Менеджмент пәні

I) КІРІСПЕ

II) НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2.1. Менеджмент пәнінің міндеті және құрылымы. 3.5

2.2. Басқару категориялары және әдістемелік тәсілдері. 5.13

2.3. Басқару бағдарламасын жасау стратегиясы. 13.17

2.4. Басқарудың заңдылығы және принціптері. 18.23

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . 25

Менеджмент басқарудың мақсатына адамдардың еңбек белсендігін ынта-ықыласы арқылы көтеріп, олардың тиімді жұмысының негізінде жетуді ұйғарады. Ғылымның бұл түрін білу барысында басқарудың мақсаттарын қою мен дәлелдеу үшін нақты білім және тәжірибелік дағды алуға болады, осы мақсаттарға жету жолында персоналдық күш-қуатын жинастыруға ғылыми дәлелденген шешімді қабылдауға кадрлар жұмысын жүйелеуге, кәсіпорындарды біртұтас жүйе түрінде басқаруға мүмкіндік береді.
Әртүрлі ғылымдар сияқты менеджменттің де теориясы болады, онда осы пәнге тән міндеттер, категориялар, заңдылықтар, принціптер, әдістер, функциялар және өзінің ізденіс жолын қамтиды.
Менеджмент – басқарудың маңызды құрамдас бөлігі, оның пәні басқару үрдісіндегі әлеуметтік қатынастардан тұрады.
Менеджментті кәсіпкерлік іс-қызметтің түрі деп қарастыруға болады. Осы көзқарасқа қарай менеджментті алдын-ала белгіленген экономикалық нәтижеге жету үшін адамдардың күш-қуатын нысаналары түрде шоғырландыруды ұйғаратын іс-қызметтің бір түрі деп түсінген дұрыс.
Аграрлық сфераны алсақ, онда басқару қатынастарының ерекшелігі ең алдымен оның іс.
Аграрлық сферадағы кәсіпорындар мен ұйымдардың іс-жұмысына өздерінің ықпалын тигізетін сыртқы факторлары: Халықтың төлем қабілеті бар сұранысты, өндірістің, тауарды шығарудың және оны шеттен әкелудің, бәсекенің, табиғат пен ауа райының, демографияның жай жағдайы. Бұл кәсіпорындардың және ұйымның іс-қимылы олардың қолындағы жердің, техниканың, малдың, материалдың, құралдардың және ақша қаржысының болуы, сонымен бірге оларда ең алдымен жұмыс істейтін адамдардың барлығына байланысты.
Менеджмент стратегиялық, тактикалық мақсаттарға оңтайлы жетуде әрбір кәсіпорындардың, олардың персоналдарын нысаналы, келісімді жұмыспен қамтамасыз ететін басқару іс-қызметінің ерекше түрінен тұрады.
Басқарудың айырмашылығы: Біріншіден аграрлық өнімді өндіруді ұйымдастыруға оның технологиясына ықпал көрсетумен байланысты, ал екінші жағы аграрлық сфераға тән әлеуметтік қатынастары. Басқарудың бұл екі жағы өзара тығыз байланысты. Бірақ әлеуметтік-экономикалық жағы жетекші болып табылады, өйткені менеджмент оған ерекше мән береді.

1. МЕНЕДЖМЕНТ К.Е. Ахметов
2. МЕНЕДЖМЕНТ Т.И. Есполов Ж.Ж. Сүлейменов

Пән: Менеджмент
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР:

I) КІРІСПЕ

II) НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2.1. Менеджмент пәнінің міндеті және құрылымы. 3-5

2.2. Басқару категориялары және әдістемелік тәсілдері. 5-13

2.3. Басқару бағдарламасын жасау стратегиясы. 13-17

2.4. Басқарудың заңдылығы және принціптері. 18-23

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР - 25

Кіріспе
Менеджмент басқарудың мақсатына адамдардың еңбек белсендігін ынта-ықыласы
арқылы көтеріп, олардың тиімді жұмысының негізінде жетуді ұйғарады.
Ғылымның бұл түрін білу барысында басқарудың мақсаттарын қою мен дәлелдеу
үшін нақты білім және тәжірибелік дағды алуға болады, осы мақсаттарға жету
жолында персоналдық күш-қуатын жинастыруға ғылыми дәлелденген шешімді
қабылдауға кадрлар жұмысын жүйелеуге, кәсіпорындарды біртұтас жүйе түрінде
басқаруға мүмкіндік береді.
Әртүрлі ғылымдар сияқты менеджменттің де теориясы болады, онда осы
пәнге тән міндеттер, категориялар, заңдылықтар, принціптер, әдістер,
функциялар және өзінің ізденіс жолын қамтиды.
Менеджмент – басқарудың маңызды құрамдас бөлігі, оның пәні басқару
үрдісіндегі әлеуметтік қатынастардан тұрады.
Менеджментті кәсіпкерлік іс-қызметтің түрі деп қарастыруға болады. Осы
көзқарасқа қарай менеджментті алдын-ала белгіленген экономикалық нәтижеге
жету үшін адамдардың күш-қуатын нысаналары түрде шоғырландыруды ұйғаратын
іс-қызметтің бір түрі деп түсінген дұрыс.
Аграрлық сфераны алсақ, онда басқару қатынастарының ерекшелігі ең алдымен
оның іс.
Аграрлық сферадағы кәсіпорындар мен ұйымдардың іс-жұмысына өздерінің
ықпалын тигізетін сыртқы факторлары: Халықтың төлем қабілеті бар сұранысты,
өндірістің, тауарды шығарудың және оны шеттен әкелудің, бәсекенің, табиғат
пен ауа райының, демографияның жай жағдайы. Бұл кәсіпорындардың және
ұйымның іс-қимылы олардың қолындағы жердің, техниканың, малдың,
материалдың, құралдардың және ақша қаржысының болуы, сонымен бірге оларда
ең алдымен жұмыс істейтін адамдардың барлығына байланысты.
Менеджмент стратегиялық, тактикалық мақсаттарға оңтайлы жетуде әрбір
кәсіпорындардың, олардың персоналдарын нысаналы, келісімді жұмыспен
қамтамасыз ететін басқару іс-қызметінің ерекше түрінен тұрады.
Басқарудың айырмашылығы: Біріншіден аграрлық өнімді өндіруді ұйымдастыруға
оның технологиясына ықпал көрсетумен байланысты, ал екінші жағы аграрлық
сфераға тән әлеуметтік қатынастары. Басқарудың бұл екі жағы өзара тығыз
байланысты. Бірақ әлеуметтік-экономикалық жағы жетекші болып табылады,
өйткені менеджмент оған ерекше мән береді.
2.1.Негізгі міндеттерге келесілерді жатқызуға болады:
- менеджметтің әдісін және әдістемемлік негізін білу;
-аграрлық өндірісті басқару үрдісін зерттеу;
-кадрлар менеджментінің негізін біліп алу;
-басқару еңбектің дағдысын меңгеру;
- басқарудың тәжірибесі мен теориясының негізгі даму кезендерін
қалыптастыру осы міндеттерге сәйкес “ Аграрлық сферадағы менеджменттің
негізгі” курсының құрылымы анақталады.
Онда курстың пәні, мақсаты және зерттеу міндеті ғана көрсетілмейді,
онымен бірге менеджментінің негізгі категорияларына басқарудағы әдістемелік
істің жолына, заңдылықтарға, принціптерге, функияларға және басқару
әдістеріне сипаттама беріледі.
Аграрлық өндірісті басқару ісіне қарастырылатын негізгі мәселелер:
-басқару шешімдері және менеджментті ақпаратпен қамтамасыз ету, басқаруды
ұйымдастыру, агроқұрылымдарда кадрлық қызметті құру және жүргізу.
Кадрлық менеджменттің негізі: Кадрлық сасат, персоналды басқарудың
мақсаты, кәсіпорынның ұйымдастырушылық мәдениеті, ұжымға жеке адамның
бейімделу проблемасы, жеке адамның биоәлеуметтік табиғаты мен құрылымы,
жеке адамның өзіндік типологиялық ерекшелігі. Бұл тарауда ұйымның кадрлар
потенциалы өзінің маңыздылығына қарай ерекше орын алады, әсіресе оның
мынандай жақтары: Кадрларды жоспарлау, Еңбек ұжымының функциясы, формалды
және формалды емес топтардың өзара әрекеті, басшылық пен
биліктіңпроблемасы, дау даманы басқару, ұжымның әлеуметтік-психологиялық
жайлы жағдайы құру және бағалау.
Басқарушы еңбектің ерекшелігі. Мұнда іскерлік және өндіріс пен адамдарды
басқаратын менеджментін іс-қызметі және өзінің өз менеджменті туралы сөз
қозғалады.
Басқарудың тәжірибесі мен даму теориясы. Бұнда басқару қатынастарының
эволюциясының негізгі кезеңдерімен бірге басқарудың отандық тәжірибесі
қарастырылады.Менеджмент макро және микроэкономиканың негізгі қағидаларына
негізделеді. Бірақ бұл бірыңғай экономикалық пән болып табылмайды. Оның
ғылым болып құрылуына айтарлықтай рөлді психология, социолгия, педагогика,
кибернетика және математика атқарады. Онымен қатар менеджменттің өзі
маркетингті, коммерциялық қызметті және басқару іс-жұмысынжүргізумен
байланысты басқа қолданбалы пәндерді зерттеуге негіз болып табылады.
2.2. Басқару категориялары және әдістемелік тәсілдер. Басқару мен
менеджментте бірдей категориялар пайдаланылады, бұларға жататын ұғымдар
мынадай – “Басқарудың объектісі және субъектісі”, “Олардың арасындағы тура
және кері байланыс”, “Басқару жүйесі”, “Қоршаған орта”.
Менеджмент пен басқарудың негізгі категориялары аграрлық сферадағы
кәсіпорындар және ұйымдар деңгейінде қарастырғанда, олардың іс-жұмысының
ерекшелігін және шаруашылық субъектілердің іс – қимылдарының жалпы
міндеттерін ескерген қажет.
Аграрлық өнімді өндіретін аграрлық сектор республикамыздың халқын азық-
түлікпен және ауылшаруашылық өніммен керекті мөлшерде және оның толық
ассортиментпен қамтамасыз етуі керек. Бұл оның маңызды міндеті.
Сонымен қатар нарықтық жағдайында аграрлық сферадағы кәсіпорындарының
алдында рентабельді іс-қызметті қамтамасыз ету жолында және бәсекелестік
күресте аман қалуға байланыстыбірқатар міндеттер тұрады, бұлар
кәсіпорындардың тактикалық мақсатын анықтағанда әлбетте ескеріледі.
Енді тікелей категорияларды қарастырайық.
Басқару объектісі – бұл басқарылатындардың барлығы, яғни сала, кәсіпорын,
бөлімшелер және т.б. Аграрлық өндірісте басқару объектісі ретінде
кәсіпорынның іс-жұмысы және оның құрылымдық бөлімшелері қарастырылады.
Басқару субъектісі бұл басқарушылардың барлығы, яғни саланың, кәсіпорынның,
бөлімшелерінің басқару аппараты. Аграрлық секторда менеджментке арайлас
басқару субъектісі басқарудың әртүрлі деңгейінде нақты функцияларды
атқаратын басқару буындарының жиынтығы болады. Оның үстіне әрбір жоғары
тұрған буын өзінен төмен тұрған буынмен қатынасқа түскенде оған ол басқару
субъектісі ретінде көрінеді.
Басқарудың объектісі мен субъектісінің арасында тура және кері байланыс
болады. Тура байланыс – бұл басқару объектісінен субъектісіне түсетін әмір.
Кері байланыс – бұл басқару субъектісіне объектіден әмірін орындалғаны және
оның жағдайы туралы түсетін ақпарат.
Басқару объектісі мен субъектісінің жиынтығы тура және кері байланыстармен
бірге байланыс жүйесін құрайды.
Басқару жүйесіне басқару объектісін басқарылатын жүйелік, ал субъектісін –
басқаратын жүйелік деп жиі айтылады. Басқару жүйесін бірқатар жалпы
шарттары сипаттайды. Ең алдымен басқарылатын жүйеліктің басқрушы жүйеліктің
ықпалымен өзінің параметрін өзгертетін қасиеті болады. Бұл орайда
басқарудың тиімділігі үшін критериялар мен көрсеткіштер қажет, олардың
ішінде басқару объектісінің іс-қызметінің маңызды параметрін неғұрлым толық
көрсететіндер.
Мақсатқа анық бет ұстау үшін басқару субъектісіне объектіге ықпал
көрсетілгенше көрсетілгеннен кейінгі жағдайлары бойынша ақпарат түсіп
отыруы қажет. Сонымен ақырында, басқарудың қайсы бір экономикалық жүйесі
болса да онда белгілі материалдық, еңбек, қаржы және басқа ресурстар болуы
керек.
Аграрлық өндірісті басқарғанда жалпы алған сала, салалық және
территориялық белгісі бойынша бөлінген кәсіпорындар жүйесі, жеке
агроқұрылымдар және олардың бөлімшелері басқару жүйесі ретінде
қарастырылады
Басқару жүйесі ретінде негізінен агроқұрылымдар қарастырылады.
Кәсіпорынның құқықтық мәртебесі, оның құқығы, міндеті және функциясы
“Кәсіпорындар және кәсіпкерлік іс-қызмет” туралы заңмен анықталады. Осы
заңға сәйкес аграрлық сферада басқа салаларда сияқты шаруашылықтың әртүрлі
ұйымдық-құқықтық формаларда болады. Мемлекеттік кәсіпорындар, толық және
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер, командитттік серіктестік, ашық және
жабық акционерлік қоғам, кәсіпорындардың бірлестігі және жеке шаруалар
шаруашылығы. Еңбек жалпы басқару сферасында немесе аграрлық сфераны
басқаруда болсын, оның бірқатар өзіне тән арнайы ерекшеліктері болады,
менеджменттің әдістемелік негізін қалыптастырғанда ал толық түрде есепке
алынып отырады.
Әдістемелік тәсіл менеджментке қатысты басқарудың мақсатына жетуге
бағытталған іс-қызметті танып білудің белгілі жолын және әдістерін
пайдаланғанда ұйғарады. Менеджментте неғұрлым көп тараған үрдістік тәсіл,
яғни басқару ұйымның мақсатына жетуге бағытталған және басқару функциясының
үзілмес өзара байланысына негізделген іс-қызмет ретінде қарастырылады.
Ұйымды немесе қоршаған ортаны алсақ та, оларда көптеген факторлар
болғандықтан, ұйымды басқарудың бірегей өте жақсы әдісі болмайды. Нақты
жағдайда басқару әдісінің нағыз тиімді орын алып отырған ахуалға сәйкес
болса.
Ахуалды тәсіл басқару теориясына үлкен үлес қосты, өйткені онда орын алып
отырған жағдайға қарай басқару ісін орайлас ғылыми қағидаларды пайдалану
туралы нақты ұсыныстар бар.
Жүйелі тәсіл – бұл басқару объектісін жүйе ретінде зерттеуге негізделген
ғылыми танып білу және әлеуметтік тәжірибе әдістемелігінен бағыты. Бұл
тәсіл басқару объектісінің жағдайына және серпіндігіне тигізетін барлық
негізгі факторларды ескере отырып жүргізетін кешенді зерттеуге негізделген.
Жүйелі тәсіл аграрлық секторды толық жүйе ретінде түсінуге және оның іс-
қимылының оңтайлы параметрін елдің экономикасын біртұтас түрінде алған
көзқарас арқылы анықтауғ мүмкіншілік береді. Басқаруда жүйелі тәсілдің
әдістемелік ерекшелігін оның басқару объектісін тұтас түрінде қарауға,
сыртқы ортамен әр алуан байланыстарын ашуға және оларды бірегей теориялық
түрге келтіруге бағытталғанын байқауға болады.
Басқарудағы жүйелі тәсілдің маңызды бір белгісі жүйелі талдау ал күрделі
басқару шешімді дайындауға және дәлелдеуге пайдаланылатын әдістемелік
құралдардың жиынтығынан тұратындығын көрсетеді.
Жүйелі талдау декомпозиция жүйесіне негізделген, яғни оны құрайтын
элементтерге бөлуді, олардың әрқайсысын және өзара байланысын зерттеуді осы
элементтердің түгелдей жүйенің жәй жағдайына және іс-жүйесі көрсететін
ықпалын анықтауды қажет етеді.
Бағдарламалы – мақсатты басқару түпкілікті мақсатты ашып, айқын қоюдан
басталады мақсатәдеттегінше ойдағы ахуалды көрсетеді, бірақ басқару жүйесі
белгілі бір уақыт кезеңінен кейін алдын-ала бекітіліп берілген ахуалдан
және онымен осы тосатын ахуалды бірінен бірін алыстататын бірқатар
проблемаларды шешкеннен кейін оған өтуі керек.
Осыдан кейін шешім қабылданады, бағдарламаны жасау кезеңі басталады. Бұл
кезеңде стратегиялық масатқа жету өз алдына мақсаттың екі түріне бөлінеді.
Әрбір кезеңнің міндеті және оны шешудің басымдылықтары бөлініп көрсетіледі
және оларды ресурстармен байланыстыру ісі атқарылады. Бұл орайда әрбір
кезеңдегі жұмыстың орындалуы негізгі нәтижемен, көлеммен және уақытпен
айқын анықталады.
Бағдарламаны жасау стратегиясында өте маңызды болып табылатын басты
мақсат бағытын сақтай отырып, аралықтағы кезеңдердің және шешімдердің
сабақтастығын және тұрақтылығын өнімді өткізудің түпкілікті нәтижесіне
тигізетін олардың ықпалын ашып көрсету және талдау арқылы істі қамтамасыз
ету.
Бағдарламаны жүзеге асырудың барлық кезеңдерін байланыстыру үшін “ағаш
мақсаттары” жасалуы керек. Бұл термин 60 жылдары менеджментбойынша жазылған
әдебиеттерде пайдаланыла басталды.
“Ағаш мақсаттары” термині екі ұғымнан тұрады.
“ағаш” – бұл графиктер теориясында айқын жазылған және “мақсаттар” – ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.