Макарон зауытының өндірістік желілерін автоматтандыру

МАЗМҰНЫ

Бұл дипломдық жобада макарон зауытының өндірістік желілерін автоматтандыру мәселелері қарастырылды. Жобаның құрамына технологиялық және автоматтандыру бөлімдері кіреді, соның ішінде макарон өнімдерін дайындау үшін қажетті шикізаттар және оны дайындап өндіру процесстері қарастырылған. Сонымен қатар бұл дипломдық жобада өндірістегі экономика және қауіпсіздік және еңбек қорғау бөлімдері қарастырылды. Экономикалық бөлімде жалпы өндірістің шығындары есептеліп, өндірістің тиімділігі қарастырылды. Қауіпсіздік және еңбек қорғау бөлімінде қорғаныс жерленуі қарастырылды.

АННОТАЦИЯ

В данной дипломном проекте рассмотрены вопросы автоматизации производственной линии макаронного завода. В состав проекта входят разделы по технологии и автоматизации, в которых рассмотрены вопросы подготовки сырья для макаронных изделий и процессы его производства, а также математическая постановка задачи управления и разработки системы управления технологическим процессом. В данном дипломном проекте рассматриваются вопросы экономической эффективности системы и охраны труда. В экономическом разделе выполнены расчеты расходов предприятия и эффективность работы. В разделе охрана труда выполнены расчеты защитного заземления.

АNNOTATION

In this diploma project deals with the questions of automation line macaroni factory. This work consists of the technological and the main sections in which the issues of raw materials for manufacturing of macaroni and the processes of production and industrial automation products, also mathematical formulation. In the diploma work are examined the issues of economy and labor protection. In the economic section calculations are made expenditures of the enterprise and efficiency.

КІРІСПЕ

Макарон өнімдері ежелден бері жасалынып келеді. Алдымен тегіс кеспе түрінде болса, кейінірек түтік тәріздес макарон түрінде шығарылды. Кеспені дайындау әдісінің алғашқы сипатталуы римдық гурман Апичоның аспаздық трактаттарында кездеседі.

Қалай дегенмен, XIV ғасырдың ортасына дейін, макарон өнімдерін тек үй жағдайында ғана жасалынған.

Макаронды дайындауға арналған қарапайым техникасы бар алғашқы кішігірім цехтар Италияда XIV ғасырдың соңында пайда болған. Макарондар цехтың сөрелерінде орнатылған бұрандалық ағаш пресстерде пресстеліп, рамкаларда кептірілген. XIX ғасырда техниканың дамуы бу машиналарын қолдануына, сонымен қатар қатты макарон қамырын өңдеу үшін механикалық қамыр елегіштер, қуатты гидравликалық пресстердің пайда болуына алып келді.

Макарон өнімдерінің халық арасында көп сұранысқа ие болуы макарон өнімдерін өндіру саласын дамытып, макарон өндіруге жаңа технологияларды екпінді түрде енгізуге өз септігін тигізді. Қалай дегенмен қазіргі кезеңге дейін жетекші өндіруші, қолданушы және экспорттаушы ел ол Италия болып табылады. Осыған орай макарон өнімдерін өндіруші құрылғылар арасында итальяндық құрылғылар ең алдыңғы орындарда. Соның ішінде «Pavan», «Braibanti» фирмалары.

Негізінен макарон өнімдері күнделікті тұрмыстағы ең маңызды азық түрі болып табылады. Яғни оның қарапайым адамдар арасында қол жетімділігі, құнарлығы, сонымен қатар тез дайындалуы сияқты факторларды жатқызуға болады. Сондықтан макарон өнімдерін өндіру мемлекет үшін тиімді бағыт болып табылады. Экспорттар арқасында мемлекеттің дамуына септігін тигізетін табыс көзі.

Осыған сәйкес ең басты мақсат ол макарон өндірісін автоматтандыру. Өндірісті автоматтандыру нәтижесінде жұмыс қарқынды жүріп, өнімді кең көлемде алуға өз септігін тигізіп, адам жұмыс күшін азайтып, уақыт үнемделеді.

1 Технологиялық бөлім

1. Макарон өнімдерінің классификациясы

Макарон өнімдері бидай ұны мен судан жасалынған және 13 пайызы немесе одан да төмен ылғалдылықта кептіру арқылы алынған, өнеркәсіпте өндірілетін азықтық өнім болып табылады.

Қоректік азық ретіндегі макарон өнімдерінің негізгі артықшылықтары:

Қасиеттерін өзгертпестен ұзақ уақытқа сақталу қабілеттілігі: макарон өнімдері еш қатпайды, печенье және басқа да құрғақ дақылдар сияқты гигроскопиялы емес, тасымалдауға шыдамды;

Дайындаудың тездігі мен қарапайымдылығы (қайнату ұзақтығы өнім түріне байланысты 3-тен 20 минутқа дейін жетеді) ;

Қатысты жоғары азықтық құнарлығы:100г құрғақ макарон өнімдерінен жасалынған тағам, 10-15 пайызы ақуыз бен көмірсутегілер адамның тәуліктік қажеттілігін қанағаттандырады;

Макарон өнімдерінің негізгі қоректік заттарының жоғары сіңімділігі- ақуыз бен көмірсутегілердің арқасында.

Негізгі бидай түрінен, ұн сортына байланысты макарон өнімдері А, Б, В топтарына және 1, 2 класстарға бөлінеді:

-А тобы - қатты бидайдан жасалынған ұн өнім;

-Б тобы - жұмсақ жоғарышынытектес бидайдан жасалынған ұн өнімі;

-В тобы- жұмсақ бидайдың нан пісіретін ұнынан жасалынған өнімі;

-1 класс - жоғарғы сортты ұн өнімі;

-2 класс - І сортты ұн өнімі.

а- макарондар, б -рожкилар, в- қауырсындар

1. 1-Сурет- Түтік тәріздес өнімдер

Макарон өнімдері пішініне байланысты СТ РК ИСО 12149-2010 бойынша келесі типтерге бөлінеді: түтік тәріздес, жіп тәріздес (вермишель), лента тәріздес (кеспе) және фигуралы.

Өз кезегінде әр көрсетілген макарон өнімдерінің типтері одар әрі түрлерге бөлінеді.

1. 1-суретте келтірілген түтік тәріздес өнімдер пішіні мен ұзындығына байланысты 1. 2-Кестеде көрсетілген түрлерге бөлінеді.

Төтесінен қию мөлшеріне байланысты әрбір түтік тәріздес өнімдер мына түрлерге бөлінеді. Алайда қию пішіні әр түрлі болуы мүмкін: домалақ, квадрат, рифлендік және т. б.

Жіп тәріздес өнімдер (вермишель) түрлі қию пішіндері болуы мүмкін. Қию мөлшері бойынша (мм) вермишельдерді келесі түрлерге бөледі: өрмекші (0, 8 үлкен емес), жұқа (0, 9-1, 2), қарапайым (1, 3-1, 5), әуесқойлық (1, 6-3, 0) .

1. 1-Кесте- Түтік тәріздес өнімдерді түрлерге бөлу

1. 2-Кесте- Түтік тәріздес өнім типтерін түрлерге бөлу

Ұзындығына байланысты вермишельді қысқа (қысқа кесілген) - 1, 5 см-ден кем емес және ұзын(екі рет бүгілген) - ұзындығы 20см-ден кем емес, сонымен бірге егер вермишель партиясының 20 пайызы 20см-ден кем болса, онда оны қысқалар қатарына ауыстырады.

Ұзын шетелдік өндірістегі вермишельді спагетти деп атайды.

а- ұзын, б - қысқа кесілген

1. 2-Сурет- Лента тәріздес өнімдер (лапша)

1. 2-суретте көрсетілген лента тәріздес өнімдер (лапша) мөлшері мен формасына байланысты түрлі типтері мен аттарымен шығарады: тегіс және рифлендік сыртқы қабатымен, түзу, аратәріздес, толқынтәріздес және басқа да осы тектес жиектермен.

Лапша ені 3-тен 10мм-ге дейін болуы қажет ( «Толқын» лапша ені 25мм-ге дейін) . Лапша қалыңдығы 2мм-ден аспауы қажет. Лапшаны ұзындығы бойынша вермишель сияқты класстарға бөледі, сонымен қатар вермишель сияқты партияның 20 пайызы 20см-ден кем болса, онда оны қысқалар қатарына ауыстырады.

Фигуралы өнімдер пресстеу немесе штамптеу арқылы жасалынады. Фигуралы өнімдер кез келген форма мен мөлшерде шығарылуы мүмкін, бірақ максимал қалыңдығы өнімнің кез келген бөлігінде пресстелген өнімдер үшін 3, 0 мм аспауы қажет және 1, 5 мм штампталғандар үшін.

1. 2 Макарон өнімдерін өндіруінің негізгі кезеңдерінің қысқаша сипаттамасы

Макарон өнімдерін өндіру процесі келесідей негізгі операциялардан тұрады: шикізаттың дайынықтары, қамырының дайындалуы, қамырдың пресстелуі, шикі өнімнің бөлшектенуі, кептіру, кептірілген өнімнің суытылуы, стандарттық өнімдердің қапталуы.

1. 2. 1 Шикізаттың дайындығы

Ұнды елеп одан металломагнитті араласқан қоспаларды тазалау, жылыту (ұн температурасы 10 ⁰ С төмен болмауы қажет), зертханалық фабрика нұсқауына сәйкес түрлі ұн партияларын араластыру.

Қамырды елеу үшін арналған суды жылуалмасқыш аппараттарда жылытады, содан соң рецептурада көрсетілген температураға дейін салқын сумен араластырады.

Қоспаларды дайындау қамырды елеу үшін арналған суда араласудан тұрады. Тауық жұмыртқасын қолдану алдында жуып, ал меланжды жібітеді.

1. 2. 2 Макарон қамырын дайындау

Қамырды дайындау үрдісі ингредиенттерді дозалау мен қамырды илеуден құралады (ұн, су және қоспалар) .

Ингредиенттер 3:1 қатынасында еленетін ыдысқа ерітілген қоспалары бар үзіліссіз ұн және суды беріп тұратын дозатор көмегімен енгізеді.

Еленетін ыдыста интенсивті түрде ұн мен суды араластыру және ұн бөлшектерін үрлеу - шартты түрде макарон қамырын илеу деп аталатын үрдіс жүріп жатады. Нан және бисквиттік макарон өнімдеріне қарағанда елеу соңында тұтас байланысқан массаны емес, көп ылғалданған бөлшектенген бөлшектерден тұрады.

1. 2. 3 Қамырды пресстеу

Басқаша тағы экструзия деп аталатын пресстеу мақсаты - араласқан қамырды тығыздап, оны біртекті байланысқан иілгіш қамырға айналдырып, кейін оған анық бір пішін беру. Қамырды металл матрицаларында жасалынған саңылаулар арқылы өткізіп пішінге келтіреді. Саңылау пішіні пресстелген шикі өнімнің пішінін анықтайды. Мысал үшін, домалақ қиылысы бар тесіктер арқылы вермишель, тікбұрышты лапшаны алуға болады.

1. 2. 4 Шикі өнімдерді жасау

Бұл үрдіс екі операциялардан құралады: матрицадан пресстелген шикі өнімдерді керекті ұзындықтағы кесінділерге кесу және оны кептіруге дайындау. Жасалынатын өнімдер түрі мен қолданушы кептіргіш құрылғыға байланысты кептіруге дайындық - тор транспортердегі, рамкалар, кассеталардағы шикі өнімнің таралуы, не болмаса ұзын шикі өнімнің кептіргіш құралдарға ілуден тұрады.

Пресстелген өнімдер кесілу алдында немесе кесу үрдісінде сыртқы қабатында кептірілген қабық алу үшін ауамен үріліп тұрады. Бұл өнімдердің бір бірімен жабысып қалмауын және аяқтары мен кептірілетін қабаттарға жабыспауын алдын алады.

1. 2. 5 Өнімдерді кептіру

Кептіру мақсаты - өнім пішінін бекітіп және оның ішінде микроағзалардың дамуын тежеу. Бұл ең ұзақ және технологиялық үрдістің жауапкершілігі мол кезеңі болып табылады, яғни оның дұрыс жасалынуынан бірінші ретте өнімнің беріктілігі тәуелді. Қарқынды түрде кептіру бірінші кезекте құрғақ өнімдегі жарықтардың пайда болуына, ал жай кептіру, әсіресе ылғалды кетірудің бірінші кезеңінде, өнімнің көгеруіне алып келуі мүмкін.

Қазіргі уақытта макарон мекемелерінде макарон өнімдерін конвективті кептіруін қолданады - жылытылған ауамен өнімді үріп тұру.

1. 2. 6 Кептірілген өнімдерді суыту

Бұл үрдіс кептіргіштен шығатын өнімнің жоғары температурасын қаптау бөлімінің температурасына дейін төмендету үшін қажет. Егер макарон өнімдерін суытусыз қаптаса, онда ылғалдың булануы қаптамада жалғаса береді, ол өз кезегінде қапталған өнім массасының азаюы, ал ылғал өткізбейтін қаптамада - оның жоғарғы қабатындағы ылғалдың конденсациясына әкеледі.

Ең қалаулысы, кептірілген өнімдерді стабилизатор-жинағыш деп аталатын арнайы бункерлер мен камераларда жай суыту болып табылады.

Суытылған өнімдерді ақауларын жоюға жібереді, яғни осы уақыт ішінде олардың сапасы бойынша талаптарға сәйкес келмейтін өнімдерді алып тастап, содан соң оларды қаптайды.

1. 2. 7 Қаптау

Дайын өнімдерді қолмен немесе арнайы машиналарымен кішкентай қораптар мен пакеттерге қаптайды, не болмаса ірі қораптарға, жәшіктерге, көпқабатты қағаз қаптарға салады.

Дәстүрлі макарон өнімдерінің кез-келген түрін өндіру әрдайым көрсетілген кезеңдерден тұрады, алайда өңделетін өнімнің түрі, сонымен қатар қандай да бір құрылғының бар болуы және өндірістің қолданыстағы режимі нақты мекемедегі макарон өнімдерінің технологиялық сұлбасын анықтайды. Қазіргі уақытта отандық макарондық мекемелер мен шетелдік фирмалармен ұсынылатын кең таралған технологиялық сұлбалардың негізгі нұсқаларын біз макарон өнімдерінің өндірісінің жеке технологиялық кезеңдерін бөлшектеп оқу үрдісінде қарастырамыз.

1. 3 Макарон өнімдерін өндіру үшін шикізаттар

Азық-түліктердің, соның ішіндегі макарон өнімдерінің сапасы екі негізгі факторлармен анықталады:негізгі шикізат сапасымен және оны өңдеудің технологиялық үрдісінінің спецификасымен.

Макарон өнімдерін өндірудегі негізгі шикізат түрлері үшін бидай дәнін езуден және судан алынатын ұн болып табылады.

Бидай - біздің эрамызға дейінгі 6, 5мың жыл бұрын адамға белгілі ең ежелгі дәнді дақыл. Қазіргі уақытта бұл ең маңызды сауда дақылы, оған әлемде шамамен 220млн га жер берілген. Бидайдың 20 аса түрі бар, оның ішінен кең таралғаны жұмсақ (Triticum vulgare) және қатты (Triticum durum) бидайлары.

Бидай типтерге, класстар мен сорттарға бөлінеді. Типтерге бөлу негізінен келесідей қасиеттер жатады: ботаникалық түр (жұмсақ және қатты), биологиялық пішін (қыстық, күзде өсірілетін, көктемде өсірілетін) және түс (қызылдәнді немесе ақдәнді) . Бидайды типтерге бөлудің белгілері: дән түсі және оның сыну кезіндегі шынытәріздік дәрежесі.

1. 3-Кесте- Бидайды типтерге бөлу

1. 3- Кестенің жалғасы:

а - жұмсақ, б - қатты

1. 3-Сурет- Бидай дәні

Макарон өнімдерін өндіру тәжірибесі көрсеткендей ең жақсы сорттары әсіресе құрғақ далалық аумақтарда өте ыңғайлы.

Жұмсақ бидай дәнін езу арқылы алынатын ұн қатты және жұмсақ бидайларды езу үшін азықтар жетіспеушілігінде макарон өнімдерін дайындау үшін қолданылады. Себебі жұмсақ бидайдың қатты бидайдың жоғары егістігімен салыстырғанда, ол төмен макарондық қасиеттері бар. Бұл алдымен бидай дәнінің негізгі химиялық қасиеттерінің компонентері мен құрамындағы айырмашылықтарға байланысты.

1. 3. 1 Бидай ұны

Макарон өнімдерінің дәстүрлі түрлерін өндірудегі негізгі шикізат болып, қатты бидай дәндерінің езілген азықтарының жоғары сорттары болып табылады. Өндірістің технологиялық режимін сақтаған кезде қатты бидайдан жасалынған макарон өнімдері құрғақ күйінде ашық-сары, алтын түсті, жоғары төзімділігі бар, ұзақ қайнатудан соң мөлдір қайнаған су қалады, өз пішінін жоғалтпайды, бір-бірімен жабыспайды, ашық-сары түсті және жағымды иіс пен дәмі бар. Алайда қатты бидайдың жетіспеушілігінен және оның шикізаттық базасының кеңейтудің жоғары бағасына байланысты, сонымен қатар арзанырақ макарон өнімдерінің сорттары үшін қатты бидайдың төменгі сорттарын қолданады.

1. 3. 2 Бидай дәнін езу түрлері

Бидай дәнін езу және одан сорттық ұндарды алу - қазіргі заманғы диірмендерде іске асыралатын күрделі технологиялық үрдіс.

Дәнді езу екі негізгі кезеңге бөлінеді: дәнді езуге дайындау және сол дәнді езіп, оны ұнға айналдыру.

Ұн дегеніміз ұнтақ тәріздес күйге түскен дәннің эндоспермі. «Ұн» сөзі бұл жағдайда жинағыш мағынасында тек нанпісіргіш ұнтақтәріздес ұнды ғана емес, сонымен қатар ұнтақ тәріздес макарондық ұнда да қолданылады. Қабатты езгенде ұрықты дәннен айыруға тырысады, себебі ұнда қалған қабықтар бөлшектері макарон өнімдерінің сыртқы бетінде қара дақ түрінде көрінеді. Ұрық оның құрамындағы маймен бай биологиялық құндылығына қарамастан өз кезегінде өнімнің сыртқы келбетін бұзады. Эндосперммен салыстырғанда қабаттар күйесі мен ұрық үлкен болғандықтан, ұн сорты жоғары болған сайын, оның құрамында күйе де азаяды.

1. 3. 3 Ұнның химиялық құрамы және оның компоненттерінің қасиеттері

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс