Ислам діні туралы ақпарат

1. Исламның жалпы сипаттамасы
2. Қазақстандағы Ислам
3. Исламның негізін салушы
4. Исламның негізгі дереккөздері
5. Тақуа халифтер
6. Негізгі ағымдар
7. Құқықтық мектептер
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Ислам – үш әлемдік діндердің ішінде ең жас дін болып саналады. Қазіргі уақытта мұсылмандар әлемнің 120 елдерінде өмір сүреді, мұсылман қауымдастығы 1,5 млрд. жуық, яғни бүкіл адамзаттың 20 %-ын құрайды.
Бұл дін Мысыр, Иордания, Тунис, Катар, Біріккен Араб эмираттары, Ирак, Иран, Кувейт, Марокко, Сауд Арабиясы және т.б. сияқты елдердің конституцисында өз көрінісін тауып, 28 мемлекетте мемлекеттік немесе ресми дін болып саналады. Мұсылмандардың шамамен ¾ 35 елдерде қоныстанған, бұл елдерде олар бүкіл халықтың 95%-дан 100%-ға дейін бөлікті құрайды, олар келесі елдер: Алжир, Ауғанстан, Бахрейн, Гамбия, Батыс Сахара, Индонезия, Иордания, Йемен, Катар, Коморы, Ливия, Мавритания, Мальдивы, Нигер, БАЭ, Оман, Сомали, Тунис, Түркия және т.б.
Ислам иудаизм мен христиандық діндер сияқты әлеуметтік-діни және тілдік ортада қалыптасқандықтан, қазіргі заманғы дінтану ғылымы оны аврааматикалық (иудеохристиандық) дәстүрге типологиялық туыстас болып қарастырады.
Оның негізгі ерекшелігі - ол дін мен құқық арасында, зайырлы және діни өмір арасында, сенім мен өмір сүру салты арасында нақты айырмашылықтардың болмауы.
Ислам сөзі араб тілінен аударғанда бағыныштылық деген сөзді, ал муслим немесе мұсылман атауы өзін Аллаға берілген, яғни мұндай бағыныштықты өмір сүру салты ретінде қабылдаған деген мағынаны білдіреді. Бұл дінге табынатын адамның өмірін шектеу әрекеті осымен түсіндіріледі.
Ислам VII ғ. Аравия түбегінде пайда болды. Бұл уақытқа қарай мұнда ежелгі таптық мемлекеттердің құлауы, транзиттік сауданың, дәстүрлі қоғамдық байланыстардың құлдырауы, көшпенділер мен отырықшы тайпалар арасында шиеленістің артуы сияқты объективті алғышарттар өрістей бастады. Осы барлық жағдай ортағасырлық араб халқының әлеуметтік және рухани ізденістерінде өз көрінісін тапты, оның нәтижесінде жаңа саяси құрылыстың – Халифаттың, жаңа этноконфессиялық қауымның – мұсылман қауымның (умма) қалыптасуына әсер етті. Исламға дейін араб халқында бір дін болмады, көп құдайларға сену болды, көпқұдайлылық уағыздалды. Бірақ біртіндеп жергілікті діндер арасында жалпыаравиялық құдайлар бөліне бастады. VII ғ. Аравияда курайшиттер тайпасы жоғарғы билікке жетеді, осыдан курашиттердің «илах» немесе «аль-илах» құдайы аз ықпалды және күшті тайпалардың құдайларын ығыстыра алды. Кейінірек, ол исламға жалғыз және нақты«Аллаха» құдайы ретінде енді.
Ислам қатаң монотеизмнің, яғни бірқұдайлылықтың діні болып табылады. Мысалы, бұл дінде Троица мәселесі – үшбірліктің, яғни Құдай-Әке, Құдай-Ұл, Құдай-Қасиетті Рух байланысы сияқты мәселесі кездеспейді. Алланың жалғыз болуы мен тұтас болуы туралы сенімнің әмбебап ұстанымы «Алладан басқа ешқандай құдай жоқ» деген формуламен айқындалады.

1. Кислюк К.В., Кучер О.Н. Дінтану: Жоғарғы оқу орындар оқулығы. – 3-баспа, қос. / Серия «Жоғарғы білім». – Ростов Н/Д: Феникс; Х.: Торсинг, 2004. – 512 б.
2. Лобазова О.Ф. Дінтану. – М.: Баспа-сауда корпорация «Дашков и К», 2005. - 384 б.
3. Құран – араб тілінен – акад. И.Ю. Крачковского, М. СП ИКПА. 1990. – 512 б.
4. Ислам. Атеист сөздігі / Авксентьев А. В., Акимушкин О. Ф., Акиниязов Г. Б. және т.б.; Пиотровский М. Б., Прозоров С. М. – М.: Политиздат, 1988. – 254 б.
5. Тэнк Анри. Әлем діндері. Иллюстрленген энциклопедия /Француз тілінен аударма Е.В. Нетесова – М.: ЖШС «Әлем Кітап Баспасы», 2007. – 384 б.
6. Дін тарихы дәрістері. Оқулық. – «Лань» баспасы, СПб, 1997 – 271б.
7. Майоров Г. Г. Оратғасырлық философияның қалыптасуы, М., 1979, 9 б.
8. Армстронг. Ислам: Қысқаша тарих. Басынан аяғына дейін. / Карен Армстронг:– М.: ЭКСМО, 2011. – 325 б.
9. Васильев Л. С. Шығыс дінінің тарихы. – М., 2000. – 115 б.
10. Дінтану: Оқулық / М. Я. Ленсу, Я. С. Яскевич, В.В. Кудрявцев и др.; М. Я. Ленсу: Жаңа білім, 2004. – 421б. – («Әлеуметтік-гуманитарлық оқулық» сериясы)