Валюта жүйесі жайлы



1.Жалпы «Валюта» түсінігі

2.Халықаралық валюта жүйесі және оның элементтері, белгілері

3.Қалыптасқан валюта жүйесінің түрлері:

а) Ұлттық валюта
ә) Дүниежүзілік валюта
б) Аймақтық валюта

4.Қазақстан Республикасының валюта саясаты
Валюта – елдің ақша бірлігі, оның шартты түрі, халықаралық төлем-есеп айырысу айналымының каналдары арқылы ұлттық ақшаларды қолдануының ерекше формасы.Жалпы валюта италиян сөзінін сөзбе-сөз аударғанда құн дегенді білдіреді.
Шаруашлық жағдайларын интернациялдандыру және әлемдік еңбек бөлінісін интенсивтендіру халықаралық нарықтың құрылуына себепші болады. Өндіріс күштерінің дамуы мен ішкі нарықтағы өркендеген салалардың өнімін сатуда туындайтын қиындықтар , тауарлар тасымалы жағдайларын жетілдіру – міне осылардың бәрі әлемдік сауда-саттық байланыстарының кеңеюіне әсер етті.
Халықаралық экономикалық қатынастарда өндіріс пен капиталды интернационалдандыру ішкі сауда айналымындағы шекткуді азайтуды, оның жолындағы кедергілерді жоюды, яғнм ішкі сауда-саттық босандатуды талап етті. Өз тауарларының сыртқы нарықта кедергісіз қозғалыста жүруіне транскорпорациялардың қызығушылығы күшті болды. Олардың дамушы мемлекеттердің тауарлардың нарыққа түсуін жеңілдету, сондай-ақ интернационалдық өнеркәсіп кешені аумағындағы ішкі корпорациялық тауар айналымының ұлғаюы – ресурстарды толық және тұрақты қолдануға қол жеткізгендіктің айғағы.
Әлемдік шаруашлық байланыстағы өнеркәсібі дамыған мемлекеттердің өзара қарым-қатынастарының тереңдеуі және кеңуі осы елдердің қарым-қатынастарының тереңдеуі және кеңуі осы елдердің экономикалық жағдайын анықтайтын барлық факторлардың - өндіріс пен әлемдік айырбастың жалақы мен бағаның өсу қарқынына зор әсер етті. Әлемдегі құйма жасау, содан соң басқа елдің монетасын соғу қажет болды. Біртіндеп айналыс шығындарын азайту мақсатынды халықаралық есеп айырысуда ұлттық алтын монета және несие айналым құралдарын қолданыла бастады.
Ұзақ тарихи дамудың нәтижесінде дүниежүзілік валюта жүйесінің негізгі элементтері қалыптасты:
 әлемдік ақшаның міндетті формасы
 валюта айырбасталу шарттарын белгілеу
 валюталық паритет пен валюта бағамы тәртібін үйлестіру
1. «Ақша Несие Банктер» - Баян Кошенова Алматы 2000
2. «Халықаралық экономика қатынастары» - Мамыров, Мадиярова, Қалдыбаева Алматы 1998
3. «Халықаралық экономика қатынастары» - Майдан-Әли Байгісиев
Алматы 1998

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:   
Жоспары:

1.Жалпы Валюта түсінігі

2.Халықаралық валюта жүйесі және оның элементтері, белгілері

3.Қалыптасқан валюта жүйесінің түрлері:

а) Ұлттық валюта
ә) Дүниежүзілік валюта
б) Аймақтық валюта

4.Қазақстан Республикасының валюта саясаты

Валюта – елдің ақша бірлігі, оның шартты түрі, халықаралық төлем-
есеп айырысу айналымының каналдары арқылы ұлттық ақшаларды қолдануының
ерекше формасы.Жалпы валюта италиян сөзінін сөзбе-сөз аударғанда құн
дегенді білдіреді.
Шаруашлық жағдайларын интернациялдандыру және әлемдік еңбек
бөлінісін интенсивтендіру халықаралық нарықтың құрылуына себепші болады.
Өндіріс күштерінің дамуы мен ішкі нарықтағы өркендеген салалардың өнімін
сатуда туындайтын қиындықтар , тауарлар тасымалы жағдайларын жетілдіру –
міне осылардың бәрі әлемдік сауда-саттық байланыстарының кеңеюіне әсер
етті.
Халықаралық экономикалық қатынастарда өндіріс пен капиталды
интернационалдандыру ішкі сауда айналымындағы шекткуді азайтуды, оның
жолындағы кедергілерді жоюды, яғнм ішкі сауда-саттық босандатуды талап
етті. Өз тауарларының сыртқы нарықта кедергісіз қозғалыста жүруіне
транскорпорациялардың қызығушылығы күшті болды. Олардың дамушы
мемлекеттердің тауарлардың нарыққа түсуін жеңілдету, сондай-ақ
интернационалдық өнеркәсіп кешені аумағындағы ішкі корпорациялық тауар
айналымының ұлғаюы – ресурстарды толық және тұрақты қолдануға қол
жеткізгендіктің айғағы.
Әлемдік шаруашлық байланыстағы өнеркәсібі дамыған мемлекеттердің
өзара қарым-қатынастарының тереңдеуі және кеңуі осы елдердің қарым-
қатынастарының тереңдеуі және кеңуі осы елдердің экономикалық жағдайын
анықтайтын барлық факторлардың - өндіріс пен әлемдік айырбастың жалақы мен
бағаның өсу қарқынына зор әсер етті. Әлемдегі құйма жасау, содан соң басқа
елдің монетасын соғу қажет болды. Біртіндеп айналыс шығындарын азайту
мақсатынды халықаралық есеп айырысуда ұлттық алтын монета және несие
айналым құралдарын қолданыла бастады.
Ұзақ тарихи дамудың нәтижесінде дүниежүзілік валюта жүйесінің негізгі
элементтері қалыптасты:
▪ әлемдік ақшаның міндетті формасы
▪ валюта айырбасталу шарттарын белгілеу
▪ валюталық паритет пен валюта бағамы тәртібін үйлестіру
▪ валюталық шектеу көлемін тәртіптеу
▪ халықаралық валюта өтімділігінің құрамдас бөліктерін белгіліеу
(мысалы, ХВҚ 1970 жылдан айналымға жаңа валюта өлшемі СДР-ды, ЕВҚҚ –
1979 жылдан еуропалық валюта өлшемі ЭКЮ-ді, ал 1999 жылы қаңтардаң
еуроны енгіі)
▪ халықаралық несиелік айналым құрадарын қолдану тәртәбін үйлестіру
▪ әлемдік валюта нарығы мен алтын нарығының ережесі
▪ мемлекетаралқрттеу инстиутының статусы – 1944 жылда Халықаралық
валюта қоры бектілді.
Валюта қатынастары – дәстүрлі ақша қызметінің дүние
жүзілік ақша қызметіне ауысуымен байланысты жүзеге асатын экономикалық
қатынастардың жиынтығы.
Дүниежүзілік ақша сыртқы сауда мен қызмет көрсетулерді, капитал
қозғалысын , пайданы инвестицияларға аударуды, несие және қарыз беруді,
ғылыми-техникалық айырбасты, туризмді, заңды және жеке тұлғалардың ақша
аударуын қамтамасыз етеді.
Валюталық қатынастар ұлттық және халықаралық деңгейде жүзеге
асады. Ұлттық деңгейде олар ұлттық валюта жүйесін қамтиды. Ұлттық валюта
жүйесі дегеніміз – мемлекеттік заңдармен бекітілген, елдің валюталық
қатынастарын ұйымдастыру нысаны.
Ұлттық валюта жүйесінің негізгі белгілеріне мыналар жатады:
▪ Ұлттық валюта бірлігі
▪ ресми алтын-валюта қорының құрылымы
▪ Ұлттық валютаның паритеті мен валюта курсын
қалыптастыратын механизмі
▪ валютаның айырбасталу мүмкіндігі
▪ валюталық шектеулердің деңгейі
▪ мемлекеттің сыртқы экономикалық есептеулерді жүзеге
асыру тәртібі және т.б.
Ұлттық валюта жүйесін байланыстыратын буынға валютаның курсы
(құны) мен паритеті жатады.
Валюта курсы дегеніміз – жекелеген елдердің валюталарының ара
қатысы немесе басқа елдің валютасы арқылы көрсетілетін жеке бір ел
валютасының валютасының бағасы.
Паритет – валюталардың алтын мөлшеріне сәйкес ара қатысы. Паритет
валюта курсының негізі, бірақ валюта курсы (құны) оның паритетіне дәлме-дәл
келмейді.
Валюталық курс пен паритет ұлттық валюталық жүйелер арасындағы
байланыстырушы буын ретінде қызмет атқарады.
Халықаралық валюта жүйесі дүниежүзілік шаруашлық шеңберіндегі
валюталық қатынастарды ұйымдастырудың нысаны.
Бұл жүйе дүниежүлік капиталистік шаруашлықтың бірте-бірте
қалыптасуы нәтижесінде пайда болып, кейінрек мемлекетаралық келісімдер
арқылы заңдастырылған.
Халықаралық валюта жүйесінің негізгі элементтеріне мыналар
жатады:
▪ ұлттық және ұжымдық валюта бірліктерінің қоры
▪ халықаралық өтімді активтердің құрамы мен құрылымы
▪ валюталық паритеттер мен курстардың механизмі
▪ валюталардың өзара айырбасталу жағдайы
▪ халықаралық есептеулердің нысандары
▪ халықаралық валюта рыноктары мен дүниежүзілік алтын
рыногындағы орныққан тәртіп
▪ халықаралық валюта-қаржы қозғалысын реттеуші ұйымдар
Халықаралық валюта жүйесінің негізгі міндеттеріне тұрақты
экономикалық өсуді, инфляцияны ауыздықтауды, сыртқы экономикалық айырбас
пен төлем алымын тепе-теңдікте сақтауды қамтамасыз ету шеңберіндегі
халықаралық есептеулер мен валюта рыногтарын реттеу жатады.
Халықаралық Валюта жүйесі халықаралық экономикалық қатынастарды
кеңейтуге, немесе, керісінше шектеуге әсер ететін ең маңызды
механизмдердің бірі.
Тарихи үш түлы валюта: үлттық, дүниежүзілік және мемлекетаралық
немесе аймақтық валюта жүйесі қалыптасқан. Алғашында елдің ақша жүйесінің
құрамдасбір бөлігі ретінде ұлттық валюта пайда болды.
Ұлттық валюта жүйесі деген қоғамдық ұдайы өндірістегі
қалыптастыруға және халықаралық төлем айналымын қамтамасыз етуге қажетті
валютаға негіәзделіп құрылады. Ұлттық валюта – елдің ақша бірлігі. Ол
қолма қол формада (банкнота,монета) және қолма-қолсыз емес формада(банктік
шоттағы ақша қалдығы) болады. Оның емитенттері ұлттық орталық банк және
комерциялық банктер. Ұлттық валюта жүйесінің элементтері төменгілер:
▪ ұлттық валюта
▪ ұлттық валютаның шетел валютасына айырбасталу жағдайлары, яғни
айырбасталудың екі түрлі болуы: а) шетел валютасына шектеусіз еркін
айырбасталатын валюта. ә)жарым-жартылай айырбасталатын валюта
б)айырбасталмайтын валюта
▪ валюталық паритеттің бірдейлік ережесі – валюталардың алтын
құрамына байланысты өзара қатысы.Ақша өлшемінің алтын мазмұнына
негізделген ондағы алтын паритеті алынып тасталады. Халықаралық
Валюта қорыны жарғысы бойынша валюта паритеті тек СДР – арнаулы
ақша өлшемімен немесе басқа халықаралық валютамен, бірақ алтынмен
емес, анықталуы мүмкін.70-жылдардың орта шенінен бастап паритеттер
валюта қоржыны негізінде анықталды. Валюта қоржыны – бірнеше
валюталардың белгілі бөліктерінің сомасын сол валюталардың нарықтық
бағамына көбейтіп, оларды АҚШ долларына бөлумен анықталатын бір
валютаның орташа өлшенген бағамын айтады.
▪ валюта бағамының тәртібі (белгіленген, белгілі бір аралықта
өзгермелі).
▪ Мысалы, Еуропа валюта жүйесіндегі орталық бағамында он екі валюта
бағамының өзара ауытқу шегі ± 15% шамасында бекітілген;1995 жылдың
екінші жартысында Ресейде АҚШ-тың 1 долларына шаққанда 4300-4900
рубль аралығында, ал 1997 жылы 5750-6350 рубль болды. 1998 жылы
валюта коридорының жоғары шегі 9500 рубльге дейін көтерілді. Валюта-
қаржы дағдарысы кезінде,1998 жылдың тамызынан, рубльдің долларға
шаққандағы бағамы бұл шектен шығып, деноминацияланған 15-25 рубльге
дейін көтерілдіКөп елдерде валюта бағамының өзгеретін шегі заңмен
бекітілмеген.
▪ валюталық шектеудің болуы немесе болмауы.Мысалы, Ресейде ел
экономикасының тұрақсыздығына байланысты шектеу, лимит белгілеу,
белгілі бір валюталық құндылықтар мен жүргізілетін операцияларға
тиым салу енгізілген;50-жылдары Ресей ХВҚ Жарғысының VIII бабына
қосылып, саудалық және саудалық емес операцияларға валюталық
шектеулерді жойды
▪ төрт қосындыдан тұратын (елдің ресми алатын және валюта
резервтері, СДР есепшоттары,еуро, ХВҚ резевтік бағыты және елдің
сыртқы қарызын өтеу мүмкіншілігін білдіретін мемлекеттін
халықаралық валюта өтімділігін реттеу
▪ халықаралық несие айналым құралдары мен халықаралық есеп айырысу
формаларын қолдану тәртібін белгілеу
▪ валюта нарығы мен алтын нарығы ережесі
▪ валюта қатынастарын реттейтін ұлттық органдардың статусы(орталық
банк, Қаржы министрлігі, арнаулы органдар, мысалы, Қазақстанда
Ұлттық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазақстан Республикасы қаржы нарығын талдау
Ақша қаражаттарының жалпы сипаттамасы. Кәсіпорындағы ақша қаражаттарының есебі
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жайлы ақпарат
Қазақстан Республикасындағы валюталық жүйедегі орны және оның экономикадағы маңызы
Еуропалық валюта жүйесі
Халықаралық сауда мен әлемдік нарықтың экономиқалық мәні
Әлемдік қаржы нарығы туралы
Ресми алтын валюта қорының құрлымы
Қазақстан республикасындағы валюталық реттеуді жетілдіру жолдары және оның даму перспективасы
ЕУРОПАЛЫҚ ОДАҚТЫҢ ИНТЕГРАЦИЯСЫ
Пәндер