Тіс емханасын метрологиялық қамтамасыз ету

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 2

І.ТАРАУ МЕТРОЛОГИЯНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ
1.1 Метрологиялық қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

ІІ.ТАРАУ. ТІС ЕМХАНАСЫН МЕТРОЛОГИЯЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ШАРАЛАРЫ
2.1 Тіс емханасына қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
2.2 Тіс емханасын метрологиялық қадағалау талаптары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25

Практикалық қызмет етуді бірде бір саласы жоқ, қай жерде өлшеусіз өтуге болатын, қайда өлшеуші шамамен бұл шаманың өлшеуші бірлігінің арасында байланыс бар жерде әртүрлі талдауда, болжауларда, жоспарлауда, бақылауда, реттеуде шикізаттың дайын өнімнің сапасы және барлық өндіріс циклының технологиялық операциялар жайлы анық ақпарат қажет.
Бұл ақпаратты әртүрлі физикалық шамаларды, көрсеткіштерді және параметрлерді көп рет өлшеу жолымен алады. Анық, қажетті дәлтікпен алынған өлшеуші ақпарат дұрыс қабылданатын шешімді қамтамасыз етеді. Анық емес ақпарат өнім сапасының төмендеуіне, аппараттарға, ғылыми зерттеулерден жалған қорытындыларға, пайдалы қазбалардың қорын қате бағалауға әкелуі мүмкін.
Өлшеулерге бірыңғай әдіс – амал өзара – түсінушілікті, ақпартты айырбастауға, өлшеу құралдарың және әдістерін стандарттауға мүмкіншілікке, халықаралық тауарайналым жүйесінде өнімді сынай және өлшеу нәтижелерін өзара мойындауға кепілдік береді. Барлығы, құм өлшейтін (техникалық құралдарды қолдану арқылы тәжірибелі жолмен өлшенетін шаманың мәнін табады) мамандарндырылған метрологтар алынған өлшеу нәтижелеріне сенгілері келеді. Алынған өлшеу нәтижелеріне тек сенім жақтар қайта өлшеуге басқа лабораторияларды, басқа мамандарды тартуға мәжбүр етеді. Көбінесе көп мәселелерді тек әртүрлі орындарда, әртүрлі уақытта, әртүрлі өлшеу құралдарын қолдануымен алынған көп санды өлшеу нәтижелер негізінде шешуге болады. Мұндай нәтижелерді тек оларды салғастыру шарттарымен қолдануға болады. Өндірісті автоматтандыруы дәлдікті жоғарлатуға, анық және салғастыру өлшеулерге мәжбүрлейді. Мәселе қиындаған сайын, метрология үлкен мәнге ие болады.

1. Есенбаева Г. А., Какенов К. С. Основы стандартизации, метрологии и сертификации. – Караганда; Издательство КЭУ, 2003.
2. Аубакиров Г.О. Практикум по метрологии, стандартизации и управлению качеством. - Алматы, МПП "Демеу", 1992.- 95 с.
3. Бурдун Г.Д., Марков Б.Н. Основы метрологии. - М.; Издательство стандартов, 1985. – 335 с.
4. Владимиров В.Л. Беседы о метрологии. М.; Издательство стандар¬тов, 1988.-168 с.
5. Исаев Л.К., Малинский В.Д. Метрология и стандартизация в серти-фикации, М.; Издательство стандартов, 1996. — 269 с.
6. Тазабеков К. А., Ильина Л. П. Основы стандартизации, метрологии, сертификации и менеджмента качества. – Учебное пособие. Алматы, 2003. – 564 с.
7. Крылова Г.Д. Основы стандартизации, метрологии и сертификации. – М; 2001.
8. П.Лифиц И.М. Основы стандартизации, метрологии и сертификации. М.; Юрайт, 1999.-285 с.
9. Брянский Л. Н., Дойников А. С. Краткий справочник метролога. – М.; Издательство стандартов, 1991.- 79 с.
10. Сергеев А. Г., Крохин В. В. Метрология. – М. Логос; 2002.
11. Регак Штефан. Стандартизация и качество продукции.- М.; Изда-тельство стандартов, 1988. – 166 с.
12. Рейх Н.Н., Тупиченков А.А. и др. Метрологическое обеспечение производства. — М.; Издательство стандартов, 1987. – 248 с.
13. Тюрин Н.И. Введение в метрологию. — М.; Издательство стандар¬тов, 1985. 248 с.
14. Федько В.П., Альбеков А.У. Маркировка и сертификация товаров и услуг. – Ростов-на-Дону, Феникс, 1998. — 640 с.
15. Шишкин И.Ф. Метрология, стандартизация и управление качест-вом. — М.; Издательство стандартов. 1990. – 342 с.

Пән: Сертификаттау, стандарттау
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2

І-ТАРАУ МЕТРОЛОГИЯНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ
0.1 Метрологиялық қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

ІІ-ТАРАУ. ТІС ЕМХАНАСЫН МЕТРОЛОГИЯЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ШАРАЛАРЫ
2.1 Тіс емханасына қойылатын талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
2.2 Тіс емханасын метрологиялық қадағалау талаптары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 21
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 25

КІРІСПЕ

Практикалық қызмет етуді бірде бір саласы жоқ, қай жерде өлшеусіз өтуге болатын, қайда өлшеуші шамамен бұл шаманың өлшеуші бірлігінің арасында байланыс бар жерде әртүрлі талдауда, болжауларда, жоспарлауда, бақылауда, реттеуде шикізаттың дайын өнімнің сапасы және барлық өндіріс циклының технологиялық операциялар жайлы анық ақпарат қажет.
Бұл ақпаратты әртүрлі физикалық шамаларды, көрсеткіштерді және параметрлерді көп рет өлшеу жолымен алады. Анық, қажетті дәлтікпен алынған өлшеуші ақпарат дұрыс қабылданатын шешімді қамтамасыз етеді. Анық емес ақпарат өнім сапасының төмендеуіне, аппараттарға, ғылыми зерттеулерден жалған қорытындыларға, пайдалы қазбалардың қорын қате бағалауға әкелуі мүмкін.
Өлшеулерге бірыңғай әдіс - амал өзара - түсінушілікті, ақпартты айырбастауға, өлшеу құралдарың және әдістерін стандарттауға мүмкіншілікке, халықаралық тауарайналым жүйесінде өнімді сынай және өлшеу нәтижелерін өзара мойындауға кепілдік береді. Барлығы, құм өлшейтін (техникалық құралдарды қолдану арқылы тәжірибелі жолмен өлшенетін шаманың мәнін табады) мамандарндырылған метрологтар алынған өлшеу нәтижелеріне сенгілері келеді. Алынған өлшеу нәтижелеріне тек сенім жақтар қайта өлшеуге басқа лабораторияларды, басқа мамандарды тартуға мәжбүр етеді. Көбінесе көп мәселелерді тек әртүрлі орындарда, әртүрлі уақытта, әртүрлі өлшеу құралдарын қолдануымен алынған көп санды өлшеу нәтижелер негізінде шешуге болады. Мұндай нәтижелерді тек оларды салғастыру шарттарымен қолдануға болады. Өндірісті автоматтандыруы дәлдікті жоғарлатуға, анық және салғастыру өлшеулерге мәжбүрлейді. Мәселе қиындаған сайын, метрология үлкен мәнге ие болады.

І-ТАРАУ. МЕТРОЛОГИЯНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ
0.1 Метрологиялық қамтамасыз ету
Метрология ғылым және тәжірибелік қызмет облысы ретінде орта ғасырларда пайда болды. Бірақ ол, адамның өлшеулердегі қажеттіліктері пайда болғанда көне ерте кезде бастау алды. Алғашқыда олар жай есептеулерге апарылды. Арақашықтық қадамдармен, садақпен атумен, жолдағы күндермен өлшенді. Уақыт тәулікпен, ай фазаларымен және жыл мезгілдерімен өлшенді. Заттардың саны данамен, дюжинамен, қораппен, баулармен өлшенді.
Өндіріс пен тауар алмасудың пайда болуымен өлшем бірліктеріне деген қажеттілік туды. Алғашқыда мұндай бірліктер ретінде астық дәндері (гран), бұршақ (карат), қолдың саусағының ұзындығы (дюйм), аяқ өкшесі (фут) қолданылған. Уақыт өте келе өлшем бірліктері дәлірек және әртүрлі бола бастады, олардың арасында арақатынас орнатылды, бірте-бірте әр мемлекеттің және халықтардың өздерінің ұлттық өлшем бірліктері қалыптасты.
Көне орыс тәжірибесінде өлшеудің негізгі жүйесі ретінде көне египеттік өлшем бірліктері қызмет етті, ал олар, өз кезегінде, Көне Греция мен Рим тәжірибесінен алынған болатын. өлшеудің әр жүйесі, дәуіріне байланысты, өзінің ерешеліктерімен, ұлттық менталитетімен ерекшеленген.
Көне Ресейде ұзындықтың негізгі өлшем бірліктері пядь және шынтақ (локоть) болған, сонымен қатар, пядь негізгі көне Ресейлік ұзындық өлшемі және ол ересек адамның үлкен саусағы мен сілтеуіш саусақтарының ұштарының арасындағы арақашықтықты білдіреді. Содан кешірек басқа бірлік - аршин пайда болған кезде пядь (14 аршин) бірте-бірте қолданыстан шыға бастады. Шынтақ (локоть) өлшемі Вавилоннан келген және ол шынтақтан бастап қолдың ортаңғы саусағының ұшына дейінгі ара қашықтықты білдіреді. Табиғи өлшемдер де ежелгі шығу тегіне ие. Олардың ішіндегі ең біріншілері - ол уақыт өлшемдері. Астрономиялық бақылаулар негізінде ежелгі вавилондықтар жыл, ай, сағат өлшемдерін бекітті. Нәтижесінде Жердің өз өсінің айналасынан айналу орташа периодының 186400 бөлігі секундтар деген атауға ие болды. Метрологиялық қызмет әлі пайда болмағанына қарамастан үлгілік өлшемдердің қолданылуы және олардың шіркеулер мен монастырьлерде сақталуы, сонымен қатар, өлшем құралдарын жыл сайынғы тексерулері туралы мәліметтер бар. Осылайша, ұлы князь Святослав Ярославичтың (1070 ж.ж.) алтын белбеуі ұзындықтың үлгілік өлшемі қызметін атқарған, ал Новгород князі Всеволодтың (1136 ж.) жарлығында торговые весы и мерила блюсти без пакости, всякий взвешивать ... деп жазылған. Жарғыны бұзушы тіпті өлім жазасына кесілуге дейін жазаланған. Ең маңызды метрологиялық құжат Ивана Гроздныйдың (1550 ж.) Двиндық грамотасы болып табылады, онда себілетін заттардың - осьминдердің жаңа өлшем түрлерін сақтау және өткізуді бекітеді. Оның мыс үлгілері көсемдерге сақтауға таратылған. Осы өлшемдерден қалалық помещиктерге клеймендік ағаш көшірмесін жасау, ал олардан өз кезегінде күнделікті қолданысқа ағаш үлгілірін жасау қажет еді. Үлгілік өлшемдер Мәскеулік мемлекеттің бұйрықтарында сақталған. Осылайша, Иван Гроздный кезіндегі өлшемдердің бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесін және мемлекеттік метрологиялық қызметтерді құрудың басталуы туралы айтуға болады. Сауданың дамыту және сыртқы экономикалық байланыстарды кеңейту өлшемдерді нақтылауды ғана емес, сонымен қатар, олардың заморскелік өлшемдермен сәйкестігінің, айырмашылықтарының өлшемдерін бекіту және өлшемдер унификациясы мен бақылау-тексерушілік қызметті нақтырақ ұйымдастыруды талап етті.
1 Петр жүргізген қайта құрулар нәтижесінде, флотта және кеме құрастыруда кеңінен қолданылған ағылшын өлшемдері - фунт және дюйм айналымға енгізілді. Есептеулерді жеңілдету үшін орыс және шетел өлшемдерінің арақатынасы мен өлшемдерінің кестесі жасалған болатын. Кейбір метрологиялық орталықтар ерекшелене бастады. Коммерц-коллегия сауда саласындағы метрологиялық қызмет көрсетулердің және өлшемдердің біртұтастығының сұрақтарымен айналысты. Адмиралтейст-коллегиясы бұрышты өлшейтін жабдықтардың, компастардың және сәйкес өлшемдердің қолданылуының дұрыстығын қадағалады. 1725 жылы негізі қаланған Петербург ғылымдар академиясы бұрыштық өлшемдерді, уақыт және температура өлшемдерін қайта жаңғыртумен айналысты. 1736 жылы Сенаттың шешімі бойынша таразылар мен өлшемдер Комиссиясы құрылды. Комиссия ұзындықтың бастапқы өлшемі ретінде мыс аршинын және ағаш саженьді дайындады, сұйық заттар өлшемі ретінде мәскеулік Каменномостск ауласының шелегі қабылданды. Алтынмен қапталған қоладан дайындалған кір (гирь) салмақтың орыс өлшемдеріның бірінші ретті үлгісі (мемлекеттік эталон) ретінде заңмен бекітілген. Бұл фунт жүз жылға жуық мерзімде мемлекеттегі жалғыз эталон болып қала берді.
XVIII ғасырдың аяғында Еуропада өлшемдердің біртұтас халықаралық жүйесін құру туралы идея тарады. Бұл идеялардың дамуы 1796 жылы Францияда өлшемдердің ондық метрлік жүйесін дайындау мен қабылдауға әкелді. Ұзындық пен салмақтың өлшемдерінің платиналық протатиптері - метр мен килограмм дайындалды. Өзінің айқын басымдықтарына қарамастан, метрлік жүйе қиындықпен енгізілді, отандық метрологияға көп еңбек сіңірген Д.И. Менделеевтің өзі оны патшалық басқару шарттарында Ресейдің метрлік жүйесіне енгізе алмады. 1899 жылдан бастап ол ескіресейлік және британдық (дюймдік) жүйелер қатарында факультативті қоланылды. Мұндай жағдай өнеркәсіптің дамуын тежеді, сыртқы экономикалық және ғылыми байланыстарды қиындатты.
Өлшемдердің және таразылардың халықаралық метрлік жүйесін енгізу туралы Декрет РСФСР Халық Комиссарларының Одағымен 1918 жылы қабылданды. Декретті шығару отандық метрологиянығ дамуындағы нормативтік сатының басталуын білдірді. Осы сәттен бастап метрология облысындағы маңызды, одан кейін маңызы төменірек бекітулер нормативтік актілермен енгізілді.
Ғылым мен техниканың дамуымен жаңа өлшемдер және жаңа өлшем бірліктері, ең алдымен, фундаментальді және қолданбалы метрологияны жетілдіру қажет бола бастады. 1960жылдың қазанында өлшемдер мен таразылар бойынша ХІ Бас конференциямен СИ Халықаралық бірліктер жүйесі қабылданды. 1983 жылы метрдің жаңа анықтамасы қабылданды: бұл вакуумде 1299792458 секунд бөлігінде жарықтың өтетін жолының ұзындығы. Енді метрологиялық ережелер тұрғысынан метр секундқа тәуелді. 1988 жылы халықаралық деңгейде электр бірліктер мен шамаларын өлшеу облысында жаңа константтар, ал 1989 жылы жаңа Халықаралық тәжірибелік темпертуралық шкала МТШ-90 қабылданған болатын.
Фундаментальді және қолданбалы метрологияның дамуымен қатар заңнамалық метрологияның құрылуы жүзеге асты. 7,45
Заңнамалық метрология - бұл өлшемдердің біртұтастығын және өлшеу құралдарының біртүрлілігін қамтамасыз етуге бағыттылған, өзіне өзара байланысты және өзара шартталған жалпы ережелер, талаптар мен нормалар кешенін қосатын метрологияның бөлімі. Заңнамалық метрология тәжірибеге Мемлекеттік метрологиялық қызмет, мемлекеттік басқару органдарының және заңды тұлғалардың метрологиялық қызметтері арқылы енгізілетін заңдар мен заңнамалық ережелер арқылы метрологиялық қызметті мемлекеттік реттеу құралы қызметін атқарады. Заңнамалық метрологияның облысына құралдардың типтерін сынау мен бекіту, олардың тексерісі мен калибровкасы, өлшеу құралдырының сертификациясы, өлшеу құралдарына мемелекеттік бақылау мен қадағалау жатады.
Метрологиялық ережелер мен заңнамалық метрологияның нормалары сәйкес халықаралық ұйымдардың құжаттары мен ұсынымдарымен біріктірілген. Бұл экономикалық және сауда байланыстарының дамуына жағдай туғызады және халықаралық метрологиялық бірлескен қызметтегі өзара түсіністікке әсер етеді.
Метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз етудің міндеттері:
1) өлшеу нәтижелерін өңдеу, өлшеуді орындау, метрологиялық жағдайдағы техникалық құралдарды қолдау, техникалық құралдарға сәйкес процесстерді қамтамасыз ету: әдістерді құрастыру, бақылау мен сынау, өлшеудің процестерін жоспарлау: жобалық конструкторлық және технологиялық құжаттармен метрологиялық сараптау, өлшеудің дәл нәтижелерінің сандық көрсеткіштері мәні мен номенклатураны таңдау.
2) жөндеу жағдайындағы өлшеу құралдарын қолдау, бақылау мен өлшеу, сынауды өткізу мен жоспарлау, метрологиялық сараптау, дәлдік нормалары, өлшеуіш параметрлердің рационалды параметрлерін таңдау.
Өндірісті дайындауды метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету - бұйымдар өндірісінде қажетті, бұйымдар, технологиялық процестер және құрал-жабдықтар сипаттамаларының берілген дәлдігін анықтауды қамтамасыз ететін ұйымдастыру-техникалық шараларының комплексі.
Өндірісті дайындауды метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету өлшем бірліктерін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесінің баптарын кеңінен енгізу негізінде жүргізіледі.
Өндірісті дайындауды метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету төмендегідей ережелер мен баптарға сәйкес жүргізіледі:
- өлшем бірліктерін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесінің мемлекеттік стандарттары;
- өндірісті технологиялық тұрғыдан дайындаудың бірыңғай жүйесінің мемлекеттік стандарттары;
- сала және кәсіпорындар үшін өндірісті дайындауды метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету ережесін белгілейтін салалық стандарттар, кәсіпорын стандарттары, ұйымдастыру-әдістемелік және өндірістік құжаттар.
Өндірісті дайындауды метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету бойынша жұмыстар бұйымды құрастыруға арналған бастапқы құжаттарды алу кезеңінен бастау алады және кәсіпорынның конструкторлық, технологиялық , метрологиялық немесе басқа да қызметтері арқөылы орындалады.
Өндірісті дайындауды метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету үшін қажетті бастапқы құжаттар құрамы салалық стандарттармен анықталады.
Өндірісті дайындауды метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету ережесін немесе баптарын анықтайтын, нормативтік, ұйымдастыру-әдістемелік және инструктивтік-өндірістік құжаттарға кіреді:
а) бұйымдардың кіру және қабылдау кездеріндегі бақылаулар нақтылығын қамтамасыз ететін, өлшенетін параметрлердің оптимальды номенклатурасы мен өлшеу дәлдігінің нормаларын анықтау;
б) өлшеудің қажетті дәлдігін қамтамасыз ететін, неғұрлым қазіргі заманғы өлшеуді орындау әдістемелерімен технологиялық процестерді қамтамасыз ету;
в) жұмыстардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажетті, өлшеуді орындау әдістемелерін құрастыру және енгізу;
г) өлшеу құралдарын және әдістерін таңдау бойынша ұсыныстар құрастыру;
д) өндірісті стандартталынған өлшеу құралдарымен, қажет жағдайларда нақты технологиялық процестер үшін арналған стандартталынбаған өлшеу құралдарымен, сонымен қатар өлшеу нәтижелерін өңдеу құралдарымен қамтамасыз ету;
е) нормаланған дәлдікпен өлшеуді орындауға өлшеу құралдарының дайындығын қамтамасыз ету;
ж) бақылау-өлшеу техникалырын стандарттау, унификациялау және агрегаттау;
з) өндірісте өлшеуді орындау жағдайларының орындалуын қамтамасыз ету және бақылау;
и) бақылау-өлшеу операцияларын орындау үшін кәсіпорынның өндірістік бөлімдері мен сәйкес қызметтерінің қызметкерлерінің дайындығын қамтамасыз ету.
Өндірісті дайындауды метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз етуге әдістемелік басшылық мемлекеттік және мекемелік метрологиялық қызмет органдары арқылы жүргізіледі.
Өндірісті дайындау процесінде құрастырылған, өлшеу дәлдігінің нормаларын, әдістерін, құралдарын, өлшеуді дайындау және жүргізу жағдайларын, сонымен қатар өлшеу дәлдігінің көрсеткіштерін реттейтін, нормативтік-техникалық, конструукторлық және технологиялық құжаттар міндетті түрде метрологиялық бақылауға немесе сараптауға түсуі тиіс.
Нормативтік-техникалық, конструкторлық және технологиялық құжаттарға метрологиялық бақылау немесе сараптау, осы құжаттарда көрсетілген, мемлекеттік стандарттау мен басқа да нормативтік құжаттар талаптарына өлшеудің дәлдік нормаларының, әдістерінің, құралдарының, өлшеуді орындау орындау жағдайларының, өлшеу нәтижелерін өңдеудің, өлшеудің дәлдік көрсеткіштерінің сәйкестігін орнату мақсатында жүргізіледі.
Метрологияға қойылатын талаптар
Метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз етудің техникалық негіздері:
· ең жоғарғы дәлдіктер бірлігін алуды қамтамысыз ететін физикалық шамалар бірліктерінің мемлекеттік эталондар жүйесі;
· ғылыми зерттеу және қызметтің басқа да түрлері кезінде өнімдер, техникалық процесстер және материалдық өндіріс ортасындағы басқа да обьектілерінің сипаттамасын қажетті дәлдікпен қамтамасыз ететін жұмыс өлшеу құралдарын құрастыру, өндірістен шығару және айналымға жіберу жүйесі;
· үлгілік өлшеу құралдары жєне басқа тексеру құралдарының көмегі арқылы барлық өлшеу құралдарына эталондардан физикалық шамалар бірліктерінің өлшемдерін беру жүйесі;
· құрастыру жєне айналымға шығару кезінде өлшеу құралдардың біркелкілігін қамтамасыз ететін өлшеу құралдардың міндетті мемлекеттік сынау жүйесі;
· дайындау, пайдалану және жөндеу кезінде өлшеу құралдардың біркелкілігін қамтамасыз ететін өлшеу құралдары міндетті мемлекеттік және мемлекеттік және мекемелік тексерістер немесе метролгиялық аттестаттау жүйесі,
· заттар мен материалдардың құрамдары мен қасиеттерін сипаттайтын шамалар бірліктерін алуды қамтамасыз ететін стандарттық үлгілер жүйесі;
· ғылыми зерттеу, техникалық процесстер және бұйымдар конституциясын құрастыру, материалдарды алу және пайдалану прцестерін нақты, анық мәліметтермен қамтамасыз ететін заттар мен материалдырдың қасиеттері туралы стандартты анықтық жүйесі.
Метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз етудің ұйымдастыру негізі - ҚР-ң метрологиялық қызметі. Өлшем бірліктерін қамтамасыз етудің мемлекеттік өлшеу жүйесі (МӨЖ) - бұл өлшеу дәлдігін қамтамасыз ету және бағалау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу әдістемесін, анықтамалардың стандарттарымен белгіленген өзара байланысқан ережелер, баптар, талартар және нормалар комплексі.

ІІ-ТАРАУ. ТІС ЕМХАНАСЫН МЕТРОЛОГИЯЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ШАРАЛАРЫ
2.1 Тіс емханасына қойылатын талаптар
Қазақстан Республикасында кәсіптік патология бойынша медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты (бұдан әрі - стандарт) Халық денсаулығы мен денсаулық сақтау жүйесі туралы Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қырқүйектегі Кодексінің 7-бабының 1-тармағының 6) тармақшасына сәйкес әзірленген.
Осы Стандарт алдын-алуға, диагностикалауға, қалпына келтіріп емдеудің және медициналық оңалтуға бағытталған іс-шараларды дер кезінде жүргізу үшін бағытталған амбулаториялық-емханалық, стационарлық және стационаралмастырушы үлгідегі кәсіптік патология бойынша медициналық көмекті көрсету тәртібіне қойылатын талаптарын айқындайды.
3. Қазақстан Республикасының халқына кәсіптік патология бойынша медициналық көмекті көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарының қызметі туралы ереже (Қазақстан Республикасының нормативтік-құқықтық актілерінің мемлекеттік тіркеудің тізілімінде №7748 болып тіркелген) (әрі қарай - бұйрық № 374) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2012 жылғы 25 мамырдағы № 374 бекітілген бұйрығымен Қазақстан Республикасының халқына кәсіптік патология бойынша медициналық көмекті көрсетуді ұйымдастыру Қазақстан Республикасының халқына кәсіптік патология бойынша медициналық көмекті көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарының қызметі туралы ереженің талаптарына сәйкес орындалады.
4. Кәсіптік патология бойынша көмек көрсететін ұйым штаты, Денсаулық сақтау ұйымдарының үлгі штаттары мен штат нормативтерін бекіту туралы (Қазақстан Республикасының нормативтік-құқықтық актілерінің мемлекеттік тіркеудің тізілімінде № 6173 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2010 жылғы 7 сәуірдегі № 238 (бұдан әрі - бұйрық №238) бұйрығымен бекітілген, денсаулық сақтау ұйымдарының үлгі штаттары мен штат нормативтеріне сәйкес айқындалады.
5. Денсаулық сақтау қызметкерлері лауазымдарының біліктілік сипаттамасын бекіту туралы (Қазақстан Республикасының нормативтік-құқықтық актілерінің мемлекеттік тіркеудің тізілімінде № 5945 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2009 жылғы 26 қарашадағы № 791 бұйрығымен бекітілген Кәсіптік патология (еңбек медицинасы) мамандығы бойынша мамандарға қойылатын біліктілік талаптары бекітілген.
6.Осы Стандартта қолданылатын терминдер мен анықтамалар:
1) кәсіптік аурулар (патология) - өзінің еңбек (қызметтік) міндеттерін орындау кезінде жұмыскерде зиянды өнеркәсіптік факторлардың әсерінен болған созылмалы немесе тез өрбіген аурулар (бұдар әрі - кәсіптік аурулар);
2) тегін медициналық көмектің кепілді көлемі (бұдан әрі - ТМККК) - Қазақстан Республикасының азаматтары мен оралмандарына медициналық көмектің көлемі біртұтас медициналық көмектің тізбесі бойынша көрсетіледі;
3) міндетті алдын-ала медициналық қарап тексеру - жалпы, кәсіптік ауруларды ескертумен (бұдан әрі - медтексеріс) мамандық бойынша міндеттерін орындауға жарамдылығын анықтау мақсатында жұмысқа түсу кезіндегі медициналық тексерістер;
4) міндетті мерзімді медициналық қарап тексеру - жалпы, кәсіптік ауруларды ескертумен (бұдан әрі - медтексеріс), аурудың бастапқы белгілерін дер кезінде анықтау, жұмыскерлердің денсаулық жағдайын динамикалық бақылауды қамтамасыз ету мақсатымен өткізілетін медициналық тексерістер;
5) зиянды және (немесе) қауіпті еңбек жағдайы (кәсіптік зияндылықтар) - жұмыскер ағзасына қолайсыз әсер ететін еңбек үрдісі немесе өндірістік ортаның факторлары, ал белгілі бір ұзақтылықта және қарқынды әсер патологиялық өзгерістерге, тіпті аурулардың тиісті түрлерінің дамуына әкеліп соқтырады;
6) ауысым алдындағы медициналық куәландыру - жеке тұлғаның денсаулық жағдайын анықтау, аурудың бар-жоқтығын, сондай-ақ осы ауысымдағы жұмысқа кәсіптік жарамдылығы, уақытша еңбекке жарамсыздығын белгілеу немесе растау;
7) сақтандыру - ағзалар мен тіндердің зақымдануын, аурудың ерте кезеңінде үдеуі мен асқынған аурулардың дамуын бақылауға, аурулардың туындауының алдын алуға бағытталған медициналық және медициналық емес іс-шаралар кешені;
8) медициналық оңалту - науқастар мен мүгедектер ағзасының бұзылуы мен (немесе) жоғалған қызметтерін сақтауға, толық немесе жартылай қалпына келтіруге бағытталған медициналық қызметтер кешені;
9) бейінді маман - белгілі мамандық бойынша сертификаты бар, жоғары медициналық білім бар медициналық қызметкер;
10) мамандандырылған медициналық көмек - диагностикалаудың, медициналық оңалту және емдеудің арнайы әдістерін қажет ететін ауруларда, бейінді мамандармен көрсетілетін медициналық көмек;
Медициналық көмек көрсету көлемі мен түрлерін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 7 желтоқсанындағы №1481 қаулысына ( бұдан әрі - Қаулы № 1481) сәйкес, кәсіпорын жұмыскерлеріне дәрігералды медициналық көмекті көрсету және емдік-алдын-алу іс-шаралар кешенін өткізу үшін өндірістік кәсіпорын жанында медициналық пункт (бұдан әрі - медпункт) ұйымдастырылады.
17. Медициналық пункт кәсіпорынның және осы кәсіпорынға қызмет көрсететін медициналық ұйымның құрылымдық бөлемшесі болып табылады.
18. Осы кәсіпорынға қызмет көрсететін МҰ-мен немесе аумақтық тәртіп жөніндегі МҰ-мен медициналық пункттің жұмысы үйлестіріледі.
19. Медициналық пункттің маманы кәсіпорын жұмыскерлеріне алғашқы медициналық-санитариялық (дәрігералды медициналық көмек) көмек көрсетеді, оған:
1) жарақат, улану, жіті және созылмалы аурулар мен басқа жедел жағдайларда жұмыскерлерге дәрігералды және жедел медициналық көмекті көрсету;
2) медициналық ұйымдарға науқас пен зардап шеккен адамды тасымалдау барысын ұйымдастыру;
3) дәрігердің жазып берген нұсқаулығын орындау;
4) дәрігердің жазып берген нұсқаулығына (ине егу, таңу, физиопроцедуралар) сәйкес емдік және оңалту шараларын жүргізу;
5) алдын ала екпені жүргізу (қызметкерлерге рұқсат болған жағдайда);
6) білікті медициналық көмекті алу үшін жолдама;
7 ) міндетті мерзімдік медициналық қарап тексеруден өту үшін жолданатын жұмыскерлер мен контингенттер тізімін даярлау;
8) мерзімдік медициналық қарап тексеруден өту үшін жолдама беру;
9) жұмыскердің мерзімдік медициналық қарап тексеруден уақтылы өтуін бақылау; кіреді.
10) кәсіпорын аумағында санитариялық-эпидемиологиялық қарсы күрес (алдын алу) іс-шаралар жүргізу;
11) ауруды алдын-алу және салауатты өмір салтын қалыптастыру жөнінде стенд әзірлеп, бұқаралық ақпарат құралдарын және көрнекілік ақпараттарын қолданып кәсіпорын жұмыскерлері арасында түсіндірме жұмыстарын жүргізіледі;
12) жедел және дағдарыс жағдайында өзіне-өзі және өзара көмек көрсету, өзін-өзі сақтау дағдысын бойына сіңіру әдістерін кәсіпорын жұмыскерлеріне оқыту арқылы азаматтардың денсаулығын қорғау процесіне қатыстыру,
13) скринингтік зерттеулер мен жүргізілген алдын ала қарап тексеру нәтижелері бойынша кәсіптік аурудың қауіп факторлары бар жұмыскерлерді қалыптастыру және бақылау;
14) зерттеу көлеміне сәйкес бейінді мамандармен, сондай-ақ скринингтік зерттеулер мен алдын ала қарап тексеруге тиісті адамдарды тексеру уақыты мен кестесін құру;
15) кәсіптік ауру қауіп факторлары бар жұмыскерлерді және науқастарды алдын алу әдістерімен, салауатты өмір салтын қалыптастыруда оқытуды жүргізу;
16) уақытша еңбекке жарамсыздық, жарақат, кәсіптік аурулар және кәсіптік улану ауруларын төмендету және алдын алу бойынша іс-шаралар өткізу;
17) ұйым (кәсіпорын) жұмыскерлерінің санитариялық-эпидемиологиялық жағдайын жақсарту бойынша ұсыныстарды беру;
18) кәсіпорында мерзімдік медициналық қарап тексеру нәтижелері бойынша ұсыныстардың орындауда бақылау, сондай-ақ алдын-ала және сауықтыру іс-шаралар кешенін өткізу және әзірлеуге қатысу;
19) 025е, 029е, 030036е, 039-1е, 044е, 0,60е, 074е нысан бойынша медициналық құжаттарға тіркеп-есеп жүргізу, Денсаулық сақтау ұйымдарында алғашқы медициналық құжаттар формасын бекіту туралы (Мемлекеттік нормативтік-құқықтық актілерінің мемлекеттік тіркеудің тізілімінде № 6697 болып тіркелген) Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрі міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен бекітілген (бұдан әрі - № 379 бұйрық).
20. Осы стандарттың 1- қосымшасына сәйкес медициналық пункт қамтамасыз етіледі;
21. Осы стандарттың 2- қосымшасына сәйкес Дәрілік заттар тізбесіне сай алғашқы медициналық көмекті көрсету үшін медициналық пункт қамтамасыз етіледі.
22. Медициналық пункт жарықпен, ауа алмастырғышпен, әр кабинетте кәріз жүйесі, жылумен, суық және ыстық сумен қол жуу үшін шұңғылшамен, байланыс телефонымен жабдықталған.
Медициналық пункт маманы зиянды және (немесе) қауіпті еңбек жағдайында жұмыс істейтіндерге жеке қарап-тексеру жүргізеді. Тексерілушіден жауап алу кезінде хал-жағдайына, оның шағымына, ұйқысының ұзақтылығы мен жұмысқа түсер алдындағы демалысына көңіл қою керек. Тексеру кезінде шамадан ауытқуды (беттің бозаң тартуы мен қызаруына, көгеруі немесе сарғаюуына, беттің ісігі мен тілдің ақ үлпек басуы және т.б.) анықтау мақсатында тері қабатының түсіне, ерін, көздің шырышты қабығына және ішімдік иісінің бар болуына көңіл қою керек.
Физикальды зерттеулерге тамырдың соғуын, артериалдық қысымды және дене қызуын өлшеу кіреді.
24. Медициналық ұйым ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.