Қазақ әдебиетiндегi ұлттық дәстүр және М. Әуезовтiң жаңашылдығы

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

Қазақ әдебиетiндегi ұлттық дәстүр және М. Әуезовтiң жаңашылдығы

Әдебиеттегi ұлттық дәстүр - өте кең әрi терең ұғым. Қай елдiң болса да әдебиетi мен өнерi оның ұлттық болмыс-бiтiмiнiң, салт-санасының, ақыл - ой ерекшелiктерiнiң негiзiнде пайда болады. Әдебиет - ұлт менталитетiнiң жемiсi, әрi негiзгi көрсеткiшi болып саналады. Қазақ халқының ұлттық менталитетiне байланысты арнайы еңбек жазған ғалым Т. Бурбаевтың “ұлт менталитетi” атты монографиясында қазақ халқының “…ұлт менталитетiнiң көрсеткiштерi мен қасиеттерi ретiнде мыналарды көрсетуге болады: - өзiнiң даласындай жанының кеңдiгi, кеңпейiлдiгi, кешiрiмдiлiгi мен қайырымдылығы, қонақжайлығы, жарқын-ашықтығы, бөтендi жатырқамай басқа мәдениеттi тез қабылдағыштығы, жатсынбауы, сөзге ерекше мән беретiндiгi, аңғарымпаздығы, байқағыштығы, табиғатқа жақындығы, философиялық ойларға бейiмдiлiгi, дүние, өмiр, заман туралы ойлары, ақынжандылығы, дүниенi образдық оймен бейнелеуге жақындығы; қазақтың маңғаздығы, асықпай-аптықпауы, тәубәшiлдiгi, сәттi күндi күтуi, қазақтың туысшылдығы, ойын-сауықшылдығы, бiрiн-бiрi iздеп жүретiн бауырмашылдығы; қазақ кекшiл емес, кешiрiмшiл. Бұл негiзiнен дала берген жақсы қасиеттер” [1. ] - деп тiзiп өтедi. Әрине, бұл аталған көрсеткiштердi әлi де үстемелеп ұлғайтып толықтыра түсуге де ықшамдап тұжырымдап түйiндей түсуге де болар. Қалай болғанда да, бұл айтылғандар негiзiнен қазақ ұлтының ерекшелiк қасиеттерiн сырттай сипаттап өту болып саналады. Ал оның iшкi жан құбылыстарының бедерi, жанды бейнесi ұлттық әдебиетi мен өнерiнен, сол арқылы көрiнетiн әдет-ғұрып, салт-дәстүрлерiнен айқын аңғарылады.

Бұл туралы өткен ғасырларда қазақ халқының әдебиет үлгiлерiмен таныс болған шетелдiк ғалымдар да өте құнды пiкiрлер бiлдiрген.

Академик В. Радлов түркi тiлдес халықтардың фольклоры мен әдебиет үлгiлерiн жинап, жан-жақты түбегейлi зерттеулер жүргiзе отырып: “Қырғыз (қазақ) қашанда мүдiрмей, кiдiрмей ерекше екпiнмен сөйлейдi. Өзiнiң ойын дәл және айқын ұғындыра отырып, өз сөзiн белгiлi мөлшерде мәнерлеп бере бiледi. Тiптi, ауызекi сөйлесiп отырғанның өзiнде оның сөйлемi мен ой кестесi өлең жолдары мен шумақтары секiлдi ұйқасып, үйлесiп кететiнi сонша, нағыз өлең екен деп таң қаласың” [4] - деп тұжырымдайды.

XIX ғасырда өмiр сүрген поляк жиһангез-қаламгерi А. ßнушкевич: “…Ал бүгiн оқи да, жаза да бiлмейтiн ақындар менiң алдымда өнерлерiн жайып салды. Олардың жыры жаныма жылы тиiп, жүрегiмнiң қылын қозғады, сонысымен өзiмдi тәнтi еттi… Тәңiрiм бойына осынша қабiлет дарытқан халық цивилизацияға жат болып қалуы мүмкiн емес, оның рухы қазақ даласына аспандай көтерiлiп, жарқырап сәуле шашатын болады”[2] - деп жазады.

Қазақ халқының осы сияқты өзiндiк ерекшелiктерiн, әдебиетi мен өнерiнiң ұлттық өрнектерiн басқа да көлденең көз сыншы ғалымдар да, өз елiмiздiң көреген ғұламалары да жан-жақты сыпаттап жерiне жеткiзе айтқаны белгiлi.

Қазақ халқының, сөз өнерi әуел бастан поэзия түрiнде өлең сөзбен кестеленген деуге болады. Әрине, тiл пайда болып даму жолында өлең сөздiң сол күйiнде бiрден пайда бола қоймағаны анық. Ол, сөзсiз, қара сөзден айшықталып өсiп қалыптасқан. Солай бола тұрса да халық тiлдiң өрнектелiп өлең сөз болып қалыпқа түсуiн ғана әуелде өнер - сөз өнерi ретiнде қабылдаған деп айтуға болады. “Поэзия” деген грек сөзiнiң мағынасы “шығармашылық-творчество” деген ұғым бередi екен.

Бiр-бiрiмен кездесе қалған екi адам жәй ғана қарапайым тiлде сәлемдесiп жағдай сұрасады. Мәселен: - Ләйлiм, шырағым, аман-есен жүрмiсiң? - деген сияқты. Ендi осы сәлемдесу сөзi “Есен - аман жүрмiсiң, Ләйлiм-шырақ” деп айтылса, бұл өлеңге-өнерге айналып кетедi. Мұнда алғашқы жуас жұпыны сәлемдесудiң бiрде-бiр сөзi өзгермей, өзiнiң негiзгi мағынасын сақтап қалғанымен мұның ендi ырғаққа айналып ширыға түсiп, астарында бiр - қуақы, ойнақы сыр жатқаны сезiлгендей.

Егер әдебиет тарихы әуелден ауыз әдебиетiнен - фольклордан басталады десек, оның ертегi, аңыздардан басқа түрлерiнiң барлығы дерлiк өлең түрiнде келетiнi белгiлi. Тұрмыс-салт жырлары, шешендiк сөздер, жұмбақтар, мақал-мәтелдер, эпостық жырлар, айтыстар - халық поэзиясының iнжу-маржандары болып саналады.

Тiптi, қара сөзбен айтылатын ертегi - әңгiмелердiң өзi көп жағдайда ырғақты ұйқасты өлең сөздермен әдiптелiп: Ерте-ерте ертеде, ешкi-жүнi бөртеде… Бұлдыр-бұлдыр күн өткен, Баяғыда кiм өткен?. . Бар екен де, жоқ екен, Аш екен де тоқ екен … - деп те басталатын болған ғой. Ал қазақ әдебиетi тарихының түп-тамыры, қайнар көзi ежелгi түркi жазба ескерткiштерiнен бастау алатыны әбден айқындалған, қазiр ешқандай күмән тудырмасы белгiлi. Олай болса, кейiнгi кезде ауызға iлiнiп, ғылыми айналымға ене бастаған б. з. б. дәуiрлерде шыққан: Алып Ер Тоңға, Шу батыр, Атилла, Көк бөрi, Ергенекон т. б. дастандары, сондай-ақ бұрыннан жан-жақты зерттелiп оқу бағдарламалары мен оқулықтардан тұрақты орын алған Орхон-Енисей жазбаларындағы Күлтегiн, Тонұкүк құлпы тастарына қашалған жыр жолдары және Орта ғасыр әдебиетi нұсқаларының барлығы дерлiк негiзiнен өлең үлгiсiнде келедi.

XV ғасырдан басталатын Қазақ хандығы дәуiрiндегi төл әдебиетiмiздiң басты өкiлдерi ақын-жыраулардың туындылары да өлеңмен өрнектелетiндiгi белгiлi. Осы кезең әдебиетiн, жыраулар шығармашылығын арнайы зерттеген көрнектi қаламгер-ғалым Мұхтар Мағауин: “Сахарадағы рухани өмiрдiң өзiндiк ерекшелiктерi көп едi. Кең даладағы көшпендi тiрлiк, тұрмыстық-қоғамдық өзгешелiк сөз өнерiнiң соны сипатта қалыптасуына себеп болған-ды. “Өнер алды - қызыл тiл, ” ал тiл шұрайы - өлең сөз деп танылды. Халықтың рухани өмiрiнде жетекшi орынға шыққан поэзия әлденеше ғасыр бойы қазақ әдебиетiнiң жай ғана көшбасшысы емес, ең басты жанры қызметiн атқарды” [5] - деп жазады.

ұлы ойшыл-ақынымыз Абайдың өзi:

Өлең - сөздiң патшасы, сөз сарасы,

Қиыннан қиыстырар ер данасы.

Тiлге жеңiл, жүрекке жылы тиiп,

Теп-тегiс жұмыр келсiн айналасы - деп, өлең өрнегiн өте дәл әрi өте жоғары бағалап айқындаған ғой.

Әдебиет теориясының терең бiлгiрi академик Зейнолла Қабдолов Абайдың осы өлең жолдарын тiлге тиек ете отырып: “Осындай ұлы өнер, пiл сүйегiнен ойып жасалған ғажайып мүсiн секiлдi “сиқырлы” сұлу өнер болған соң шығар, әйтеуiр, адам атаулының туғаннан өлгенге дейiнгi өмiрi тек өлең ғана ғой. Оны да Абайдың өзi айтып кеткен: “Туғанда дүние есiгiн ашады өлең, Өлеңмен жер қойнына кiрер денең…”. Дүниеге сәби нәресте келдi: бұлданып жер тепкiлеп жылап келдi: Үнiнде ырғақ бар. “Ырғақ бар жерде өлең бар” (Маяковский) . Демек, жас сәби дүниеге жылап келген жоқ, әндетiп, өлең айтып келдi. Ес жиып үлгермеген сәби нәрестенiң өзi өлең айтқасын өзгелерге не жорық, ендi естиярлар ән салып, өмiр түп-түгел өлеңге айналды да кете барды…”[6] - деп, бесiк жыры, жар-жар, беташар, жоқтау, эпитафия, т. б. атап көрсетедi.

Шындығында қазақ әдебиетiнiң ертегi, аңыздардан басқа түрлерiнiң: тұрмыс-салт жырларының барлық саласы, шешендiк сөздер, мақал-мәтелдер, жұмбақтар, батырлар жыры, ғашықтық жырлары, тарихи жырлар, жұмысшы жырлары, айтыстар - түгелдей дерлiк, ХV-XIX ғасырлардағы әдебиет нұсқалары негiзiнен өлең сөз түрiнде келетiнi белгiлi ғой.

Бұл айтылғандар қазақ сөз өнерiнде, басқа да халықтар әдебиеттерiндегi сияқты, поэзияның - өлең өнерiнiң алғаш пайда болып, ғасырлар бойы әдеби дәстүрiмiзде көшбасшылық қызмет атқарғанын айқындайтын дәлелi сияқты.

Әрине, бұл қазақ фольклоры мен әдебиет тарихында қара сөздiң - прозаның үлесiн мүлде төмендету деп түсiнуге негiз бермесе керек. Проза деген терминнiң латын тiлiндегi мағынасы “тiкелей, тура айтылған сөз” деген ұғымды бiлдiредi екен.

Жоғарыда айтып өткенiмiздей, адам баласы алдымен бiр-бiрiмен қара сөз арқылы қарапайым қарым-қатынас жасап ой бөлiскен. Бiрақ жай әңгiме-сұхбат әу баста өлең сөз сияқты өнер түрiнде қабылданып ол деңгейге жете қоймаған. Дегенмен қара сөздiң де сөзi бар, ол да табиғи түрде, ара жiгiн бiрден ажыратып ашып тастамағанмен бiрте-бiрте өнер деңгейiне жақындап өрнектеле түскенi де ешқандай күмән келтiрмесi анық. Абайдың: “Өзiм де басқа шауып төске өрледiм, Қазаққа қара сөзге дес бермедiм”… - деген ұтқыр да, ұтымды сөзiн жан-жақты түсiнуiмiзге болады.

Лев Толстой өзiнiң бiр еңбегiнде: “Как слово, передающее мысли и опыты людей, служит средством единения людей, так точно действует и искусство. Особенность же этого средства общения, отличающая его от общения посредством слова, состоит в том, что словом один человек передает другому свои мысли, искусством же люди передают друг другу свои чувства… - дей келiп, - Искусство начинается тогда, когда человек с целью передать другим людям испытанное им чувство снова вызывает его в себе и известными внешними знаками выражает его” [7] - деп жазған екен.

Қазақтың халық прозасын жан-жақты зерттеп, алғаш ғылыми монография жазған академик Сейiт Қасқабасов: “Әдiлдiгiн айтсақ, қара сөз түрiндегi фольклор өзiнiң көнелiгi, ұшқырлығы, ғажайып сипаты жағынан поэзиялық үлгiлерден кем емес, қайта көп жағдайда басым түсiп жатады” - деген тұжырымын айтады. Алайда, ауыз әдебиетiнiң поэзия түрiндегiсi айтарлықтай зерттелген, ал проза үлгiлерiндегi ғылыми жағынан әлi толық қарастырылмай келгенiн, “… өйткенi “халық прозасы” деген ұғым әлемдiк фольклортану ғылымының өзiнде бертiн (1950-60 жылдардан бастап), яғни “Халық прозасын зерттеушiлердiң халықаралық қоғамы” құрылғаннан кейiн қолданыла бастады” [8] - деп жазады.

Осы еңбегiнде автор қара сөзбен айтылатын жәй әңгiменiң өнер дәрежесiне өсiп жету ерекшелiктерiне байланысты өз ой-түйiнiн айқындап бiлдiредi: “Ғылымға қиынырақ тиетiн мәселе - фольклорлық прозаны күнделiктi жәй әңгiмеден, жәй сөзден ажырату, яғни фольклорлық прозаға не жатады, екi-үш адамның әңгiмесi сұхбаты қалай аталады (не болады) - мiне, осыны анықтау қиын. Басқа сөзбен айтқанда, жәй әңгiме де ауызша прозаға жатады, бiрақ ол фольклор болып есептеле ме, жоқ па - мәселе осында. Бiздiң ойымызша, жәй сұхбат-әңгiме циклге түспесе, бiрден-бiрге тарап тұрақтаған сюжет құрамаса, фольклор болып саналмайды” [8, 32-б] - деген пiкiр айтады.

Зерттеушi ғалым қазақтың халық прозасын кеңiнен қамтып, саралап, сараптай келе оларды ертегiлiк проза және аңыздық проза деп үлкен екi топқа бөлiп қарастырады.

Ертегiлердiң ерекшелiгi ретiнде олардың шындықтан алшақ жатып, тыңдаушы көңiлi одан ләззат алып қанағат тұтқанымен, онда баяндалатын оқиғаға сенiм бiлдiрмеуi негiз болса, аңыз-әңгiмедегi оқиғаның шындыққа сай сенiмге ие болу ерекшелiктерi ескерiлген. Ертегiлер мен аңыздардың басты өзгешелiк, ерекшелiк белгiлерi бiр-бiрiнен осылай ажыратылғанымен олардың, бiр жағынан, жалпы ортақ белгi қасиеттерiнiң мол екендiгi, сондай-ақ, екiншi жағынан, әрқайсысының да сан түрлi топтар мен жанрларға бөлiнiп тарамдалып кететiнi де белгiлi.

Академик С. Қасқабасов фольклорлық проза туындыларын айтылу мақсатына қарай танымдық (познавательный) мақсат көздейтiн, мағлұматтық (информативный) мақсатпен айтылатын және көркемдiк-тәрбиелiк (эстетико-воспитательный) мақсатқа арналатын шығармалар деп үлкен үш топқа да бөлiп қарастырады.

Халық даналығы мен ұлттық даралығының түп-төркiнi болып табылатын фольклорының басқа түрлерi сияқты осы ертегiлер мен аңыз-әңгiмелердiң кейiнгi әдебиет үлгiлерi мен жанрларының туып қалыптасуына, өсiп-өркендеуiне негiз болып, нәр бергендiгi де заңды құбылыс болған едi.

XIX ғасырдың соңына қарай қазақ әдебиетiндегi Ыбырайдың ауыз әдебиетi үлгiсiндегi ғибраттық әңгiмелерi мен Абайдың Ғақлиялары, сондай-ақ "Түркiстан уәлаяты" мен “Дала уәлияты” газеттерiндегi мақала-хабарларды қазақтың көркем прозасының туу жолындағы алғашқы қадам-белгiлер деп қабылдауымызға болады. Ал шын мәнiсiндегi көркем проза қазақ әдебиетiнде XX ғасырдың бастапқы онжылдықтарында туып қалыптасқаны белгiлi.

Әдебиеттiң үшiншi тегi болып саналатын, - драманың өз алдына отау тiгiп, туып қалыптасуы да қазақ топырағында дәл осы XX ғасырдың бас кезiнде орын алды. Әрине, оның да ғайыптан тұп-тұтас күйiнде бiрден, пайда бола салмай, халықтың тұрмыс-тiршiлiгiндегi ғасырлар бойы өркен жайған салт-дәстүр, әдет-ғұрыптардан сұрыпталып, iрiктелiп келiп бiртiндеп өсiп жетiлгендiгi күмәнсiз. 1926 жылы қазақтың профессионалды театры ашылуына байланысты “Жалпы театр өнерi мен қазақ театры” атты мақаласында Мұхтар Әуезов: ”Қазақ елiнiң ескiлiгi әдебиет жағынан қарасақ, мейлiнше бай. Бай болғанда құр ғана саны көптiгiнен емес, түрi де, мағынасы да көп болғандықтан. … Заманның шаңы басқан ескiнi тексерiп қарасақ, театр өнерiне елдiң ескi салты, ескi өнерi беретiн жем өте көп деймiз. Бiздiң елде театр ерте қүннен бар болатын” [9] - деп тұжырымдайды. Автор сол ерте заманнан өткiзiлiп келе жатқан ас пен тойда ұлы жиындарда халықтың қуаныш қызығын асырып арттыра түсетiн түрлi ойын-сауықтары, бiрiн-бiрi арнайы iздеп келiп өлең-әнмен айтысатын ақындардың өнерлерi, қыз ұзатып келiн түсiргенде ерлер мен әйелдер тобының қақ жарылып айтысатын жар-жар салт өлеңдерi мен беташар сауық-сайрандары еш қосымшасыз-ақ сахнаға сол қалпында алып шығуға болатын көрнектi өнердiң айқын суреттерi болады. Осындай ойын-сауық, айтыс өлеңдерi құр ғана көңiл көтерiп, жеңiл-желпi қуантып қана қоймай, кәрi-жастың сай сүйегiн сырқыратып, әруағын шақыртып, қанын қыздырып желiктiрiп, ой-санасына терең сiңiретiн әсерi болатынына да ерекше мән бередi. Сондықтан да автор халықтың ғасырлар бойы ажырамас айнымас серiгi сияқты болып келген осы салт-дәстүрлерi ойын-сауықтары тек драмалық театр өнерiне ғана емес, ”әнмен ойналатын операларға да емiн-еркiн жарайтынын, ” басқа да өнер түрлерiне негiз болып қаланатынын атап көрсетедi.

Қазiргi кең өрiс тауып, әлемге әйгiлi болып таралып танылып келе жатқан әдеби, мәдени дәстүрлерiмiздiң түп тамырлары осындай терең көмбелi төл топырағымыздағы құнарлы ұрық-дәндерден нәр алып өсiп жетiлгенi көңiлге қонымды да оралымды ой-пiкiрлер ұялтқандай. Қандай да бiр халықтың болмасын түрлi саладағы ұлттық салт-дәстүрлерiнiң туып қалыптасуы, өсiп-өркендеуi күрделi тарихи процесс. Олар атадан балаға, ұрпақтан ұрпаққа мирас болып жалғасып, әбден iрiктелiп сұрыптала түседi. Әр кезең, дәуiрлерде уақыт, замана талап-сынынан өтiп жаңарып, жаңғырып та отырады.

Қазақ халқы ұрпағын тәрбиелеп өсiруде ұлттық әдеби дәстүрлерге мейлiнше мол мән берген сыңайлы. Дүниеге жаңа келген сәбидi әлдилеп-аялап, айналып-толғанып өлең мен әнге бөлеп мейiрiм-шуағын бесiк жыры арқылы жан-жүрегiне ұялатып бойына сiңiргендей. Талпынып кеуде көтерiп өмiрдегi аттаған әрбiр қаз-қадамына қуанып сәттiлiк тiлеп, ” тәй-тәй басқан, тәй басқан” деп, тұсауын кесiп өлең айтып, ән салып отырған. Көрнектi ақынымыз Әбдiлда Тәжiбаев “Сырласу ретiнде” деп жазған бiр мақаласында: ”Адам қызық қой, мен де кейде ойланып жатқанда талай нәрселер есiме түседi. … Осындай тұста тiптi сонау бесiктегi, жөргектегi кезiмдi есте сақтағандай сезiнемiн. Мүмкiн мен шешемнiң сөзiне түсiнбеген болармын. Бiрақ оның үнi әлi есiмде болу керек. Мен сол әдемi үн, күйлi сөздер ғажап ырғағымен тербемесе, шайқамаса, ұйықтамаған болар едiм ғой. Мен әрбiр жылағанда, соларды сағынып шақырған болуым керек. Мен осыған сенемiн. … Әлi күнге дейiн осылар ойыма түссе, балаша қуанамын”. - деп ағынан жарылады.

Балаға ес кiре бастағандағы еститiн ертегi аңыздар мен қиссалардың, жыр-дастандардың оның есейiп ержету жолында атқаратын танымдық та тағiлiмдiк ғибрат әсерлерi ұшан-теңiз.

Есте жоқ ерте замандардан бастап күнi кешеге дейiн қазақтың әрбiр ұл-қыздары ата-әжелерiнен өлең-жыр мен құйқылжыған құйқалы әңгiме - ертегiлер тыңдап өссе, бүгiндерi де радио, теледидардан “ерте-ерте, ертеде” деп ертегiлер есiтiп, мультфильмдер көрiп келедi. Осының бәрi бала көңiлiне, балауса жүрекке нұр болып құйылып, ұрпақтан-ұрпаққа арқауы үзiлмей жалғасып, жарасым таба түседi.

ұлы Абайдың өсiп жетiлу жолына жiтi зер салған М. Әуезов романында мынадай бiр сәтке көңiл аударады: “Абай биыл ғана анық бағалады. Бұның әжесi бiр түрлi шебер әңгiмешi екен. Қызық сөйлейдi. Әңгiменiң барлық жерiн дәмдi ғып, қызықтырып айтады. Әуелi Абай ауыра бастағанда бiр күнi кешке ұйықтай алмай жатып, әжесiнен әңгiме айтуды сұрады. Сонда ол ойланып отырып: -Е-е… Бұлдыр-бүлдыр күн өткен. Бұрынғыда кiм өткен?-деп кiшкене тақпақтап бастап едi. Абай соны ұғып қапты. Келесi жолы әңгiме сұрағанда әжесiн тiзесiнен ақырын қағып: - Е-е … Бұлдыр - бұлдыр күн өткен. Бұрынғыда кiм өткен? - деп, тағы да әңгiме тiлегенiн бiлдiрушi едi. Әжесi әуелде көп-көп ертектер айтқан. “Едiл-Жайық”, “Жұпар қорығы”, “Құла мерген” - бәрi де айтылады. Оның әңгiмелерiн түсте де, кешке де, тiптi, көш бойы да Абай айтқыза беретiн болды” - деп жазады.

Ендi осы атадан балаға жалғасып қалыптасқан салт-дәстүр бойынша Мұхтардың өзiн Әуез атасы мен Дiнәсiл әжесi бауырына басып, ертегi-жырларды құлағына құйып тәрбиелеумен қатар бес-алты жасынан бастап Абай өлеңдерiн үнемi жаттатқызып көңiлiне дарытып бойына сiңiрiп өсiрген. Кейiнiрек жазған өз өмiрбаянында - екi үйдiң ортасында жалғыз ұл - "бейнетсiз, бурақан үй тентек бұла боп өскен" ерке Мұхтар: "Ең алғашқы "тiзенi" Абайдан көрдiм. Өлеңiн күндiз де, түнде де жаттадым … Сонымен бiр қыс, бiр жазда Абайды түгелге жақын жаттап шығып едiм” [10] -деп еске алады.

Мiне, осылайша әдеби, мәдени дәстүрiмiз де уақыт озған сайын бiрден бiрге жалғасып, әрбiр кезеңнiң, жаңа заманның талап-талғамына сай жаңғырып жаңарып та отырады.

Қазақ әдебиетiнiң тарихына, өсiп даму жолына көз жiберсек, ауыз әдебиетiнен бастап ұзына бойында қадау-қадау кесек тұлғалардың ұлттық әдеби дәтүрлерiмiздi жаңартып мол үлес қосып отырғанын айқын байқауға болады. Солардың iшiнде Абайдан кейiнгi дәуiрде қазақ әдебиетiнiң өсiп өркендеуiне айтарлықтай жаңалықтар енгiзген тарихи тұлғалардың бiрi - Мұхтар Әуезов болғандығы айқын. Ол өз бойындағы табиғи дарын қасиет-қабiлеттерiмен қатар тынымсыз еңбек, үздiксiз iзденiс үрдiстерiмен, сол арқылы тұла бойына терең дарытқан ұшан-теңiз ақыл-ой, iлiм-бiлiмiмен әдебиетiмiз бен әдебиеттану ғылымын да жаңа дәстүрлермен байытып дамыта түстi. Сондықтан да бiз М. Әуезовтiң өзiндiк жаңашылдық үрдiстерiн саралау үшiн алдымен оның осы әдеби ұлттық дәстүрдiң өсiп даму жолдары туралы өзiндiк ой-толғамдарына тоқталып өтудi жөн көрiп отырмыз.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.