PHP тілі туралы

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1. 1. РНР тіліне кіріспе . . . 4 - 6

1. 2. РНР тілінің негізгі құрылысы(синтаксисі) . . . 6 - 9

1. 3. Айнымалылар, константалар . . . 9 - 10

2. 1. Операторлар. Мәліметтер типтері . . . 10 - 13

2. 2. Басқару конструкциялары. Шартты операторлармен жұмыс . . . 13 - 19

2. 3. Шартты операторлармен циклдармен жұмыс . . . 19 - 21

3. 1. Циклдармен жұмыс . . . 21 - 22

3. 2. Циклдармен жұмыс include, require функцияларын қолдану . . . 22 - 23

3. 3. РНР - де функциялар . . . 23 - 26

4. 1. РНР - де стандартты функциялармен жұмыс . . . 26 - 29

4. 2. РНР - де файл өңдеу функцияларын пайдалану . . . 29 - 32

4. 3. РНР - де функциялармен жұмыс жасау . . . 32 - 33

5. 1. РНР - де массивтермен жұмыс . . . 33 - 36

5. 2. Массивтермен жұмыс . . . 36 - 37

5. 3. Массивтерді өңдеуге арналған функцияларды пайдаланып программа құру . . . 37 - 41

6. Кластар мен объектілер . . . 41 - 45

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 46

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 47

КІРІСПЕ

PHP (ағылш. PHP: Hypertext Preprocessor - «PHP: еренмәтінді алдын-ала үдірістегіш») - Веб-серверде HTML беттерін құру және дерекқормен жұмыс істеуге арналған скрипті программалау тілі. Қазіргі күндерде хостинг қызметін ұсынатындардың көпшілігімен қолданады. LAMP веб-торап жасауға арналған стандартты жинақталымына енеді. Тілдің оңайлығы, орындалу жылдамдығы, функциялық байлығы және PHP негізіндеге әуелгі кодтардың кеңге таралуының арқасында PHP тілі Торда программалау саласында ең белгілі тілдердің бірі боп есептелінеді (JSP мен ASP-де қолданылатын тілдермен қатар) . Бұл тілдің айрықшылығы ядро мен соған қосылатын модульдарында. Соңғылары дерекқор, сокет, динамикалық графика, криптографиялық кітапханалар, PDF форматты құжаттармен және т. б. жұмыс істеуге арналған. Бұндай модульды қалаған адам дамытып қоса алады. Модульдардың саны бір неше жүз болғанымен, стандарттық жабдықтауға тек жақсы нәтиже көрсеткен бір неше оны ғана кіреді. PHP интерпретаторы веб-серверге не арнайы сол сервер үшін жасалған модуль арқылы (мысалы, Apache әлде IIS), не CGI-қосымшасы ретінде қосылады.

Бұған қоса, UNIX, Linux, Windows және Max OS X амалдық жүйелерінде әкімшілік тапсырыстарын атқаруға пайдаланылуы мүмкін. Бірақ PHP тілі бұл салада кең өріс алмаған, бұған қарағанда Perl, Python және VBScript тілдері айтарлықтай нәтиже көрсетіп отыр.

Тілдің синтаксисі Си тәріздес. Ассоциаттивтік массивтар мен foreach циклі секілді кейбір элементтері Perl тілінен алынған.

Қазіргі заманда PHP жүздеген мың дамытушылармен пайдалануда. Интернет желісі сайттарының 5-тен бірі осы тілде жазылған.

PHP дамытушылар тобы тідің ядросы, қосымшаларымен жұмыс істейтін, соған қатар PEAR не тілдің құжаттамасы сияқты байланысты жобалармен айналысатын көптеген адамдардан тұрады.

Алғашқы қазіргі заманғы есептеу машиналары болмаған кезде адамдар барлық есептеу, іс-жұмыстары қолмен істеген. Кейін технологияның қарқынды дамуына байланысты көптеген қажетті ақпарат құралдары пайда бола бастады. Осы пайда болған құралдар ішінде әрине өзімізге аса тиімді ақпарат құралы компьютер де бар. Компьютер арқылы ақпаратты сақтауға, өңдеуге, тасымалдауға және де қабылдауға болады. Оның осы тиімді жақтарын пайдалана отырып, бізге тиісті жұмыстарымызды атқаруға мүмкіндік береді. Дами келе көптеген программалау тілдері пайда бола бастады.

1. 1. РНР тіліне кіріспе

PHP (Hypertext Preprocessor - гипермәтінді препроцессор) тілі серверде орындалатын сценарий жазуға арналған тіл. Браузер URL-адресте (Uniform Resource Locator - ықшамдалған ресурстар көрсеткіші) көрсетілген РНР тілінде жазылған Web-құжатты орындау үшін Web-серверге сұраныс жасайды. Web-сервер РНР-процессорын жүктеп, РНР-кодты орындайды ды, нәтижені Web-серверге қайтарады. Ал Web-сервер өз кезегінде нәтижені браузерге терезеде бейнелеу үшін жібереді [5] .

Әдетте РНР тілі Web-сервер мен пайдаланушы арасында деректер алмасуда, яғни Web-құжатта форум, қонақ кітабы, тіркелу анкетасы, хабарландыру тақтасы, чат құруда қолданылады.

РНР тілінің қарапайым элементтері: түсініктеме, тұрақты, айнымалы және функциялар. Операторлар. Еcho (5 + 5) конструкциясы қарапайым (болмаса бір қатарлы) оператор деп аталды. PHP-де әр оператор «нүктелі үтірмен» аяқталады. Осы себепті әр жазудан кейінгі келетін «нүктелі үтір» символы бөлек оператор ретінде қабылданады.

Қарапайым оператор ауыспалы бірнеше қатарды өз ішіне алады. Мысалы.

echo (5 + 5) ;

echo (5 - 2) ;

echo (“Hello, world!”) ;

Қарапайым оператордан басқа тағы құрама оператор да бар, олармен операторлар тізбегін анықтауға да болады. Кейде құрама операторларды көп қатарлы деп те атайды. Құрама оператордың қарапайым оператордан айырмашылығы, ол нүктелі үтірмен аяқталмайды, оның аяқталғанын фигуралық жақша білдіреді.

Түсініктемелер. PHP тілі бізге түсініктеме қоюдың бірнеше түрін береді. Екі қисық сызықтан ( // ) кейін түсініктеме жазу ең қарапайымы болып есептеледі. Осы екі сызықтан кейін PHP машинасы қатар соңына дейін орналасқандардың бәрін өңдемейді. Түсініктемені дәл осылай нөмір (#) символының көмегімен де істеуге болады (UNIX тілінің скрипт түсініктемелері) . Сонымен қатар, С++ тілі стиліндегі (/*. . */) түсініктемелерді де қолдануға болады. Түсініктеме берудің түрлі жолдары төмендегі мысалда келтірілген.

echo (“Hello”) ; // бұл түсініктеме

echo (“Hello”) ; # бұл да түсініктеме

/* ал бұл көп мерзімді түсініктеме */

Айнымалылар. PHP - де айнымалылар ақша бірлігі ($) белгісінен басталады. Белгіден кейін шексіз әріптік-сандық және белгілеу символдары жазылуы мүмкін. Бірақта ($) кейінгі символ сан, не болмаса белгі болмауы керек. Сол сияқты айнымалыларды мына түрде беруге болады. $n, $n1, $user_Func_5 және т. с. с. Кілттік сөздерге қарағанда айнымалылардың аты PHP-де регистрге сезімтал болады. Мысалға: $user_func, $User_func және $USER_FUNC бұлардың жазылуы бір болғанымен регистрінде айырмашылық бар.

PHP-де айнымалыны пайдаланудан алдын оның типін көрсету шарт емес. Сонымен бірге, айнымалы программа жұмысы барысында түрлі типтер қабылдау мүмкін.

Сыртқы айнымалылар деп басқа скрипттерден кіретін барлық айнымалылырды айтады (браузер және сервермен беріледі) . Клиенттің сұрауы WEB-сервер мен PHP-препрцессорына берілгеннен соң, соңғысы сұранысқа байланысты және әрдайым орындауға ыңғайлы анықтамалар қатарын анықтайды. Егер PHP айнымалының айналасын және register_glibals құрастырушысы қосылған болса, PHP айналасындағы сондай аты және мәндері бар айнымалыны құрады. Бұл айнымалылар $HTTP_ENV_VARS массивіне және $_ENV суперглобальді массивіне орналасады.

Тұрақтылар . Тұрақтылар PHP тілінде define () : функция көмегімен жазылады.

define (CONSTANT, value)

Бұл функцияның бірінші параметрі - тұрақтының аты, ал екіншісі - оның мәні. Пайдалану алдында тұрақтының атына жібереді:

define (CONSTANT1, 15) ;

define (CONSTANT2, “\x20”) ; // бос орынның коды

define (CONSTANT3, “Hello) ;

echo (CONSTANT1) ;

echo (CONSTANT2) ;

echo (CONSTANT3) ;

Дәстүрге сай тұрақты аттарын үлкен регистр әріптерімен жазады. Бұл тек қана стиль болса да, оны қолданған жөн.

Айнымалылардың типтері және амалдар приоритеті. PHP айнымалы типінің анықтылығына қарамауға рұқсат береді. Бір ғана айнымалымен, программаның жұмысы барысында қатарды да, санды да өңдеуге болады. Бірақ PHP-де сұрыпталған негізгі тип берілгендері бар, олар айнымалымен жұмыс барысында әсер етуі анық. Айнымалылардың негізгі типтері төменде көрсетілген:

Integer
String
Float (double, real)
Array
Boolean
Object

1. 2. РНР тілінің негізгі құрылысы(синтаксисі)

РНР-бұл Web -серверге жіберілетін скриптердің көмегімен Web-беттерінің динамикалық генерациясына қажетті бағдарламалау тілі. Сіз бетті РНР және HTML-дің көмегімен ашасыз. Сайтты пайдаланушы бетті ашқанда, сервер html-код қосылған РНР операторларын орындайды және нәтижені пайдаланушының браузеріне жібереді. Бұл әрекет дәл осылай ASP және Cold Fusion-ның көмегімен жасалады. Дегенмен ASP және Cold Fusionға қарағанда, РНР ашық бастапқы кодты өнім болып табылады және платформалы тәуелсіз. РНР Windows NT және Unix-тің көптеген версияларында жұмыс жасайды. Ол Аpache -дегі модуль ретінде жіберіле береді. Егер жіберілу Apache модулі түрінде болса РНР оңай және жылдам жұмыс жасайды. Бұл кезде процессті жасауға байланысты туындайтын қосымша шығындар болмайды. Сондықтан нәтижесі тез шығады және сервердегі сақтаудағы шығынды азайтатын mod _perl-ді орнатудың қажеттілігі болмайды.

Сіздің құжат бетіңіздегі әртүрлі операциялардан басқа сіз РНР көмегімен НТТР-тақырыптарды қалыптастырып HTTP орната аласыз. Сонымен қатар аутенфификацияны басқарып пайдаланушыны басқа бетке бағыттай аласыз. РНР берілгендер қорына енуге үлкен мүмкіндіктер ашады. Бұл сізге PDF құжаттарды инерациялаудан, ХМL-дегі грамматикалық талдауды жасауға мүмкіндік береді. РНР операторлары сіздің бетіңізге Web-беттерді қойып береді, сондықтан арнайы ортада жүзеге асырудың қажеттілігі туындамайды. Сіз РНР-кодының блогын тегімен аяқтайсыз. Бұл тегтердің арасындағылардың барлығы РНР код ретінде интерпритацияланады. РНР тілінің синтаксисі Си және Рerl синтаксисіне ұқсас келеді сіз ауспалыларды оларды пайдаланудан бұрын жарияламауыңыз керек. Массивтермен Хэмтер оңай жүзеге асырылады. Дегенмен РНР Apache құрылған жағдайда бәрінен жылдам жұмыс жасайды. РНР Web - сайтында оны Microsoft ІІS және Netscape Enterprise Server орналастырудың реті бар. Егер сізде РНР ді орнатуға бағдарламалық қамтамасыз етудің көшірмесі жоқ болса, оны сізге ресми Web -сайттан ала аласыз. Ол жерден сіз РНР дің барлық ерекшелігі мен қызмет бейнеленген түсіндірілген жетекшілікті таба аласыз.

Соңғы он бес жылдары интернеттiң қиял-ғажайып дамуы және адамдардың арасындағы қарым-қатынастың жаңа әдiстерiн белгiледi. Бұл құбылыстың алдыңғы өлкелерiне (WWW ) World Wide Webде болады.
Рнр тарихы 1995 жылдан тәуелсiз бағдарламашы (Rasmus Lerdorf ) Расмус Лердорф сайтта оның онлайндық резюмесін оқып шыққан келушiлердің саның есептеуге арналған Perl/CGI нiң сценариын жазудан басталады. Оның сценариы екi есептi шештi : келушiнiң деректерінің тiркелуі және келушiлердiң санын - web бетке шығару. WWW дамыту әлi тек қана басталды, бұл есептердi шешуге арналған ешқандай да арнайы құралдар болмады, сондықтан авторға көп сұрақтар лап берді. Лердорф (Рнр ) Personal Home Page немесе (гипермәтiн процессоры ) Hypertext Processor аталған өз құрал-сайманын тарата бастады.

Лердорфаның Рнр құрал-сайманының шулы жетiстiгi Рнрдың кеңейтулерiн өңдеуге әкеп соқты. Кеңейтулердің бірі HTML формада енгiзiлген мәлiметтердi символдық айнымалыларға түрлендiрдi, осыдан оларды басқа жүйелерге шығаруға мүмкiндiк берген. Қойылған мақсатқа қол жеткiзу үшiн Лердорф өңдеулерді жасауды ендiгәрi Perl ден С-ге өтуге шештi. Сол кездегі Рнрдың құрал-сайманының кеңейтуi 2. 0-шi Рнр пайда болуына, немесе (Personal Home Page Form Interpretator ) PHP-FIнi келтiрдi. Дүние жүзiнен бағдарламашылар 2. 0 версияны жетiлдiруге қатысты.

Жаңа РНР версиясы ерекше мәлiмдiлiкпен пайдаланды, және өңдеушiлердiң негiзгi командасы жақында іріктелді. Олар HTML-ға программалық кодтың енгiзуiнің бастапқы тұжырымдамасын тiкелей сақтады және Рнр-дiң 3. 0-шi версиясының пайда болуына келтiрген лексикалық талдаудың механизмін қайтадан жазды. РНР 4 бұл қозғалыста жұмыс жасаушы ретінде 2000 жылы жарыққа шықты. Өндірісті жоғарылатуда қосымша ретінде РНР 4 тің мүмкіндіктері зор еді. РНР 4-тің шығуымен ол интернет доменінің 20 пайыздан көбінде қолданыла бастады. 2000-2004 жылдар арасында 4 версияны жұмсарту үшін белсенді жұмыстар жалғасты. Шамамен сол кезден бастап ақ РНР Group жаңа версияның мүмкіндігін ойластыруға кірісті. Бірінші кезекте тілдің объектілік мүмкіндіктерін күшейту шешілді. Бұл оның жүзеге асыру үшін ірі жобаларды пайдалануға мүмкіндік берді. 5-ші версияны жарыққа шығару үшін қосымша уақыт бөлінді. Оған көптеген мамандар қатысты олардың ішінен Стерлинг Хьюза және Маркус Бергерді атап өткен жөн болар.

Ақыры 2004 жылдың шілдесінде РНР 5 ресми түрде жарыққа шығады. Бірінші кезекте жоспарланғандай өңдеуде объектілермен жұмысты барлық механизм жұмылдырылды. Егер алдыңғы версияларда РНР -дегі объектілік-жобалаушылық бағдарламалау минимальды деңгейде мүмкін болатын болса, ал РНР 5 объектілік бағдарламалауды жүзеге асыруда көптеген потенциалдарға ие. Онымен қоса РНР ХМL мен жұмыс жасауда бағалы кеңейтулермен, берілгендердің әртүрлі қайнар көзіне байыды.

РНР 4-дегі ХМL мен жұмыс жасауға арналған барлық негізгі кітапқаналар күрделі өңдеуге ұшырады. Мынадай танымал кеңйтілер SAX, DOM, және XSLT қазір libxml2-нің құрал-сайманын пайдаланады. Сонымен қатар тағы да жаңа екі кеңейтулер қосылды-SimpleXML және SOAP.
Somple XML XML- берілгендермен жұмысты айтарлықтай оңайлатады. Бұдан алдын РНР-да ХМL мен жұмыс бұншалықты қарапайым болмаған еді.
SOAP -тың кеңеюі РНР да ХМL -хабарламаның көмегімен басқа қосымшалармен ақпарат ауысатын сценарий құруға мүмкіндік береді. Мысалы НТТР. РНР қосымшалы қазіргі таңдағы танымал веб-сервистермен интеграциялауға мүмкіндік туындайды.

РНР 5 My SQL (My SQL Improved) жаңа кеңeйтулер Му SQL - сервер версиясымен 4. 1. 2 және жоғарылармен жұмыс жасауға арналған. Му SQL - ға тек қана процедуралық емес сонымен қатар объекті жобалаушылық интерфейс жүзеге асады. Бұл модульдің қосымша мүмкіндіктері SSL-ді, транзакцияны бақылауды қосады. SQLite-тің кеңейтілуі мәліметтерді кәдімгі файлдарда сақтайтын қоcымшаны құрастыруға мүмкіндік береді. Ол SQL интерфейсін пайдалануға мүмкінік тудырады. SQLite - нің маңызды ыңғайлылығы - пайдаланылу қарапайымдылығы. SQLite процедуралықпен қатар мәлiметтермен жұмыс жаcау үшін мықты объектілік - жобалаушылық мүмкіндіктері бар. SQLite-нің басқа ерекшеліктері -жоғары жылдамдық, басқарудағы күрделі механизмдердің жоқ болуы және оңай тізгіштік. Көптеген эксперттер РНР -нің бұл кеңейюінің үлкен танымалдылыққа ие болатындығын жоспарлап отыр.

РНР 5-тің басқа кеңейтілуі өзіне төмендегілерді қосады:
• Tidy -HTML-құжаттарды сараптау және түзету үшін.

• Perl - Perl сценарийлерді пайдалану.

• SPL - кластармен интерфейстердің стандарты жиынтығын анықтайтын ZE2 -нің кеңеюі.

• -РDО -PHP-нің мәліметтеріне әмбебап интерфейс ұсынады.

• -PІMP-GD модульінің орнына келген, графикамен жұмыс жасауға арналған жаңа кітапхана.

• Бұдан басқа РНР 5-те есте сақтаудың әлдеқайда жылдам диспетчері пайдаланылады.
• РНР 5 REAR құрылымын нақты жүзеге асыруға керекті қасиеттермен толықтырылған.

1. 3. Айнымалылар, константалар

Айнымалылар. PHP - де айнымалылар ақша бірлігі ($) белгісінен басталады. Белгіден кейін шексіз әріптік-сандық және белгілеу символдары жазылуы мүмкін. Бірақта ($) кейінгі символ сан, не болмаса белгі болмауы керек. Сол сияқты айнымалыларды мына түрде беруге болады. $n, $n1, $user_Func_5 және т. с. с. Кілттік сөздерге қарағанда айнымалылардың аты PHP-де регистрге сезімтал болады. Мысалға: $user_func, $User_func және $USER_FUNC бұлардың жазылуы бір болғанымен регистрінде айырмашылық бар.

Сыртқы айнымалылар деп басқа скрипттерден кіретін барлық айнымалылырды айтады (браузер және сервермен беріледі) . Клиенттің сұрауы WEB-сервер мен PHP-препрцессорына берілгеннен соң, соңғысы сұранысқа байланысты және әрдайым орындауға ыңғайлы анықтамалар қатарын анықтайды. Егер PHP айнымалының айналасын және register_glibals құрастырушысы қосылған болса, PHP айналасындағы сондай аты және мәндері бар айнымалыны құрады. Бұл айнымалылар $HTTP_ENV_VARS массивіне және $_ENV суперглобальді массивіне орналасады.

Script орындау барысында тұрақты шамаларды, яғни мәні өзгермейтін шамаларды сақтау үшін константалар немесе тұрақтылар пайдаланылады. Константаларға математикалық тұрақтылар , құпия сөздер (парольдар), файл адрестері және т. б. жатады. Тұрақтының айнымалыдан негізгі айырмашылығы - оған мән бір-ақ рет беріледі және оның жарияланған мәнін өзгертілмейді. Бұған қоса тұрақтылар аты алдына доллар таңбасы жазылмайды және оларға мәнді қарапайым меншіктеу арқылы беруге болмайды. Тұрақтыларды анықтау үшін define () арнайы функциясы қолданылады. Оның синтаксисі мынадай:

Define(“Тұрақты_аты”, “Тұрақты_мәні”, [“”] )

Келісім бойынша тұрақтылар аттары регистрге тәуелді, бірақ әрбір тұрақты үшін қосымша аргумент ретінде мәнін True мәніне өзгертіп, бұл қасиетті жоюға болады. Келісім бойынша әрқашанда тұрақты аты жоғарғы регистрде (бас әріптермен) жазылады.

Тұрақтының мәні оның $ таңбасысыз жазылатын атын көрсету арқылы пайдаланылады. Бұған қоса тұрақты мәнін алу үшін аргументі тұрақты атына сәйкес constant () функциясын пайдалануға болады.

2. 1. Операторлар. Мәліметтер типтері

Қарапайым оператор ауыспалы бірнеше қатарды өз ішіне алады. Мысалы.

echo (5 + 5) ;

echo (5 - 2) ;

echo (“Hello, world!”) ;

Цикл операторлары. Цикл операторлары бір амалдың бірнеше рет қайталануына алып келеді. РНР-да цикл операторының төрт түрі бар:

while
do…while
for
forreach

Алдыңғы үш цикл операторлары С++ тілінен алынған болса, ал соңғы оператор Реrl тілінен алынған. Бұл бөлімде тек алдыңғы үш цикл операторын қарастырамыз.

While операторында бірінші логикалық шарт тексеріліп, содан кейін барып амалдар орындалады. While операторының жалпы жазылу үлгісі төмендегідей:

While (шарт)

{

оператор;

}

Циклды орындалу тәртібі мынадай, алдымен шарт тексеріледі. Егер шарт қанағаттандырылса, онда цикл орындалады. Цикл операторы шарт қанағаттанғанынша орындала береді. Циклға шарт беруден алдын оның бір кезде орындалатынына көз жеткізу керек, әйтпесе шексіз циклға түсіп қалуы мүмкін.

Оператор деп белгілі бір мәні қайтаратын функция немесе басқа да консрукцияларды айтуға болады. Мысалға алатын болсақ, мәтінді айнымалыға тіркеген мәніні қайтарған print() және echo() функцияларын айтуға болады.

Арифметикалық операторлар

Төмендегі кестеде b=4 болады:

Оператор Анықтама Мысал Нәтиже

+ Қосу a=b+1 a=5

- Алу а=b-2 а=2

* Көбейту a=b*3 a=12

/ Бөлу a=b/2 a=2

% Қалдық a=b%3 а=1

++ Арттыру a=++b a=5

-- Кемейту a=--b а=3

Тіркеу операторлар

Төмендегі кестеде x=6, y=4 болады