«Компьютерлік техника дүкені» мәліметтер қоймасын өңдеу

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Техникалық тапсырма ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
2. «Компьютерлік техника дүкені» мәліметтер қоймасын өңдеу ... ... ... ... ... ... ..6
Өңдеу ортасын сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6
Мәліметтер қоймасын сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...12
3. Қолданылатын процедураларды және функцияларды сипаттау ... ... ... ... ... .14
4. Қолданушыға басшылық ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30

Соңғы кездерде болған өзгерістер есептеу техникасын және информатиканы тимей өткен жоқ. Мәліметтер қоймасымен жұмыс істейтін бағдарламалық қамтамасыздандыру персоналды компьютерлерде көп уақыттан бері қолданылып жатыр. Бірақ, өкінішке орай бұл бағдарламалар мәліметтерді сақтайтын элементарлық диспетчерлер болды және оларда қосымшаларды өңдейтін құралдар болған жоқ немесе өте қиын болды, сондықтан қолданушыға бағытталған толық қосымшаларды алмағанша компьютерді жақсы білетін адамдар олармен жұмыс істеуге тырыспады.
Мәліметтер қоймаларының басқару жүйелері, ақпараттың көлемі өте үлкен боса да, керек ақпаратты үлкен жылдамдықпен табуды қамтамасыздандырады. Осындай мәліметтер қоймаларының қолданушысы әр түрлі оған керек параметр бойынша іздуді орындайды. Сонымен қатар, мәліметтер қоймалары өте көп орын алмайды, мысалы, бірнеше мың жазулардан тұрытын мәліметтер қоймасы бір дискетаға сыйуы да мүмкін.
Қазіргі уақытта көптеген тауарлық фирмалар және ұйымдар тауарларды сату және сатып алу есебін жүргізу үшін мәліметтер қоймасын қолданады. Бұл қолданушыға өте ыңғайлы, өйткені барлық әрекеттер автоматтандырылған.
«Компьютерлік техника дүкені» мәліметтер қоймасымен жұмыс істейтін бағдарлама компьютерлік фирма менеджерінің еңбегін жеңілдету үшін тағайындалған. Мысалы, фирма менеджері компьютерлерді және әр түрлі бөліктерді сатқан кезде мынадай мәселелермен кездеседі:
- қоймада бар тауарлардың саны және атауы;
- кез келген клиентке (сатып алушыға) тауарды сатқан кезде тауарларды жүйелендіру;
- тауарды алып тастау;
- сатып алған тауарды және сатып алушыны тез(жылдам) іздеу.
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып мынадай мақсат қойылды: мәліметтер қоймасымен жұмыс істеу үшін қолданушыға бағытталған

1. Архангельский А.Я. Программирование в Delphi 7. – М.: ООО «Би-ном-пресс», 2004. – 1152 с.: ил.
2. Фаронов В.В. Система программирования Delphi. – СПб.: БХВ – Петербург, 2003. – 912 с.: ил.
3. Сухарев М.В. Основы Delphi. – СПб.: БХВ – Петербург, 2003. – 932 с.: ил.
4. П.Дарахвелидзе, Е.Марков, О.Котенок Программирование в Delphi 5.-СПб.:БХВ – Санкт-Петербург, 2000.-784 с.:ил.
5. Дейта К. Введение в системы баз данных. – М: Наука, 1980.
6. Ульман Дж. Основы систем баз данных. – М: Финансы и статистика, 1983.
7. Гусева Т.И., Башин Ю.Б. Проектирование баз данных в примерах и задачах. – М: Радио и связь., 1992.
8. Куправа Т.А. Создание и программирование баз данных. – М: Мир, 1991.
9. Гофман В.Э., Хомоненко А.Д. Delphi5. – СПб.: БХВ – Петербург, 1999.
10. Шумаков П.В., Фаронов В.В. Delphi4. Руководство разработчика баз данных. – М: Норидж, 1999.

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1. Техникалық
тапсырма ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... 5
2. Компьютерлік техника дүкені мәліметтер қоймасын
өңдеу ... ... ... ... ... ... ..6
Өңдеу ортасын
сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .6
Мәліметтер қоймасын
сипаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
3. Қолданылатын процедураларды және функцияларды
сипаттау ... ... ... ... ... .14
4. Қолданушыға
басшылық ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... .24
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .29
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..3 0

КІРІСПЕ

Соңғы кездерде болған өзгерістер есептеу техникасын және информатиканы
тимей өткен жоқ. Мәліметтер қоймасымен жұмыс істейтін бағдарламалық
қамтамасыздандыру персоналды компьютерлерде көп уақыттан бері қолданылып
жатыр. Бірақ, өкінішке орай бұл бағдарламалар мәліметтерді сақтайтын
элементарлық диспетчерлер болды және оларда қосымшаларды өңдейтін құралдар
болған жоқ немесе өте қиын болды, сондықтан қолданушыға бағытталған толық
қосымшаларды алмағанша компьютерді жақсы білетін адамдар олармен жұмыс
істеуге тырыспады.
Мәліметтер қоймаларының басқару жүйелері, ақпараттың көлемі өте үлкен
боса да, керек ақпаратты үлкен жылдамдықпен табуды қамтамасыздандырады.
Осындай мәліметтер қоймаларының қолданушысы әр түрлі оған керек параметр
бойынша іздуді орындайды. Сонымен қатар, мәліметтер қоймалары өте көп орын
алмайды, мысалы, бірнеше мың жазулардан тұрытын мәліметтер қоймасы бір
дискетаға сыйуы да мүмкін.
Қазіргі уақытта көптеген тауарлық фирмалар және ұйымдар тауарларды сату
және сатып алу есебін жүргізу үшін мәліметтер қоймасын қолданады. Бұл
қолданушыға өте ыңғайлы, өйткені барлық әрекеттер автоматтандырылған.
Компьютерлік техника дүкені мәліметтер қоймасымен жұмыс істейтін
бағдарлама компьютерлік фирма менеджерінің еңбегін жеңілдету үшін
тағайындалған. Мысалы, фирма менеджері компьютерлерді және әр түрлі
бөліктерді сатқан кезде мынадай мәселелермен кездеседі:
- қоймада бар тауарлардың саны және атауы;
- кез келген клиентке (сатып алушыға) тауарды сатқан кезде тауарларды
жүйелендіру;
- тауарды алып тастау;
- сатып алған тауарды және сатып алушыны тез(жылдам) іздеу.
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып мынадай мақсат қойылды:
мәліметтер қоймасымен жұмыс істеу үшін қолданушыға бағытталған көптерезелі,
ыңғайлы қосымшаны жасау (өңдеу). Бағдарламада тауарлардың және
клиенттердің (сатып алушылардың) анықтамалықтарымен (модификациялау,
жазуларды қосу) жұмыс істейтін терезелер болу керек. Бағдарлама Delphi
тілінде жазылған. Бұл бағдарламалау тілі Windows – тың жеке қолданбалы
бағдарламаларын, сонымен қатар корпоративті желілерде, Интернетте жұмыс
істеу үшін тағайындалған әр түрлі тармақты комплекстерді құруды
қамтамасыздандырады.
Берілген бағдарлама Windows’95 – тен бастап Windows – тың барлық
версияларында жұмыс істейді.

1. Техникалық тапсырма

Компьютерлік техника дүкені мәліметтер қоймасымен жұмыс істейтін
бағдарлама компьютерлік фирма менеджерінің еңбегін жеңілдету үшін
тағайындалған.

Берілген бағдарлама кез келген фирманың менеджеріне қолдану үшін
тағайындалған. Бағдарлама менеджер жұмысының сапасын жақсарту және жұмысты
жеңілдету мақсатымен құрылған. Бұл бағдарламаны басқару қарапайым болу
керек, және бағдарламаның жақсы интерфейсі болу керек, сонымен қатар
бағдарлама жүйелі ресурстарды талап етпеу керек. Бұл оның жазылуын
қамтамасыздандырады.

Берілген бағдарламаны құру үшін мәліметтер қоймасымен жұмыс істеу үшін
қолданушыға бағытталған көптерезелі, ыңғайлы қосымшаны жасау (өңдеу) керек.
Бағдарламада тауарлардың және клиенттердің (сатып алушылардың)
анықтамалықтарымен (модификациялау, жазуларды қосу) жұмыс істейтін
терезелер болу керек.

2. Компьютерлік техника дүкені мәліметтер қоймасын өңдеу

2.1 Өңдеу ортасын сипаттау

Delphi – ең күрделі жүйелердің бірі, бұл бағдарламалау тілі Windows –
тың жеке қолданбалы бағдарламаларын, сонымен қатар корпоративті желілерде,
Интернетте жұмыс істеу үшін тағайындалған әр түрлі тармақты комплекстерді
құруды қамтамасыздандырады.
Delphi тілі Object Pascal тілінде жасалған. Borland (Turbo Pascal 1.0
бастап) фирмасының Паскаль тілінің компиляторлары ең жылдам
компиляторларының бірі болды. Қазіргі кезде Object Pascal – бұл жақсы
компилятор түріндегі объектті- бағытталған тіл.
Объектті бағыттау принциптерінен жасалған қосымша – бұл кез келген
операторлардың тізбегі емес, қатты алгоритм да емес. Объектті – бағытталған
бағдарлама – бұл объекттердің және олардың қарым- қатынастарының жиынтығы.
Мұндай жағдайларда жеке (басты) объект болып бағдарламаның қолданушысы
болады. Ол негізгі, бірақ жалғыз емес қосымшаларды басқаратын жағдайлардың
қайнар көзі болады.
Объектті кез келген мәліметтердің және олармен жұмыс істейтін
әдістердің жиынтығы түрінде анықтауға болады. Мәліметтерді жазулардың
өрістері түрінде қарастыруға болады. Бұл объекттердің сипаттамалары.
Бағдарлама қолданушысында және объекттерінде бұл объекттерді оқудың
мүмкіндігі болу керек, сонымен қатар оларды кез келген түрде өңдеу және
объектке жаңа мәліметтерді жазулары керек. Мұнда инкапсуляция принциптері
маңызды болады. Осындай жағдай бойынша 2 мәселені қарастыруға болады.
Біріншіден, объект сенімді түрде жұмыс істеу үшін оның мәліметтерінің
бүтінділігін және қайшылықсыздығын ескеру керек. Егер біз бұны ескермесек,
онда сыртқы объект немесе қолданушы объектке дұрыс емес мәліметтерді
еңгізеді.
Екіншіден, сыртқы объекттерді мәліметтердің ішкі жүзеге асыруының
ерекшеліктерінен бөлу(айыру) керек. Мәліметтердің сыртқы тұтынушылары үшін
тек қана қолданушылық интерфейс қолайлы болады – ол қандай мәліметтер,
функциялар бар екендігін және оларды қалай қолдану екендігін сипаттайды.
Ал ішкі жүзеге асыру - бұл объектті өңдеушінің ісі. Мұндай келуде өңдеуші
кез келген уақытта объектті модернизациялайды, мәліметтерді сақтаудың
құрылымын және көрсету формасын өзгерте алады. Мұндай принципті қолдану
үшін көп жағдайда объектте мәліметтерге жасалатын қажет операцияларды
қамтамасыздандыратын (мысалы: оқу, жазу, түрлендіру) процедуралар және
функциялар анықталады. Бұл функциялар және процедуралар әдістер деп
аталады. Мәліметтер және оларды оқу әдістерінің жиынтығы қасиет деп
аталады. Қасиеттерді жобалау кезінде орнатуға болады. Оларды қолданбалы
бағдарламаны орындаған кезде де өзгертуге болады.
Жеке мәліметтермен жұмыс істейтін әдістермен қатар объектте барлық
жиынтықпен жұмыс істейтін және оның құрылымын өзгертетін әдістер бар.
Сондықтан, объект қасиеттердің және әдістердің жиынтығы болады. Внешнее
управление объектом осуществляется через обработчики событий.
Объекттердің кейбір жиынтығы туралы немесе бағдарлама туралы көрініс
толық болмайды. Көп жағдайда күрделі бағдарлама – бұл объекттердің алдын
ала анықталған жиынтығы ғана емес. Жұмыс істеу кезінде объекттер құрылып
жойылулары мүмкін. Сондықтан бағдарлама құрылысы орындалу кезінде өзгеретін
динамикалық құрылым болып табылады. Объекттерді құру және жоюдың мақсаты –
компьютер және жад ресурстарын экономдау. Есептеу техникасының дамуына
қарамастан жад қашан да күрделі қосымшалардың мүмкіндігі болады. Бұл
бағдарламалық жобалар күрделігінің, сонымен қатар техникалық
қамтамасыздандыруының өсуімен байланысты. Сондықтан бағдарламаны орындаған
кезде керек емес объекттерді жою керек. Бұл кезде онымен белгіленген жадтың
облыстары да босатылады. Жадты динамикалық үлестіру мақсатымен барлық
объекттерге оларды құру әдістері – конструкторлар және жою – деструкторлар
жатады. Алғаш рет қосымшада (қолданбалы бағдарламада) болатын сол
объекттердің конструкторлары бағдарламаны жүзеге асыру кезінде орындалады.
Бұл уақытта қосымшада болатын барлық объекттердің деструкторлары қосымшаның
жұмысы аяқталған кезде орындалады. Бірақ орындау кезінде әр түрлі жаңа
объекттер (мысалы, құжаттардың жаңа терезелері) олардың конструкторлары мен
деструкторларының көмегімен динамикалық түрде құрылады және жойылады.
Delphi ортасында жұмыс Delphi Өңдеудің Интегралданған Ортасында (ӨИО
немесе Integrated development environment — IDE) жүргізіледі. Орта
компоненттер орналасатын формаларды (қосымшада олар бірнеше болулары
мүмкін) көрсетеді (береді). Әдетте бұл терезелік форма, бірақ олар
көрінбейтін формалар болулары да мүмкін. Формаға тышқанның көмегімен Delphi
кітапханасында бар компоненттердің пиктограммаларын орналастырады.
Қарапайым манипуляциялардың көмегімен бұл компоненттердің өлшемін және
орналасуын өзгертуге болады. Бұл кезде жобалау кезінде нәтижені көруге
болады – форманың түрін және онда орналасқан компонеттердің. Жобалау
нәтижесін қандай да тышқанмен орындаған операцияны орындағаннан кейін
көруге болады.
Delphi ортасында бағдарламалау екі үрдістің тығыз қарым – қатынасында
құрылады: бағдарламаның визуалды көрінісін құру үрдісі (яғни Windows -
терезелер) және кодты жазу үрдісі. Кодты жазу үшін бір терезе қолданылады,
бағдарламаны құру үшін – Delphi – дің қалған терезелері, яғни форманың
терезесі.
Формалар терезелерінде және кодта бар мәліметтер арасында тығыз
байланыс бар. Бұл байланысты Delphi байқайды. Бұл формада компонентті
орналастыру, бағдарламаның кодын автоматты түрде өзгертуге әкелетінін
білдіреді, және керісінше кодтың автоматты түрде қойылған фрагменттерін жою
сәкес компоненттерді жоюға әкелуі мүмкін. Осыны есте сақтап программистер
ең алдымен форманы құрып, оған компоненттерді орналастырады, ал содан кейін
қажет болса жұмыс істейтін бағдарламада компонеттің қажет тәртібін
қамтамасыздандыратын кодтың фрагментін жазады. Жаңа бағдарламамен жұмыс
істеуді бастағанда Delphi оның Windows – та дұрыс жұмыс істеуін
қамтамасыздандыратын минималды қажет кодты құрады. Сондықтан қарапайым
бағдарлама File New Application опциясын таңдағаннан кейін дайын
болады.
Модуль жаңа форманы құрған кезде құрылады (бағдарламада бір емес,
бірнеше, ондай формалар және олармен байланысты модульдер болуы мүмкін).
Бағдарламаны компиляциялау кезінде Delphi pas, dfm кеңейтілуі бар файлдарды
және әр модуль үшін өстерді құрады: pas – файл бағдарлама кодының
терезесінен алынған мәтіннің көшірмесінен тұрады, , dfm кеңейтілуі бар
файлда форма терезесінде болатын мәліметтер сақталынады, ал өс – файылында
екі файлдан алынған мәтіндерді машиналық инструкцияларға түрлендіру
нәтижелері. Dcu файлдарын компиляторлар құрады және компоновщиктың жұмысы
үшін қажет базаны береді. Ол бұл базаны ехе кеңейтілуі бар бір файлға
түрлендіреді. .
Алғаш рет терезенің тақырыпшасы форманың тақырыбына сәйкес келеді:
Formi. Тақырыпты өзгертуді Объекттер Инспекторының терезесінде жасау керек.

Procedure сөзі компиляторды бағдарлама – процедураның басталуы туралы
ескертеді (Delphi – де бағдарламалар – функциялар қолданылуы мүмкін, бұл
жағдайда procedure (процедура) орнына function (функция) сөзін қолданады).
Одан кейін TFormi.ButtonlClick процедурасының аты жазылады. Бұл ат -
құрмалас: ол TForm1 классының атынан және Button1Click процедураның атынан
тұрады.
Delphi тілінде класса деп бағдарламалардың функционалды аяқталған
фрагменттерін атайды. Классты бір рет құрып программистке оның көшірмелерін
әр түрлі бағдарламаларға немесе бір бағдарламаның әр түрлі жерлеріне қосуға
болады. Осындай келу бұрын жазылған бағдарламалардың фрагменттерін қолдану
есебімен бағдарламалаудың максималды жоғары өнімділігіне әкеледі. Delphi
құрамына Borland корпорациясының программистерімен құрылыған бірнеше
жүздік класстар кіреді (оларды стандарттық класстар деп те атайды).
Стандарттық класстардың жиынтығы бұл бағдарламалау жүйесінің мүмкіндіктерін
анықтайды.
Әр компонент қатаң анықталған классқа жатады, ал формаға қойылатын
компоненттердің барлық түрлері қосылған сандық индексімен бірге класстың
атын алады. Delphi қолданылатын келісім бойынша барлық класстардың аттары
Т әріпінен басталады. Осыған орай, TFormi аты Tform стандарттық класының
үлгісі бойынша құрылған класстың атын білдіреді. Егер мәтіннің басын кодтың
терезесінен қарасақ, онда мынадай жолдарды көруге болады:
type
TFormi = class(TForm)
Button1: TButton;
Label1: TLabel;
procedure ButtonlClick(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
varForm1: TForm1;
Строка
TForm1 = class(TForm)
Tform1 жаңа класын анықтайды, ол TForm стандарттық класынан құрылған
Form1: Tform1; жолы Formi атты бұл кластың бір түрін құрады. TForm
стандарттық класы бос Windows – терезесін сипаттайды, бұл уақытта TFormI
қойылған компоненттері бар терезені сипаттайды. Осы компоненттерді сипаттау
мына жолдардан тұрады:
Button1: TButton;
Label 1: TLabel;
Олар Buttoni (Кнопка!) компоненті TButton стандарттық класының түрін
көрсететінін белгілейді, ал Label (Метка 1) компоненті - TLabel класының
бір түрін.
TFormi. Buttonicick процедурасының атынан кейін жақша түрінде
жазылған шақыру параметрінің сипаттамасы жазылады
Sender: TObject
(Sender атты параметр TObject класына жатады). Процедуралар бір емес
бірнеше шақыру параметрлерінен тұруы мүмкін немесе олардан тұрмауы да
мүмкін. Шақыру параметрлері (егер олар болса) процедурада жүзеге асырылған
алгоритмді баптау үшін қызмет етеді. Параметр Sender параметрінің көмегімен
Button1Click бағдарламасы қандай компонент OnClick процедурасын құрғанын
анықтайды. Барлық жол
procedure TFormI.Buttoniciick(Sender: TObject);
процедураның тақырыбы деп аталады. Оны “;” символы анықтайды. Бұл
символ Object Pascal - де маңызды ролді алады, өйткені ол компиляторға тіл
сөйлемінің соңын көрсетеді. Жеке сөйлемдерден бағдарламаның барлық мәтіні
құрылады. Әр сөйлемнен кейін нүкте мен үтір қою керек – бұл тіл
синтаксисінің міндетті талабы.
Келесі жолдар процедураны анықтайды:
begin
end;
Begin (басы) сөзі компиляторға процедураның жұмыс істеу алгоритмін
сипаттайтын сөйлемдер тізбектілігінің басын ескертеді, ал end (соңы) – бұл
тізбектілігінің соңы туралы.
Button1 кнопкасына басқан кезде басқару процедураға беріледі, бұл
begin мен end сөздерінің арасында бағдарламаның фрагментін жазуға болатынын
білдіреді.
Delphi-бағдарламасын құру үрдісі екі фазаға бөлінеді: форманы құру
фазасы және кодтау фазасы.
Форманы құру палитрадан компоненттерді таңдау және оларды формаға
орналастыру арқылы жүзеге асырылады.
Программист тышқанның көмегімен формада орналасқан әр компоненттін
орнын және оның өлшемін өзгерте алады.
Компонентке керек қасиеттерді қою үшін Инспекторлар объектілерінің
Properties беті қолданылады.
Компонент кез келген жағдайға жауап беру үшін программист жағдайлар
өңдеушісін құру керек және оның атын Инспекторлар объектілерінің Events
бетінде белгілеу керек.
Жағдайлар құрамдас атты өңдеуші процедура түрінде рәсімделеді. Аттың
бірінші бөлігі форма үшін кластың атын көрсетеді, екінші бөлігі біріншіден
нүкте арқылы бөлінеді және кез келген болуы мүмкін.
Процедура begin... end сөздерімен шектелген және Object Pascal
тілінің жеке сөйлемдерінен (операторларынан) тұрады. Әр сөйлемнің соңында
нүкте мен үтір қойылады.
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.