Туристік мекемедегі PR технолоиялар
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 PR ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Меншікті PR маман және сыртқы консультация ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 PR.ды ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
7
1.3 PR. ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның нысандары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
11
2 ТУРИСТІК МЕКЕМЕДЕГІ PUBLIC RELATIONS ... ... ... ... ... ... ... 18
2.1 Туристік мекемелердің қызметіндегі PR.дың ұйымдастырылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 18
2.2 Туристік қызметтің маркетингі мен менеджменті ... ... ... ... ... ... ... 24
2.3 Бұқаралық ақпараттар құралдарымен тиімді байланыс ... ... ... ... ... 27
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 30
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 32
1 PR ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Меншікті PR маман және сыртқы консультация ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2 PR.ды ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның құралдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
7
1.3 PR. ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның нысандары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
11
2 ТУРИСТІК МЕКЕМЕДЕГІ PUBLIC RELATIONS ... ... ... ... ... ... ... 18
2.1 Туристік мекемелердің қызметіндегі PR.дың ұйымдастырылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 18
2.2 Туристік қызметтің маркетингі мен менеджменті ... ... ... ... ... ... ... 24
2.3 Бұқаралық ақпараттар құралдарымен тиімді байланыс ... ... ... ... ... 27
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 30
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 32
Курстық жұмыстың өзектілігі. Соңғы жылдардағы еліміздегі жанданып келе жатқан салалардың бірі – туризм. Ресми мәліметтерге жүгінсек, сырттан түсетін инвестицияның 10 пайызға жуығы туризмнен келеді екен. Бұл сала экономикамызға кәдімгідей табыс әкелуде, қомақты қаржы түсіруге барлық мүмкіндік бар. Ендігі міндет – туризмді ел экономикасына тұрақты үлес қосатын салаға айналдыру.
Қазақстанда туризмнің даму үшін керекті ресурстар қоры жеткілікті. Дегенмен, Қазақстандағы туризм өз деңгейінде дами алмай отыр, туризм ошақтары жергілікті және халықаралық деңгейде танымал емес. Туризмнен түскен кіріс көзі өз деңгейінен төмен. Туризм жөніндегі жағымсыз қоғамдық пікір де жоқ емес, туризм, спорт т.б. салалардағы қоғамдық білімдердің төмендігі байқалады. Туризмге қатысты ақпараттар ағыны аз. Бұл еліміздегі туризмнің дамуына кедергі келтіріп отыр.
Елімізде туризмнің дамуына ықпал ету үшін туризм ошақтарын Қазақстанға және шетелдерге кеңінен таныту имиджін көтеру керек. Туризм – бизнес. Осы бизнестің түрінің ойдағыдай дамып, тұтынушылардың көңілінен шығуы Public Relations-ға (PR) да байланысты. PR – маркетинг, менеджмент және журналистиканы байланыстыратын күрделі мамандық. Паблик рилейшнз (publіc relatіons – көпшілікпен қарым-қатынас) – мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар мен әлеуметтік құрылымдар арасындағы қарым-қатынастар жүйесі; қоғаммен байланыстардың жаңа кәсіпкерлік саласы; қоғам мен ұйымдар арасындағы өзара түсінушілікке қол жеткізуге бағытталған қызмет.
Бастапқыда PR ұғымы ұйым мен жұртшылықтың арасындағы қарым-қатынастың ерекше түрі, жұртшылықпен өзара пайдалы әрі тиімді қарым-қатынас орнату, халықтың, сондай-ақ, т.б. қоғамдық ұйымдар тарапынан өзіне жағымды көзқарас қалыптастыру мақсатында ұйым жүзеге асыратын басқару түрі немесе функциясы ретінде қолданылды. PR еркін баспасөз бен ақпарат еркіндігіне негізделетін инновациялық басқару жүйесі ретінде түрлі кең көлемді жобаларды ақпаратпен қамтамасыз етеді.
Туристік фирма өзін көрсетуі, имиджін қалыптастыруы керек. PR-дың міндеті соған көмектесу, фирманың жетекшілеріне ақыл-кеңес беру, қауіп-қатерді алдын-ала сезіп, уақытында ескерту, проблемаларды көріп, шешуге мүдделі болу, қызметкерлер арасындағы тиімді өзара байланысты қалыптастырып, қоғам мен туристік фирманың арасында үйлесімділікке негізделген жылы қарым-қатынас орнату. Паблик рилейшнз жаңа коммуникациялық технологиялардың дамуымен күрделене түседі.
Олай болса, халықаралық стандарттарға сай осы саланы жетілдіру, Қазақстандағы туризм инфрақұрылымының дамуы PR-менеджерлерге де үлкен жауапкершілік жүктейді. Ең біріншіден, осы салаға жеке кәсіпкерлерді жұмылдырсақ, бұл проблеманы шешуге болатын сияқты.
Қазақстанда туризмнің даму үшін керекті ресурстар қоры жеткілікті. Дегенмен, Қазақстандағы туризм өз деңгейінде дами алмай отыр, туризм ошақтары жергілікті және халықаралық деңгейде танымал емес. Туризмнен түскен кіріс көзі өз деңгейінен төмен. Туризм жөніндегі жағымсыз қоғамдық пікір де жоқ емес, туризм, спорт т.б. салалардағы қоғамдық білімдердің төмендігі байқалады. Туризмге қатысты ақпараттар ағыны аз. Бұл еліміздегі туризмнің дамуына кедергі келтіріп отыр.
Елімізде туризмнің дамуына ықпал ету үшін туризм ошақтарын Қазақстанға және шетелдерге кеңінен таныту имиджін көтеру керек. Туризм – бизнес. Осы бизнестің түрінің ойдағыдай дамып, тұтынушылардың көңілінен шығуы Public Relations-ға (PR) да байланысты. PR – маркетинг, менеджмент және журналистиканы байланыстыратын күрделі мамандық. Паблик рилейшнз (publіc relatіons – көпшілікпен қарым-қатынас) – мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар мен әлеуметтік құрылымдар арасындағы қарым-қатынастар жүйесі; қоғаммен байланыстардың жаңа кәсіпкерлік саласы; қоғам мен ұйымдар арасындағы өзара түсінушілікке қол жеткізуге бағытталған қызмет.
Бастапқыда PR ұғымы ұйым мен жұртшылықтың арасындағы қарым-қатынастың ерекше түрі, жұртшылықпен өзара пайдалы әрі тиімді қарым-қатынас орнату, халықтың, сондай-ақ, т.б. қоғамдық ұйымдар тарапынан өзіне жағымды көзқарас қалыптастыру мақсатында ұйым жүзеге асыратын басқару түрі немесе функциясы ретінде қолданылды. PR еркін баспасөз бен ақпарат еркіндігіне негізделетін инновациялық басқару жүйесі ретінде түрлі кең көлемді жобаларды ақпаратпен қамтамасыз етеді.
Туристік фирма өзін көрсетуі, имиджін қалыптастыруы керек. PR-дың міндеті соған көмектесу, фирманың жетекшілеріне ақыл-кеңес беру, қауіп-қатерді алдын-ала сезіп, уақытында ескерту, проблемаларды көріп, шешуге мүдделі болу, қызметкерлер арасындағы тиімді өзара байланысты қалыптастырып, қоғам мен туристік фирманың арасында үйлесімділікке негізделген жылы қарым-қатынас орнату. Паблик рилейшнз жаңа коммуникациялық технологиялардың дамуымен күрделене түседі.
Олай болса, халықаралық стандарттарға сай осы саланы жетілдіру, Қазақстандағы туризм инфрақұрылымының дамуы PR-менеджерлерге де үлкен жауапкершілік жүктейді. Ең біріншіден, осы салаға жеке кәсіпкерлерді жұмылдырсақ, бұл проблеманы шешуге болатын сияқты.
1 Алёшина И.В. Паблик рилейшнз для менеджеров и маркетеров.–М.: «Гном-Пресс», 1997.- элетронная книга, источник – http://socioline.ru-Б.90-
2 Королько В.Г.34В.Г. Королько Основы паблик рилейшнз. М., «Рефл-бук», К., «Ваклер». -2001.-Б.
3 Почепцов Г.Г. Паблик рилейшнз для Профессионалов/Г.Г. Почепцов.-2-изд.,исPR.-М.,2001.-623 б., электронная книга, источник www.kiev-security.org.ua Б. 49-50
4 Основы паблик рилейшнз. М., «Рефл-бук», К.:«Ваклер» – 2001.-Б. 114-11636Boorstin D.J. The Image. A Guide to Pseudo-Events in America: 25th ed. – N.Y.: Vintage Books, 1992. – P.5
5 Hendrix J.A. Public Relations Cases. California, 1998. – P.23
6 Boorstin D.J. The Image. A Guide to Pseudo-Events in America: 25th ed. – N.Y.: Vintage Books, 1992. – P.5
7 Энциклопед.словарьPRирекламы 700 терминов./Сост.С.Ильинский.-электр.книга. www.frank.deutsprache.ruБ.13
8 Викентьев И.Л. «Приёмы рекламы и Public Relations», ч.1: СПб Изд.дом "Бизнес-Пресса", 1999.
9 Шарков Ф.И. Паблик рилейшнз (связи с общественностью) Учебное пособие для вузов.-М.: 2005.-С. 208-214
10 Энциклопед. Словарь PR и рекламы700 терминов./Сост.С.Ильинский.-электр.книга.www.frank.deutsprache.ru
11 Г.Г.Почевсов.Коммуникативные технологии двадцатого века
12 Дженнифер Ротондо., Майк Ротондо. Презентация бизнес-проектов. М., 2005.
13Матанцев А.Н. Эффективность рекламы. Москва, 2002.
14А.И.Ковалев., В.В.Войленко. Маркетинговый анализ. М., 2000.
15АрманДейан. Реклама. Санкт-Петербург, 2003.
16Жетпісбай Бекболатұлы - PR және жарнама
17Блэк С. «Паблик рилэйшнз. Что это такое?» - М.: Новость, 1990.
18Қазақстантуризмі 2012жыл. Статистикалық жинағы. Алматы, 2012 ж
19Почепцов Г.Г. «Паблик рилейшнз для профессионалов». М.: «Рефл-Бук», «Ваклер» - 2000.
20Е.Уралбаев. Турфирмы губят природу // Свобода слова. 31 мамыр, 2007 жыл. 19 б.
21М.Найманбаев. Природу спасет туризм // Свобода слова. 24 мамыр, 2007 жыл. 20 б.
22Г.Г.Почепцов. Паблик рилейшнз для профессионалов. «Рефл-бук» «Ваклер», 2003. 327 б.
2 Королько В.Г.34В.Г. Королько Основы паблик рилейшнз. М., «Рефл-бук», К., «Ваклер». -2001.-Б.
3 Почепцов Г.Г. Паблик рилейшнз для Профессионалов/Г.Г. Почепцов.-2-изд.,исPR.-М.,2001.-623 б., электронная книга, источник www.kiev-security.org.ua Б. 49-50
4 Основы паблик рилейшнз. М., «Рефл-бук», К.:«Ваклер» – 2001.-Б. 114-11636Boorstin D.J. The Image. A Guide to Pseudo-Events in America: 25th ed. – N.Y.: Vintage Books, 1992. – P.5
5 Hendrix J.A. Public Relations Cases. California, 1998. – P.23
6 Boorstin D.J. The Image. A Guide to Pseudo-Events in America: 25th ed. – N.Y.: Vintage Books, 1992. – P.5
7 Энциклопед.словарьPRирекламы 700 терминов./Сост.С.Ильинский.-электр.книга. www.frank.deutsprache.ruБ.13
8 Викентьев И.Л. «Приёмы рекламы и Public Relations», ч.1: СПб Изд.дом "Бизнес-Пресса", 1999.
9 Шарков Ф.И. Паблик рилейшнз (связи с общественностью) Учебное пособие для вузов.-М.: 2005.-С. 208-214
10 Энциклопед. Словарь PR и рекламы700 терминов./Сост.С.Ильинский.-электр.книга.www.frank.deutsprache.ru
11 Г.Г.Почевсов.Коммуникативные технологии двадцатого века
12 Дженнифер Ротондо., Майк Ротондо. Презентация бизнес-проектов. М., 2005.
13Матанцев А.Н. Эффективность рекламы. Москва, 2002.
14А.И.Ковалев., В.В.Войленко. Маркетинговый анализ. М., 2000.
15АрманДейан. Реклама. Санкт-Петербург, 2003.
16Жетпісбай Бекболатұлы - PR және жарнама
17Блэк С. «Паблик рилэйшнз. Что это такое?» - М.: Новость, 1990.
18Қазақстантуризмі 2012жыл. Статистикалық жинағы. Алматы, 2012 ж
19Почепцов Г.Г. «Паблик рилейшнз для профессионалов». М.: «Рефл-Бук», «Ваклер» - 2000.
20Е.Уралбаев. Турфирмы губят природу // Свобода слова. 31 мамыр, 2007 жыл. 19 б.
21М.Найманбаев. Природу спасет туризм // Свобода слова. 24 мамыр, 2007 жыл. 20 б.
22Г.Г.Почепцов. Паблик рилейшнз для профессионалов. «Рефл-бук» «Ваклер», 2003. 327 б.
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
... атындағы ... .университеті
... факультеті
... .. кафедрасы
Қорғауға жіберілді
________________
кафедра меңгерушісі
ТУРИСТІК МЕКЕМЕДЕГІ PR ТЕХНОЛОИЯЛАР тақырыбына
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
5В090200-Туризм мамандығы бойынша
Орындаған
Ғылыми жетекшісі
аға оқытушы
Алматы, 2015
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3
1
PR ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1.1
Меншікті PR маман және сыртқы консультация ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1.2
PR-ды ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның құралдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
7
1.3
PR- ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның нысандары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
11
2
ТУРИСТІК МЕКЕМЕДЕГІ PUBLIC RELATIONS ... ... ... ... ... ... .. .
18
2.1
Туристік мекемелердің қызметіндегі PR-дың ұйымдастырылуы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
18
2.2
Туристік қызметтің маркетингі мен менеджменті ... ... ... ... ... ... ...
24
2.3
Бұқаралық ақпараттар құралдарымен тиімді байланыс ... ... ... ... ...
27
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
30
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .
32
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі. Соңғы жылдардағы еліміздегі жанданып келе жатқан салалардың бірі - туризм. Ресми мәліметтерге жүгінсек, сырттан түсетін инвестицияның 10 пайызға жуығы туризмнен келеді екен. Бұл сала экономикамызға кәдімгідей табыс әкелуде, қомақты қаржы түсіруге барлық мүмкіндік бар. Ендігі міндет - туризмді ел экономикасына тұрақты үлес қосатын салаға айналдыру.
Қазақстанда туризмнің даму үшін керекті ресурстар қоры жеткілікті. Дегенмен, Қазақстандағы туризм өз деңгейінде дами алмай отыр, туризм ошақтары жергілікті және халықаралық деңгейде танымал емес. Туризмнен түскен кіріс көзі өз деңгейінен төмен. Туризм жөніндегі жағымсыз қоғамдық пікір де жоқ емес, туризм, спорт т.б. салалардағы қоғамдық білімдердің төмендігі байқалады. Туризмге қатысты ақпараттар ағыны аз. Бұл еліміздегі туризмнің дамуына кедергі келтіріп отыр.
Елімізде туризмнің дамуына ықпал ету үшін туризм ошақтарын Қазақстанға және шетелдерге кеңінен таныту имиджін көтеру керек. Туризм - бизнес. Осы бизнестің түрінің ойдағыдай дамып, тұтынушылардың көңілінен шығуы Public Relations-ға (PR) да байланысты. PR - маркетинг, менеджмент және журналистиканы байланыстыратын күрделі мамандық. Паблик рилейшнз (publіc relatіons - көпшілікпен қарым-қатынас) - мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар мен әлеуметтік құрылымдар арасындағы қарым-қатынастар жүйесі; қоғаммен байланыстардың жаңа кәсіпкерлік саласы; қоғам мен ұйымдар арасындағы өзара түсінушілікке қол жеткізуге бағытталған қызмет.
Бастапқыда PR ұғымы ұйым мен жұртшылықтың арасындағы қарым-қатынастың ерекше түрі, жұртшылықпен өзара пайдалы әрі тиімді қарым-қатынас орнату, халықтың, сондай-ақ, т.б. қоғамдық ұйымдар тарапынан өзіне жағымды көзқарас қалыптастыру мақсатында ұйым жүзеге асыратын басқару түрі немесе функциясы ретінде қолданылды. PR еркін баспасөз бен ақпарат еркіндігіне негізделетін инновациялық басқару жүйесі ретінде түрлі кең көлемді жобаларды ақпаратпен қамтамасыз етеді.
Туристік фирма өзін көрсетуі, имиджін қалыптастыруы керек. PR-дың міндеті соған көмектесу, фирманың жетекшілеріне ақыл-кеңес беру, қауіп-қатерді алдын-ала сезіп, уақытында ескерту, проблемаларды көріп, шешуге мүдделі болу, қызметкерлер арасындағы тиімді өзара байланысты қалыптастырып, қоғам мен туристік фирманың арасында үйлесімділікке негізделген жылы қарым-қатынас орнату. Паблик рилейшнз жаңа коммуникациялық технологиялардың дамуымен күрделене түседі.
Олай болса, халықаралық стандарттарға сай осы саланы жетілдіру, Қазақстандағы туризм инфрақұрылымының дамуы PR-менеджерлерге де үлкен жауапкершілік жүктейді. Ең біріншіден, осы салаға жеке кәсіпкерлерді жұмылдырсақ, бұл проблеманы шешуге болатын сияқты.
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты - туристік кәсіпорынның алға басуына әсер етеуші факторлардың бірі ретінде PR технологияларға көз жүгіртіп, баға беру.
Негізгі міндеті - PR технологиялардың жағдайын, мәселелерін талдап, болашақтағы жұмыс бағытын қарастыру.
Жұмыстың құрылымы және көлемі. Курстық жұмыс кіріпеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Жұмыс 3 кесте, 2 суреттен 33 бетте берілген. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 25 атаудан тұрады.
Курстық жұмыстың бірінші бөлімде Public Relations туралы жалпы түсінік беріледі. Бұл бөлім 3 тараудан құралған. Бірінші тарауда меншікті Public Relations мамандары және сыртқы консультация жайлы, екінші және үшінші тарауларда Public Relations-ді ұйымдастыруда қолданылатын коммуникация құралдары мен нысандары, шаралары туралы айтылады. Екінші бөлімде туристік мекемедегі Public Relations туралы айтылған. Бұл бөлім 3 тараудан құралған. Бірінші тарауда туристік мекемелердегі Public Relations-дің ұйымдастырылуы, екінші тарауда маркетинг пен менеджмент, үшінші тарауда бұқаралық ақпарат құралдарымен байланыс жайында жазылған.
1 PR-МАМАНЫ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК
1.1. Меншікті PR маман және сыртқы консультация
PR қызметінің ұйымы өз меншігіндегі мамандар немесе бөлімшелер және сыртқы консультацияны пайдалану арасындағы таңдауды ұйғарады. И. Алешинаның тәжірибесіне сүйене отырып, сыртқы консультант келесі жағдайларда тиімді деп айтуға болады:
1. Жұмыс көп емес және тұрақты қызметкерлердің наймын толық жұмыс күніне тиімсіз ететіндіктен ол эпизодты түрде жүргізіледі.
2. Жұмыста шыңды тиеу болуы мүмкін және жаңа азық түліктерді жіберумен, маусымды ықпалмен, көрмелермен байланысты тиеудің болмайтын кезеңдері де болуы мүмкін. Онда белгілі бір уақыт кезеңінде бір уақытта 2-3 адам талап етіледі, бірақ жылдың қалған бөліктеріне емес.
3. Штатты қызметкерлердің уақытша ауыстыруын қамтамсыз ету немесе оған шыңды кезеңдерде көмектесу.
4.Сыртқы консультант штатты топта болмайтын спецификалық тәжірибелері болады.
5. Жаңа географиялық ауданаудандарға көшкеннен кейін ұйым жедел түрде медиа-байланысты қажет етеді. Орын ауыстырғаннан кейінгі арақашықтық және тілді барьер сыртқы кеңес берудің пайдасына тиетін факторлар болуы мүмкін.
6. Ұйым күшті саясаттанған және ішкі мамандардың кеңесі тек бір ғана жақтың қызығушылықтарымен байланысады, сондықтан ол дұрыс емес [1].
Соңғы 3 жағдайда штатты және сыртқы мамандардың бірігіп жұмыс жасауы ықтимал.
Америкалық PR-мамандарының библиясы өзінің PR бойынша жеке меншігіндегі бөлімін құрудың мынадай 4 артақшылығын атап көрсетеді:
oo Топ ішіндегі жұмыс
oo Ұйымның білімі
oo Үнемшілдік
oo Қызметкерлер үшін оңтайлығы
Аталған 4 дәлелді В.Королько жұмысының негізінде қарастыруды ұсынамын [2].
Бір топқа қатыстылығы - бұл бөгде PR-кеңесшілердің қызметін пайдалануға қарсы тұратын өз меншігіндегі PR бөлімін құрудың пайдасына келетін ең негізгі аргумент. PR бөлімінің төрағасының кабинеті ұйымның жетекші төрағасының кабинетімен қатар орналасуы жайдан - жай емес. Бұл әр жұмыс күнін қысқа мәжілістен, пікір алмасудан және ағымдағы істің мән - жайын анықтаудан бастауға мүмкіндік береді. PR бөлімінің және ұйымның жоғарғы басшылығының жиі жұмыс байланыстары жалпы ережеге алып келеді. Тәжірибеге сүйенсек, осыған сәйкес мәжілістің көп жағдайда әңгіме тақырыбы дәл осы ұйымның қоғаммен байланысы жайындағы сұрақтар болып келеді. Жеке байланыстар құпиялылықтың атмосферасын, сенім мен өзара сүйенішті тудырады. PR бөлімі мен ұйымның басшысының арасындағы жеке жақын қатынастары PR менеджердің басқару тобының мүшесі болуына әкеп соғады.
Ұйымның білімі тек ұжымның мүшелері ғана қол жеткізе алатын ағымдағы сәттің барлық бүге - шігесінің терең түсінігін білдіреді.
Жеке адамдар мен ұйым ішіндегі бөлімдер арасында қалыптасқан қатынастар жайында штатты пиаршылар біліп жүреді. Олар ұйым саясатының жасырын пружиналарын және оны құратын адамдарды тани алады, сонымен қатар паблик рилейшнздің жұмысына кедергі келтіре отырып, жаман оймен арамдық жасайтын адамдарды айнала өтіп, оның іске асуына жол бермейді. Ұйым қызметкерлерінің қабілеттіліктері жайлы біле отырып, кімнің қауым алдында сөз сөйлеп, спикер бола алатынын, камера
алдында өзін еркін сезіне алатынын, баспасөз өкілдерімен шебер жұмыс істей алатынын, кімнің ұйымды халыққа дұрыс жағынан көрсете алатынын өте жақсы біледі. Паблик рилейшнз бөлімінің жұмыскерлері керек уақытында кеңес пен практикалық көмек бере алады, өйткені олар ұйымның бөлінбес бір бөлігі және оның тарихымен, салт - дәстүрлерімен таныс.
Сонымен қатар, PR науқаны немесе PR жобаны таратуды жүргізудің бастапқы құны, өз меншігіңдегі PR персоналдың болу кезінде ғана әлде қайда аз, өйткені бұл қызметтер құрамы мән жағдайдың мағынасын толық біліп, түсініп әкімшілік пен өз ұйымының құжатамаына оңай қол жеткізе алады. Мұндай жиі өткізілетін PR жұмыстарының құрамдас бөліктері, олар - апта сайынғы баспасөз хабарламалары мен басылымдар, тоқсандық есеп берулер және т.б. сияқтылар ақпарат көзідері, ұйымның қызметкерлері мен іс әрекетімен таныс адамдармен тиімдірек жүргізіледі, сонымен қатар ол ұйымның жалпы шығындарын азайтуына алып келеді.
Штатты пиаршылардың әңгімедегі оңтайлы қол жеткізудің көптеген артықшылықтары бар. Мәселен, проблема шыққан кезде мамандар әрқашанда жеке кеңес үшін қол астында. Ұйым басшысының орындаушысы ретінде шетін мәселелерді талқылаған кезде толығымен сенуге болады. Мысалы, жауапты жұмыскерлердің біреуі фактілерді бұрмалаған кезде бірінші басқарушы оқиға орнына сұрақтың құпия мәнін білетін, егер де баспасөз бетіне түскен жағдайда оқиғаны ағат түсіндірудің қауіптілігін жете түсінетін және бұқаралық ақпарат құралдары мен кілт адамдарының сенімімен пайдаланатын PR маманын тез арада шақыра алатын мүмкіндігі бар.
Қолжеткізушілік сонымен қатар, ұйымның барлық бөлімдерінде, бөлімшелерінде немесе бөлек филиалдарында әрқашанда PR мамандарының керек уақытында орнында болуын білдіреді. Кейбір аумақтардың бөлектенген ұйымдарында орталық офистердің пиаршылары кейде филиалдарға келіп - кетіп жүреді, бірақ мұндай жағдайда олар сырттан келетін консультант ретінде саналады. Сондықтан ұйымның әлдеқайда тиімді жұмысы үшін PR маманының сол ұйымның ішінде болғаны жақсы, себебі оқиғаның мән - жайын түсініп, сол жерде толық құнды ұсыным бере алады.
PR бойынша агенттіктер мен қызметкерлердің бірлескен жұмыстарының оңтайлы нұсқасы - мақсатты құруда қызметкерлердің қатысуы, PR бағдарламасына бақылау жүргізу және оның тиімділігін бағалау. Ал, агенттілік бағдарламаның негізгі бөлігін мамандар мен бұқаралық ақпарат құралдарының назарын аудара отырып орындайды.
1.2 PR - ды ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның құралдары
Коммерциялық PR қызметінде пайдалынатын коммуникацияның құралдары (кесте 1):
Кесте 1
PR қызметінде қолданылатын коммуникация құралдары
Дерек көздеріне негізделіп автор құрған
oo Жарнама құралдары (2 кесте). Жарнаманың стратегиялық мақсаты - ықылас аудару, тауарларға деген сұраныстың үәжін құру [3].
Баспа басылымдарындағы, радио және теледидардағы, интернеттегі Жарнамалық шиттер (билбордтар) - тауар мен фирманың бейнесін есте сақтауына және құруына ықпал ететін жарнама. Ол жаяу кетіп бара жатқандар мен көлік ішінде кетіп бара жатқандарға есептелуі мүмкін. Осы жарнаманың бір түрі ретінде көшелер мен қоғамдық жерлердеорналасқан электронды таблоларды, жүгіртпе жол түріндегі жарық жарнамаларды қарастыруға
болады [4].
Көліктегі жарнама - бұқара сұранысы мен қызметтер сферасындағы тауарларға өте тиімді жарнама.
Метродағы жарнама - вестибюль мен көше өтпелдерінде орналастырылған щиттер мен метро вагондарындағы жабысқақ аппликацияларды жатқызуға болады. Метродағы радиожарнама дүкендер, тауарлар мен бөлек қызметтердің жарнамасына өте тиімді.
Тура пошталық жарнама - азаматтардың мамандықтары, қызығушылықтары және т.б. бойынша мекен-жайлары белгісіз болған жағдайда жүргізілетін, тауарлар мен қызметтердің тарату аймағына өте жақын орналасқан пошталық жәшіктерге бұқаралық тастаулар түріндегі халық көп тұтынатын тауарлардың жарнамасы. Өндірістік мақсатындағы тауарлардың жіберулері потенциалды сатып алушыларға әсер етудің ең тиімді құралы.
Кесте 2
Жарнамалық құралдардың жіктелуі
Халық тұтынатын тауарлардағы жарнама
Ауызша
жарнама
Әуе шарлары мен әуесаттардағы жарнама
Әуе шарлаы мен әуестаттардағы жарнама
Арнайы бұйымдардағы жарнама
Метродағы
жарнама
Көліктегі
жарнама
Жарнамалық
шиттер
Жарнамалық құралдар
Радио, теледидар, баспа басылым жарнамалары
Дерек көздеріне негізделіп автор құраған
Халық тұтынуындағы тауарлардың жарнамасы - пакеттердегі, орамалардағы және т.б. жарнама. Бұқара сұрауындағы тауарларды немесе фирманы жарнамалауда өте тиімді.
Ауа шарлары мен әуестаттарындағы жарнама - жарнаманың ерекше түрі. Көрмелер мен халық қыдырулары жүргізіліп жатқан кезде жүргізу өте тиімді (тауарлар мен фирмалардың жарнамасы үшін).
Арнайы бұйымдардың көмегімен іске асырылатын жарнама - күнтізбелерде, күл салатындарда, қаламсаптарда, қаламдарда, сіріңке қораптарында, жазу кітапшаларында және басқа да кеңсе немесе текстильді өнімдерде болады.
Ауызша жарнама - жеке немесе телефон арқылы әңгімелесу кезіндегі тауарлар мен қызметтердің жарнамасы. Жеке әңгімелесу (белгілі бір шеберлік бар кезде) адамға әсер етудің ең тиімді түрі.
oo Жарияланымдар. Жарияланымдардың астарында компанияның жылдық есеп берулері, кітапшалары, мақалалары, ақпараттық бюллетендер және журналдар, мақсатты нарыққа әсер етудің құралы ретіндегі аудиовизуалды материалдар жатыр. Кітапшалар мақсатты тұтынушыларға өнім немесе қызмет туралы жалпы түсінік беруімен қатар, оны қалай іске асыруға болатыны жайлы мәлімет беруде маңызы зор. Төраға қолымен жазылған мақала арқылы кәсіпорын мен оның бұйымдарына назар аударылады. Ақпараттық кітапшалар мен шығарылатын журналдар компанияның бейнесін жасауда жәрдемдеседі және мақсатты нарыққа маңызды жаңалықтарды жеткізуде үлкен рөл атқарады. Аудиовизуалды және мультимедиалық материалдар - фильмдер, аудио және бейнетаспалар - өткізуді ынталандырады.
oo Жаңалықтар. Мамандардың қоғаммен байланысы бойынша міндеттерінің ең негізгілерінің бірі - компанияның, оның өнімдері мен қызметкерлері жайындағы медиа жағымды хабарларды ұсыну. Бірақ қоғаммен байланыс бойынша маманның ісі тек хабарды дайындап қоюуымен ғана шектелмейді. Оған әңгімелесу мен көндіру дарынын баспасөз конференциясына өз өкілдерін жіберетін медианы, баспасөз хабарламасымен қызықтыру мақсатында иемдену қажет. Редакторлар мен репортерлармен қарым-қатынасын жөнге келтіру керек.
oo Сөз сөйлеулер. Сөз сөйлеулер компанияға және оның тауарларына паблиситиді құрудың тағы бір жолы. Әр уақытта компания басшыларына медиа өкілдерімен араласуына, келіссөздер жүргізуіне, сауда ассоциацияларында және коммерциялық кездесулерде сөз сөйлеуге тура келеді. Олардың ораторлық өнері компанияның имиджіне елеулі әсерін тигізеді.
oo Қоғамдық қызметтерге қатысу. Компаниялар қайырымдылық акцияларына қаржы аудара отырып, өздерінің репутациясын көтере алады. Әдетте, ірі компаниялардың басшыларын қандай да бір қауымды сүйемелдеуін өтінеді. Ал кей жағдайларда компаниялар қомақты қаржы сомасын нақты мақсаттарға сыйға тартуы мүмкін. Фирма репутациясын құруда мұндай мақсатты маркетинг жиі қолданылады.
oo Идентификацияның құралдары. Қоғам ақпаратпен асыра қамтамасыздандырылған кезде компания тұтынушылардың назарын аудару үшін күресуі міндетті. Ол бірден тани білетін ерекше бейне құру керек. Бұл үшін компанияның эмблемасы (логотип), және басқа да белгілері бар жазу қағаздары, кітапшалар, мөрлер, визиттік карточкалар, мекеменің стилі мен дизайны, қызметкерлердің униформалары пайдалынады.
oo Акциялар мен арнайы оқиғалар (іс - шаралар) PR саласындағы мамандар PR-ға енетін түрлі іс - шараларды қарастырады. Әрине, әр фирма, кәсіпкерлек қызметтің әр субьектісі өзіне квалификациялы түрде және өз уақытысында орындалатын, сонымен қатар көп пайда әкелетін түрін ғана таңдайды.
Арнайы оқиғалардың құру тәсілдерін қызық және өзінше ерекше талқылауды атақты америкалық тарихшы және әлеуметтанушы Даниель Бурстин ұсынады. Қоғамдық құбылыстарды кең түрлерін талдай келе, ол біздің тәжірибемізді қалыптастырған иллюзияларды өндіру, Американың уақыт өте келе ең шынайы, керекті және респектабельді бизнесі болған бизнеске алып келген бұқаралық коммуникациядағы құралдардың төңкерісіне тоқталады [5]. Ол егер бұрын аяқ-астынан шығатын оқиғалар жетіп, артылып жатса және қай жерде болғаны туралы жай ғана хабарланса, соңғы жүз жылда жағдайлар бірден өзгерді. Аяқ- астынан пайда болатын оқиғалар ақпаратқа деген өсіп кеткен сұранысты қанағаттандырмайды, сондықтан ол мына мақұлдаманы ұсынады: егер ақпарат жетіспесе, оларды құру керек, осылайша ұйымдастырыған оқиғалар пайда болады, оларды автор жалған оқиға деп атайды.
Дж. Гендрикс айтуынша: Орталық оқиға бағдарламаны қызығырақ, тиімдірек ете алады және баспасөз өкілдерінің назарын өэіне аудара алады.
Қоғам алдында клиенттің имиджін сәтті ұсыну үшін бұл оқиға маңызды, байсалды және ұйымдасқан болу керек. Көп адамдар санын артқан және аз болса да бір атақтылықтың қатысуын қарастырған кезде ең жоғары тиімділікке жетеді [6].
Паблик рилейшнз тәжірибесіндегі ең кең қолданатын акциялары мен арнайы оқиғаларына ( шараларына) мыналарды жатқызуға болады:
көрмелер, жәрмеңкелер, фестивальдер; мәнді күндер; арнайы марапаттар, сәлемдесулер, зейнетке шығарып салулар, ашық есік күндері, кәсіпорын бойынша экскурсиялар, ардагерлермен кездесулер, шерулер, көпшілік алдындағы пікір-сайыстар, ұжымдық түскі астар, кешкі астар, кофе, шай, банкеттер, фуршеттер, жарыстар, викториналар, парадтар, сұлулық байқаулары, жұртшылыққа арнайы демеушілермен ұйымдастырылған оқиғалар мен шаралар, демеушілік сыйлықтары, атаулы стипендиялар, қайырымдылықтар; қайырымдылық және ағартушылық қорларды құру, қабылдаулар, презентациялар, концерттер және театралды турнелер; сапарлар, ерекше қызметі үшін марапат ретіндегі арнайы сапарлар; пикниктер, табиғатқа шығулар; табиғат сыйының, өз бетінше өсірілген нүлдердің көрмелері; жаңа құрылыс алаңдарының ашылу салтанаттары, фундаментке бірінші тасты қалануы; дайын өнімнің демонстрациялауы; еңбегі сінген және аса көрнекті адамдардың келулері; ресми дәрежедегі адамдардың сайлаулары, қоғам пікірін сұраудың, әлеуметтік зертеулердің нәтижесін хабарлау; фестивальдердің, спартакиадарардың және басқа да масштабты шаралалардың ашылу салтанаты; ұйымның, жеке тұлғаның қызметі мен өміріндегі маңызды оқиға бойынша баспасөз-конференциялары; кинофестивальдер, сән демонстрациялары, үй жануарларының (иттердің, мысықтардың, құстардың) көрмелері; спорттық-сауықтыру шаралары, туристік жорықтар, шаңғымен серуендеулер, әуесқой жарыстар; атақты спортшылар мен спорт ардагерлерімен кездесулер; музейлерге, көрмелерге, концерттерге, театрлық спектакльдерге, аса көрнекті адамдармен кездесулерге , автографтарды тарату салтанаттарына ұжыммен бару; қоғам шараларында қатысулар, саябақтарды, көшелерді, балалар алаңын және т.б. жақсы жабдықталушылығы; қарт адамдарды күту; жариялаулық естулер, депутаттармен кездесулер, қоғам пікірінің көшбасшыларының қатысуымен өтетін кездесулер мен көнференциялар; арнайы білім бағдарламалары: қалай құнтты, дені сау, т.б. болуға болады; мемлекеттік, ұлттық, діни мейрамдарды тойлау; тематикалық шаралар мен ұлттық тарихи оқиғаларды тойлау [7].
Келтірілген арнайы PR-шаралары мен оқиғаларының тізімі әлі толық емес. Сонымен қатар, әр елде, аймақта нақты тарихи немесе саяси әдет-ғұрыптар қалыптасқандықтан олардың әрқайсысы ерекше мәнге ие. Жалпы алғанда, еңбегі сіңген баспасөзбен қамтамасыз етудің көзқарасынан қарағанда, арнайы оқиғалар өте пайдалы. Егер де ұйымдастырылған оқиғалардың мазмұны, көлемі, оған қатысушылар мен шақырылған қонақтардың құрамының өзі жаңалық болуға тұрса, онда күмәнсіз, бұқаралық ақпарат құралдары бұл жағдайды айналып өтуі мүмкін емес.
1.3 PR- ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның нысандары
Келесі кезекте, қоғаммен байланыс тәжірибесінде жиі қолданылатын негізгі шараларға тоқтала кетейік (кесте 3).
Қайырымдылық - көмек алушылардың жағынан ешқандай міндеттемелер күтілмейтін мейірбандық көрсету.
Көрме (ағыл.exhition) - негізгі мақсаты клиент қарамағында болатын, тұтынушының қызметінің немесе болашақ перспективаларының бір немесе бірнеше салаларындағы қажеттіліктерін қанағаттандыруға арналған құралдарды демонстрациялау арқылы халықты ағарту болатын көрсетілім. Көрмелер - қоғаммен байланыс саласындағы қызметтердің күш
салуларының бірігуінің ең жетекші нысандары мен құралдарының бірі. Олар
кең қауымға мекеме туралы мәлімет алуына жағдай жасайды. Көрме -мекеменің тауарлары мен қызметтеріне деген сұранысты зерттеуге, ынталандыру нарығын анықтауға, өзара пайда келтіретін ынтымақтастыққа жаңа серістестіктерді тартуға арналған ең ыңғайлы орын. Ол бәсекелестер қызметімен танысуға мүмкіндік береді. БАҚ өкілдерімен, мамандармен, потенциалды тұтынушылармен, мемлекеттік және қоғамдық ұйымдармен кездесулер еркін жағдайда өз мекемесінің қызметі, болашақтағы жоспарлары, қайырымдылықтары туралы әңгіме етуге мүмкіндік береді. Көрмелер конференциялармен қоса өткізілуі мүмкін, бұл шаралар бір-бірін толықтырады. Көрме ағымында дайындалған баспасөздің бейнежазулары, фотосуреттері, материалдарды ары қарай қатысушылар жарнама қызметінде немесе өз газеттерінде табысты қолдана алады [8].
Дебаттар - пікір-сайыс, белгілі бір сұрақтар аймағындағы ойлармен алмасу, таластар. Дебаттар жиналыстарда, конференцияларда, отырыстарда баяндамаларды, хабарламаларды, сөз сөйлеулерді талқылағанда пайда болады.
Кесте 3
PR - ды ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның шаралары
Дерек көздеріне негізделіп автор құраған
Ашық есіктер күндері - ұйымның қауыммен нақты жобасын немесе қызметінің барлық бөлімдерінің барша бағыттарымен қысқаша таныстыру мақсатындағы шаралар кешенін белгіленген күнде өткізуі. Ашық есіктер күндерінің әзірлігі бұл шараны өткізудің сценариін жасауды, жалпы және қызығушылықтары бойынша бөлек жиналыстардың (бөлімшелердің) жүргізушілерін тағайындауды талап етеді. Ашық есіктер күндерінің сценарийі жиналыстар, кездесулерден басқа жұмыс орындарын аралау мен келушілерді қызықтыратын жетістіктермен таныстыруды қарастырады.
Конференция - тікелей мақсатты аудиторияға бағытталған іс-шаралар. Арнайы баспасөзге арналмаған, бірақ олардың қатысуына тиым салынбайды. Жиналғандардаң өзара қызығушылықтарын бейнелейтін келесі іс-әрекеттер мен сұрақтарды талқылауға арналған.
PR үндеуінің мазмұны келесі тақырыптардың кез-келгенін қамти алады:
oo Корпорацияның мақсаттары мен міндеттері. Басшылықтың бұйрықтары мен өкімдері. Жоғарғы басшылық туралы ақпараттар мен қауесеттер.
oo Басқару аппаратының құрылымдық қайтақұрылуы.
oo Жабдықтардың жетілдіруі.
oo Жаңа өнімді шығаруға көшу.
oo Қаржылық жетістіктер (табыстар, шығындар).
oo Вакансиялар, жұмыстан шығарулар, тағайындаулар.
oo Жалақының өсуі.
oo Ішкі тәртіптің өзгеруі. Еңбектің шарттары.
oo Штаттардың қысқартылуы.
oo Кадрларды қайта дайындау.
oo Қызметкерлерге жеңілдіктер.
oo премиялар, қосымша төлемдер.
oo профессионалды байқауларда қатысулар; осыған байланысты сыйлықтар.
oo Демалудың шарттары, корпорацияның спорттық командасы.
oo Корпоративтік қызметтің нәтижелеріне әсер ететін сыртқы шарттар (жаңа заң шығару актілері, кризис алдындағы жағдай, нарықтық конъюктура және т.б.)
oo Бәсекелестіктің жетістіктері мен кемшіліктері.
oo Корпорацияның қайырымдылық іс-әрекеттері.
oo Сауда және престижді (имидждік) жарнаманың жетістіктері мен кемшіліктері.
oo Қоғам көзқарасындағы корпорация престижі.
oo Жаңа жұмысты іздеу.
oo Корпорацияның тарихы.
oo Корпоративтік қарым-қатынастардың оптимизациясының PR-бағдарламасы.
oo Редакциялық мақалалар (корпоратив саясатының ағымдағы сұрақтары).
oo Басшылардан сұхбат алу (аталған тақырыптардың ішінен немесе қайта ашылған тақырыптардың біреуінің аясында)
oo Корпорация басшылығының баспасөзіне арналған өтініші.
oo Баспасөз конференциясының басшылармен ұйымдастырылған есеп берулері.
oo Фотоочерктер (басшының имиджін құру).
oo Сұрақ - жауап береміз айдары.
oo Корпорацияның берілген газеттегі престижді жарнамасы.
oo Шолушынының бағаны [9].
Дөңгелек үстел - жұртшылықтың түрлі топтарына маңызды идеяларды талқылау мен қарастыру нысанының бірі. Дөңгелек үстелде мекемелердің жоғарғы басшылығының қатысуы, осы шараны демеушілеу мен бұқаралық ақпарат құралдарында жарықтандыру ұйымның беделдігін кеңейтуге алып келеді.
Таныстыру (презентация) (ағыл. presentation) - а) көбінесе жарнамалық-коммерциялық мақсатта жасалатын жаңа кітаптардың, газеттердің, журналдардың, фильмдердің, телебағдарламалардың және басқа да жаңа тауарлардың, бұйымдардың, қызметтердің жұртшылыққа көрсетілімі; б) шақырылған фирма аудиториясын, жаңа енгізулерді, ашылуларды, сыйлықтарды, жаңа қызметтерді, жаңадан құрылған ұйымдарды (кәсіпорындарды, фирмаларды, мекемелерді және т.б.) көрсетуден құралатын PR құралы. Негізі, фирманың презентациясы фирманың ашылу салтанаты немесе құрылу кезінде, жаңа жетістіктерді, компанияның жаңа имиджін демонстрациялауда, сонымен қатар жаңа нарыққа шығу кезінде өткізіледі. Таныстырулық іс - шараларының ішіне өнім мен мәдени бағдарламаны көрсету, сонымен қатар фуршет (түскі ас, кешкі ас және т.б.) кіреді. Презентациялар ресми қабылдаулармен де үйлесуі мүмкін. Олар тек тілшілерге ғана емес, сонымен қатар потенциалды тұтынушылар, сатып алушылар, инвесторлар, серіктестер мен елеулі шенеуніктерге арнайы ұйымдастырылады. Әдетте, Презентациялық іс- шаралардың кешені келесідегідей оқиғалардың тізбегін құрайды: баспасөз-конференциясы, көрсетілімдер, қоштасулар [10].
Еске түсіру бойынша ұйымдастырылатын Презентациялар алдын-ала дайындалған текст бойынша өткізіледі. Мұндай презентация ұйымды немесе оның өнімін қайталап презентацияланған кезде тек шағын адамдар тобына ғана арнайы ұйымдастырылады.
Қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатындағы презентация - сатып алушымен міндетті түрдегі өзара қарым - қатынасты қарастыратын және ұйымдастырушының (жүргізушінің) шығармашылық қабілеттілігінің кернеуін талап ететін презентация. Алдымен потенциалды клиентің қажеттілігі айқындалады және оның сұранысын қанағаттандыратын бұйымдар, тауарлар, қызметтер (олардың мінездемесі) анықталады. Содан кейін жүргізуші ұсынылатын тауарды (қызметті) көрсетілімге шығарады немесе фирманың нақты кескінін ашып көрсетеді (фирманы презентациялау кезінде). Ары қарай жүргізуші сұрақтарға (қарсылықтарға) жауап береді және клиенттің жағымды реакциясы байқалған жағдайда мәміле туралы әңгіме жүргізіледі. Фирманы презентациялау кезіндегі қарсылықтарға жауап бергенде кішігірім фрагменттер бойынша экскурсия жүргізіледі немесе туылған сұрақ бойынша анық және толық мәлімет беретін абыройлы адамға сөз беріледі [11].
Ұсыныстарды талдау кезіндегі презентация көбінесе күрделі бұйымдар туралы әңгіме болған жағдайда өткізіледі. Презентацияны жүргізуші маман бұйымға зейін сала зерттейді, сауда ұсынысын қалыптастырады. Содан кейін потенциалды тапсырыс берушінің қажеттілігі талқыланып, анықталған мәселені шешетін ұсыныс (жазбаша түрде) дайындалады. Мұндай презентация келесі кесте түрінде өткізіледі (4 кесте):
а) потенциалды сатып алушыға мәселенің анализін жүргізу ұсынылады.
ә) презентация ұйымдастырушысының көмегімен анализ жүзеге асырылады.
б) тапсырыс берушінің қажеттілігі мен мәселесіне қатысты өзара келісімге қол жеткізіледі.
в) потенциалды клиенттің қажеттілігін қанағаттандыру мен мәселесін шешу бойынша ұсыныс дайындалады.
Баспасөз - конференциясы (ағыл. press-konferens) - ресми тұлғалардың немесе танымал қоғам өкілдерінің тілшілермен сұрақ-жауап қалпында өткізілетін кездесуі; онда бұқаралық ақпарат құралдарында пайдалана алатын өзекті сұрақтар бойынша ақпараттар беріледі. Ол кейбір үлгілер мен бұйымдарды демонстрациялау кезінде және маңызды тақырыпты қарастыру кезінде қатысып отырған тілшілердің сұрақтары тууы мүмкін болатын жағдайларда жүргізіледі [12].
Кесте 4
Ұсыныстарды талдау бойынша презентация жүргізу
Дерек көздеріне негізделіп автор құраған
Баспасөз - конференциясы жаңалықтар көздерінің беделдігін және бірінші қолдан ақпараттың алуын, сұрақтардың көмегі арқылы алынған мәліметтің анықтауын және хабарды тексеру мүмкіндігін ұсынады. Оны өткізу кезінде келесілерді ескеру қажет: өткізу орны (ол жерге жету ыңғайлы болу керек); мазмұны (тақырып хабарландыруына сәйкес және профессионалды түрде ақпаратты алушыларға жақын болу керек); көз мөлшерлігі (сөйлеуші бастардан басқа конференцияға қатысушылар не көреді); уақыты (тілшілерге маңызды басқа да іс - шаралармен сәйкес келмеуі керек). Баспасөз - конференциясына дайындыққа тек ұйымдастыру бойынша сұрақтар ғана емес, сонымен қатар баспасөз басылымдарының, ресми тұлғалардың өмірбаяндарын, кітапшалар мен суреттердің дайындалуы, мүмкін болатын сұрақтар мен жауаптардың тізімін құру сияқты іс - шаралар кіреді.
Қабылдау жүргізіледі:
а) салтанатты күндер, маңызды оқиғалар кезде;
б) ұйымға белгілі және құрметті қонақ, делегация келген кезде;
в) жүйелі негізде мекеменің күнделікті жұмысының тәртібінде.
Қабылдауды өткізудің мақсаты компания қызметінің саласындағы байланыстарды кеңейту мен тереңдету , керек ақпаратты алу, сыртқы іскер ортада ұйымның имиджін қалыптастыру болып табылады. Қабылдаудың екі негізгі түрлері бар - ағымдық және өкілдік, соңғылары күндізгі және кешкі, формальді және формальді емес болуы мүмкін.
Ағымдық қабылдау арнайы оқиғаларға жатпайды. Ол күн сайын жүргізіледі және күн немесе апта тәртібінің құрамдас бөлігі болып табылады. Оған келушілермен, клиенттермен жұмыс, өз қызметкерлерін басшылықпен қабылдау жатады. Өкілдік қабылдау эпизодтық мінезде болады және әдетте айрықша оқиғаларға негізделген. Қабылдауды жүргізудің әлемдік тәжірибесі дипломатиялық хаттама мен этикет ережесіне бағытталады.
Қабылдауларды өткізу күштеусіз жағдайда жақсы іскер және жеке қатынастарды орнатуға көмектеседі [13].
Демеушілік - қоғамдық, мәдени, спорттық, діни ұйымдарды және қайраткерлерді, басылымдарды, телебағдарламаларды, кинокөрсетілімдерді, радиостанцияларды, сонымен қатар қоғамдық маңызды іс - шараларды және ықыластарды, жағымды қоғамдық репутацияны, атақтылықты жаулап алу және сақтап қалу мақсатындағы сүйемелдеу. Демеушілік пайдаға, жарнамаға, паблиситиге талпынушылық айқын көрінетін, қайырымдылықтың қазіргі заманға сәйкестеу келетін нұсқасы ретінде қарастыруға болады. Осы игіліктерге демеушілер өздерінің қаржылық және бақа да көмектерін айырбастайды. БАҚ көбінесе түрлі PR - акциялар мен жобалардың ақпараттық демеушілері рөлінде көрінеді [14].
Ашылу салтанаты жаңа бизнестің басталуының, компанияның жаңа қызметінің қалыптасқанының белгісі болатын, - ал дәлірек айтсақ, компания ғұмырындағы алғашқы бетінің ашылу айғағы болады.
Өндірістік күштердің, жаңа зауыттың жаңа ғимаратының ашылу
салтанаты инвестролар, акционерлер, дистрибьюторлар, тұтынушылар арасындағы репутацияны көтеруге бағытталған. Қазіргі заманға сай жабдықтауларды және соңғы технологияларды демонстрациялау түрде өнімнің жоғарғы сапада өндірілетінін жанама түрде куә етеді. Жұмыстың жақсы жағдайлары жақсы кадрларды тартуға көмектеседі. Сонымен қатар, ашылу салтанаты корпоративтің рухы мен жұмысбастылардың адалдығын көтеруге жағдай жасайды. Жұртшылықпен қарым-қатынас түзеледі, өйткені жаңа жұмыс орындары ашылады. Жаңа дүкеннің ресми ашылуы жаңа сатып алушылар мен серіктестіктерді өзіне тартуға бағытталған.
Объектіні ашатын маңғазды таңдаудың бірнеше альтернативі бар. Бұл қаланың әкімі, қалалық әкімшіліктің өкілі немесе министрі, объекті қызметінің саласына қарайтын ведомствоның министрі немесе өкілі, парламентарий, атақты спортшы, әртіс, қоғам қайраткері болуы мүмкін. Таңдаудың критерийі болып - қоғамдық маңыздылығы, қол жеткізудің оңтайлығы, қызығушылығы, сонымен қатар әртістер мен спортшылар үшін бағасы болып табылады. Маңғаздың қоғамдық дәрежесі тура пропорционалды түрде ашылу салтанатына деген бұқаралық ақпарат қызметтерінің қызығушылығын тудыруға елеулі әсерін тигізеді. Ашылу салтанатына қала әкімінің қатысуы БАҚ - тың кең және толыққанды ақпарат алуына мүмкіндік береді. Шақырылған тұлғалардың дәрежесі жоғары болған сайын, мерекені өткізуге кететін шығындардың шамасы да жоғары болады, өйткені күзет пен ере жүретіндерге төленетін төлем де анағұрлым өседі.
Егер де, ресми адамдар санаты жағынан ашылу салтанатына қызығушылық тумаса, онда жақсы танымал әртістер мен спортшыларға, көңіл көтеру индустриясының өкілдеріне жүгінген жөн. Жаңа дүкеннің ашылу салтанатына осындай тұлғалардың қатысуы анағұрлым сыйымдырақ, олардың қатысуы туралы оқиға жергілікті газеттерден орын алуын қамтамасыз етеді. Кішігірім қалалар мен ауылдық жерлерде баспасөздің қатысуының мүмкіншілігі зор, егер ол мүмкін болса.
Ашылу салтанатын өткізу үшін арнайы бағдарлама мен сценарий құрылады. Баспасөз басылымдары мен бэкграундерлер - медиаға арналған фондық ақпарат - компанияның тарихы, бас меңгерушілердің бағдары дайындалады. Баспасөзге арналған материалдардың ішінде ашылу объектісінің, жаңа бөлімшенің, фотограф келмесе немесе қызық кадрларды жіберіп қойған жағдайда, фотографтың болуын қаматамасыз етеді. Бұқаралық ақпарат құралдарына жіберетін шақыру - хабарламасын тілшілерге немесе жаңалықтар бөлімінің редакторына қалай жасалынса, дәл солай фоторепартерларға да жасалынады. Тілшілерге арналған арнайы орындарды анықтау өте маңызды және олардың жақсы жұмыс жасауына жағдай жасалуы керек.
2 ТУРИСТІК МЕКЕМЕДЕГІ PUBLIC RELATIONS
2.1 Туристік мекемелердің қызметіндегі паблик рилейшнздің ұйымдастырылуы
PR-дың ең маңызды міндеті мекемеге, ұйым, компанияға паблисити, имидж жасау болып табылады.
Паблисити - бұл фирманың танымал болуы, оның жағымды сыртқы бейнесі. Бұл фирманың тұтынушылармен, бәсекелестермен, демеушілермен, яғни, сыртқы әлеммен байланысы. "Паблисити" мен "паблик рилейшнз" - синонимдер емес. Паблик рилейшнз - процесс, қызмет немесе қызметтер саласы. Ал паблисити - құрал, паблик рилейшнздің нәтижесі [15].
Менің ойымша паблиситидің ең басты сапасы сенім. Ақпараттық тауар мен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
... атындағы ... .университеті
... факультеті
... .. кафедрасы
Қорғауға жіберілді
________________
кафедра меңгерушісі
ТУРИСТІК МЕКЕМЕДЕГІ PR ТЕХНОЛОИЯЛАР тақырыбына
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
5В090200-Туризм мамандығы бойынша
Орындаған
Ғылыми жетекшісі
аға оқытушы
Алматы, 2015
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3
1
PR ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1.1
Меншікті PR маман және сыртқы консультация ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1.2
PR-ды ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның құралдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
7
1.3
PR- ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның нысандары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
11
2
ТУРИСТІК МЕКЕМЕДЕГІ PUBLIC RELATIONS ... ... ... ... ... ... .. .
18
2.1
Туристік мекемелердің қызметіндегі PR-дың ұйымдастырылуы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
18
2.2
Туристік қызметтің маркетингі мен менеджменті ... ... ... ... ... ... ...
24
2.3
Бұқаралық ақпараттар құралдарымен тиімді байланыс ... ... ... ... ...
27
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
30
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... .
32
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі. Соңғы жылдардағы еліміздегі жанданып келе жатқан салалардың бірі - туризм. Ресми мәліметтерге жүгінсек, сырттан түсетін инвестицияның 10 пайызға жуығы туризмнен келеді екен. Бұл сала экономикамызға кәдімгідей табыс әкелуде, қомақты қаржы түсіруге барлық мүмкіндік бар. Ендігі міндет - туризмді ел экономикасына тұрақты үлес қосатын салаға айналдыру.
Қазақстанда туризмнің даму үшін керекті ресурстар қоры жеткілікті. Дегенмен, Қазақстандағы туризм өз деңгейінде дами алмай отыр, туризм ошақтары жергілікті және халықаралық деңгейде танымал емес. Туризмнен түскен кіріс көзі өз деңгейінен төмен. Туризм жөніндегі жағымсыз қоғамдық пікір де жоқ емес, туризм, спорт т.б. салалардағы қоғамдық білімдердің төмендігі байқалады. Туризмге қатысты ақпараттар ағыны аз. Бұл еліміздегі туризмнің дамуына кедергі келтіріп отыр.
Елімізде туризмнің дамуына ықпал ету үшін туризм ошақтарын Қазақстанға және шетелдерге кеңінен таныту имиджін көтеру керек. Туризм - бизнес. Осы бизнестің түрінің ойдағыдай дамып, тұтынушылардың көңілінен шығуы Public Relations-ға (PR) да байланысты. PR - маркетинг, менеджмент және журналистиканы байланыстыратын күрделі мамандық. Паблик рилейшнз (publіc relatіons - көпшілікпен қарым-қатынас) - мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар мен әлеуметтік құрылымдар арасындағы қарым-қатынастар жүйесі; қоғаммен байланыстардың жаңа кәсіпкерлік саласы; қоғам мен ұйымдар арасындағы өзара түсінушілікке қол жеткізуге бағытталған қызмет.
Бастапқыда PR ұғымы ұйым мен жұртшылықтың арасындағы қарым-қатынастың ерекше түрі, жұртшылықпен өзара пайдалы әрі тиімді қарым-қатынас орнату, халықтың, сондай-ақ, т.б. қоғамдық ұйымдар тарапынан өзіне жағымды көзқарас қалыптастыру мақсатында ұйым жүзеге асыратын басқару түрі немесе функциясы ретінде қолданылды. PR еркін баспасөз бен ақпарат еркіндігіне негізделетін инновациялық басқару жүйесі ретінде түрлі кең көлемді жобаларды ақпаратпен қамтамасыз етеді.
Туристік фирма өзін көрсетуі, имиджін қалыптастыруы керек. PR-дың міндеті соған көмектесу, фирманың жетекшілеріне ақыл-кеңес беру, қауіп-қатерді алдын-ала сезіп, уақытында ескерту, проблемаларды көріп, шешуге мүдделі болу, қызметкерлер арасындағы тиімді өзара байланысты қалыптастырып, қоғам мен туристік фирманың арасында үйлесімділікке негізделген жылы қарым-қатынас орнату. Паблик рилейшнз жаңа коммуникациялық технологиялардың дамуымен күрделене түседі.
Олай болса, халықаралық стандарттарға сай осы саланы жетілдіру, Қазақстандағы туризм инфрақұрылымының дамуы PR-менеджерлерге де үлкен жауапкершілік жүктейді. Ең біріншіден, осы салаға жеке кәсіпкерлерді жұмылдырсақ, бұл проблеманы шешуге болатын сияқты.
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты - туристік кәсіпорынның алға басуына әсер етеуші факторлардың бірі ретінде PR технологияларға көз жүгіртіп, баға беру.
Негізгі міндеті - PR технологиялардың жағдайын, мәселелерін талдап, болашақтағы жұмыс бағытын қарастыру.
Жұмыстың құрылымы және көлемі. Курстық жұмыс кіріпеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады. Жұмыс 3 кесте, 2 суреттен 33 бетте берілген. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 25 атаудан тұрады.
Курстық жұмыстың бірінші бөлімде Public Relations туралы жалпы түсінік беріледі. Бұл бөлім 3 тараудан құралған. Бірінші тарауда меншікті Public Relations мамандары және сыртқы консультация жайлы, екінші және үшінші тарауларда Public Relations-ді ұйымдастыруда қолданылатын коммуникация құралдары мен нысандары, шаралары туралы айтылады. Екінші бөлімде туристік мекемедегі Public Relations туралы айтылған. Бұл бөлім 3 тараудан құралған. Бірінші тарауда туристік мекемелердегі Public Relations-дің ұйымдастырылуы, екінші тарауда маркетинг пен менеджмент, үшінші тарауда бұқаралық ақпарат құралдарымен байланыс жайында жазылған.
1 PR-МАМАНЫ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК
1.1. Меншікті PR маман және сыртқы консультация
PR қызметінің ұйымы өз меншігіндегі мамандар немесе бөлімшелер және сыртқы консультацияны пайдалану арасындағы таңдауды ұйғарады. И. Алешинаның тәжірибесіне сүйене отырып, сыртқы консультант келесі жағдайларда тиімді деп айтуға болады:
1. Жұмыс көп емес және тұрақты қызметкерлердің наймын толық жұмыс күніне тиімсіз ететіндіктен ол эпизодты түрде жүргізіледі.
2. Жұмыста шыңды тиеу болуы мүмкін және жаңа азық түліктерді жіберумен, маусымды ықпалмен, көрмелермен байланысты тиеудің болмайтын кезеңдері де болуы мүмкін. Онда белгілі бір уақыт кезеңінде бір уақытта 2-3 адам талап етіледі, бірақ жылдың қалған бөліктеріне емес.
3. Штатты қызметкерлердің уақытша ауыстыруын қамтамсыз ету немесе оған шыңды кезеңдерде көмектесу.
4.Сыртқы консультант штатты топта болмайтын спецификалық тәжірибелері болады.
5. Жаңа географиялық ауданаудандарға көшкеннен кейін ұйым жедел түрде медиа-байланысты қажет етеді. Орын ауыстырғаннан кейінгі арақашықтық және тілді барьер сыртқы кеңес берудің пайдасына тиетін факторлар болуы мүмкін.
6. Ұйым күшті саясаттанған және ішкі мамандардың кеңесі тек бір ғана жақтың қызығушылықтарымен байланысады, сондықтан ол дұрыс емес [1].
Соңғы 3 жағдайда штатты және сыртқы мамандардың бірігіп жұмыс жасауы ықтимал.
Америкалық PR-мамандарының библиясы өзінің PR бойынша жеке меншігіндегі бөлімін құрудың мынадай 4 артақшылығын атап көрсетеді:
oo Топ ішіндегі жұмыс
oo Ұйымның білімі
oo Үнемшілдік
oo Қызметкерлер үшін оңтайлығы
Аталған 4 дәлелді В.Королько жұмысының негізінде қарастыруды ұсынамын [2].
Бір топқа қатыстылығы - бұл бөгде PR-кеңесшілердің қызметін пайдалануға қарсы тұратын өз меншігіндегі PR бөлімін құрудың пайдасына келетін ең негізгі аргумент. PR бөлімінің төрағасының кабинеті ұйымның жетекші төрағасының кабинетімен қатар орналасуы жайдан - жай емес. Бұл әр жұмыс күнін қысқа мәжілістен, пікір алмасудан және ағымдағы істің мән - жайын анықтаудан бастауға мүмкіндік береді. PR бөлімінің және ұйымның жоғарғы басшылығының жиі жұмыс байланыстары жалпы ережеге алып келеді. Тәжірибеге сүйенсек, осыған сәйкес мәжілістің көп жағдайда әңгіме тақырыбы дәл осы ұйымның қоғаммен байланысы жайындағы сұрақтар болып келеді. Жеке байланыстар құпиялылықтың атмосферасын, сенім мен өзара сүйенішті тудырады. PR бөлімі мен ұйымның басшысының арасындағы жеке жақын қатынастары PR менеджердің басқару тобының мүшесі болуына әкеп соғады.
Ұйымның білімі тек ұжымның мүшелері ғана қол жеткізе алатын ағымдағы сәттің барлық бүге - шігесінің терең түсінігін білдіреді.
Жеке адамдар мен ұйым ішіндегі бөлімдер арасында қалыптасқан қатынастар жайында штатты пиаршылар біліп жүреді. Олар ұйым саясатының жасырын пружиналарын және оны құратын адамдарды тани алады, сонымен қатар паблик рилейшнздің жұмысына кедергі келтіре отырып, жаман оймен арамдық жасайтын адамдарды айнала өтіп, оның іске асуына жол бермейді. Ұйым қызметкерлерінің қабілеттіліктері жайлы біле отырып, кімнің қауым алдында сөз сөйлеп, спикер бола алатынын, камера
алдында өзін еркін сезіне алатынын, баспасөз өкілдерімен шебер жұмыс істей алатынын, кімнің ұйымды халыққа дұрыс жағынан көрсете алатынын өте жақсы біледі. Паблик рилейшнз бөлімінің жұмыскерлері керек уақытында кеңес пен практикалық көмек бере алады, өйткені олар ұйымның бөлінбес бір бөлігі және оның тарихымен, салт - дәстүрлерімен таныс.
Сонымен қатар, PR науқаны немесе PR жобаны таратуды жүргізудің бастапқы құны, өз меншігіңдегі PR персоналдың болу кезінде ғана әлде қайда аз, өйткені бұл қызметтер құрамы мән жағдайдың мағынасын толық біліп, түсініп әкімшілік пен өз ұйымының құжатамаына оңай қол жеткізе алады. Мұндай жиі өткізілетін PR жұмыстарының құрамдас бөліктері, олар - апта сайынғы баспасөз хабарламалары мен басылымдар, тоқсандық есеп берулер және т.б. сияқтылар ақпарат көзідері, ұйымның қызметкерлері мен іс әрекетімен таныс адамдармен тиімдірек жүргізіледі, сонымен қатар ол ұйымның жалпы шығындарын азайтуына алып келеді.
Штатты пиаршылардың әңгімедегі оңтайлы қол жеткізудің көптеген артықшылықтары бар. Мәселен, проблема шыққан кезде мамандар әрқашанда жеке кеңес үшін қол астында. Ұйым басшысының орындаушысы ретінде шетін мәселелерді талқылаған кезде толығымен сенуге болады. Мысалы, жауапты жұмыскерлердің біреуі фактілерді бұрмалаған кезде бірінші басқарушы оқиға орнына сұрақтың құпия мәнін білетін, егер де баспасөз бетіне түскен жағдайда оқиғаны ағат түсіндірудің қауіптілігін жете түсінетін және бұқаралық ақпарат құралдары мен кілт адамдарының сенімімен пайдаланатын PR маманын тез арада шақыра алатын мүмкіндігі бар.
Қолжеткізушілік сонымен қатар, ұйымның барлық бөлімдерінде, бөлімшелерінде немесе бөлек филиалдарында әрқашанда PR мамандарының керек уақытында орнында болуын білдіреді. Кейбір аумақтардың бөлектенген ұйымдарында орталық офистердің пиаршылары кейде филиалдарға келіп - кетіп жүреді, бірақ мұндай жағдайда олар сырттан келетін консультант ретінде саналады. Сондықтан ұйымның әлдеқайда тиімді жұмысы үшін PR маманының сол ұйымның ішінде болғаны жақсы, себебі оқиғаның мән - жайын түсініп, сол жерде толық құнды ұсыным бере алады.
PR бойынша агенттіктер мен қызметкерлердің бірлескен жұмыстарының оңтайлы нұсқасы - мақсатты құруда қызметкерлердің қатысуы, PR бағдарламасына бақылау жүргізу және оның тиімділігін бағалау. Ал, агенттілік бағдарламаның негізгі бөлігін мамандар мен бұқаралық ақпарат құралдарының назарын аудара отырып орындайды.
1.2 PR - ды ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның құралдары
Коммерциялық PR қызметінде пайдалынатын коммуникацияның құралдары (кесте 1):
Кесте 1
PR қызметінде қолданылатын коммуникация құралдары
Дерек көздеріне негізделіп автор құрған
oo Жарнама құралдары (2 кесте). Жарнаманың стратегиялық мақсаты - ықылас аудару, тауарларға деген сұраныстың үәжін құру [3].
Баспа басылымдарындағы, радио және теледидардағы, интернеттегі Жарнамалық шиттер (билбордтар) - тауар мен фирманың бейнесін есте сақтауына және құруына ықпал ететін жарнама. Ол жаяу кетіп бара жатқандар мен көлік ішінде кетіп бара жатқандарға есептелуі мүмкін. Осы жарнаманың бір түрі ретінде көшелер мен қоғамдық жерлердеорналасқан электронды таблоларды, жүгіртпе жол түріндегі жарық жарнамаларды қарастыруға
болады [4].
Көліктегі жарнама - бұқара сұранысы мен қызметтер сферасындағы тауарларға өте тиімді жарнама.
Метродағы жарнама - вестибюль мен көше өтпелдерінде орналастырылған щиттер мен метро вагондарындағы жабысқақ аппликацияларды жатқызуға болады. Метродағы радиожарнама дүкендер, тауарлар мен бөлек қызметтердің жарнамасына өте тиімді.
Тура пошталық жарнама - азаматтардың мамандықтары, қызығушылықтары және т.б. бойынша мекен-жайлары белгісіз болған жағдайда жүргізілетін, тауарлар мен қызметтердің тарату аймағына өте жақын орналасқан пошталық жәшіктерге бұқаралық тастаулар түріндегі халық көп тұтынатын тауарлардың жарнамасы. Өндірістік мақсатындағы тауарлардың жіберулері потенциалды сатып алушыларға әсер етудің ең тиімді құралы.
Кесте 2
Жарнамалық құралдардың жіктелуі
Халық тұтынатын тауарлардағы жарнама
Ауызша
жарнама
Әуе шарлары мен әуесаттардағы жарнама
Әуе шарлаы мен әуестаттардағы жарнама
Арнайы бұйымдардағы жарнама
Метродағы
жарнама
Көліктегі
жарнама
Жарнамалық
шиттер
Жарнамалық құралдар
Радио, теледидар, баспа басылым жарнамалары
Дерек көздеріне негізделіп автор құраған
Халық тұтынуындағы тауарлардың жарнамасы - пакеттердегі, орамалардағы және т.б. жарнама. Бұқара сұрауындағы тауарларды немесе фирманы жарнамалауда өте тиімді.
Ауа шарлары мен әуестаттарындағы жарнама - жарнаманың ерекше түрі. Көрмелер мен халық қыдырулары жүргізіліп жатқан кезде жүргізу өте тиімді (тауарлар мен фирмалардың жарнамасы үшін).
Арнайы бұйымдардың көмегімен іске асырылатын жарнама - күнтізбелерде, күл салатындарда, қаламсаптарда, қаламдарда, сіріңке қораптарында, жазу кітапшаларында және басқа да кеңсе немесе текстильді өнімдерде болады.
Ауызша жарнама - жеке немесе телефон арқылы әңгімелесу кезіндегі тауарлар мен қызметтердің жарнамасы. Жеке әңгімелесу (белгілі бір шеберлік бар кезде) адамға әсер етудің ең тиімді түрі.
oo Жарияланымдар. Жарияланымдардың астарында компанияның жылдық есеп берулері, кітапшалары, мақалалары, ақпараттық бюллетендер және журналдар, мақсатты нарыққа әсер етудің құралы ретіндегі аудиовизуалды материалдар жатыр. Кітапшалар мақсатты тұтынушыларға өнім немесе қызмет туралы жалпы түсінік беруімен қатар, оны қалай іске асыруға болатыны жайлы мәлімет беруде маңызы зор. Төраға қолымен жазылған мақала арқылы кәсіпорын мен оның бұйымдарына назар аударылады. Ақпараттық кітапшалар мен шығарылатын журналдар компанияның бейнесін жасауда жәрдемдеседі және мақсатты нарыққа маңызды жаңалықтарды жеткізуде үлкен рөл атқарады. Аудиовизуалды және мультимедиалық материалдар - фильмдер, аудио және бейнетаспалар - өткізуді ынталандырады.
oo Жаңалықтар. Мамандардың қоғаммен байланысы бойынша міндеттерінің ең негізгілерінің бірі - компанияның, оның өнімдері мен қызметкерлері жайындағы медиа жағымды хабарларды ұсыну. Бірақ қоғаммен байланыс бойынша маманның ісі тек хабарды дайындап қоюуымен ғана шектелмейді. Оған әңгімелесу мен көндіру дарынын баспасөз конференциясына өз өкілдерін жіберетін медианы, баспасөз хабарламасымен қызықтыру мақсатында иемдену қажет. Редакторлар мен репортерлармен қарым-қатынасын жөнге келтіру керек.
oo Сөз сөйлеулер. Сөз сөйлеулер компанияға және оның тауарларына паблиситиді құрудың тағы бір жолы. Әр уақытта компания басшыларына медиа өкілдерімен араласуына, келіссөздер жүргізуіне, сауда ассоциацияларында және коммерциялық кездесулерде сөз сөйлеуге тура келеді. Олардың ораторлық өнері компанияның имиджіне елеулі әсерін тигізеді.
oo Қоғамдық қызметтерге қатысу. Компаниялар қайырымдылық акцияларына қаржы аудара отырып, өздерінің репутациясын көтере алады. Әдетте, ірі компаниялардың басшыларын қандай да бір қауымды сүйемелдеуін өтінеді. Ал кей жағдайларда компаниялар қомақты қаржы сомасын нақты мақсаттарға сыйға тартуы мүмкін. Фирма репутациясын құруда мұндай мақсатты маркетинг жиі қолданылады.
oo Идентификацияның құралдары. Қоғам ақпаратпен асыра қамтамасыздандырылған кезде компания тұтынушылардың назарын аудару үшін күресуі міндетті. Ол бірден тани білетін ерекше бейне құру керек. Бұл үшін компанияның эмблемасы (логотип), және басқа да белгілері бар жазу қағаздары, кітапшалар, мөрлер, визиттік карточкалар, мекеменің стилі мен дизайны, қызметкерлердің униформалары пайдалынады.
oo Акциялар мен арнайы оқиғалар (іс - шаралар) PR саласындағы мамандар PR-ға енетін түрлі іс - шараларды қарастырады. Әрине, әр фирма, кәсіпкерлек қызметтің әр субьектісі өзіне квалификациялы түрде және өз уақытысында орындалатын, сонымен қатар көп пайда әкелетін түрін ғана таңдайды.
Арнайы оқиғалардың құру тәсілдерін қызық және өзінше ерекше талқылауды атақты америкалық тарихшы және әлеуметтанушы Даниель Бурстин ұсынады. Қоғамдық құбылыстарды кең түрлерін талдай келе, ол біздің тәжірибемізді қалыптастырған иллюзияларды өндіру, Американың уақыт өте келе ең шынайы, керекті және респектабельді бизнесі болған бизнеске алып келген бұқаралық коммуникациядағы құралдардың төңкерісіне тоқталады [5]. Ол егер бұрын аяқ-астынан шығатын оқиғалар жетіп, артылып жатса және қай жерде болғаны туралы жай ғана хабарланса, соңғы жүз жылда жағдайлар бірден өзгерді. Аяқ- астынан пайда болатын оқиғалар ақпаратқа деген өсіп кеткен сұранысты қанағаттандырмайды, сондықтан ол мына мақұлдаманы ұсынады: егер ақпарат жетіспесе, оларды құру керек, осылайша ұйымдастырыған оқиғалар пайда болады, оларды автор жалған оқиға деп атайды.
Дж. Гендрикс айтуынша: Орталық оқиға бағдарламаны қызығырақ, тиімдірек ете алады және баспасөз өкілдерінің назарын өэіне аудара алады.
Қоғам алдында клиенттің имиджін сәтті ұсыну үшін бұл оқиға маңызды, байсалды және ұйымдасқан болу керек. Көп адамдар санын артқан және аз болса да бір атақтылықтың қатысуын қарастырған кезде ең жоғары тиімділікке жетеді [6].
Паблик рилейшнз тәжірибесіндегі ең кең қолданатын акциялары мен арнайы оқиғаларына ( шараларына) мыналарды жатқызуға болады:
көрмелер, жәрмеңкелер, фестивальдер; мәнді күндер; арнайы марапаттар, сәлемдесулер, зейнетке шығарып салулар, ашық есік күндері, кәсіпорын бойынша экскурсиялар, ардагерлермен кездесулер, шерулер, көпшілік алдындағы пікір-сайыстар, ұжымдық түскі астар, кешкі астар, кофе, шай, банкеттер, фуршеттер, жарыстар, викториналар, парадтар, сұлулық байқаулары, жұртшылыққа арнайы демеушілермен ұйымдастырылған оқиғалар мен шаралар, демеушілік сыйлықтары, атаулы стипендиялар, қайырымдылықтар; қайырымдылық және ағартушылық қорларды құру, қабылдаулар, презентациялар, концерттер және театралды турнелер; сапарлар, ерекше қызметі үшін марапат ретіндегі арнайы сапарлар; пикниктер, табиғатқа шығулар; табиғат сыйының, өз бетінше өсірілген нүлдердің көрмелері; жаңа құрылыс алаңдарының ашылу салтанаттары, фундаментке бірінші тасты қалануы; дайын өнімнің демонстрациялауы; еңбегі сінген және аса көрнекті адамдардың келулері; ресми дәрежедегі адамдардың сайлаулары, қоғам пікірін сұраудың, әлеуметтік зертеулердің нәтижесін хабарлау; фестивальдердің, спартакиадарардың және басқа да масштабты шаралалардың ашылу салтанаты; ұйымның, жеке тұлғаның қызметі мен өміріндегі маңызды оқиға бойынша баспасөз-конференциялары; кинофестивальдер, сән демонстрациялары, үй жануарларының (иттердің, мысықтардың, құстардың) көрмелері; спорттық-сауықтыру шаралары, туристік жорықтар, шаңғымен серуендеулер, әуесқой жарыстар; атақты спортшылар мен спорт ардагерлерімен кездесулер; музейлерге, көрмелерге, концерттерге, театрлық спектакльдерге, аса көрнекті адамдармен кездесулерге , автографтарды тарату салтанаттарына ұжыммен бару; қоғам шараларында қатысулар, саябақтарды, көшелерді, балалар алаңын және т.б. жақсы жабдықталушылығы; қарт адамдарды күту; жариялаулық естулер, депутаттармен кездесулер, қоғам пікірінің көшбасшыларының қатысуымен өтетін кездесулер мен көнференциялар; арнайы білім бағдарламалары: қалай құнтты, дені сау, т.б. болуға болады; мемлекеттік, ұлттық, діни мейрамдарды тойлау; тематикалық шаралар мен ұлттық тарихи оқиғаларды тойлау [7].
Келтірілген арнайы PR-шаралары мен оқиғаларының тізімі әлі толық емес. Сонымен қатар, әр елде, аймақта нақты тарихи немесе саяси әдет-ғұрыптар қалыптасқандықтан олардың әрқайсысы ерекше мәнге ие. Жалпы алғанда, еңбегі сіңген баспасөзбен қамтамасыз етудің көзқарасынан қарағанда, арнайы оқиғалар өте пайдалы. Егер де ұйымдастырылған оқиғалардың мазмұны, көлемі, оған қатысушылар мен шақырылған қонақтардың құрамының өзі жаңалық болуға тұрса, онда күмәнсіз, бұқаралық ақпарат құралдары бұл жағдайды айналып өтуі мүмкін емес.
1.3 PR- ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның нысандары
Келесі кезекте, қоғаммен байланыс тәжірибесінде жиі қолданылатын негізгі шараларға тоқтала кетейік (кесте 3).
Қайырымдылық - көмек алушылардың жағынан ешқандай міндеттемелер күтілмейтін мейірбандық көрсету.
Көрме (ағыл.exhition) - негізгі мақсаты клиент қарамағында болатын, тұтынушының қызметінің немесе болашақ перспективаларының бір немесе бірнеше салаларындағы қажеттіліктерін қанағаттандыруға арналған құралдарды демонстрациялау арқылы халықты ағарту болатын көрсетілім. Көрмелер - қоғаммен байланыс саласындағы қызметтердің күш
салуларының бірігуінің ең жетекші нысандары мен құралдарының бірі. Олар
кең қауымға мекеме туралы мәлімет алуына жағдай жасайды. Көрме -мекеменің тауарлары мен қызметтеріне деген сұранысты зерттеуге, ынталандыру нарығын анықтауға, өзара пайда келтіретін ынтымақтастыққа жаңа серістестіктерді тартуға арналған ең ыңғайлы орын. Ол бәсекелестер қызметімен танысуға мүмкіндік береді. БАҚ өкілдерімен, мамандармен, потенциалды тұтынушылармен, мемлекеттік және қоғамдық ұйымдармен кездесулер еркін жағдайда өз мекемесінің қызметі, болашақтағы жоспарлары, қайырымдылықтары туралы әңгіме етуге мүмкіндік береді. Көрмелер конференциялармен қоса өткізілуі мүмкін, бұл шаралар бір-бірін толықтырады. Көрме ағымында дайындалған баспасөздің бейнежазулары, фотосуреттері, материалдарды ары қарай қатысушылар жарнама қызметінде немесе өз газеттерінде табысты қолдана алады [8].
Дебаттар - пікір-сайыс, белгілі бір сұрақтар аймағындағы ойлармен алмасу, таластар. Дебаттар жиналыстарда, конференцияларда, отырыстарда баяндамаларды, хабарламаларды, сөз сөйлеулерді талқылағанда пайда болады.
Кесте 3
PR - ды ұйымдастыруда қолданылатын коммуникацияның шаралары
Дерек көздеріне негізделіп автор құраған
Ашық есіктер күндері - ұйымның қауыммен нақты жобасын немесе қызметінің барлық бөлімдерінің барша бағыттарымен қысқаша таныстыру мақсатындағы шаралар кешенін белгіленген күнде өткізуі. Ашық есіктер күндерінің әзірлігі бұл шараны өткізудің сценариін жасауды, жалпы және қызығушылықтары бойынша бөлек жиналыстардың (бөлімшелердің) жүргізушілерін тағайындауды талап етеді. Ашық есіктер күндерінің сценарийі жиналыстар, кездесулерден басқа жұмыс орындарын аралау мен келушілерді қызықтыратын жетістіктермен таныстыруды қарастырады.
Конференция - тікелей мақсатты аудиторияға бағытталған іс-шаралар. Арнайы баспасөзге арналмаған, бірақ олардың қатысуына тиым салынбайды. Жиналғандардаң өзара қызығушылықтарын бейнелейтін келесі іс-әрекеттер мен сұрақтарды талқылауға арналған.
PR үндеуінің мазмұны келесі тақырыптардың кез-келгенін қамти алады:
oo Корпорацияның мақсаттары мен міндеттері. Басшылықтың бұйрықтары мен өкімдері. Жоғарғы басшылық туралы ақпараттар мен қауесеттер.
oo Басқару аппаратының құрылымдық қайтақұрылуы.
oo Жабдықтардың жетілдіруі.
oo Жаңа өнімді шығаруға көшу.
oo Қаржылық жетістіктер (табыстар, шығындар).
oo Вакансиялар, жұмыстан шығарулар, тағайындаулар.
oo Жалақының өсуі.
oo Ішкі тәртіптің өзгеруі. Еңбектің шарттары.
oo Штаттардың қысқартылуы.
oo Кадрларды қайта дайындау.
oo Қызметкерлерге жеңілдіктер.
oo премиялар, қосымша төлемдер.
oo профессионалды байқауларда қатысулар; осыған байланысты сыйлықтар.
oo Демалудың шарттары, корпорацияның спорттық командасы.
oo Корпоративтік қызметтің нәтижелеріне әсер ететін сыртқы шарттар (жаңа заң шығару актілері, кризис алдындағы жағдай, нарықтық конъюктура және т.б.)
oo Бәсекелестіктің жетістіктері мен кемшіліктері.
oo Корпорацияның қайырымдылық іс-әрекеттері.
oo Сауда және престижді (имидждік) жарнаманың жетістіктері мен кемшіліктері.
oo Қоғам көзқарасындағы корпорация престижі.
oo Жаңа жұмысты іздеу.
oo Корпорацияның тарихы.
oo Корпоративтік қарым-қатынастардың оптимизациясының PR-бағдарламасы.
oo Редакциялық мақалалар (корпоратив саясатының ағымдағы сұрақтары).
oo Басшылардан сұхбат алу (аталған тақырыптардың ішінен немесе қайта ашылған тақырыптардың біреуінің аясында)
oo Корпорация басшылығының баспасөзіне арналған өтініші.
oo Баспасөз конференциясының басшылармен ұйымдастырылған есеп берулері.
oo Фотоочерктер (басшының имиджін құру).
oo Сұрақ - жауап береміз айдары.
oo Корпорацияның берілген газеттегі престижді жарнамасы.
oo Шолушынының бағаны [9].
Дөңгелек үстел - жұртшылықтың түрлі топтарына маңызды идеяларды талқылау мен қарастыру нысанының бірі. Дөңгелек үстелде мекемелердің жоғарғы басшылығының қатысуы, осы шараны демеушілеу мен бұқаралық ақпарат құралдарында жарықтандыру ұйымның беделдігін кеңейтуге алып келеді.
Таныстыру (презентация) (ағыл. presentation) - а) көбінесе жарнамалық-коммерциялық мақсатта жасалатын жаңа кітаптардың, газеттердің, журналдардың, фильмдердің, телебағдарламалардың және басқа да жаңа тауарлардың, бұйымдардың, қызметтердің жұртшылыққа көрсетілімі; б) шақырылған фирма аудиториясын, жаңа енгізулерді, ашылуларды, сыйлықтарды, жаңа қызметтерді, жаңадан құрылған ұйымдарды (кәсіпорындарды, фирмаларды, мекемелерді және т.б.) көрсетуден құралатын PR құралы. Негізі, фирманың презентациясы фирманың ашылу салтанаты немесе құрылу кезінде, жаңа жетістіктерді, компанияның жаңа имиджін демонстрациялауда, сонымен қатар жаңа нарыққа шығу кезінде өткізіледі. Таныстырулық іс - шараларының ішіне өнім мен мәдени бағдарламаны көрсету, сонымен қатар фуршет (түскі ас, кешкі ас және т.б.) кіреді. Презентациялар ресми қабылдаулармен де үйлесуі мүмкін. Олар тек тілшілерге ғана емес, сонымен қатар потенциалды тұтынушылар, сатып алушылар, инвесторлар, серіктестер мен елеулі шенеуніктерге арнайы ұйымдастырылады. Әдетте, Презентациялық іс- шаралардың кешені келесідегідей оқиғалардың тізбегін құрайды: баспасөз-конференциясы, көрсетілімдер, қоштасулар [10].
Еске түсіру бойынша ұйымдастырылатын Презентациялар алдын-ала дайындалған текст бойынша өткізіледі. Мұндай презентация ұйымды немесе оның өнімін қайталап презентацияланған кезде тек шағын адамдар тобына ғана арнайы ұйымдастырылады.
Қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатындағы презентация - сатып алушымен міндетті түрдегі өзара қарым - қатынасты қарастыратын және ұйымдастырушының (жүргізушінің) шығармашылық қабілеттілігінің кернеуін талап ететін презентация. Алдымен потенциалды клиентің қажеттілігі айқындалады және оның сұранысын қанағаттандыратын бұйымдар, тауарлар, қызметтер (олардың мінездемесі) анықталады. Содан кейін жүргізуші ұсынылатын тауарды (қызметті) көрсетілімге шығарады немесе фирманың нақты кескінін ашып көрсетеді (фирманы презентациялау кезінде). Ары қарай жүргізуші сұрақтарға (қарсылықтарға) жауап береді және клиенттің жағымды реакциясы байқалған жағдайда мәміле туралы әңгіме жүргізіледі. Фирманы презентациялау кезіндегі қарсылықтарға жауап бергенде кішігірім фрагменттер бойынша экскурсия жүргізіледі немесе туылған сұрақ бойынша анық және толық мәлімет беретін абыройлы адамға сөз беріледі [11].
Ұсыныстарды талдау кезіндегі презентация көбінесе күрделі бұйымдар туралы әңгіме болған жағдайда өткізіледі. Презентацияны жүргізуші маман бұйымға зейін сала зерттейді, сауда ұсынысын қалыптастырады. Содан кейін потенциалды тапсырыс берушінің қажеттілігі талқыланып, анықталған мәселені шешетін ұсыныс (жазбаша түрде) дайындалады. Мұндай презентация келесі кесте түрінде өткізіледі (4 кесте):
а) потенциалды сатып алушыға мәселенің анализін жүргізу ұсынылады.
ә) презентация ұйымдастырушысының көмегімен анализ жүзеге асырылады.
б) тапсырыс берушінің қажеттілігі мен мәселесіне қатысты өзара келісімге қол жеткізіледі.
в) потенциалды клиенттің қажеттілігін қанағаттандыру мен мәселесін шешу бойынша ұсыныс дайындалады.
Баспасөз - конференциясы (ағыл. press-konferens) - ресми тұлғалардың немесе танымал қоғам өкілдерінің тілшілермен сұрақ-жауап қалпында өткізілетін кездесуі; онда бұқаралық ақпарат құралдарында пайдалана алатын өзекті сұрақтар бойынша ақпараттар беріледі. Ол кейбір үлгілер мен бұйымдарды демонстрациялау кезінде және маңызды тақырыпты қарастыру кезінде қатысып отырған тілшілердің сұрақтары тууы мүмкін болатын жағдайларда жүргізіледі [12].
Кесте 4
Ұсыныстарды талдау бойынша презентация жүргізу
Дерек көздеріне негізделіп автор құраған
Баспасөз - конференциясы жаңалықтар көздерінің беделдігін және бірінші қолдан ақпараттың алуын, сұрақтардың көмегі арқылы алынған мәліметтің анықтауын және хабарды тексеру мүмкіндігін ұсынады. Оны өткізу кезінде келесілерді ескеру қажет: өткізу орны (ол жерге жету ыңғайлы болу керек); мазмұны (тақырып хабарландыруына сәйкес және профессионалды түрде ақпаратты алушыларға жақын болу керек); көз мөлшерлігі (сөйлеуші бастардан басқа конференцияға қатысушылар не көреді); уақыты (тілшілерге маңызды басқа да іс - шаралармен сәйкес келмеуі керек). Баспасөз - конференциясына дайындыққа тек ұйымдастыру бойынша сұрақтар ғана емес, сонымен қатар баспасөз басылымдарының, ресми тұлғалардың өмірбаяндарын, кітапшалар мен суреттердің дайындалуы, мүмкін болатын сұрақтар мен жауаптардың тізімін құру сияқты іс - шаралар кіреді.
Қабылдау жүргізіледі:
а) салтанатты күндер, маңызды оқиғалар кезде;
б) ұйымға белгілі және құрметті қонақ, делегация келген кезде;
в) жүйелі негізде мекеменің күнделікті жұмысының тәртібінде.
Қабылдауды өткізудің мақсаты компания қызметінің саласындағы байланыстарды кеңейту мен тереңдету , керек ақпаратты алу, сыртқы іскер ортада ұйымның имиджін қалыптастыру болып табылады. Қабылдаудың екі негізгі түрлері бар - ағымдық және өкілдік, соңғылары күндізгі және кешкі, формальді және формальді емес болуы мүмкін.
Ағымдық қабылдау арнайы оқиғаларға жатпайды. Ол күн сайын жүргізіледі және күн немесе апта тәртібінің құрамдас бөлігі болып табылады. Оған келушілермен, клиенттермен жұмыс, өз қызметкерлерін басшылықпен қабылдау жатады. Өкілдік қабылдау эпизодтық мінезде болады және әдетте айрықша оқиғаларға негізделген. Қабылдауды жүргізудің әлемдік тәжірибесі дипломатиялық хаттама мен этикет ережесіне бағытталады.
Қабылдауларды өткізу күштеусіз жағдайда жақсы іскер және жеке қатынастарды орнатуға көмектеседі [13].
Демеушілік - қоғамдық, мәдени, спорттық, діни ұйымдарды және қайраткерлерді, басылымдарды, телебағдарламаларды, кинокөрсетілімдерді, радиостанцияларды, сонымен қатар қоғамдық маңызды іс - шараларды және ықыластарды, жағымды қоғамдық репутацияны, атақтылықты жаулап алу және сақтап қалу мақсатындағы сүйемелдеу. Демеушілік пайдаға, жарнамаға, паблиситиге талпынушылық айқын көрінетін, қайырымдылықтың қазіргі заманға сәйкестеу келетін нұсқасы ретінде қарастыруға болады. Осы игіліктерге демеушілер өздерінің қаржылық және бақа да көмектерін айырбастайды. БАҚ көбінесе түрлі PR - акциялар мен жобалардың ақпараттық демеушілері рөлінде көрінеді [14].
Ашылу салтанаты жаңа бизнестің басталуының, компанияның жаңа қызметінің қалыптасқанының белгісі болатын, - ал дәлірек айтсақ, компания ғұмырындағы алғашқы бетінің ашылу айғағы болады.
Өндірістік күштердің, жаңа зауыттың жаңа ғимаратының ашылу
салтанаты инвестролар, акционерлер, дистрибьюторлар, тұтынушылар арасындағы репутацияны көтеруге бағытталған. Қазіргі заманға сай жабдықтауларды және соңғы технологияларды демонстрациялау түрде өнімнің жоғарғы сапада өндірілетінін жанама түрде куә етеді. Жұмыстың жақсы жағдайлары жақсы кадрларды тартуға көмектеседі. Сонымен қатар, ашылу салтанаты корпоративтің рухы мен жұмысбастылардың адалдығын көтеруге жағдай жасайды. Жұртшылықпен қарым-қатынас түзеледі, өйткені жаңа жұмыс орындары ашылады. Жаңа дүкеннің ресми ашылуы жаңа сатып алушылар мен серіктестіктерді өзіне тартуға бағытталған.
Объектіні ашатын маңғазды таңдаудың бірнеше альтернативі бар. Бұл қаланың әкімі, қалалық әкімшіліктің өкілі немесе министрі, объекті қызметінің саласына қарайтын ведомствоның министрі немесе өкілі, парламентарий, атақты спортшы, әртіс, қоғам қайраткері болуы мүмкін. Таңдаудың критерийі болып - қоғамдық маңыздылығы, қол жеткізудің оңтайлығы, қызығушылығы, сонымен қатар әртістер мен спортшылар үшін бағасы болып табылады. Маңғаздың қоғамдық дәрежесі тура пропорционалды түрде ашылу салтанатына деген бұқаралық ақпарат қызметтерінің қызығушылығын тудыруға елеулі әсерін тигізеді. Ашылу салтанатына қала әкімінің қатысуы БАҚ - тың кең және толыққанды ақпарат алуына мүмкіндік береді. Шақырылған тұлғалардың дәрежесі жоғары болған сайын, мерекені өткізуге кететін шығындардың шамасы да жоғары болады, өйткені күзет пен ере жүретіндерге төленетін төлем де анағұрлым өседі.
Егер де, ресми адамдар санаты жағынан ашылу салтанатына қызығушылық тумаса, онда жақсы танымал әртістер мен спортшыларға, көңіл көтеру индустриясының өкілдеріне жүгінген жөн. Жаңа дүкеннің ашылу салтанатына осындай тұлғалардың қатысуы анағұрлым сыйымдырақ, олардың қатысуы туралы оқиға жергілікті газеттерден орын алуын қамтамасыз етеді. Кішігірім қалалар мен ауылдық жерлерде баспасөздің қатысуының мүмкіншілігі зор, егер ол мүмкін болса.
Ашылу салтанатын өткізу үшін арнайы бағдарлама мен сценарий құрылады. Баспасөз басылымдары мен бэкграундерлер - медиаға арналған фондық ақпарат - компанияның тарихы, бас меңгерушілердің бағдары дайындалады. Баспасөзге арналған материалдардың ішінде ашылу объектісінің, жаңа бөлімшенің, фотограф келмесе немесе қызық кадрларды жіберіп қойған жағдайда, фотографтың болуын қаматамасыз етеді. Бұқаралық ақпарат құралдарына жіберетін шақыру - хабарламасын тілшілерге немесе жаңалықтар бөлімінің редакторына қалай жасалынса, дәл солай фоторепартерларға да жасалынады. Тілшілерге арналған арнайы орындарды анықтау өте маңызды және олардың жақсы жұмыс жасауына жағдай жасалуы керек.
2 ТУРИСТІК МЕКЕМЕДЕГІ PUBLIC RELATIONS
2.1 Туристік мекемелердің қызметіндегі паблик рилейшнздің ұйымдастырылуы
PR-дың ең маңызды міндеті мекемеге, ұйым, компанияға паблисити, имидж жасау болып табылады.
Паблисити - бұл фирманың танымал болуы, оның жағымды сыртқы бейнесі. Бұл фирманың тұтынушылармен, бәсекелестермен, демеушілермен, яғни, сыртқы әлеммен байланысы. "Паблисити" мен "паблик рилейшнз" - синонимдер емес. Паблик рилейшнз - процесс, қызмет немесе қызметтер саласы. Ал паблисити - құрал, паблик рилейшнздің нәтижесі [15].
Менің ойымша паблиситидің ең басты сапасы сенім. Ақпараттық тауар мен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz