Интернет және WEB сайт туралы түсінік
1. ИНТЕРНЕТ ЖӘНЕ WEB САЙТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1.1 WEB .тің даму тарихы
1.2 WEB сайт түрлері
1.3 WEB . тегі бет туралы түсінік
1.4 Жүйелік орта
1.5 WEB. дизайн және броузерлер
2. WEB САЙТ ЖӘНЕ ДИЗАЙН
2.1 WEB.сайт және дизайн
2.2 WEB дизайнның пирамидасы
2.3 WEB.дизайн анықтамасы
2.3 Қолданушы ортасы және оның түрлері
2.5 WEB.заңдылықтары және ережелері
2.6 WEB.беттердің құрылымдарын таңдау
2.7 Сайтқа қойылатын талаптар
2.8 Сайт жоспары
2.9 Тілдік белгілеулер
3. БАҒДАРЛАМАЛУ ТІЛДЕРІ ЖӘНЕ БАҒДАРЛАМАЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
3.1 Бағдарламалау тілі
3.2 Бағдарламалау технологиясы.
3.3 ActiveX технологиясы
1.1 WEB .тің даму тарихы
1.2 WEB сайт түрлері
1.3 WEB . тегі бет туралы түсінік
1.4 Жүйелік орта
1.5 WEB. дизайн және броузерлер
2. WEB САЙТ ЖӘНЕ ДИЗАЙН
2.1 WEB.сайт және дизайн
2.2 WEB дизайнның пирамидасы
2.3 WEB.дизайн анықтамасы
2.3 Қолданушы ортасы және оның түрлері
2.5 WEB.заңдылықтары және ережелері
2.6 WEB.беттердің құрылымдарын таңдау
2.7 Сайтқа қойылатын талаптар
2.8 Сайт жоспары
2.9 Тілдік белгілеулер
3. БАҒДАРЛАМАЛУ ТІЛДЕРІ ЖӘНЕ БАҒДАРЛАМАЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
3.1 Бағдарламалау тілі
3.2 Бағдарламалау технологиясы.
3.3 ActiveX технологиясы
1. ИНТЕРНЕТ ЖӘНЕ WEB САЙТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1.1 WEB –тің даму тарихы
1.2 WEB сайт түрлері
Бұл мәселені талқыламас бұрын ал дегенде сайттардың қолданылу ерекшелігі және оның құрылымын мақсаттары бойынша жіктейік.
Сайттардан ақпарат алу үшін немесе есептерді орындау үшін жасалғандығы жайлы анықтап барып оның түрлеріне сипаттама береміз. Кей жағдайда құжатты–бағытталған және мәселелік (өрнектер) ерекшеліктеріне сәйкес айыруға болады. Құжаттық бағытталған немесе ақпараттық сайттар қолданушы үшін ақпаратты алу, бірақта интерактивтік жағынан шектеулі ғана мүмкіндігі бар болады. Қолданбалы немесе бағдарламалық бағытталған сайттар қолданушыға ақпарат алмасу немесе қандай да бір әрекеттерді жасауға мүмкіндік береді. Мысалы, банкілік счеттан ақша аудару. Ал гибериттік сайттарда барлық функция түрлері бар. Гиберидтік сайт түрі қазіргі кезде ерекше дамысын табуда.
1.1 WEB –тің даму тарихы
1.2 WEB сайт түрлері
Бұл мәселені талқыламас бұрын ал дегенде сайттардың қолданылу ерекшелігі және оның құрылымын мақсаттары бойынша жіктейік.
Сайттардан ақпарат алу үшін немесе есептерді орындау үшін жасалғандығы жайлы анықтап барып оның түрлеріне сипаттама береміз. Кей жағдайда құжатты–бағытталған және мәселелік (өрнектер) ерекшеліктеріне сәйкес айыруға болады. Құжаттық бағытталған немесе ақпараттық сайттар қолданушы үшін ақпаратты алу, бірақта интерактивтік жағынан шектеулі ғана мүмкіндігі бар болады. Қолданбалы немесе бағдарламалық бағытталған сайттар қолданушыға ақпарат алмасу немесе қандай да бір әрекеттерді жасауға мүмкіндік береді. Мысалы, банкілік счеттан ақша аудару. Ал гибериттік сайттарда барлық функция түрлері бар. Гиберидтік сайт түрі қазіргі кезде ерекше дамысын табуда.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 45 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 45 бет
Таңдаулыға:
ИНТЕРНЕТ ЖӘНЕ WEB САЙТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1.1 WEB –тің даму тарихы
1.2 WEB сайт түрлері
1.3 WEB – тегі бет туралы түсінік
1.4 Жүйелік орта
1.5 WEB– дизайн және броузерлер
2. WEB САЙТ ЖӘНЕ ДИЗАЙН
2.1 WEB–сайт және дизайн
2.2 WEB дизайнның пирамидасы
2.3 WEB–дизайн анықтамасы
2.3 Қолданушы ортасы және оның түрлері
2.5 WEB–заңдылықтары және ережелері
2.6 WEB–беттердің құрылымдарын таңдау
2.7 Сайтқа қойылатын талаптар
2.8 Сайт жоспары
2.9 Тілдік белгілеулер
3. БАҒДАРЛАМАЛУ ТІЛДЕРІ ЖӘНЕ БАҒДАРЛАМАЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
3.1 Бағдарламалау тілі
3.2 Бағдарламалау технологиясы.
3.3 ActiveX технологиясы
1. ИНТЕРНЕТ ЖӘНЕ WEB САЙТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1.1 WEB –тің даму тарихы
1.2 WEB сайт түрлері
Бұл мәселені талқыламас бұрын ал дегенде сайттардың қолданылу ерекшелігі
және оның құрылымын мақсаттары бойынша жіктейік.
Сайттардан ақпарат алу үшін немесе есептерді орындау үшін
жасалғандығы жайлы анықтап барып оның түрлеріне сипаттама береміз. Кей
жағдайда құжатты–бағытталған және мәселелік (өрнектер) ерекшеліктеріне
сәйкес айыруға болады. Құжаттық бағытталған немесе ақпараттық сайттар
қолданушы үшін ақпаратты алу, бірақта интерактивтік жағынан шектеулі ғана
мүмкіндігі бар болады. Қолданбалы немесе бағдарламалық бағытталған сайттар
қолданушыға ақпарат алмасу немесе қандай да бір әрекеттерді жасауға
мүмкіндік береді. Мысалы, банкілік счеттан ақша аудару. Ал гибериттік
сайттарда барлық функция түрлері бар. Гиберидтік сайт түрі қазіргі кезде
ерекше дамысын табуда.
1.1 WEB сайтқа номенклатура
Мұндай категорияларға электрондық комерциямен айналысатын сайттар жатады.
– Қоғамдық сайт: Мұндай сайттарда мемлекеттік ақпараттар және
жаңалықтар көрсетіледі. Мұндай сайттарда операцияларды
байланыстыруға байланысты қолданушылар арасыннан өз ара
әрекеттеседі.
– Қызықты сайттар: Мұндай сайттар ойындар немесе басқада
интерактивті тіл қызықтаушылық үшін құрылады. Сайттарды ұйымдастыру
негіздеріне сүйеніп бөледі. Олар қандай да бір жағдаймен төлем
төлейді немесе басқадай жағдайлармен қолдаулар көрсетеді. Мұндай
түрлерге сайттың негізгі түрін алып негіз етіп салыстырамыз.
– Сауда сайттары: Сауда жасауға, елмен қарым–қатынас жасауға, өз
тауарларын жарнамалауға арналған сайттар және мұндай сайттар
көмегімен электрондық коммерция мен тікелей айналысады.
– Мемлекеттік сайттар: Мұндай сайт түрлеріне мемлекеттік жоғарғы
органдар, мемлекеттік органдар жатады. Сайттың негізгі мақсаты
қоғамға немесе заңға бағынышты болу, қажеттілігін қанағаттандыру.
– Білім сайттары: Мұндай сайттар әр түрлі білім орындары
университет, жоғарғы оқу орындары, мектептер сияқтылар жатады. Бұл
сайт зерттеу және білім орындарын таныстыру мақсатында көптеп
қолданылады.
– Филантроптық сайттар: Филантроптық сайт коммерциялық емес сайттар
немесе жеке адамдар, қоғамдық қарапайым мекемелер жатады.
– Персональды сайттар: Бұл сайтқа кез–келген тұлға немесе адамдар
тобы, кез – келген мақсатта жасалады. Олар еркін тақырыпта кез–
келген жағдайда болуы мүмкін.
Сайттарды классификациялау күрделі мәселе. Мысалға, білім сайттары
кей жағдайда басқадай мемлекеттік сайттарға кіруі мүмкін.
Визуальды классификациялар: Визуальды ерекшелігі мен сайттарды
ерекшелейтін болсақ, біз диапозон мен жұмыс жасайтын боламыз. Сайттың енді
бір жағына текстік құрамына көпрек мән береміз. Бірақта тек мәтінге ғана
емес графикалық таныстырулар және бейнелерге көбірек көңіл бөлінеді.
Internet–те 4 ең көп таралған дизайнерлік мектептер орналасқан.
– Текст бағытталған сайттар: Мұндай сайттардың тексттік
құрамына көбірек мән беру қажет. Мұндай сайтты жөндеу қиынға
соқпайды, дизайыны онша қиын емес өте қарапайым.
– GUI түріндегі сайттар-: (Graphic User Interface) бұл сайт
түрі қолданушы сайт интерфейсі мен байланысты, бағдарламалық
жобалық жабдақтауы кіреді. GUI–бағытталған ортасында
қарапайым сайттар бар. Басқаша айтқанда GUI–ге қосылатын
компанентке байланысты.
– Метафоралық сайттар: Метафоралық сайттар көбінесе өмірлік
мысалдардан алынады. Мысалы, дизайн машиналарға байланысты
болуы мүмкін. Метафоралық сайттар жалпы жағдайда визуальды
немесе интерактивті емес болады.
Тәжірибелік сайттар: Мұндай сайтты жасаушылар, көрсетілген
нормалдардан артық жасайды. Мұндай сайттарда шығармашылық жағдайына көбірек
мән береді. Бұл дизайнерлік жағынан көптеген сайттарда қолданылады.
1.3 WEB – тегі бет туралы түсінік
WEB–дизайндағы экрандық өлшем, бет өлшемдерін таңдау сайттың ең
негізгі элементтерінің бірі беттер болып саналады. WEB беттер бір сайттың
шектеуінде өзгеруі мүмкін. Беттердің көптігіне зерттеулер жасайтын болсақ
беттерді бірнеше негізгі түрлерге бөліп қарастаруға болады. Мысалға, үй
беттері, іздеу беттері, құрамды бет тағы сол сияқтыларды атап өтуге болады.
Беттердің үлкен кішісіне оның өлшемдеріне көптеген WEB–дизайн
жасаушылары пікір таластырып келген. WEB–дизайндағы беттің жалпы көлемі
белгілі ерекшеліктерге сәйкес жасалса ол адамның жұмыс жасау мүмкіндігін
арттырады. Бетті жасау кезінде дизайнер ал дегенде оның негізгі түрлерін
және оны жасау үлгісіне мән беру керек, және жасалып жатқан бетте ең
маңызды ақпараттардың түгелдей сиып тұруы қажет. Ең негізгі шығармашылық
белгілері беттің қарапайым көрінуімен қатар өзіндік ерекшеліктерін сақтап
тұрады. Дизайнның мақсаты көрнекілік ғана емес қолданушыға жұмс жасап
отырған кезде қиындықтар туғызбау.
Жалпы бет деген не? Бет дегеніміз WEB–сайттың негізі, басқаша
айтқанда бет броузерлық терезеге шығатын сол бет. Бір бет URL–дың бір
бетіне сәйкес келеді. Бүгінгі күнде барлығы оңай емес.
URL броузер терезесіне бір неше бетті қатар жүктей алады, және де
WEB беттер бір неше ұсақ терезелерге бөлінген болуы мүмкін немесе
фреймдерге. WEB сайыттарда жасалған әр бір бөлшек өз мәнін өзіне сақтап
тұруы қажет, ол бөлшектердің әр қайсысын біріктіру кезінде өте көңіл
бөлерліктей бір бірліктегі бет пайда болады. WEB–сайытты құру кезінде көңіл
бөлетін маңызды мәселе әр беттерге жіберген сілтемелер қажетті ақпараттар
сақтап тұрған болуы қажет, және қолданушы сол беттің құрылымын барымен
қабылдап алу керек. Дизайнер үшін әр түрлі бөлшек жасау қажеттігі туады. Ол
бөлшектер өз ара тең емес, кей біреулері үлкен бөлшектерден тұратын болса
ал кей біреулері ұсақ бөлшектерден тұратын болады.
WEB беттер теориялық жағынан шексіз ұзын және кең болады. Басқаша
айтқанда шексіз үлкен өлшем. Бұндай жағдайда қолданушыға қолайсыздық
тудыруы мүмкін және баспаға шығару үшін тиімсіз. Сондықтан осы себептерге
байланысты беттің өлшемі болуы тиісті. WEB–сайттың бетін таңдағанда сол
бетке орналастырылған ақпаратқа байланысты жасалады. Егер қолданатын
ақпарат көп болса бет үлкен болады, ал егерде ақпарат аз болса онда бет
кішкентай болады. Егерде беттердің өлшемін шектейтін болсақ кей қажетті
ақпараттарды жеке–жеке бөлшектерге бөлу керек болады. Бұл жасаушы үшін ең
қолайсыз жағдай.
Жалпы компьютерлік өлшемде беттің көлемі 640 x 480 нүктелік, 800 x
600 нүктелік, 1024 x 768 нүктелік, 1280 x 1024 және 1600 x 1200 нүктелік
өлшемінде болады. Кей жағдайда экрандардың өлшемі өте үлкен болады.
Мысалға, WEBTV немесе Palm сияқтылар. 1.1 кестеде ең кең таралған беттер
өлшемі көрсетілген. Осы беттердің өлшемдеріне сәйкес қазір WEB беттердің
дизайыны жасалады.
Рұқсаттамасы Құрамы Түсініктеме
Бұл бетте 3 жолға Қол телефон (Ұялы телефон) Рұқсатты пиксельдерге
12 сәйкес келеді. байланысты емес тек
Оның экрандық горизантальды жолдарындағы
өлшемі 320 x 240 вертикалды сызықтарға да
пиксель немесе байланысты. Жүгіртіп көру
мүмкін болатын қиын. Көбінесе мұндай
ұялы телефон беттер экранмен ғана
экранына сәйкес жүктеледі.
320 x 240 Персональды сандық
секратарь
640 x 240 WindowsCE - нің “Breast VGA экранның жартысы.
pocket” құраушы.
544 x 372 MSN TVWEBTV Оңға жүгіртіп көру мүмкін
емес. Қажетті ақпаратты
http:developer.msntv
–көрсетілген WEB сайттынан
анықтап алуға болады.
640 x 480 Компьютерлік (төменгі ЭЕМ - ның ең төменгі
өлшемді) экрандық. экрандық рұқсаты (сапасыз
көрініс).
800 x 600 Компьютерлік (стандартты Экранға мүмкін болатындай
өлшемді) экрандық. өлшем. Мұны қолдануға
болады.
1024 x 768 Компьютерлік (жоғарғы Өте үлкен кеңістік
өлшемді) экрандық. болғандықтан қолдануда
қиындықтар туындауы мүмкін.
1152 x 864 Компьютерлік (экрандық ең
жоғарғы өлшемі) экрандық.
1200 x 1024 Компьютерлік (экрандық ең
жоғарғы өлшемі) экрандық.
1600 x1200 Компьютерлік (экрандық ең
жоғарғы өлшемі) экрандық.
Кесте 1.1. Экран бетінің өлшмдері.
Жасаушы үшін дизайынның өлшемі өте маңызды роль атқарады. Егер
қолданушының қолданып отырған компьютерлік экран беті стандартты болсада ол
броузерлік бетте бүкіл экран бетін алауы мүмкін емес.
Жасаушы үшін экран өлшеміне сәйкестіріп жасаудың енді бір себебі
қолданушы ол беттерді оңды, солды аударып жүргізуді онша ұнатпайды.
Сондықтан қолданушы бетін түгелдей көрінісін қажет етеді.
Ереже: Беттерді өте кең жасау қажет емес. Ол қолданушыға қолайсыздық
тудырады.
Егер беттің ені емес ұзындығы сәйкес келмейтін болса онда ол онша
қиын емес, қолданушы мұндай жағдайда беттің көрінісіне қарай әрекет ететін
болады. Жалпы статистика бойынша қолданушы көбінесе алғашқы бетте көрген
қажетті және маңызды ақпараттқа ғана көбірек көңіл бөледі. Экрандық бетінен
артық шыққан контрольдық нүктелерді (бүкпе яғни ағылшын тілінде Sold) атап
үйренген баспалық дизайнда оны фальц деп атайды.
Ереже: Негізгі элементтерді көрінетін жерге орналастаруыңыз маңызды
болуы.
Шрифт өлшемдері: Жапы бағдарламалар жүйеде қандай бір мәтінге шрифт
өлшемін тоқтату үшін пункт (point) атты бірлікті қолданамыз. Пункт 172
дюйм қлшем бірлігімен өлшенеді. Беттерде мәтін өлшемдерін жазылған мәтіннің
бастапқы нүктесінен аяққы нүктесіне дейінгі ара қашықтығын есептейді. Кей
жағдайда өлшемдер экран беті немесе қағазға байланысты болады. Көп жағдайда
символдың оптикалық өлшеміне Х биіктігімен есептейді. Мәтіннің көп бірлігі
жолдық символдар, Х биіктік өлшеміндегі кіші шрифтілерден турады. Осынның
барлығына қарамастан сайт беттерінде барлық әріптер өлшемі өз ара бірдей
болады. 12.13 суретінде көрсетілген.
Сурет 12.13 Шрифтлерді пункт және Х ұзындығымен өлшеу: барлық шрифтлер
өлшмі Х ұзындықты 12 пункт өлшеммен өлшенеді.
1.4 Жүйелік орта
1.2 сурет жүйелік ортаның компаненттері
Бүгінгі WEB сайттардың барлығы үш негізгі элементтерден тұрады.
Элементтердің барлығы клиент– сервер технологиясының жүйелік моделімен
тікелей байланысады.
– Серверлердің міндеттері: Мұндағы WEB сервердің аппараттық
бағдарламалық қамсыздандырулар кіреді. Бұл технологиялар қарапайым
бағдарлама диапозоны PEKL–де жазылған бағдарламалардан басталып көп
құрылымды Java–да жазылған бағдарламаларды қатысты деп айтуға
болады. Мұнда қолданбалы технологияларда жатады. Мысалға,
мәліметтер қорының базасы WEB сайттарға қолдау көрсетеді.
– Клиентік қызмет: Клиентік жағы WEB броузер және қолданылатын
бағдарламалық жабдықтарды HTML, CSS және JavaScript, ActiveХ
басқару элементтері және Netscape бағдарламалардың ауыспалы
модульдерін атауға болады.
– Жүйе: Жүйе әр түрлі элементтермен байланысты. Олар WEB сайтты
қолданушыға тасмалдау қызметін атқарады. WEB–дизайнер үшін аталмыш
жүйелік ортаның техникалық аспектілері сайт құруда көптеген
міндеттер атқарылады. Шынында да WEB–дизайн көптеген қызметтер
жиынтығын құрайды. Сайт құру жүйелік бағдарламалаушылармен тығыз
байланысты болады. WEB сайт иелері және оны тұтынушы араларындағы
байланыс құралы ретінде пайдаланады. Тұтынушы және жасаушы
араларындағы байланыс өзгеруі мүмкін. Жасаушылар тұтынушы үшін
қажетті ақпараттар мен қамтамасыз етеді. Кей жағдайда тұтынушы
жасаушы туралы ақпаратты қарастырып немесе таратып жақын байланыс
каналдарын құрады.
1.5 WEB– дизайн және броузерлер
Көптеген WEB–дизайнерлерде болатын енді бір өзекті мәселелердің бірі
WEB–дизайнның әр түрлі броузер және платформадағы көрінісі, олардың әр
қайсысы әр түрлі HTML және сценерияларды қабылдайды. Әрбір жаңа броузер
іске қосылысымен олардың міндеттемелірі мен мүмкіндіктері өзгертіліп,
кеңейтіліп отырады. Бірақ ол ескі броузерінің қажеттігі жоғалады деген
мәселе емес. Бірақта көп жағдайда адамдар жаңа түрін көп қолдана бермейді.
Олар барымен базар болады. Дизайнда дәл анықталған ереже жоқ. Негізгі
мақсаты беттің құрамындағы ақпаратты максимальды дәрежеде тұтынушыларға тез
арада жеткізу. Оларды жасау үшін жаңашыл технологияларды мүмкіндігі
болғанынша қолдану. Нағыз дизайнерлердің шешімі тұтынушылардың
қажеттіліктерін қанағаттандыру, және сайт қалай жұмыс жасайтығындығына көз
жеткізу.
Netscape Navigator және жалпы Internet әлемінде броузерлер алдыңғы
орында жүреді. Netscape Navigator және Micrasoft Inetrnet Explorer қазіргі
кезде 90% - ға жуық тұтынушы осы аталмыш броузерді қолданады. Олардың өз
ара сайыстарының нәтижесі HTML тегилер жиыны және әр түрлі сәйкес емес
технологияларды қолдану. Мысалы, бізге берілген Dynamic HTML, JavaScript
және Cascading Steyle, Sleepts каскадты кесте түрлері. Басқа жағынан
Netscape және Microsoft өз арасындағы бәсекелестегі WEB ортасын дамытуға
көп үлесін қосты. Жалпы броузерлер түрлері көп. Кей жағдайда Netscape және
Explorer–дің де кемшіліктері кездесіп жатады. Мұндай жағдайда басқа
брозерлердің артықшылықтарын еске алады.
American Online броузері: AOL–қолданушылары мүмкін болатын жағдайға
байланысты әр түрлі броузерінің бірін қолданады. (платформаға байланысты
және AOL бағдарламалық қамтамасыздандыруға тікелей байланысты болады,
кейбіреулері HTML–дің ең кіші мүмкіндігін қабылдайды.
American Online–ның ең соңғы версиясы 4-нші версия болып табылады.
Мұнда Micrasoft Inetrnet Explorer броузерінің адаптирленген версиясын
қолданады. Тек мәселе AOL–прокси серверінде және сурет қысу әдістеріне
байланысты болады. AOL–да қолданылатын бейнелерді қысуға арналған әдістер.
JPEG графикалық бейнесімен мәселе туындайды. Тағы бұл броузерде Java және
CSS–ды қолдану мүмкін емес.
WEBTV–біздің пәтерлерге WEB–ті қарапайым телевизорлар көмегімен
әкеліп қосады. TV–де WEB- ді көшіру үшін арнайы дайындалған броузерлер
қолданылады. Ол синтаксистік анализді HTML–3,2 стандартына сәйкес жасаған.
Мұнда фреймдерді көру мүмкін. Script, Active X немесе кез – келген басқа
форматтарды қабылдай алады.
1.3 суреті көп жақты байланыс каналы
1.6 WEB–дизайнға дисплейдің әсері
Беттерді өңдеп жасауда дисплейдің көптігі және оны көру шарттары
қандай әсер етуі мүмкін деген сұрақ туындайды. Адамдардың көбі дисплейді
оның өлшемімен ғана анықтайды.–дизайнға дисплейдің әсері өздік
мүмкіндіктеріне тікелей байланысты. Бірақта айырмашылығы мұнда ғана емес
екендігін білу анық қажет. Кейбір адамдар сайтты телевизор экранынан көруі
де мүмкін. PDA көру мүмкіндігін емес (Personal Digital Assinant –
Персанальды Сандық Секраторь) немесе ұялы телефон бетінен көруге мүмкін
емес.
Броузерлердің жұмыс кеңістігі: Дисплей өлшемін білу бұл жұмыстың
жарты бөлігі ғана. Операциялық жүйе және броузер өзі экран бетінде көп орын
алады. Компьютердің операциялық жүйесіне қолданып отырған броузер және
қолданушы параметірінің индивидуалды орнатулары кеңістік өлшемінің
броузерге барлық жағдайға сәйкестігіне тікелей әрекет етеді. Минимальды
жұмыс кеңістігі броузерден көрсететін көрінісі барлық броузер құралдары
пайданалынады. Максимальды жағдай қажет емес. Бұл терезеде ең үлкен
өлшемде сәйкестендірілгендігін көрсетеді. Бұл ең ақырғы жағдайлар.
Практика жүзінде броузер терезесі өлшемдері өзгертілмейді. Түймешенің жарты
бөлігі экран бетіне көрінбейді, бұл осымен ғана аяқталмайды. Жүгірме
жолдары автоматты түрде қосылып, өшіріліп отырады. Сондықтанда оларды
анықтап оқу күрделі мәселе. Үлкен дисплейдің мүмкіндігі бар қолданушылар
бетті түгелдей ашып қолданады. Кей жағдайда бір неше бетті қатар ашып
қолдануға мүмкіндіктері бар. Осыған байланысты көптеген белгісіз салдар
туындау мүмкіндігі броузер терезесінің өлшемін анықталуы мүмкін.
Өздік дисплей ерекшеліктері: Егер маниторлар түсті болатын болса,
шығаратын түстің санына қарай айырылады. Жасаушыға әсер ететін енді бір
фактор манитор көбінесе 24 разряттық (16,77 мың түс), 16 разрядтық (65536
түс) немесе 8 разрядтық (256 түс). Дәл 24 разрядтық кеңістікте алынған
түстер броузерде өңделу кезінде 8 разрядты дисплеиге жасалады. 216 түстен
тұратын түстер жинағы бар. Олар Macos және Windows жүйелік палитрасында
орналасқан. Олар 8 разрядтық дисплейде көрінбейтін болады. Түстер жинағының
жиыны WEB палитра деп аталады (WEB Palette).
2. WEB САЙТ ЖӘНЕ ДИЗАЙН
2.1 WEB–сайт және дизайн
WEB–дизайның негізгі бес облыстық аспектілері бар.
— Құрамы: Құылған сайттың құрамын ұйымдастыру бұл
бөлімдегі мүмкін болатын диапозондарына тікелей
байланысты. Дәлірек айтар болсақ текстің қалай
жазылғандығына, қалай ұйымдастырылғанына, таныстыру және
оның қандай технологиялар көмегімен құрылғандығына
байланысты.
— Көрнекілік: Бұл сайттың орналасу кеңістігі экранға байланысты болады.
ML, CSS, Flash және графикалық элементтерін өрнектеуге арналған функциялар
немесе навигациалардан тұратын бағдарлама түрлері. Сайттың визуальды жағы
WEB–дизайнның ең негізі аспектілерінің бірі болып табылады.
— Технологиясы: Бұл категорияда HTML және CSS WEB технологияларымен
жасалған әр түрлі базалық бөлшектер жатады. Технология түсінігіне сайттағы
интерактивті элементтеріде жатады. Ерекшелігі ретінде қандай бағдарламалық
әдістерді қолдануына байланысты. Мысалға, JavaScript бағдарламасын атап
өтуге болады.
— Жеткізу: Сайтты интернет немесе ішкі корпоративті
желілер арқылы жіберу жылдамдығы аппаратуралардың
қолданылуы ішкі бағдарламалық жабдықтау және желілік
архитектураға тікелей байланысты болады.
— Мақсаты: Сайт құру әр қашанда экономикалық сұрақтарға байланысты болады,
бұл WEB–дизайнның ең маңызды бөлігі.
WEB–дизайынның әрбір бөлшегі құрылып отырған сайттың түріне
байланысты өзгеріп отырады.
2.2 WEB дизайнның пирамидасы
WEB–дизайн компоненттерін пирамида метафорасы түрінде көрсетуге
болады.
WEB пирамидасы: WEB–дизайн шекаралары және оның құрамдас бөлшектері
керпіштер пирамиданы құраушы ал фундаментті көрнекілік көрінісі және
технологиялары терең талап қойған. Барлық жағдайларды ескере отырып ең
маңызды бөлік экономикалық бейнелеулерге негізделеді. WEB–дизайнерлер үшін
сайттарын жасау кезінде жақсылап ойлану қажет. WEB технология біздің
сайттың құрамын күрделендіре түседі. Бұл мәселелерді тиімді шешу үшін
топтық жұмыс жасаумен қатар жүйелік орта туралы ойды қалыптастыру қажет.
Көптеген дизайнерлер көп уақытын өз қажеттілігін қанағаттандыруға жұмсайды.
Ол қолданушыға қолайлылығын көп ойластырады. Біздің WEB пирамида да
керпіштерден жасалған пирамидаға ұқсас болуы мүмкін. Жалпы сайт дегеніміз
пирамидаға өте ұқсас. Онда кіретін есігі бар, бірақ шығатын есігінің қайда
екендігі белгісіз.
МАҚСАТЫ
Сурет 2.1 WEB сайт пирамидасы.
2.3 WEB–дизайн анықтамасы
WE–дизайнға анықтама: WEB–дизайн қызметінің мультидисциплинарлық
ортасы WEB сайттарды жасауға және жоспарлауға жатады. Оған өңдеу көлемді
ақпараттар визуальды дизайн, оның жүйе немесе желі арқылы жіберу
жылдамдықтары технологиялық мүмкіндіктері жатады.
WEB–дизайн бұл адамдың ішкі ойлар жиынтығы емес. Бұл жаңадан жаңа
идеалар деуге болады. Басқа сөзбен айтқанда Internet–деген өте тамаша және
кең ауқымды дүние деуге болады.
WEB–дизайн оның негізгі сұрақтары: WEB – оның негізгі сұрақтарына
төмендегілер жатады:
— Дизайн қажеттілігі және қызықтаушы қолданушылар.
— Форма және функциялардың тепе–теңдігі.
— Орындалу сапасы.
— Ұлттық қарым–қатынас және жаңашыл ой.
Бұл сұрақтар желілік ортаға байланысты емес. Коммерциялық графиканың
мамандары, жұрналдық жарнамалар жасайды. Мұндай сайттар белгілі функциялар
қарым–қатынасымен жасалады. Орындалуы кез–келген ережелерге сүйенеді.
WEB–дизайнның мұндағы әсері өте көп.
Қолданушыға бағытталған сайттар: WEB–дизайнның ең кең таралған
мәселерді WEB–сайттың қолданушыға бағытталғандығы. Бірақта WEB–дизайн
жасаушылар өз қажеттілігі бойынша жасайды. WEB–дизайнның негізгі ережелерін
еш қашан ұмытпаңыз.
Ереже: Сіз қолданушы емессіз. Дизайнер ретінде WEB–дизайн жайлы
бүтін ақпаратты өзіңіз ғана біліп туруыңыз қажет. Қай ақпарат қай жерде
тұрғандығын сіз білуіңіз қажет. Сіз Plug-in технологиясы қалай
орналасқандығын білуіңіз өте маңызды. Сізде экранның оптимальды рұқсаты
болуы, броузер орнатылуы және т.с.с атап өтуге болады. Сайттарды жобалау
кезінде оның көрнекілік ерекшеліктері және шеберлер дәрежесіне сәйкес
келтіруді қажет етеді. Жасау кезінде аталмыш фактілерді қабылдау керек.
Ереже: Қолданушы дизайнер емес болғандықтан дизайнның қыр – сырын
біле бермейді тек оның қолдануға ыңғайлығына және көрінісіне көбірек көңіл
бөледі.
2.4 Қолданушы ортасы және оның түрлері
Қолданушы әлемі: Әр адамның өз әлемі (асқақтаған биік Аскар әлемі)
болады, басқаша айтқанды әр адамның дүние танымы өз қалауынша қабылдайды.
Мысалға, қолданушы жеке жасаушылардың қарым–қатынасы төменгі сызбада
көрсетілген. Сызбада қолданушыға WEB–сайттың сыртқы әсері көрсетілген.
Сурет 2.2. Қолданушы әлемі.
Қолданушы нақты дүниеде өмір сүреді. Сыртқы ортада климаттық
жағдайға, орналасқан жері, таныстығы және монитор сапалылығының әсеріне
байланысты. Әр адам өз әлемінің біздің WEB–сайтқа кіру рұқсатын Internet
арқалы жүйелік байланыс cерверлер, броузерлер тағы сол сияқты нәрселер
көмегімен байланысады.
Сурет 2.5 – дегі таныстыру, бағыттау екеуінің орындары
WEB–сайттардың таныстырған фактілеріне байланысты ауысуы мүмкін.
Кеңес: Өз сайтыңызға қолданушы әлеміне қандай қажеттілігі бар
екендігін қарастыратындығын ескеру қажет.
Жоғарыда айтылған кеңестар өте мәнді екендігін ескеру қажет.
Дизайнерлердің әр қашанда ойлайтын жалғыз тілегі қолданушы олардың сайтына
кірген кезде өз ережесіне бағынуы. Бірақта әр қолданушы идеалары,
шыдамдылығы, қоршаған ортаға бағынуы және өз тәжірибелеріне сүйене отырып
сайттарға баға береді.
Қолданушы ортасы: Қолданушы әр қашанда қоршаған ортаның әсерінде
болады. WEB– сайт құру кезінде қолданушы қай жерден рұқсатын алатындығын ал
дегенде ескеріңіз. 2.1 кестеде әр бір деталь бойынша көрсетілген.
Орыны Мінездемелер
Кеңес − Қарапайым компьютерлік рұқсат.
− Жалғыз қолданушы.
− Жалпы тыныштық.
− Алғашқы есеп немесе жұмысқа көбірек көңіл бөлнуі қажет.
− Жоғарғы жылдамдықта болуы.
Үй кабинеті − Қарапайым кампьютерлік рұқсат.
немесе − Жалғыз қолданушы.
жататын бөлме− Дауыстың сапалығы дыбыстын өте қатты болуы мүмкін, бірақта
тыныштық жағдай көп сақталады.
− Мақсаты жұмысқа қызығушылығы.
− Кіру рұқсат кез – келген уақытта.
Үй бөлмесі − Рұқсат телевизор компьютерлік приставка немесе оның
консолы болуы мүмкін.
− Қолдану көбінесе енгізуге бағытталған.
− Дыбыстық сапа ауспалы.
− Мүмкін топтық немесе жеке адам рұқсаты болуы мүмкін.
Internet − Компьютер арқылы кіруі мүмкін.
кафе − Бағасы қолдануға байланысты.
− Қолдану мақсаты ереже бойынша бағытталған.
− Кіру жылдамдығы өте жоғары.
− Бағыты топталған немесе жеке адамға.
Қоғамдық − Қолданылуы бағаға байланысты.
интернет − Дауыстық сапа әр түрлі болуы мүмкін.
терминалы − Ақпаратқа қатынау белгілі жерге байланысты.
Автокөлікте − Компьютер қолдануға мүмкіндік жоқ болуы мүмкін.
− Егер қолданушы шофёр болса онда қолдану бағыты болады.
− Қолдану қандай бағытта немесе қажетті ақпаратқа
бағытталады.
− Ақпаратқа кіру мүмкіндігі белгілі жерге байланысты өте
үлкен мәтдін.
−Жылдамдығы және кіру саналылығы өте төмен болады.
Қоғамдық − Қолданушы тұруы немесе отыруы мүмкін.
көлік немесе − Жеке жағдайлармен немесе жұмыс мақсатында болуы мүмкін.
ұшақта
Далада − Мүмкін компьютер рұқсаттамаған (қалта компьютер немесе қол
телефон).
− Экран үлкен проблема болуы мүмкін.
− Қолдану белгілі мақсаттарға бағытталған.
− Жерге байланысты.
− Жылдамдығы мен кіру сапасына байланысты.
Кесте 2.1 Қолданушы үшін қоршаған орта (характеристикасы) мінездемесі.
Ереже: Егер мүмкін болса жағдайға байланысты мінездемені түгелдей еске алу
керек. Қолданушы сайтқа қатынайтындықтан барлық ережелерді ескеру,
сәйкестіру қажет.
Қолданушының негізгі түрлері: Жалпы WEB–сайттар туралы түсініктерді
қарастыра келе қолданушыларды бір неше негізгі топтық түрлерге бөлуге
болады.
1) Алғаш қолданушылар.
2) Орта денгейлі қолданушылар.
3) Зерттеушілер немесе тәжирбиелі (мамандар) қолданушылар.
Алғашқы қолданушылар дегеніміз жалпы сайт туралы немесе WEB–сайттың
жұмысы туралы ештеме білмейтін, оны жалпы түсінбейтін адамдар деуге болады.
Алғашқы қолданушы үшін қосымша көмекші ақпараттар қажет етеді. Интерфейстің
негізі алғашқы қолданушыларға бағытталады деп айтып үйрендік. Басқа жағынан
олар басқа мамандар функциональдау принциптерін өте жақсы біледі және
WEB–сайт құрылымын өз түсінігінше жақсы қабылдай алады. Тәжірибелі
қолданушыларды негізгі екі топқа бөліп қарастырады. Дәлірек айтсақ,
сайттардың тұрақты қолданушылары және онша көп қолданбайтындары деп.
Тәжірибелі қолданушы сайттардың кеңейтілуіне оның жалпы
қажеттілігіне көбірек назар аударады. Мысалға, көлемді іздеу сияқты, әлде
олар сайттардың құрамын жақсы зерттеген болады. Тәжірибелі қолданушыларға
қандай бір жол көрсетуді қажет етпейді. Олар не ғұрлым аз әрекет жасап, көп
ақпарат алуды қалайды.
Қолданушылардың үшінші тобы олар негізінде орта денгеілік қолданушы
яғни сайттарға көп кіре бермейді. Мұндай адамдар сайт қызықтаушылардың
көптеген пайызын иеленеді.
Орта денгейлі қолданушы сайттың құрамын өте жақсы меңгерген болады.
Бірақта қолданушы бір көргенін қайта – қайта көруді ұнатпайды. Мұндай
сұрақты шешудің енді бір жолы сайтты құрылған кезіндегі негізгі бағыты оның
мүмкіндігі деген сияқтылар жатады. Сондықтан соңғы кезде сайт құрушы
адамдар қолданбалы бағдарламаларды көп қолданады. Мысалы, инвидуальді
интерфейс қайткен күнде жүйелік және меню бар болғанын қажет етеді.
WEB–сайттар тәжірибелі қолданушы үшін ашық URL жүйесі кеңейтілген іздеу
жүйесі және ол алғашқы қолданушылар үшін көмек жүйесі, сайт карталы,
альтернативті форма, мысалы қарапайым текстік сілтеме.
Кеңес: Адаптивті WEB–сайт құруға талпыну қажет. Сайт жасау кезінде
орта және тәжірибелі қолданушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыратындай
болу керек.
Кеңес: Орта деңгейлі қолданушыларға сайт құрыңыз. Егер қандайда бір
жағдайменен адаптивтік интерфейстің мүмкіндігі болмаса. Егер де адаптивтік
интерфейс құрылды деген күннің өзінде де ол негізгі топтық қолданушылар
қажеттілігін қанағаттандыратын болады. Қолданушының графиктік интерфейсін
құру үшін GUI технологиясын қолданамыз.
2.5 WEB–заңдылықтары және ережелері
WEB–сайт құру кезінде олардың графикалық интерфеийсі белгілі бір
ереже тәртіптерге, еркін тақырыпта болса да ережеге бағынады. Ережеге
бағынған, өз еркімен жасаған сайттарға қауіпті болуы мүмкін. Көптеген
қолданушылар ең көп уақыттын басқа сайттарда өткізетіндігін ескеру қажет.
Бірақта кей жағдайда ғана сіздің сайтыңызға назар аударып отырып қалуыда
мүмкін. Сондықтан сайт құру кезінде қолданушы қажеттігін ескеру керек.
Ереже: Интерфейс құрудың жалпы ережесінен тайып кетпеу жағын ескеру,
айтылған қолдану ережесінде меңгерген болу керек. Өкінішке орай дәл айтылып
жазылған WEB–сайт ережесі қазіргі таңда жоқ. Бірақта көптеген құрушылар 2.2
кестедегі ережеге бағынады.
Ереже тәртібі Сипаттама
Сол жақ бұрышта Қолданушы ережесі бойынша сол жақ басқы бұрышқа
орналасқан логатип орналасқан компания эмблемасы басқа бетке көшуге
негізгі басқы бетке көшуарналған. Немесе сол бұрышқа белгілі бір Home
сілтемесі. түймешесін орналастыру қажет.
Мәтіндік сілтеме бет Көптеген сайттарда жүйе мәтіндері беттің төменгі
бөлігінің аяқ жағында бөлігінде, дәлірек айтсақ беттің жоғарғы
орналасқан. бөлігінде графиктік бейнеде болады.
Ұзын беттерде сілтемелерСайттарда келесі бетке көшуге мәтіндік
қолдану және оларды бағыттамаларды қолданады, сонда да беттің аяқ
басқа бөлікке көшіруді жағында кері қайтуға арналған сілтеме немесе
қолдану. стрема орналасқан.
Беттерді арнайы баспаға Көптеген сайттардың арнайы беттері баспаға шығару
шығаруға арналған форма үшін не ашық HTML немесе Acrobat форматындағы
көптеп қолданылады. принтер түрлерін қолданады. Мұндайды үлкен
көлемді сайттарда көптеп қолданады.
Корзина (Себет) оң жақ Қарапайым жағдайда пиктограмма немесе ,,, сілтеме
басқы бұрышында экранның оң жақ басқы бұрышында борналасқан.
орналасқан.
Таңдаудың мүмкіндігіне Өз қалағаныңызды жасаңыз. бірақ көп жағдайда
және тышқан түймешесіне мәтіндік сілтемелер көкпен және асты сызылған
шерту, көк түспен болады. Негізгі қолданушы сілтеме ренгісі көк
астынан сызылған болсада немесе басқа болсада оны түсінетін
мәтінмен сілтеме болады. Сайт жасау кезінде көк ренгімен жасауды
белгіленеді. ұмытпаңыз, қолданушы сілтеме деп басқа қарапайым
мәтінге шатыстырып шертуі мүмкін.
Бағыттауштың қосымша Көптеген сайттар сайт картасына онша көңіл бөле
элементтері (сайт бермейді. Алфавиттік сайт көрсеткіштеріне,
картасы, іздеу) анықтамалық жүйеге және ішкі іздеу механизміне,
бағыттауштан және бірақта олардың барлығы көмекші элеметтер. Егер
бөлімдер бойынша мұндай көмекші элементтер өссе сайттың жалпы мәні
көрсетіледі. оданда не ғұрлым өсе түседі.
Кесте 2.2 WEB ережелері.
WEB–дизайн қолданудың бір ережесі, ол өзіне жаңа ережелік өзгерістер
WEB–дизайнның дамуына байланысты өседі, және өзгерістердің барлығын басқа
WEB–сайттардан алуға болады.
2.6 WEB–беттердің құрылымдарын таңдау
Нәзік және пикшрленген WEB–беттерін құру. Нәзік беттерді құру:
WEB–беттер құрылымы бойынша өте нәзік. Дисплейдің өлшеміне қарамастан
барлық бос кеңістікке мүмкіндігінше мәтін және HTML файлдарымен броузер
терезе беті толтырылады. Егер де броузер терезесінің өлшемі өзгеретін болса
элементтер қайталанып шығып отырады, ол жаңа экран өлшеміне сәйкестіріледі.
Осылайша ғана WEB–тің нағыз қасиеті көрінеді деуге болады. Көптеген
WEB–дизайнерлер беттерді жасау кезінде WEB–терезенің мүмкіндігі және оның
сығылуына сәйкестендіріледі. Мұндай жағдайда кейбір артықшылығы мен
кемшіліктері байқалады.
Артықшылықтары:
← Нақтыл жағдай WEB–беттер дисплейде әр түрлі экран
өлшем бірліктерінде болады. Нәзік беттерді кез келген
дисплейде шығатындай етіп жасауға болады.
← Дисплейдің бос кеңістіктерін толтыру кезінде
қажеттенбейтін бос орындар болуы мүмкін, бұл жағдайларда
бет жасау фикшірленген өлшем алуына байланысты болады.
← Нәзік (сынғыш) беттер ,,, және алтын ортасына өте
жақын. Мұндай бет стандартқа сәйкес жақыс бет деп
көптеген қолданушылар қолданатын бетті айтамыз.
Кемшіліктері:
← Үлкен дисплайда жол өлшемсіз болуы мүмкін, мәтін
броузер терезесінің барлық кеңістігін толтырады. Ұзын
жолдар көбінесе экран бетінен оқуға өте қолайсыз.
Сондықтанда терезе немесе фреймдары мәтінмен толтыру
кезінде көптеген қолданушыға оқу мүмкіндігі қиынға
соғады.
← Үлкен экранда элементтер өте қолайлы (әдепті)
орналасады, ал кішкентай экранда олар өте қызықсыз
көрінетін болады.
← Нәзік беттің дизайнын айту мүмкін емес
Фикшірленген өлшемдегі беттерді жасау беттік өлшемге нағыз зейінін
салатын адам фикшірленген өлшемдергі беттерді жасуа қажет, ал барлық
қолданушылар үшін ортақ дисплей өлшеміне және терезе өлшеміне тәуелсіз. Бұл
беттерді жасау көбінесе баспалық істерді жасау принциптеріне (ережелеріене)
негізделеді. Мұндай жағдай көбінесе тұрақты желіде туратындарда элемент
қатынастарында беттік орналасуында және жолдардың қолайлы ұзындықтары
жатады.
Броузерге шығатын символдар өлшемін бақалау бұрынғысынан да күрделі,
үлкен немесе кіші өлшемді қолдану нәтижесінде барлығы араласып кетуі әбден
мүмкін, жасау алдында қарағанда өзгеше болуы мүмкін.
Беттің бейнелеуін түгелдей басқару ортаға қарсы тұру мен бірдей.
WEB–деген басылымдағы бет емес, оның өзіндік күші және ерекшеліктері бар.
Нәзік дизайн жасаушылар фикшірленген дизайндық WEB – беттерге орын жоқ деп
жария ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1.1 WEB –тің даму тарихы
1.2 WEB сайт түрлері
1.3 WEB – тегі бет туралы түсінік
1.4 Жүйелік орта
1.5 WEB– дизайн және броузерлер
2. WEB САЙТ ЖӘНЕ ДИЗАЙН
2.1 WEB–сайт және дизайн
2.2 WEB дизайнның пирамидасы
2.3 WEB–дизайн анықтамасы
2.3 Қолданушы ортасы және оның түрлері
2.5 WEB–заңдылықтары және ережелері
2.6 WEB–беттердің құрылымдарын таңдау
2.7 Сайтқа қойылатын талаптар
2.8 Сайт жоспары
2.9 Тілдік белгілеулер
3. БАҒДАРЛАМАЛУ ТІЛДЕРІ ЖӘНЕ БАҒДАРЛАМАЛАУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
3.1 Бағдарламалау тілі
3.2 Бағдарламалау технологиясы.
3.3 ActiveX технологиясы
1. ИНТЕРНЕТ ЖӘНЕ WEB САЙТ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК
1.1 WEB –тің даму тарихы
1.2 WEB сайт түрлері
Бұл мәселені талқыламас бұрын ал дегенде сайттардың қолданылу ерекшелігі
және оның құрылымын мақсаттары бойынша жіктейік.
Сайттардан ақпарат алу үшін немесе есептерді орындау үшін
жасалғандығы жайлы анықтап барып оның түрлеріне сипаттама береміз. Кей
жағдайда құжатты–бағытталған және мәселелік (өрнектер) ерекшеліктеріне
сәйкес айыруға болады. Құжаттық бағытталған немесе ақпараттық сайттар
қолданушы үшін ақпаратты алу, бірақта интерактивтік жағынан шектеулі ғана
мүмкіндігі бар болады. Қолданбалы немесе бағдарламалық бағытталған сайттар
қолданушыға ақпарат алмасу немесе қандай да бір әрекеттерді жасауға
мүмкіндік береді. Мысалы, банкілік счеттан ақша аудару. Ал гибериттік
сайттарда барлық функция түрлері бар. Гиберидтік сайт түрі қазіргі кезде
ерекше дамысын табуда.
1.1 WEB сайтқа номенклатура
Мұндай категорияларға электрондық комерциямен айналысатын сайттар жатады.
– Қоғамдық сайт: Мұндай сайттарда мемлекеттік ақпараттар және
жаңалықтар көрсетіледі. Мұндай сайттарда операцияларды
байланыстыруға байланысты қолданушылар арасыннан өз ара
әрекеттеседі.
– Қызықты сайттар: Мұндай сайттар ойындар немесе басқада
интерактивті тіл қызықтаушылық үшін құрылады. Сайттарды ұйымдастыру
негіздеріне сүйеніп бөледі. Олар қандай да бір жағдаймен төлем
төлейді немесе басқадай жағдайлармен қолдаулар көрсетеді. Мұндай
түрлерге сайттың негізгі түрін алып негіз етіп салыстырамыз.
– Сауда сайттары: Сауда жасауға, елмен қарым–қатынас жасауға, өз
тауарларын жарнамалауға арналған сайттар және мұндай сайттар
көмегімен электрондық коммерция мен тікелей айналысады.
– Мемлекеттік сайттар: Мұндай сайт түрлеріне мемлекеттік жоғарғы
органдар, мемлекеттік органдар жатады. Сайттың негізгі мақсаты
қоғамға немесе заңға бағынышты болу, қажеттілігін қанағаттандыру.
– Білім сайттары: Мұндай сайттар әр түрлі білім орындары
университет, жоғарғы оқу орындары, мектептер сияқтылар жатады. Бұл
сайт зерттеу және білім орындарын таныстыру мақсатында көптеп
қолданылады.
– Филантроптық сайттар: Филантроптық сайт коммерциялық емес сайттар
немесе жеке адамдар, қоғамдық қарапайым мекемелер жатады.
– Персональды сайттар: Бұл сайтқа кез–келген тұлға немесе адамдар
тобы, кез – келген мақсатта жасалады. Олар еркін тақырыпта кез–
келген жағдайда болуы мүмкін.
Сайттарды классификациялау күрделі мәселе. Мысалға, білім сайттары
кей жағдайда басқадай мемлекеттік сайттарға кіруі мүмкін.
Визуальды классификациялар: Визуальды ерекшелігі мен сайттарды
ерекшелейтін болсақ, біз диапозон мен жұмыс жасайтын боламыз. Сайттың енді
бір жағына текстік құрамына көпрек мән береміз. Бірақта тек мәтінге ғана
емес графикалық таныстырулар және бейнелерге көбірек көңіл бөлінеді.
Internet–те 4 ең көп таралған дизайнерлік мектептер орналасқан.
– Текст бағытталған сайттар: Мұндай сайттардың тексттік
құрамына көбірек мән беру қажет. Мұндай сайтты жөндеу қиынға
соқпайды, дизайыны онша қиын емес өте қарапайым.
– GUI түріндегі сайттар-: (Graphic User Interface) бұл сайт
түрі қолданушы сайт интерфейсі мен байланысты, бағдарламалық
жобалық жабдақтауы кіреді. GUI–бағытталған ортасында
қарапайым сайттар бар. Басқаша айтқанда GUI–ге қосылатын
компанентке байланысты.
– Метафоралық сайттар: Метафоралық сайттар көбінесе өмірлік
мысалдардан алынады. Мысалы, дизайн машиналарға байланысты
болуы мүмкін. Метафоралық сайттар жалпы жағдайда визуальды
немесе интерактивті емес болады.
Тәжірибелік сайттар: Мұндай сайтты жасаушылар, көрсетілген
нормалдардан артық жасайды. Мұндай сайттарда шығармашылық жағдайына көбірек
мән береді. Бұл дизайнерлік жағынан көптеген сайттарда қолданылады.
1.3 WEB – тегі бет туралы түсінік
WEB–дизайндағы экрандық өлшем, бет өлшемдерін таңдау сайттың ең
негізгі элементтерінің бірі беттер болып саналады. WEB беттер бір сайттың
шектеуінде өзгеруі мүмкін. Беттердің көптігіне зерттеулер жасайтын болсақ
беттерді бірнеше негізгі түрлерге бөліп қарастаруға болады. Мысалға, үй
беттері, іздеу беттері, құрамды бет тағы сол сияқтыларды атап өтуге болады.
Беттердің үлкен кішісіне оның өлшемдеріне көптеген WEB–дизайн
жасаушылары пікір таластырып келген. WEB–дизайндағы беттің жалпы көлемі
белгілі ерекшеліктерге сәйкес жасалса ол адамның жұмыс жасау мүмкіндігін
арттырады. Бетті жасау кезінде дизайнер ал дегенде оның негізгі түрлерін
және оны жасау үлгісіне мән беру керек, және жасалып жатқан бетте ең
маңызды ақпараттардың түгелдей сиып тұруы қажет. Ең негізгі шығармашылық
белгілері беттің қарапайым көрінуімен қатар өзіндік ерекшеліктерін сақтап
тұрады. Дизайнның мақсаты көрнекілік ғана емес қолданушыға жұмс жасап
отырған кезде қиындықтар туғызбау.
Жалпы бет деген не? Бет дегеніміз WEB–сайттың негізі, басқаша
айтқанда бет броузерлық терезеге шығатын сол бет. Бір бет URL–дың бір
бетіне сәйкес келеді. Бүгінгі күнде барлығы оңай емес.
URL броузер терезесіне бір неше бетті қатар жүктей алады, және де
WEB беттер бір неше ұсақ терезелерге бөлінген болуы мүмкін немесе
фреймдерге. WEB сайыттарда жасалған әр бір бөлшек өз мәнін өзіне сақтап
тұруы қажет, ол бөлшектердің әр қайсысын біріктіру кезінде өте көңіл
бөлерліктей бір бірліктегі бет пайда болады. WEB–сайытты құру кезінде көңіл
бөлетін маңызды мәселе әр беттерге жіберген сілтемелер қажетті ақпараттар
сақтап тұрған болуы қажет, және қолданушы сол беттің құрылымын барымен
қабылдап алу керек. Дизайнер үшін әр түрлі бөлшек жасау қажеттігі туады. Ол
бөлшектер өз ара тең емес, кей біреулері үлкен бөлшектерден тұратын болса
ал кей біреулері ұсақ бөлшектерден тұратын болады.
WEB беттер теориялық жағынан шексіз ұзын және кең болады. Басқаша
айтқанда шексіз үлкен өлшем. Бұндай жағдайда қолданушыға қолайсыздық
тудыруы мүмкін және баспаға шығару үшін тиімсіз. Сондықтан осы себептерге
байланысты беттің өлшемі болуы тиісті. WEB–сайттың бетін таңдағанда сол
бетке орналастырылған ақпаратқа байланысты жасалады. Егер қолданатын
ақпарат көп болса бет үлкен болады, ал егерде ақпарат аз болса онда бет
кішкентай болады. Егерде беттердің өлшемін шектейтін болсақ кей қажетті
ақпараттарды жеке–жеке бөлшектерге бөлу керек болады. Бұл жасаушы үшін ең
қолайсыз жағдай.
Жалпы компьютерлік өлшемде беттің көлемі 640 x 480 нүктелік, 800 x
600 нүктелік, 1024 x 768 нүктелік, 1280 x 1024 және 1600 x 1200 нүктелік
өлшемінде болады. Кей жағдайда экрандардың өлшемі өте үлкен болады.
Мысалға, WEBTV немесе Palm сияқтылар. 1.1 кестеде ең кең таралған беттер
өлшемі көрсетілген. Осы беттердің өлшемдеріне сәйкес қазір WEB беттердің
дизайыны жасалады.
Рұқсаттамасы Құрамы Түсініктеме
Бұл бетте 3 жолға Қол телефон (Ұялы телефон) Рұқсатты пиксельдерге
12 сәйкес келеді. байланысты емес тек
Оның экрандық горизантальды жолдарындағы
өлшемі 320 x 240 вертикалды сызықтарға да
пиксель немесе байланысты. Жүгіртіп көру
мүмкін болатын қиын. Көбінесе мұндай
ұялы телефон беттер экранмен ғана
экранына сәйкес жүктеледі.
320 x 240 Персональды сандық
секратарь
640 x 240 WindowsCE - нің “Breast VGA экранның жартысы.
pocket” құраушы.
544 x 372 MSN TVWEBTV Оңға жүгіртіп көру мүмкін
емес. Қажетті ақпаратты
http:developer.msntv
–көрсетілген WEB сайттынан
анықтап алуға болады.
640 x 480 Компьютерлік (төменгі ЭЕМ - ның ең төменгі
өлшемді) экрандық. экрандық рұқсаты (сапасыз
көрініс).
800 x 600 Компьютерлік (стандартты Экранға мүмкін болатындай
өлшемді) экрандық. өлшем. Мұны қолдануға
болады.
1024 x 768 Компьютерлік (жоғарғы Өте үлкен кеңістік
өлшемді) экрандық. болғандықтан қолдануда
қиындықтар туындауы мүмкін.
1152 x 864 Компьютерлік (экрандық ең
жоғарғы өлшемі) экрандық.
1200 x 1024 Компьютерлік (экрандық ең
жоғарғы өлшемі) экрандық.
1600 x1200 Компьютерлік (экрандық ең
жоғарғы өлшемі) экрандық.
Кесте 1.1. Экран бетінің өлшмдері.
Жасаушы үшін дизайынның өлшемі өте маңызды роль атқарады. Егер
қолданушының қолданып отырған компьютерлік экран беті стандартты болсада ол
броузерлік бетте бүкіл экран бетін алауы мүмкін емес.
Жасаушы үшін экран өлшеміне сәйкестіріп жасаудың енді бір себебі
қолданушы ол беттерді оңды, солды аударып жүргізуді онша ұнатпайды.
Сондықтан қолданушы бетін түгелдей көрінісін қажет етеді.
Ереже: Беттерді өте кең жасау қажет емес. Ол қолданушыға қолайсыздық
тудырады.
Егер беттің ені емес ұзындығы сәйкес келмейтін болса онда ол онша
қиын емес, қолданушы мұндай жағдайда беттің көрінісіне қарай әрекет ететін
болады. Жалпы статистика бойынша қолданушы көбінесе алғашқы бетте көрген
қажетті және маңызды ақпараттқа ғана көбірек көңіл бөледі. Экрандық бетінен
артық шыққан контрольдық нүктелерді (бүкпе яғни ағылшын тілінде Sold) атап
үйренген баспалық дизайнда оны фальц деп атайды.
Ереже: Негізгі элементтерді көрінетін жерге орналастаруыңыз маңызды
болуы.
Шрифт өлшемдері: Жапы бағдарламалар жүйеде қандай бір мәтінге шрифт
өлшемін тоқтату үшін пункт (point) атты бірлікті қолданамыз. Пункт 172
дюйм қлшем бірлігімен өлшенеді. Беттерде мәтін өлшемдерін жазылған мәтіннің
бастапқы нүктесінен аяққы нүктесіне дейінгі ара қашықтығын есептейді. Кей
жағдайда өлшемдер экран беті немесе қағазға байланысты болады. Көп жағдайда
символдың оптикалық өлшеміне Х биіктігімен есептейді. Мәтіннің көп бірлігі
жолдық символдар, Х биіктік өлшеміндегі кіші шрифтілерден турады. Осынның
барлығына қарамастан сайт беттерінде барлық әріптер өлшемі өз ара бірдей
болады. 12.13 суретінде көрсетілген.
Сурет 12.13 Шрифтлерді пункт және Х ұзындығымен өлшеу: барлық шрифтлер
өлшмі Х ұзындықты 12 пункт өлшеммен өлшенеді.
1.4 Жүйелік орта
1.2 сурет жүйелік ортаның компаненттері
Бүгінгі WEB сайттардың барлығы үш негізгі элементтерден тұрады.
Элементтердің барлығы клиент– сервер технологиясының жүйелік моделімен
тікелей байланысады.
– Серверлердің міндеттері: Мұндағы WEB сервердің аппараттық
бағдарламалық қамсыздандырулар кіреді. Бұл технологиялар қарапайым
бағдарлама диапозоны PEKL–де жазылған бағдарламалардан басталып көп
құрылымды Java–да жазылған бағдарламаларды қатысты деп айтуға
болады. Мұнда қолданбалы технологияларда жатады. Мысалға,
мәліметтер қорының базасы WEB сайттарға қолдау көрсетеді.
– Клиентік қызмет: Клиентік жағы WEB броузер және қолданылатын
бағдарламалық жабдықтарды HTML, CSS және JavaScript, ActiveХ
басқару элементтері және Netscape бағдарламалардың ауыспалы
модульдерін атауға болады.
– Жүйе: Жүйе әр түрлі элементтермен байланысты. Олар WEB сайтты
қолданушыға тасмалдау қызметін атқарады. WEB–дизайнер үшін аталмыш
жүйелік ортаның техникалық аспектілері сайт құруда көптеген
міндеттер атқарылады. Шынында да WEB–дизайн көптеген қызметтер
жиынтығын құрайды. Сайт құру жүйелік бағдарламалаушылармен тығыз
байланысты болады. WEB сайт иелері және оны тұтынушы араларындағы
байланыс құралы ретінде пайдаланады. Тұтынушы және жасаушы
араларындағы байланыс өзгеруі мүмкін. Жасаушылар тұтынушы үшін
қажетті ақпараттар мен қамтамасыз етеді. Кей жағдайда тұтынушы
жасаушы туралы ақпаратты қарастырып немесе таратып жақын байланыс
каналдарын құрады.
1.5 WEB– дизайн және броузерлер
Көптеген WEB–дизайнерлерде болатын енді бір өзекті мәселелердің бірі
WEB–дизайнның әр түрлі броузер және платформадағы көрінісі, олардың әр
қайсысы әр түрлі HTML және сценерияларды қабылдайды. Әрбір жаңа броузер
іске қосылысымен олардың міндеттемелірі мен мүмкіндіктері өзгертіліп,
кеңейтіліп отырады. Бірақ ол ескі броузерінің қажеттігі жоғалады деген
мәселе емес. Бірақта көп жағдайда адамдар жаңа түрін көп қолдана бермейді.
Олар барымен базар болады. Дизайнда дәл анықталған ереже жоқ. Негізгі
мақсаты беттің құрамындағы ақпаратты максимальды дәрежеде тұтынушыларға тез
арада жеткізу. Оларды жасау үшін жаңашыл технологияларды мүмкіндігі
болғанынша қолдану. Нағыз дизайнерлердің шешімі тұтынушылардың
қажеттіліктерін қанағаттандыру, және сайт қалай жұмыс жасайтығындығына көз
жеткізу.
Netscape Navigator және жалпы Internet әлемінде броузерлер алдыңғы
орында жүреді. Netscape Navigator және Micrasoft Inetrnet Explorer қазіргі
кезде 90% - ға жуық тұтынушы осы аталмыш броузерді қолданады. Олардың өз
ара сайыстарының нәтижесі HTML тегилер жиыны және әр түрлі сәйкес емес
технологияларды қолдану. Мысалы, бізге берілген Dynamic HTML, JavaScript
және Cascading Steyle, Sleepts каскадты кесте түрлері. Басқа жағынан
Netscape және Microsoft өз арасындағы бәсекелестегі WEB ортасын дамытуға
көп үлесін қосты. Жалпы броузерлер түрлері көп. Кей жағдайда Netscape және
Explorer–дің де кемшіліктері кездесіп жатады. Мұндай жағдайда басқа
брозерлердің артықшылықтарын еске алады.
American Online броузері: AOL–қолданушылары мүмкін болатын жағдайға
байланысты әр түрлі броузерінің бірін қолданады. (платформаға байланысты
және AOL бағдарламалық қамтамасыздандыруға тікелей байланысты болады,
кейбіреулері HTML–дің ең кіші мүмкіндігін қабылдайды.
American Online–ның ең соңғы версиясы 4-нші версия болып табылады.
Мұнда Micrasoft Inetrnet Explorer броузерінің адаптирленген версиясын
қолданады. Тек мәселе AOL–прокси серверінде және сурет қысу әдістеріне
байланысты болады. AOL–да қолданылатын бейнелерді қысуға арналған әдістер.
JPEG графикалық бейнесімен мәселе туындайды. Тағы бұл броузерде Java және
CSS–ды қолдану мүмкін емес.
WEBTV–біздің пәтерлерге WEB–ті қарапайым телевизорлар көмегімен
әкеліп қосады. TV–де WEB- ді көшіру үшін арнайы дайындалған броузерлер
қолданылады. Ол синтаксистік анализді HTML–3,2 стандартына сәйкес жасаған.
Мұнда фреймдерді көру мүмкін. Script, Active X немесе кез – келген басқа
форматтарды қабылдай алады.
1.3 суреті көп жақты байланыс каналы
1.6 WEB–дизайнға дисплейдің әсері
Беттерді өңдеп жасауда дисплейдің көптігі және оны көру шарттары
қандай әсер етуі мүмкін деген сұрақ туындайды. Адамдардың көбі дисплейді
оның өлшемімен ғана анықтайды.–дизайнға дисплейдің әсері өздік
мүмкіндіктеріне тікелей байланысты. Бірақта айырмашылығы мұнда ғана емес
екендігін білу анық қажет. Кейбір адамдар сайтты телевизор экранынан көруі
де мүмкін. PDA көру мүмкіндігін емес (Personal Digital Assinant –
Персанальды Сандық Секраторь) немесе ұялы телефон бетінен көруге мүмкін
емес.
Броузерлердің жұмыс кеңістігі: Дисплей өлшемін білу бұл жұмыстың
жарты бөлігі ғана. Операциялық жүйе және броузер өзі экран бетінде көп орын
алады. Компьютердің операциялық жүйесіне қолданып отырған броузер және
қолданушы параметірінің индивидуалды орнатулары кеңістік өлшемінің
броузерге барлық жағдайға сәйкестігіне тікелей әрекет етеді. Минимальды
жұмыс кеңістігі броузерден көрсететін көрінісі барлық броузер құралдары
пайданалынады. Максимальды жағдай қажет емес. Бұл терезеде ең үлкен
өлшемде сәйкестендірілгендігін көрсетеді. Бұл ең ақырғы жағдайлар.
Практика жүзінде броузер терезесі өлшемдері өзгертілмейді. Түймешенің жарты
бөлігі экран бетіне көрінбейді, бұл осымен ғана аяқталмайды. Жүгірме
жолдары автоматты түрде қосылып, өшіріліп отырады. Сондықтанда оларды
анықтап оқу күрделі мәселе. Үлкен дисплейдің мүмкіндігі бар қолданушылар
бетті түгелдей ашып қолданады. Кей жағдайда бір неше бетті қатар ашып
қолдануға мүмкіндіктері бар. Осыған байланысты көптеген белгісіз салдар
туындау мүмкіндігі броузер терезесінің өлшемін анықталуы мүмкін.
Өздік дисплей ерекшеліктері: Егер маниторлар түсті болатын болса,
шығаратын түстің санына қарай айырылады. Жасаушыға әсер ететін енді бір
фактор манитор көбінесе 24 разряттық (16,77 мың түс), 16 разрядтық (65536
түс) немесе 8 разрядтық (256 түс). Дәл 24 разрядтық кеңістікте алынған
түстер броузерде өңделу кезінде 8 разрядты дисплеиге жасалады. 216 түстен
тұратын түстер жинағы бар. Олар Macos және Windows жүйелік палитрасында
орналасқан. Олар 8 разрядтық дисплейде көрінбейтін болады. Түстер жинағының
жиыны WEB палитра деп аталады (WEB Palette).
2. WEB САЙТ ЖӘНЕ ДИЗАЙН
2.1 WEB–сайт және дизайн
WEB–дизайның негізгі бес облыстық аспектілері бар.
— Құрамы: Құылған сайттың құрамын ұйымдастыру бұл
бөлімдегі мүмкін болатын диапозондарына тікелей
байланысты. Дәлірек айтар болсақ текстің қалай
жазылғандығына, қалай ұйымдастырылғанына, таныстыру және
оның қандай технологиялар көмегімен құрылғандығына
байланысты.
— Көрнекілік: Бұл сайттың орналасу кеңістігі экранға байланысты болады.
ML, CSS, Flash және графикалық элементтерін өрнектеуге арналған функциялар
немесе навигациалардан тұратын бағдарлама түрлері. Сайттың визуальды жағы
WEB–дизайнның ең негізі аспектілерінің бірі болып табылады.
— Технологиясы: Бұл категорияда HTML және CSS WEB технологияларымен
жасалған әр түрлі базалық бөлшектер жатады. Технология түсінігіне сайттағы
интерактивті элементтеріде жатады. Ерекшелігі ретінде қандай бағдарламалық
әдістерді қолдануына байланысты. Мысалға, JavaScript бағдарламасын атап
өтуге болады.
— Жеткізу: Сайтты интернет немесе ішкі корпоративті
желілер арқылы жіберу жылдамдығы аппаратуралардың
қолданылуы ішкі бағдарламалық жабдықтау және желілік
архитектураға тікелей байланысты болады.
— Мақсаты: Сайт құру әр қашанда экономикалық сұрақтарға байланысты болады,
бұл WEB–дизайнның ең маңызды бөлігі.
WEB–дизайынның әрбір бөлшегі құрылып отырған сайттың түріне
байланысты өзгеріп отырады.
2.2 WEB дизайнның пирамидасы
WEB–дизайн компоненттерін пирамида метафорасы түрінде көрсетуге
болады.
WEB пирамидасы: WEB–дизайн шекаралары және оның құрамдас бөлшектері
керпіштер пирамиданы құраушы ал фундаментті көрнекілік көрінісі және
технологиялары терең талап қойған. Барлық жағдайларды ескере отырып ең
маңызды бөлік экономикалық бейнелеулерге негізделеді. WEB–дизайнерлер үшін
сайттарын жасау кезінде жақсылап ойлану қажет. WEB технология біздің
сайттың құрамын күрделендіре түседі. Бұл мәселелерді тиімді шешу үшін
топтық жұмыс жасаумен қатар жүйелік орта туралы ойды қалыптастыру қажет.
Көптеген дизайнерлер көп уақытын өз қажеттілігін қанағаттандыруға жұмсайды.
Ол қолданушыға қолайлылығын көп ойластырады. Біздің WEB пирамида да
керпіштерден жасалған пирамидаға ұқсас болуы мүмкін. Жалпы сайт дегеніміз
пирамидаға өте ұқсас. Онда кіретін есігі бар, бірақ шығатын есігінің қайда
екендігі белгісіз.
МАҚСАТЫ
Сурет 2.1 WEB сайт пирамидасы.
2.3 WEB–дизайн анықтамасы
WE–дизайнға анықтама: WEB–дизайн қызметінің мультидисциплинарлық
ортасы WEB сайттарды жасауға және жоспарлауға жатады. Оған өңдеу көлемді
ақпараттар визуальды дизайн, оның жүйе немесе желі арқылы жіберу
жылдамдықтары технологиялық мүмкіндіктері жатады.
WEB–дизайн бұл адамдың ішкі ойлар жиынтығы емес. Бұл жаңадан жаңа
идеалар деуге болады. Басқа сөзбен айтқанда Internet–деген өте тамаша және
кең ауқымды дүние деуге болады.
WEB–дизайн оның негізгі сұрақтары: WEB – оның негізгі сұрақтарына
төмендегілер жатады:
— Дизайн қажеттілігі және қызықтаушы қолданушылар.
— Форма және функциялардың тепе–теңдігі.
— Орындалу сапасы.
— Ұлттық қарым–қатынас және жаңашыл ой.
Бұл сұрақтар желілік ортаға байланысты емес. Коммерциялық графиканың
мамандары, жұрналдық жарнамалар жасайды. Мұндай сайттар белгілі функциялар
қарым–қатынасымен жасалады. Орындалуы кез–келген ережелерге сүйенеді.
WEB–дизайнның мұндағы әсері өте көп.
Қолданушыға бағытталған сайттар: WEB–дизайнның ең кең таралған
мәселерді WEB–сайттың қолданушыға бағытталғандығы. Бірақта WEB–дизайн
жасаушылар өз қажеттілігі бойынша жасайды. WEB–дизайнның негізгі ережелерін
еш қашан ұмытпаңыз.
Ереже: Сіз қолданушы емессіз. Дизайнер ретінде WEB–дизайн жайлы
бүтін ақпаратты өзіңіз ғана біліп туруыңыз қажет. Қай ақпарат қай жерде
тұрғандығын сіз білуіңіз қажет. Сіз Plug-in технологиясы қалай
орналасқандығын білуіңіз өте маңызды. Сізде экранның оптимальды рұқсаты
болуы, броузер орнатылуы және т.с.с атап өтуге болады. Сайттарды жобалау
кезінде оның көрнекілік ерекшеліктері және шеберлер дәрежесіне сәйкес
келтіруді қажет етеді. Жасау кезінде аталмыш фактілерді қабылдау керек.
Ереже: Қолданушы дизайнер емес болғандықтан дизайнның қыр – сырын
біле бермейді тек оның қолдануға ыңғайлығына және көрінісіне көбірек көңіл
бөледі.
2.4 Қолданушы ортасы және оның түрлері
Қолданушы әлемі: Әр адамның өз әлемі (асқақтаған биік Аскар әлемі)
болады, басқаша айтқанды әр адамның дүние танымы өз қалауынша қабылдайды.
Мысалға, қолданушы жеке жасаушылардың қарым–қатынасы төменгі сызбада
көрсетілген. Сызбада қолданушыға WEB–сайттың сыртқы әсері көрсетілген.
Сурет 2.2. Қолданушы әлемі.
Қолданушы нақты дүниеде өмір сүреді. Сыртқы ортада климаттық
жағдайға, орналасқан жері, таныстығы және монитор сапалылығының әсеріне
байланысты. Әр адам өз әлемінің біздің WEB–сайтқа кіру рұқсатын Internet
арқалы жүйелік байланыс cерверлер, броузерлер тағы сол сияқты нәрселер
көмегімен байланысады.
Сурет 2.5 – дегі таныстыру, бағыттау екеуінің орындары
WEB–сайттардың таныстырған фактілеріне байланысты ауысуы мүмкін.
Кеңес: Өз сайтыңызға қолданушы әлеміне қандай қажеттілігі бар
екендігін қарастыратындығын ескеру қажет.
Жоғарыда айтылған кеңестар өте мәнді екендігін ескеру қажет.
Дизайнерлердің әр қашанда ойлайтын жалғыз тілегі қолданушы олардың сайтына
кірген кезде өз ережесіне бағынуы. Бірақта әр қолданушы идеалары,
шыдамдылығы, қоршаған ортаға бағынуы және өз тәжірибелеріне сүйене отырып
сайттарға баға береді.
Қолданушы ортасы: Қолданушы әр қашанда қоршаған ортаның әсерінде
болады. WEB– сайт құру кезінде қолданушы қай жерден рұқсатын алатындығын ал
дегенде ескеріңіз. 2.1 кестеде әр бір деталь бойынша көрсетілген.
Орыны Мінездемелер
Кеңес − Қарапайым компьютерлік рұқсат.
− Жалғыз қолданушы.
− Жалпы тыныштық.
− Алғашқы есеп немесе жұмысқа көбірек көңіл бөлнуі қажет.
− Жоғарғы жылдамдықта болуы.
Үй кабинеті − Қарапайым кампьютерлік рұқсат.
немесе − Жалғыз қолданушы.
жататын бөлме− Дауыстың сапалығы дыбыстын өте қатты болуы мүмкін, бірақта
тыныштық жағдай көп сақталады.
− Мақсаты жұмысқа қызығушылығы.
− Кіру рұқсат кез – келген уақытта.
Үй бөлмесі − Рұқсат телевизор компьютерлік приставка немесе оның
консолы болуы мүмкін.
− Қолдану көбінесе енгізуге бағытталған.
− Дыбыстық сапа ауспалы.
− Мүмкін топтық немесе жеке адам рұқсаты болуы мүмкін.
Internet − Компьютер арқылы кіруі мүмкін.
кафе − Бағасы қолдануға байланысты.
− Қолдану мақсаты ереже бойынша бағытталған.
− Кіру жылдамдығы өте жоғары.
− Бағыты топталған немесе жеке адамға.
Қоғамдық − Қолданылуы бағаға байланысты.
интернет − Дауыстық сапа әр түрлі болуы мүмкін.
терминалы − Ақпаратқа қатынау белгілі жерге байланысты.
Автокөлікте − Компьютер қолдануға мүмкіндік жоқ болуы мүмкін.
− Егер қолданушы шофёр болса онда қолдану бағыты болады.
− Қолдану қандай бағытта немесе қажетті ақпаратқа
бағытталады.
− Ақпаратқа кіру мүмкіндігі белгілі жерге байланысты өте
үлкен мәтдін.
−Жылдамдығы және кіру саналылығы өте төмен болады.
Қоғамдық − Қолданушы тұруы немесе отыруы мүмкін.
көлік немесе − Жеке жағдайлармен немесе жұмыс мақсатында болуы мүмкін.
ұшақта
Далада − Мүмкін компьютер рұқсаттамаған (қалта компьютер немесе қол
телефон).
− Экран үлкен проблема болуы мүмкін.
− Қолдану белгілі мақсаттарға бағытталған.
− Жерге байланысты.
− Жылдамдығы мен кіру сапасына байланысты.
Кесте 2.1 Қолданушы үшін қоршаған орта (характеристикасы) мінездемесі.
Ереже: Егер мүмкін болса жағдайға байланысты мінездемені түгелдей еске алу
керек. Қолданушы сайтқа қатынайтындықтан барлық ережелерді ескеру,
сәйкестіру қажет.
Қолданушының негізгі түрлері: Жалпы WEB–сайттар туралы түсініктерді
қарастыра келе қолданушыларды бір неше негізгі топтық түрлерге бөлуге
болады.
1) Алғаш қолданушылар.
2) Орта денгейлі қолданушылар.
3) Зерттеушілер немесе тәжирбиелі (мамандар) қолданушылар.
Алғашқы қолданушылар дегеніміз жалпы сайт туралы немесе WEB–сайттың
жұмысы туралы ештеме білмейтін, оны жалпы түсінбейтін адамдар деуге болады.
Алғашқы қолданушы үшін қосымша көмекші ақпараттар қажет етеді. Интерфейстің
негізі алғашқы қолданушыларға бағытталады деп айтып үйрендік. Басқа жағынан
олар басқа мамандар функциональдау принциптерін өте жақсы біледі және
WEB–сайт құрылымын өз түсінігінше жақсы қабылдай алады. Тәжірибелі
қолданушыларды негізгі екі топқа бөліп қарастырады. Дәлірек айтсақ,
сайттардың тұрақты қолданушылары және онша көп қолданбайтындары деп.
Тәжірибелі қолданушы сайттардың кеңейтілуіне оның жалпы
қажеттілігіне көбірек назар аударады. Мысалға, көлемді іздеу сияқты, әлде
олар сайттардың құрамын жақсы зерттеген болады. Тәжірибелі қолданушыларға
қандай бір жол көрсетуді қажет етпейді. Олар не ғұрлым аз әрекет жасап, көп
ақпарат алуды қалайды.
Қолданушылардың үшінші тобы олар негізінде орта денгеілік қолданушы
яғни сайттарға көп кіре бермейді. Мұндай адамдар сайт қызықтаушылардың
көптеген пайызын иеленеді.
Орта денгейлі қолданушы сайттың құрамын өте жақсы меңгерген болады.
Бірақта қолданушы бір көргенін қайта – қайта көруді ұнатпайды. Мұндай
сұрақты шешудің енді бір жолы сайтты құрылған кезіндегі негізгі бағыты оның
мүмкіндігі деген сияқтылар жатады. Сондықтан соңғы кезде сайт құрушы
адамдар қолданбалы бағдарламаларды көп қолданады. Мысалы, инвидуальді
интерфейс қайткен күнде жүйелік және меню бар болғанын қажет етеді.
WEB–сайттар тәжірибелі қолданушы үшін ашық URL жүйесі кеңейтілген іздеу
жүйесі және ол алғашқы қолданушылар үшін көмек жүйесі, сайт карталы,
альтернативті форма, мысалы қарапайым текстік сілтеме.
Кеңес: Адаптивті WEB–сайт құруға талпыну қажет. Сайт жасау кезінде
орта және тәжірибелі қолданушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыратындай
болу керек.
Кеңес: Орта деңгейлі қолданушыларға сайт құрыңыз. Егер қандайда бір
жағдайменен адаптивтік интерфейстің мүмкіндігі болмаса. Егер де адаптивтік
интерфейс құрылды деген күннің өзінде де ол негізгі топтық қолданушылар
қажеттілігін қанағаттандыратын болады. Қолданушының графиктік интерфейсін
құру үшін GUI технологиясын қолданамыз.
2.5 WEB–заңдылықтары және ережелері
WEB–сайт құру кезінде олардың графикалық интерфеийсі белгілі бір
ереже тәртіптерге, еркін тақырыпта болса да ережеге бағынады. Ережеге
бағынған, өз еркімен жасаған сайттарға қауіпті болуы мүмкін. Көптеген
қолданушылар ең көп уақыттын басқа сайттарда өткізетіндігін ескеру қажет.
Бірақта кей жағдайда ғана сіздің сайтыңызға назар аударып отырып қалуыда
мүмкін. Сондықтан сайт құру кезінде қолданушы қажеттігін ескеру керек.
Ереже: Интерфейс құрудың жалпы ережесінен тайып кетпеу жағын ескеру,
айтылған қолдану ережесінде меңгерген болу керек. Өкінішке орай дәл айтылып
жазылған WEB–сайт ережесі қазіргі таңда жоқ. Бірақта көптеген құрушылар 2.2
кестедегі ережеге бағынады.
Ереже тәртібі Сипаттама
Сол жақ бұрышта Қолданушы ережесі бойынша сол жақ басқы бұрышқа
орналасқан логатип орналасқан компания эмблемасы басқа бетке көшуге
негізгі басқы бетке көшуарналған. Немесе сол бұрышқа белгілі бір Home
сілтемесі. түймешесін орналастыру қажет.
Мәтіндік сілтеме бет Көптеген сайттарда жүйе мәтіндері беттің төменгі
бөлігінің аяқ жағында бөлігінде, дәлірек айтсақ беттің жоғарғы
орналасқан. бөлігінде графиктік бейнеде болады.
Ұзын беттерде сілтемелерСайттарда келесі бетке көшуге мәтіндік
қолдану және оларды бағыттамаларды қолданады, сонда да беттің аяқ
басқа бөлікке көшіруді жағында кері қайтуға арналған сілтеме немесе
қолдану. стрема орналасқан.
Беттерді арнайы баспаға Көптеген сайттардың арнайы беттері баспаға шығару
шығаруға арналған форма үшін не ашық HTML немесе Acrobat форматындағы
көптеп қолданылады. принтер түрлерін қолданады. Мұндайды үлкен
көлемді сайттарда көптеп қолданады.
Корзина (Себет) оң жақ Қарапайым жағдайда пиктограмма немесе ,,, сілтеме
басқы бұрышында экранның оң жақ басқы бұрышында борналасқан.
орналасқан.
Таңдаудың мүмкіндігіне Өз қалағаныңызды жасаңыз. бірақ көп жағдайда
және тышқан түймешесіне мәтіндік сілтемелер көкпен және асты сызылған
шерту, көк түспен болады. Негізгі қолданушы сілтеме ренгісі көк
астынан сызылған болсада немесе басқа болсада оны түсінетін
мәтінмен сілтеме болады. Сайт жасау кезінде көк ренгімен жасауды
белгіленеді. ұмытпаңыз, қолданушы сілтеме деп басқа қарапайым
мәтінге шатыстырып шертуі мүмкін.
Бағыттауштың қосымша Көптеген сайттар сайт картасына онша көңіл бөле
элементтері (сайт бермейді. Алфавиттік сайт көрсеткіштеріне,
картасы, іздеу) анықтамалық жүйеге және ішкі іздеу механизміне,
бағыттауштан және бірақта олардың барлығы көмекші элеметтер. Егер
бөлімдер бойынша мұндай көмекші элементтер өссе сайттың жалпы мәні
көрсетіледі. оданда не ғұрлым өсе түседі.
Кесте 2.2 WEB ережелері.
WEB–дизайн қолданудың бір ережесі, ол өзіне жаңа ережелік өзгерістер
WEB–дизайнның дамуына байланысты өседі, және өзгерістердің барлығын басқа
WEB–сайттардан алуға болады.
2.6 WEB–беттердің құрылымдарын таңдау
Нәзік және пикшрленген WEB–беттерін құру. Нәзік беттерді құру:
WEB–беттер құрылымы бойынша өте нәзік. Дисплейдің өлшеміне қарамастан
барлық бос кеңістікке мүмкіндігінше мәтін және HTML файлдарымен броузер
терезе беті толтырылады. Егер де броузер терезесінің өлшемі өзгеретін болса
элементтер қайталанып шығып отырады, ол жаңа экран өлшеміне сәйкестіріледі.
Осылайша ғана WEB–тің нағыз қасиеті көрінеді деуге болады. Көптеген
WEB–дизайнерлер беттерді жасау кезінде WEB–терезенің мүмкіндігі және оның
сығылуына сәйкестендіріледі. Мұндай жағдайда кейбір артықшылығы мен
кемшіліктері байқалады.
Артықшылықтары:
← Нақтыл жағдай WEB–беттер дисплейде әр түрлі экран
өлшем бірліктерінде болады. Нәзік беттерді кез келген
дисплейде шығатындай етіп жасауға болады.
← Дисплейдің бос кеңістіктерін толтыру кезінде
қажеттенбейтін бос орындар болуы мүмкін, бұл жағдайларда
бет жасау фикшірленген өлшем алуына байланысты болады.
← Нәзік (сынғыш) беттер ,,, және алтын ортасына өте
жақын. Мұндай бет стандартқа сәйкес жақыс бет деп
көптеген қолданушылар қолданатын бетті айтамыз.
Кемшіліктері:
← Үлкен дисплайда жол өлшемсіз болуы мүмкін, мәтін
броузер терезесінің барлық кеңістігін толтырады. Ұзын
жолдар көбінесе экран бетінен оқуға өте қолайсыз.
Сондықтанда терезе немесе фреймдары мәтінмен толтыру
кезінде көптеген қолданушыға оқу мүмкіндігі қиынға
соғады.
← Үлкен экранда элементтер өте қолайлы (әдепті)
орналасады, ал кішкентай экранда олар өте қызықсыз
көрінетін болады.
← Нәзік беттің дизайнын айту мүмкін емес
Фикшірленген өлшемдегі беттерді жасау беттік өлшемге нағыз зейінін
салатын адам фикшірленген өлшемдергі беттерді жасуа қажет, ал барлық
қолданушылар үшін ортақ дисплей өлшеміне және терезе өлшеміне тәуелсіз. Бұл
беттерді жасау көбінесе баспалық істерді жасау принциптеріне (ережелеріене)
негізделеді. Мұндай жағдай көбінесе тұрақты желіде туратындарда элемент
қатынастарында беттік орналасуында және жолдардың қолайлы ұзындықтары
жатады.
Броузерге шығатын символдар өлшемін бақалау бұрынғысынан да күрделі,
үлкен немесе кіші өлшемді қолдану нәтижесінде барлығы араласып кетуі әбден
мүмкін, жасау алдында қарағанда өзгеше болуы мүмкін.
Беттің бейнелеуін түгелдей басқару ортаға қарсы тұру мен бірдей.
WEB–деген басылымдағы бет емес, оның өзіндік күші және ерекшеліктері бар.
Нәзік дизайн жасаушылар фикшірленген дизайндық WEB – беттерге орын жоқ деп
жария ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz