Коммерциялық банктер туралы

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 50 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Соңғы жылдары Қазақстанның банкі жүйесі - ТМД елдерінің ішінде ең динамикалық түрде дамып келе жатқан жүйелердің бірі. Еліміздің екінші деңгейлі банктері сенімділік және тұрақтылық дәрежесін арттыру үшін барлық шараларды қолданып, арнайы стратегияларды жүзеге асыруда.

Әйгілі экономист К. Маркстің айтуынша: « Банктер біреуге несие беріп қана қоятын ерекше ұйым емес, басқадай ақша қаражаттарын тартатын және солардың сақталуына жауап беретін ұйым».

Банктің пассивті операциялары негізінде банктің ресурстары жинақталады. Сондықтан да пассивтік операциялардың коммерциялық банктер қызметіндегі ролі жоғары. Қаржы және несие сөздігінде: «Пассивті операциялар - бұл несиелік және активтік операцияларды жүзеге асыруға арналған банктің өз ресурсын құру операциясы», - делінеді.

Пассивтік операциялардың 80-90 пайызын тартылған қаражаттар құраса, оның 60-70 пайызын депозиттер құрайды. Сондықтан банктердің депозиттерін дұрыс орналастыру, оларды тарту әрбір банктің көздеген мақсаттарының бірі болып табылады.

Қазіргі банктік тәжірбиеде салымдардың және депозит шоттарының әр түрі кездеседі. Бұл банктердің жоғары бәсекелестік нарықта банк қызметтеріне деген клиенттер топтарының сұранысын қанағаттандыруға және олардың қаражаттары мен уақытша бос қаражаттарын банктік шоттарға тартуға ұмтылуына жағдай жасайды.

Қазіргі кезде банктің пассивті операцияларын тиімді басқару, яғни банк ресурстарын қалыптастырудағы негізгі проблемалар, капиталдың халықаралық стандарттарына сәйкес банк капиталының негізгі көздерінің классификациясын жасау, банк пайдасын бөлудің эффективті тәсілдерін қолдану, жаңа клиентураны тарту үшін депозиттердің жаңа түрлерін ұсыну, депозиттік операциялар есебін дұрыс ұйымдастыру банк ісіндегі өзекті мәселелердің бірі болып табылады.

Осы дипломдық жұмысты жазудағы басты мақсат - тақырыпты ашу, яғни банктердің пассивтік операцияларын жан-жақты қарастыру, зерттеу, оның проблемалары мен даму перспективаларын анықтау. Ал міндеті- көздеген мақсатқа жету үшін ғылыми әдебиеттерді, басылымдарды пайдалана отырып, пассивтік операцияларға толық сипттама беріп, олардың қазіргі кезде еліміздегі даму жағдайын талдау.

Дипломдық жұмыс үш бөлімнен тұрады: бірінші бөлімде, пассивтік операцияларға жалпы сипаттама берілген, олардың маңызы, банктердегі рөлі қарастырылған; екінші бөлімде, яғни практикалық бөлімде пассивтік операциялардың банк мысалында талдауы, қазіргі даму жағдайлары қарастырылған; үшінші бөлімде, пассивті операцияларды жетілдіру жолдары, проблемалары және даму перспективалары қарастырылған.

Жоспар

1. Коммерциялық банктердің даму тарихы, олардың қажеттілігі, мәні, мазмұны, құрылымы, қызметтері

1. 1 Коммерциялық банктердің даму тарихы, олардың қажеттілігі

1. 2 Коммерциялық банктердің мәні, мазмұны, құрылымы, қызметтері және атқаратын операциялары

1. 3 Қ. Р. коммерциялық банктерінің қазіргі даму жағдайлары

2. Коммерциялық банктердің экономикалық қызметіне талдау (БанкЦентрКредит мысалында)

2. 1 БанкЦентрКредиттің пассивтік операцияларына экономикалық талдау

2. 2 БанкЦентрКредиттің депозиттік операциялары

3. Пассивті операциялардың қазіргі жағдайы және даму перспективалары

3. 1 Қазақстан Республикасының депозит нарығы және ондағы салымдарды сақтандырудың мәселелері

3. 2 Қ. Р. банктерінің пассивті операцияларын жетілдіру жолдары мен басқару критерийлері

1. Коммерцялық банктердің даму тарихы, олардың қажеттілігі

Кеңес үкіметі кезінде Қазақстанның өзінің банктік жүйесі болған жоқ, себебі республика аумағында КСРО-ның орталықтандырылған несие жүйесінің филиалдары мен бөлімдері қызмет етті. Осыған байланысты банктік жүйенің тарихы КСРО мен революцияға дейінгі Ресей тарихымен тығыз байланысып келді. Патшалық Ресейдің банктік жүйесіне : Мемлекеттік банк, акционерлік банктер, қалалық банктер, ипотекалық несие банктері мен басқа да несиелік банктер кірді.

Ресейдің мемлекеттік банкі (өз қызметін 1860 жылы бастады) барлық несие жүйесінің Орталық банкі болып табылады. Ол айналымға қағаз ақша шығарудың монополиялық құқығына ие болды.

1917 жылы Қазан революциясынан кейін банк ісін ұйымдастыруда мемлекеттік монополия қағидасы іске асырылды. Елде Мемлекеттік банк құрылды. Банктік жүйенің бір құрамдас бөлігі мемлекеттік еңбек жинақ кассалары болды.

КСРО-да банктік реформа 1987-1988 жж. жүргізілді. Нәтижесінде, КСРО Мембанкі мен КСРО Құрылыс банкін (Стройбанк) құру негізінде: Өнеркәсіп құрылыс банкі (Промстройбанк) , Агроөнеркәсіп банкі және Тұрғын үй-әлеуметтік (Жилсоцбанк) ; КСРО Мембанкінің құрамына кіретін жинақ кассалары жүйесінің негізінде: Жинақ банкі, ал Сыртқы сауда (Внешторгбанк) негізінде: Сыртқы экономбанк (Внешэкономбанк) құрылды. КСРО Мембанкі кәсіпорындар мен ұйымдарға кассалық және несиелік-есеп айырысу қызмет көрсетуін тоқтатты. Ол елдің Орталық банкі деп жарияланды.

КСРО Мембанкінен бөлінген коммерциялық банктер негізінен мамандандырылғандар ретінде қызмет етті, әр банк белгілі бір салада (өнеркәсіп, құрылыс, ауыл шаруашылық, сыртқы сауда) монополияға ие болды. Олар өз кәсіпорындарын қаржыландырып, неселендіріп отырды, көбіне осы кәсіпорындардың өміршеңділігін, пайдалылығын, негізделгенін ескермей төмен пайыздармен қаржыландырды. Осы банктердің активтерінде залалды мемлекеттік кәсіпорындардың уақыты өткен саласыз қарыздардың мөлшері басымырақ болды.

Өз тәуелсіздігін алғаннан кейін 1990 жылдың желтоқсанында Қазақстан бірден нарықтық экономика талаптарына жауап беретін меншікті банктік жүйесін құруға кірісті. 1991 жылдың қаңтарында, елдегі банктік реформаның бастамасы болып табылатын, «Қазақ КСР-дағы банктер және банктік қызмет туралы » Заң қабылданды. Республикалық мемлекеттік банк облыстық басқармалары мен бөлімшелері бар ҚР Ұлттық банкіне айналды. Республикалық Өнеркәсіп құрылыс банкі акционерлік-коммерциялық Тұран банкіне, Агроөнеркәсіпбанк - Қазақстан Республикасы акционерлік- коммерциялық Агробанкіне, Республикалық Жинақ банкі - ҚР акционерлік -коммерциялық Жинақ банкіне ауысты. 1993 жылы бұл банктер акционерлік банктер болып қайта өзгерді, ал Жинақ банкі ҚР Халықтық банк деген атқа ие болды.

1989 жылдың басынан бастап, алғашқы коммерциялық, аралас, кооперативтік, жеке банктер пайда бола бастады. Осы жылы Интеринвестбанк КРАМДС банк сияқты және тағы басқа коммерциялық банктер құрылды.

1995 жылы 15 ақпан айында Қазақстан Республикасы Президентінің қаулысымен бекітілген, 1995 жылға арналған Қазақстандағы банктік жүйені реформалаудың бірінші бағдарламасы жасалынды.

Банктердің қайта қаржыландыру механизмдерінде маңызды өзгерістер болды. 1995 жылдың қаңтар айынан бастап директивті несиелерді беру тоқтатылды. Орталықтандырылған көздер, есебінен берілетін несиелердің көлемі және мерзімі қысқырды. Экономиканы несиелеу қызметі негізінен Ұлттық банктен екінші деңгейлі банктерге көшті және олар өз кезегінде экономиканы несиелеуді шаруашылық жүргізуші субъектілердің бос қаражаттарын, халықтың жинақ ақшаларын тарту және сыртқы қарыздарды өздері тарту есебінен қамтамасыз етуге бейімделеді.

1995 жылы Ұлттық банк мемлекеттік бағалы қағаздар нарығының дамуын қамтамасыз етті, ашық нарықтағы операциялар басталды. Бұл жерде бірінші және екінші нарықтардың қызмет етуі қамтамасыз етілді.

1995 жылы алтын валюталық резервтерді басқару бойынша көптеген жұмыстар жүзеге асырылды. 1995 жылдың сәуірінде Ұлттық банктің алтын валюта резервтерін басқару тұжырымдамасын бекітті.

1995 жылы екінші деңгейдегі банктер жүйесінде өзгерістер болды. Банктерді тарату немесе біріктіру процесі жалғасты. Бұған ұлттық банк тарапынан екінші деңгейдегі банктердің өтімділігі мен олардың капиталдануына қоятын талаптардың күшеюі әсер етті. Нәтижесінде, бір жыл ішінде банктердің саны 191-ден 130-ға қысқарды. Сондай-ақ, олардың құрылымы да өзгерді. Мемлекетаралық банк құрылды, оның саны (4-тен 6-ға дейін ), шетелдік және бірлескен банктердің саны (6-дан 7-ге дейін ) өсті.

Айрықша өзгерістер банктің жарғылық қорын қалыптастыруда орын алды. Егер жыл басында 60 % банктерде жарғылық қор 5 млн. теңгеге дейін болса, 1996 жылы олардың саны 35% кем болды. 80 млн. теңге және одан да көп жарғылық қорлары бар банктердің үлесі 11%-дан 30%-ға дейін өсті.

Екінші деңгейлі банктердің қаражаттарын тиімді пайдалану әрі олардың өтімділігін арттыру үшін ҚР Ұлттық банктің жанынан Алматы клирингтік палатасы және Ұлттық банктің Павлодар, Көкшетау, Шығыс Қазақстан облыстық басқармаларында да клирингтік палаталар құрылды.

Екінші деңгейдегі банктер, Қазақстан Ұлттық банк жүйелері өздерінің дамуы барысында мынадай қызметтер атқарады:

Ақша-несиелік реттеуді тереңдету. Ол үшін банк беретін қайта қаржыландыру несиелерінің көлемін реттеу, қайта қаржыландыру несиелерінің көлемін реттеу, қайта қаржыландыру мөлшерлемесін анықтау, міндетті резервтік нормаларды бекіту, валюталық нарықтағы интервенцияларды, сонымен қатар, Ұлттық банктің мемлекеттік бағалы қағаздармен де, бағалы қағаздармен де операциялар жүргізу сияқты классикалық ақша-несиелік құралдарын неғұрлым тиімді пайдалану.
Валюталық реттеуді жүзеге асыру және алтын валюта резервтерін басқару. Шетел тәжірибесін ескере отырып, оның ішінде негізгі ұлттық валюталық нарықтағы сұраныс пен ұсыныстың арақатынасын көрсететін теңгенің валюталық бағамына және экономикалық бәсекелестік қабілеттілігіне, баға деңгейінің өзгеруімен басқа да факторларға қатысты саясатты Ұлттық банк одан әрі жүргізуге дайын.
Банк қызметін реттеу қағидалары мен банктік қадағалау жүйесін түбегейлі жақсарту. Ұлттық банктің Қазақстандық банктерге қоятын талаптары банктік қадағалаудың халықаралық стандарттарды қолдану банктердің капиталдандыруына және банктердің тәуекелдерге бейімделуіне нақты баға береді, ал бұл өз кезегінде банктердің акционерлері мен жетекшілік және екінші деңгейдегі банктермен қарым- қатынастағы Ұлттық банктің жетекшілігінің әлдеқайда негізделген шешімдер қабылдауына мүмкіндік беріледі.
Банк жүйесінің бүхгалтерлік есебі мен статистикасын реформалауды аяқтау. 1995 жылдың орта мерзім кезеңінде басталған Қазақстан Респупликасының банктері мен басқа да несиелік мекемелердегі бухгалтерлік есеп пен есеп беру жөніндегі біртұтас әдістемелік саясатты қамтамасыз ететін банктік жүйедегі бухгалтерлік есептің реформалануы аяқталды.
Ұлттық банктің облыстық (аумақтық) басқармаларының мақсаттары. Орта мерзімдік кезеңде банктің облыстық (аумақтық) басқармаларына айрықша мән беріледі. Іс жүзінде барлық жүргізілетін өзгерістер Ұлттық банктің облыстық басқармалары арқылы жүзеге асырылады.
Екінші деңгейдегі банктер жүйесінің одан әрі дамуы мен өзгерістері. 1998 жылдың соңында Қазақстанның банктік жүйесінің деңгейі - ломбардтар, несиелік бірлестіктер, трасталық, лизингтік, факторингтік фирмалар, клирингтік палаталар тағы басқа түрлерінде көрініс табатын банктік емес қаржылық мекемелердің жүйесімен толықтырылады және екінші деңгейдегі банктерден тұратын болады.

Екінші деңгейдегі банктер капиталдандырудың қажетті деңгейіне жетуі тиіс және корпаративті бағалы қағаздарға күрделі қаржы жұмсау тек олар бойынша дилерлік операциялардан, басқа банк қызметінің барлық түрлері жүзеге асырылатын болады.

Коммерциялық банктер жүйесімен қатар, өздерінің белгіленген өзіндік қызметтері бар бірқатар мемлекеттік банктер пайда болады және олардың қызметін реттейтін арнайы нормативті база құрылады.

Қазіргі кезде мемлекеттік мамандандырылған банктерге: Экспортты-импорттық банк, Тұрғын-үй құрылыс банкі және Сауықтыру банкі жатады.

Ондай банктер қатарында Халықтық жинақ банкі де бар, әзірше ол халыққа қызмет көрсетуге мамандандырылып, мемлекеттің бақылауында болады. 1998 жылдан бері, оның салымшыларымен акционерлеу басталды.

1998 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі «Екінші деңгейдегі банктердің халықаралық стандарттарға көшуі туралы » ережесін қабылдады. Осыған сәйкес екінші деңгейдегі банктердің отызы бірінші топқа кірді. Әрі олар 1998 жылдың соңына дейін халықаралық стандарттарға өтуі тиіс, ал қалған отыз банк екінші топқа кіреді, оларға 2000 жылға дейін халықаралық стандарттарға өту жүктеледі. Қалған 17 банктер несиелік серіктестіктерге, не олар ірі банктермен қосылуына болады.

Несиелік жүйенің төменгі буыны халық шаруашылығына тікелей қызмет көрсететін және коммерциялық негізінде кең көлемді қаржылық қызмет жасайтын дербес банктік мекемелер торабынан тұрады. Бұлар коммерциялық, кооперативтік және жеке банктер, банктік заңдылықтарда коммерциялық банктер деген жалпы атпен біріктіріледі.

« Коммерциялық банк » термині банк ісінің ертеректегі даму кезеңінде, банктердің сауда, тауар айырбасы операциялары мен төлемдеріне қызмет көрсетуі барысында пайда болды. Негізгі клиенттері саудугерлер болған. Бірақ өнеркәсіптің және басқа салалардың дамуымен банктер экономиканың өзге де сфераларына қызмет көрсете бастағандықтан да банктің « коммерциялық » деген атауы бастапқы мағынасын біртіндеп жоғалтты. Ол банктің « іскер » деген сипатын білдіреді, оның шаруашылық агенттердің барлық жұмыс түрлеріне қызмет көрсетуі олардың қызметтерінің саласына байланыссыз болады. Коммерциялық банктер - нарық экономикасында қаржылық операциялар мен қызмет көрсететін несиелік мекемелердің тобын білдіреді.

Бүгінгі коммерциялық банктер өз клиенттеріне 200-ге жуық әр алуан өнімдер мен қызмет көрсетуге әзір. Мұндай кең көлемді операциялар коммерциялық банктерге өз клиенттерін сақтай отырып, қолайсыз жағдайда өзіне пайдалы жұмыс жасауға септігін тигізеді.

Депозиттік-қарыздық операцияларды жүзеге асыра отырып, коммерциялық банктер қаржы делдалы ролін орындайды. Банктің бұл қызметі екі жаққа да пайда әкеледі. Салымшылар үшін өздерінің депозиттері айналыс құралы қызметі мен өтімді активтер қызметін атқара отырып, кей жағдайда оның үстіне пайыз әкеледі. Қарыз алушылар кейде көптеген ұсақ қарызды пайдаланады. Бұл кейде көптеген ұсақ қарапайым клиенттердің банкке аз ғана соманы қысқа мерзімге салғаның өзінде де мүмкін болады. Мұндай кезде коммерциялық банктер ретінде іскерлік операциялар жүргізіп, уақытша бос ақша қаражатын тарту мүмкін емес.

Коммерциялық банктер өз клиенттерінің ақшаларын сақтауға қолайлы әр түрлі депозиттерді ұсынады, бұл бір жағынан ақшаның сақталуын қамтамасыз етсе, екінші жағынан өтімділікке деген клиенттің қажеттілігін қанағаттандырады. Көптеген клиенттер үшін облигацияға немесе акцияға жұмсағанға қарағанда, мұндай ақшаны сақтау формасы тиімді болып табылады.

Банктік несие - ең қолайлы және көптеген жағдайда орны ауыстырылмайтын қаржылық қызметтердің формасы ретінде, ол нақты қарыз алушының қажеттілігін ескереді және олардың қарыз алу жағдайына көндігуіне мүмкіндік береді.

Қазіргі коммерциялық банктер туралы сөз қозғағанда, несиелік жүйенің басқа да буындары сияқты олардың үнемі дамып отырғандығын айта кету керек. Яғни операциялар формасы, бәсеке әдістері, бақылау және басқару жүйелері өзгеруде.

Коммерциялық банктердің мынадай бастапқы қызметтері бар: депозиттер қабылдау, ақшалай төлемдерді және есеп айырысуларды жүзеге асыру, несие беру.

Коммерциялық банктердің басқа қаржы институттарынан айырмашылығы және ерекше бір қабілеті ол ақшаны жасауы мен жоюында болып табылады. Бұл жерде ақша деп, тек қолма-қол ақшалар ғана емес, сондай-ақ талап етуге дейінгі салымдар түсіндіріледі. Банктердің ақша жасау мүмкіндігі экономика үшін өте маңызды. Ол тиімді несие жүйесін іске асыра отырып, экономиканың өсуіне қажетті жағдай туғызады.

Коммерциялық банктер өздерінің депозиттік және несиелік операцияларының көмегімен олар уақытша бос ақша қаражаттарын жинақтайды және несие түрінде оларды бере отырып, халық шаруашылығының қажеттілігін қанақаттандырады, яғни жаңа төлем құралдарын жасайды.

Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктер өз қызметінде 1995 жылы 30 наурызда қабылданған « ҚР Ұлттық банкі » және 1995 жылдың 31 тамызында қабылданған «ҚР-дағы банктер және банктік қызмет туралы » ҚР заңдарын басшылыққа алады .

Коммерциялық банктер банктік жүйенің екінші деңгейін білдіреді. Олар банктік ресурстарды шоғырландыра отырып, заңды және жеке тұлғалармен кең көлемде банктік операциялар мен қаржылық қызметтерді жүзеге асырады.

Қазіргі коммерциялық банктер жүйесі 1990 жылдың аяғынан бастап қалыптасты, яғни қазақстандық банктік жүйенің небары 13 жылдық тарихы бар. Коммерциялық банктердің соңғы сегіз жылдық сандық құрамы 1-кестеде көрсетілген:

ҚР-дағы коммерциялық банктердің сандық құрамы

Банк түрлері

01. 1996

01. 1997

01. 1998

01. 1999

01. 2000

01. 2001

01. 20002

01. 2003

Банк түрлері: Екінші деңгейдегі банктер

01. 1996: 130

01. 1997: 101

01. 1998: 82

01. 1999: 71

01. 2000: 55

01. 2001: 47

01. 20002: 44

01. 2003: 38

Банк түрлері: оның ішінде:

01. 1996:

01. 1997:

01. 1998:

01. 1999:

01. 2000:

01. 2001:

01. 20002:

01. 2003:

Банк түрлері: Мемлекеттік

01. 1996: 4

01. 1997: 4

01. 1998: 6

01. 1999: 1

01. 2000: 1

01. 2001: 1

01. 20002: 2

01. 2003: 2

Банк түрлері: Мемлекетаралық

01. 1996: 1

01. 1997: 1

01. 1998: 1

01. 1999: 1

01. 2000: 1

01. 2001: 1

01. 20002: 1

01. 2003: -

Банк түрлері: Шетел капиталының қатысуымен

01. 1996: 8

01. 1997: 9

01. 1998: 22

01. 1999: 23

01. 2000: 22

01. 2001: 16

01. 20002: 16

01. 2003: 17

Банк түрлері: Еншілес банктер

01. 1996: 5

01. 1997: 5

01. 1998: 7

01. 1999: 11

01. 2000: 12

01. 2001: 12

01. 20002: 11

01. 2003: 11

*Сандық мәліметтер ҚР Ұлттық банкінің №1 2000-2003 жж. статистикалық бюллетенінен алынған

90-шы жылдың басында банктердің саны 200-ден асты, әрине бұл олардың экстенсивті жағынан дамуын сипаттаса, сол жылдың орта кезеңінен бастап, күні бүгінге дейін банктеріміздің саны біртендеп азаюда, ал бұл құбылысты олардың қарқынды өсуімен байланысты болады.

1. 2 Коммерциялық банктердің мәні, мазмұны, құрылымы, қызметтері және атқаратын операциялары

Банктер қызметінің оларды басқа органдардан ажырататын функцияларды орындаудан көрініс табады.

Банк қызметін - банктің клиент мүддесі үшін белгілі бір іс-әрекеттерді орындауын сипаттауға болады. Кез келген банк өнімінің негізінде қандай да бір қажеттіліктерді қанағаттандыру қажеттілігі жатады.

Қазіргі кезде негізгі дәстүрлі қызметтерге бұрынғыша салымдар тарту мен қарыздар беру жатады. Банктер өз пайдаларының көп бөлігін осы операциялар бойынша пайыздық айырмадан алады. Бірақ осы екі қызмет төңірінде банктік өнімдердің көптеген нысандары жасалынып шығуы мүмкін.

Қазіргі кезде әмбебап банктер банк қызметтерінің және қаржылық қызметтерінің барлық аспектілерін түгелдей қамтитын өнімдердің кең қатарын ұсынады. Осы кезде басқа банктер бәсекелестік артықшылықтарды жаулап алу және оны мықты түрде сақтандырып қалу мақсатымен мықты түрде сақтандырып қалу мақсатымен қатаң түрде белгілі бір қызметтер түрлерін көрсетуге мамандануға тырысады.

Коммерциялық банктердің желісі ақша нарығының қалыптасуына ықпал етеді, ал заңды және жеке тұлғалардың мемлекетте уақытша бос ақша қаражаттарының болуы және оны экономика мен халықтың қысқа мерзімдік қажеттіліктерін қанағаттандыруға пайдалану ақша нарығының экономикалық негізі болып табылады.

Коммерциялық банктер негізінен өз клиенттерінің шаруашылық қызметтеріне қызмет көрсетумен байланысты несиелік есеп айырысу және қаржылық операциялардың барлық түрлерімен айналысады.

« Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызметтер туралы » Заңға сәйкес банктер мынадай операцияларды орындай алады:

1. Ақылы негізде депозиттерді тарату;

2. Клиенттер мен банк-корреспонденттерінің шоттарын жүргізу және оларға кассалық қызмет көрсету;

3. Қайтарамдылық, мерзімдік және төлемдік шарттарымен заңды және жеке тұлғаларға қысқа мерзімдік несиелер беру;

4. Инвестицияланатын қаражаттар иелерінің немесе иемденушілерінің тапсырмалары бойынша капиталдық жұмсалымдарды қаржыландыру;

5. Заңда көрсетілген тәртіппен өз бағалы қағаздарын шығару ( чектерді, вексельдерді, аккредетивтерді, депозиттік сертификаттарды, акцияларды және басқа да қаржылық міндеттемелерді ) ;

6. Төлем құжаттарын сатып алу, сату және сақтандыру, олармен басқа да операцияларды жүргізу;

7. Ақшалай нысанда орындауды қарастыратын үшінші тұлғалар үшін кепілдеме және өзге де міндеттемелерді беру;

8. Тауар тасымалын талап ету құқығын, сатып алу және қызмет көрсету, осындай талаптардың орындалуын және бұл талаптардың инкассациялық (факторинг) тәуекелін өз мойнына алу;

9. Банктік операциялар бойынша брокерлік қызметтерді көрсету, клиенттердің тәуекелі бойынша олардың агенттері ретінде әрекет ету;

10. Клиенттер үшін құжаттар мен бағалықтарды сақтандыру бойынша қызметтер (сейфтік бизнес) ;

11. Коммерцмялық мәмілелерді қаржыландыру, сондай-ақ сату құқынсыз (форфейтинг) ;

12. Клиенттердің тапсырмалары бойынша сенімдік операцияларды (қаражаттарды қарау және орналастыру, бағалы қағаздарды басқару) ;

13. Банктік қызметпен байланысты кеңес беру қызметін көрсету;

14. Лизингтік операцияларды жүзеге асыру;

Ұлттық банкінің арнайы лицензиялары бар болса, банктер басқа да банктік қызметтерді жүзеге асыра алады. Соның ішінде шетел валюталарымен операцияларды жүргізу; халықтың ақшалай салымдарын қарау; ақшаларды аударуға байланысты қызметтерді көрсету (инкассация) .

Осы операцияларды топтай отырып, олармен атқарылатын негізгі қызметтерді былай құруға болады:

1. Уақытша бос ақшалай қаражаттарды жинақтау (депозиттік операциялар) ;

2. Экономиканы және халықты несиелендіру (активтік операциялар) ;

3. Қолма-қолсыз есеп айырысуды ұйымдастыру және жүргізу;

4. Инвестициялық қызметті;

5. Клиенттерге басқа да қаржылық қызметтерді көрсету.

Коммерциялық банктердің ұйымдастырылу құрылымы банкті басқару құрылымына және оның функционалдық бөлімшелері мен әр түрлі қызметтерінің құрылымына бөлінеді.

Басқару органы пайда алу мақсатында коммерциялық банктің қызметіне тиімді жетекшілік етуді қамтамасыз етеді. Банктің құрылтай шылары басқару органына тікелей қатысады.

Акционерлік банктерді басқару құрылымы төменде көрсетілген:

Коммерциялық банктің басқару құрылымы

Акционерлердің жалпы жиналысы: Акционерлердің жалпы жиналысы

Акционерлердің жалпы жиналысы:

Несиелік

комитет

Бақылаукеңесі:

Бақылау

кеңесі

Басқарма: Басқарма

Басқарматөрағасы:

Басқарма