектер ағынын айтамыз. Бөлшектердің заттың атомындағы электрон немесе ядромен өзара әсерлесу кулондық , электромагниттік , ядролық күштер арқылы жүзеге асады . Бұл әсерлесулер нәтижесінде болатын серпімді және серпімсіз соқтығысулар нәтижесінде өте көп құбылыстар туындайды. Сол құбылыстарды иондаушы бөлшектерді тіркеу үшін пайдалануға болады . Ортада жұтылған энергияның әсерінен туындайтын құбылыстар заттың агрегаттық күйіне байланысты болады. Мысалы, газдарға түскен иондаушы бөлшектердің әсерінен еркін электрондар мен иондар туындайды . Сыртқы электр өрісінің әсерінен олар тізбекте бағытталған қозғалыста болып , қысқа мерзімді электр тогын яғни импульсын тудырады. Осы импульстарды тіркеу арқылы иондаушы бөлшектерді бақылауға болады.
Зерттеу обьектісі екінші реттік ғарыштық сәулелер. Индикатордан шыққан бәсең импульстар алдымен төмен жиіліктегі күшейткішке келіп түседі, сонда күшейтіліп, қайта есептегіш құрылғыға беріледі. Күшейткіштің шығысына қосылған жартылай өткізгіш диод ток импультарын С конденсаторға қарай өткізеді де, күшейткіштің шығыс трансформаторының обмоткасы арқылы конденсатордың разрядталуына мүмкіндік бермейді, өйткені кері бағытта ток өткізбейді. Келіп түскен ток импульстарының әсерінен С конденсатор ондағы кернеу неон лампының жағылу потенциалымен теңелгенге дейін бірте-бірте зарядталады. Конденсатор неон лампы сөнетін кернеуге дейін неон лампы мен динамик арқылы разрядталады.
Жұмыстың мақсаты иондаушы бөлшектердің әсерінен туындайтын газдағы
разрядтарды тіркеу арқылы ғарыштық сәулелердің құрамын және интенсивтіліктерін анықтау.
Иондаушы бөлшектер индикаторының жұмыс істеу принципі. Лабораториялық индикатордың құрылымы Гейгер санауышы негізінде жасалған . Санауышқа түсірілген кернеу шамасына байланысты индикатордың
жұмыс істеу принципін үш түрлі аймаққа бөлуге болады.
Төменгі кернеулер аймағы. 200-300 В ретті төменгі кернеулерде есептегіш
түтік иондаушы камера ретінде жұмыс істейді. Иондаушы бөлшектің әсерінен
Зерттеу обьектісі екінші реттік ғарыштық сәулелер. Индикатордан шыққан бәсең импульстар алдымен төмен жиіліктегі күшейткішке келіп түседі, сонда күшейтіліп, қайта есептегіш құрылғыға беріледі. Күшейткіштің шығысына қосылған жартылай өткізгіш диод ток импультарын С конденсаторға қарай өткізеді де, күшейткіштің шығыс трансформаторының обмоткасы арқылы конденсатордың разрядталуына мүмкіндік бермейді, өйткені кері бағытта ток өткізбейді. Келіп түскен ток импульстарының әсерінен С конденсатор ондағы кернеу неон лампының жағылу потенциалымен теңелгенге дейін бірте-бірте зарядталады. Конденсатор неон лампы сөнетін кернеуге дейін неон лампы мен динамик арқылы разрядталады.
Жұмыстың мақсаты иондаушы бөлшектердің әсерінен туындайтын газдағы
разрядтарды тіркеу арқылы ғарыштық сәулелердің құрамын және интенсивтіліктерін анықтау.
Иондаушы бөлшектер индикаторының жұмыс істеу принципі. Лабораториялық индикатордың құрылымы Гейгер санауышы негізінде жасалған . Санауышқа түсірілген кернеу шамасына байланысты индикатордың
жұмыс істеу принципін үш түрлі аймаққа бөлуге болады.
Төменгі кернеулер аймағы. 200-300 В ретті төменгі кернеулерде есептегіш
түтік иондаушы камера ретінде жұмыс істейді. Иондаушы бөлшектің әсерінен
Газ разрядты санауыштар көмегімен ғарыштық сәуле интенсивтілігін анықтау.
Қазіргі кезде иондаушы бөлшектердің бақылау және тіркеу үшін өте нәзік
тәсілдер мен құралдар қолданылады. Иондаушы сәулелер деп электрон, протон,
нейтрон, альфа-бөлшек, мезон, фотон және т.б. сол сияқты қарапайым
бөлшектер ағынын айтамыз. Бөлшектердің заттың атомындағы электрон немесе
ядромен өзара әсерлесу кулондық , электромагниттік , ядролық күштер арқылы
жүзеге асады . Бұл әсерлесулер нәтижесінде болатын серпімді және серпімсіз
соқтығысулар нәтижесінде өте көп құбылыстар туындайды. Сол құбылыстарды
иондаушы бөлшектерді тіркеу үшін пайдалануға болады . Ортада жұтылған
энергияның әсерінен туындайтын құбылыстар заттың агрегаттық күйіне
байланысты болады. Мысалы, газдарға түскен иондаушы бөлшектердің әсерінен
еркін электрондар мен иондар туындайды . Сыртқы электр өрісінің әсерінен
олар тізбекте бағытталған қозғалыста болып , қысқа мерзімді электр тогын
яғни импульсын тудырады. Осы импульстарды тіркеу арқылы иондаушы
бөлшектерді бақылауға болады.
Зерттеу обьектісі екінші реттік ғарыштық сәулелер. Индикатордан шыққан
бәсең импульстар алдымен төмен жиіліктегі күшейткішке келіп түседі, сонда
күшейтіліп, қайта есептегіш құрылғыға беріледі. Күшейткіштің шығысына
қосылған жартылай өткізгіш диод ток импультарын С конденсаторға қарай
өткізеді де, күшейткіштің шығыс трансформаторының обмоткасы арқылы
конденсатордың разрядталуына мүмкіндік бермейді, өйткені кері бағытта ток
өткізбейді. Келіп түскен ток импульстарының әсерінен С конденсатор ондағы
кернеу неон лампының жағылу потенциалымен теңелгенге дейін бірте-бірте
зарядталады. Конденсатор неон лампы сөнетін кернеуге дейін неон лампы мен
динамик арқылы разрядталады.
Жұмыстың мақсаты иондаушы бөлшектердің әсерінен туындайтын газдағы
разрядтарды тіркеу арқылы ғарыштық сәулелердің құрамын және
интенсивтіліктерін анықтау.
Иондаушы бөлшектер индикаторының жұмыс істеу принципі. Лабораториялық
индикатордың құрылымы Гейгер санауышы негізінде жасалған . Санауышқа
түсірілген кернеу шамасына байланысты индикатордың
жұмыс істеу принципін үш түрлі аймаққа бөлуге болады.
Төменгі кернеулер аймағы. 200-300 В ретті төменгі кернеулерде есептегіш
түтік иондаушы камера ретінде жұмыс істейді. Иондаушы бөлшектің әсерінен
түтікте пайда болатын алғашқы иондар электродтарға қарай соққымен иондау
үшін жеткілікті болмайтындай жылдамдықтармен қозғалады да токтың
тіркелмейтін өте әлсіз импульстарын жасайды.
Пропорционал аймақ. Индикатордағы кернеуді өте жайлап, дыбыс
зорайтқыш әлсіз тырсыл шығара бастағанға дейін арттырады. Бұл жағдайда
түтік ішінде жіптің айналасындағы электр өрісінің кернеулігі соққы арқылы
иондауға жеткілікті болады, осының нәтижесінде түтіктегі разряд көшкін
іспеттес болады. Иондар саны күрт артады да күшейткен соң, ток импульстарын
дыбыс зорайтқыш қаттылығына әртүрлі әлсіз және сирек тырсыл түрінде тіркеп
отырады. Осы кернеуде импульстың шамасы алғашқы иондау кезінде пайда
болатын иондар санына пропорционал болады және бірдей емес ионизация
өндіретін бөлшектерді айыру оңай емес.
Гейгер аймағы. Кернеуді әрі қарай арттырғанда импульстардың жиілігі мен
қаттылығы едәуір артады және импульс шамасы мен алғашқы иондау арасындағы
пропорционалдық бұзылады: барлық импульстар бірдей болып шығады.
Иондаушы бөлшектер индикаторының құрылысы мен қызметі.
Қондырғы 1-сурет бойынша құрастырылады. Төмен жиілікті күшейткіштің
кірісіне демонстрациялық панелге бекітілген есептегіш универсал
түзейткіштен қоректендіреді және де индикаторға 0-ден 450 В-қа дейінгі
аралықта реттелетін тұрақты кернеу ( қысқыштарын тізбектеп қосып, оларда
350 В-қа тең тұрақты кернеумен реттелетін 0 100 В кернеу түсірілмейтін
болсын), ал күшейткішке тұрақты 250 В кернеу мен айнымалысы 6,3 В кернеу
беріледі.
Есептегіш түтік екі электроды бар цилиндр формалы немесе металл баллоннан
( 2-сурет) тұрады. Катод қызметін не металл баллон, не шыны баллонның ішкі
бетіне жағылған өткізгіш қабат атқарады. Анод қызметін баллон осін бойлай
керілген жіңішке металл сым атқарады. Төмен қысымдағы баллонның ішкі арнайы
газ қоспаларымен толтырылған (аргон және спирт буымен) Есептегіш
түтіктің электродтарындағы кернеуді әртектес күшті өрісте жіптің маңында
электрондардың соқтығысуынан газ иондалатындай шамада таңдап алады.
Түтікке ионданушы бөлшек келіп түскенде газдың алғашқы иондалуы болады.
Соққы әсерінен әрі қарай иондалу нәтижесінде түтіктегі ток кенет артады..
1-сурет. Иондаушы бөлшектердің индикаторынын. іс-әрекетін арналған
кондырғы және оның схемасы.
2-сурет. Гейгер-Мюллердің есептегіш түтігі (жалпы түрі мен
жармасы):
1 — металл қылсым; 2— шыны тутіктің ішіне жалатылған металл қабат; 3 және
4— изоляцияланған қылсым ұштары; 5— контактілер; 6— өткізгіш.
Бұл ток жоғарғы резистор арқылы өтіп, резисторда кернеудің едәуір
импульстарын тудырады, бұлар болса таратқын конденсатор арқылы төмен
жиілікті күшейткіштің кірісіне беріледі. Онда күшейтіледі де, олар дыбыс
зорайтқыш арқылы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қазіргі кезде иондаушы бөлшектердің бақылау және тіркеу үшін өте нәзік
тәсілдер мен құралдар қолданылады. Иондаушы сәулелер деп электрон, протон,
нейтрон, альфа-бөлшек, мезон, фотон және т.б. сол сияқты қарапайым
бөлшектер ағынын айтамыз. Бөлшектердің заттың атомындағы электрон немесе
ядромен өзара әсерлесу кулондық , электромагниттік , ядролық күштер арқылы
жүзеге асады . Бұл әсерлесулер нәтижесінде болатын серпімді және серпімсіз
соқтығысулар нәтижесінде өте көп құбылыстар туындайды. Сол құбылыстарды
иондаушы бөлшектерді тіркеу үшін пайдалануға болады . Ортада жұтылған
энергияның әсерінен туындайтын құбылыстар заттың агрегаттық күйіне
байланысты болады. Мысалы, газдарға түскен иондаушы бөлшектердің әсерінен
еркін электрондар мен иондар туындайды . Сыртқы электр өрісінің әсерінен
олар тізбекте бағытталған қозғалыста болып , қысқа мерзімді электр тогын
яғни импульсын тудырады. Осы импульстарды тіркеу арқылы иондаушы
бөлшектерді бақылауға болады.
Зерттеу обьектісі екінші реттік ғарыштық сәулелер. Индикатордан шыққан
бәсең импульстар алдымен төмен жиіліктегі күшейткішке келіп түседі, сонда
күшейтіліп, қайта есептегіш құрылғыға беріледі. Күшейткіштің шығысына
қосылған жартылай өткізгіш диод ток импультарын С конденсаторға қарай
өткізеді де, күшейткіштің шығыс трансформаторының обмоткасы арқылы
конденсатордың разрядталуына мүмкіндік бермейді, өйткені кері бағытта ток
өткізбейді. Келіп түскен ток импульстарының әсерінен С конденсатор ондағы
кернеу неон лампының жағылу потенциалымен теңелгенге дейін бірте-бірте
зарядталады. Конденсатор неон лампы сөнетін кернеуге дейін неон лампы мен
динамик арқылы разрядталады.
Жұмыстың мақсаты иондаушы бөлшектердің әсерінен туындайтын газдағы
разрядтарды тіркеу арқылы ғарыштық сәулелердің құрамын және
интенсивтіліктерін анықтау.
Иондаушы бөлшектер индикаторының жұмыс істеу принципі. Лабораториялық
индикатордың құрылымы Гейгер санауышы негізінде жасалған . Санауышқа
түсірілген кернеу шамасына байланысты индикатордың
жұмыс істеу принципін үш түрлі аймаққа бөлуге болады.
Төменгі кернеулер аймағы. 200-300 В ретті төменгі кернеулерде есептегіш
түтік иондаушы камера ретінде жұмыс істейді. Иондаушы бөлшектің әсерінен
түтікте пайда болатын алғашқы иондар электродтарға қарай соққымен иондау
үшін жеткілікті болмайтындай жылдамдықтармен қозғалады да токтың
тіркелмейтін өте әлсіз импульстарын жасайды.
Пропорционал аймақ. Индикатордағы кернеуді өте жайлап, дыбыс
зорайтқыш әлсіз тырсыл шығара бастағанға дейін арттырады. Бұл жағдайда
түтік ішінде жіптің айналасындағы электр өрісінің кернеулігі соққы арқылы
иондауға жеткілікті болады, осының нәтижесінде түтіктегі разряд көшкін
іспеттес болады. Иондар саны күрт артады да күшейткен соң, ток импульстарын
дыбыс зорайтқыш қаттылығына әртүрлі әлсіз және сирек тырсыл түрінде тіркеп
отырады. Осы кернеуде импульстың шамасы алғашқы иондау кезінде пайда
болатын иондар санына пропорционал болады және бірдей емес ионизация
өндіретін бөлшектерді айыру оңай емес.
Гейгер аймағы. Кернеуді әрі қарай арттырғанда импульстардың жиілігі мен
қаттылығы едәуір артады және импульс шамасы мен алғашқы иондау арасындағы
пропорционалдық бұзылады: барлық импульстар бірдей болып шығады.
Иондаушы бөлшектер индикаторының құрылысы мен қызметі.
Қондырғы 1-сурет бойынша құрастырылады. Төмен жиілікті күшейткіштің
кірісіне демонстрациялық панелге бекітілген есептегіш универсал
түзейткіштен қоректендіреді және де индикаторға 0-ден 450 В-қа дейінгі
аралықта реттелетін тұрақты кернеу ( қысқыштарын тізбектеп қосып, оларда
350 В-қа тең тұрақты кернеумен реттелетін 0 100 В кернеу түсірілмейтін
болсын), ал күшейткішке тұрақты 250 В кернеу мен айнымалысы 6,3 В кернеу
беріледі.
Есептегіш түтік екі электроды бар цилиндр формалы немесе металл баллоннан
( 2-сурет) тұрады. Катод қызметін не металл баллон, не шыны баллонның ішкі
бетіне жағылған өткізгіш қабат атқарады. Анод қызметін баллон осін бойлай
керілген жіңішке металл сым атқарады. Төмен қысымдағы баллонның ішкі арнайы
газ қоспаларымен толтырылған (аргон және спирт буымен) Есептегіш
түтіктің электродтарындағы кернеуді әртектес күшті өрісте жіптің маңында
электрондардың соқтығысуынан газ иондалатындай шамада таңдап алады.
Түтікке ионданушы бөлшек келіп түскенде газдың алғашқы иондалуы болады.
Соққы әсерінен әрі қарай иондалу нәтижесінде түтіктегі ток кенет артады..
1-сурет. Иондаушы бөлшектердің индикаторынын. іс-әрекетін арналған
кондырғы және оның схемасы.
2-сурет. Гейгер-Мюллердің есептегіш түтігі (жалпы түрі мен
жармасы):
1 — металл қылсым; 2— шыны тутіктің ішіне жалатылған металл қабат; 3 және
4— изоляцияланған қылсым ұштары; 5— контактілер; 6— өткізгіш.
Бұл ток жоғарғы резистор арқылы өтіп, резисторда кернеудің едәуір
импульстарын тудырады, бұлар болса таратқын конденсатор арқылы төмен
жиілікті күшейткіштің кірісіне беріледі. Онда күшейтіледі де, олар дыбыс
зорайтқыш арқылы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz