Жазбалар. Graph модулі. Сызықтық емес теңдеулер жүйесінің түбірлерін Итерация және Ньютон әдісімен жуықтап шешу. Анықталған интегралды Симпсон, Трапеция, Тіктөртбұрыштар формуласы арқылы есептеу

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Қ. СӘТБАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Т Ө және Т Ү кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Жазбалар. Graph модулі. Сызықтық емес теңдеулер жүйесінің түбірлерін Итерация және Ньютон әдісімен жуықтап шешу. Анықталған интегралды Симпсон, Трапеция, Тіктөртбұрыштар формуласы арқылы есептеу.

Тобы: АТМ-03-2к

Орындаған: Рустемова М.

Қабылдаған: Нурахунова Р. К.

Алматы 2004

Мазмұны

Кіріспе: Кіріспе

Кіріспе: 1

: Тапсыпма.

Кіріспе:

Теориялық қысқаша мағлұмат.

Математикалық түрлері.

3. 1 Үшінші тапсырманың математикалық түрі.

Кіріспе: 4

Алгорим.

4. 1. Бірінші тапсырманың алгоритмдық түрі.

4. 2. Екінші тапсырманың алгоритмдық түрі.

4. 3. Үшінші тапсырманың алгоритмдық түрі.

Кіріспе:

Кіріспе: 5.

Блок схемалар

Үшінші тапсырманың блок-схемасы.

Кіріспе:

Кіріспе: 6.

Бағдарлама нәтижелер (программа) .

6. 1 Бірінші тапсырманың программасы.

6. 2 Екінші тапсырманың программасы.

6. 3 Үшінші тапсырманың программасы.

6. 4 Төртінші тапсырманың программасы.

Кіріспе: 7.

Шығатын нәтижелер. (Forms)

7. 1 Бірінші тапсырманың нәтижесі.

7. 2 Екінші тапсырманың нәтижесі.

7. 3 Үшінші тапсырманың нәтижесі.

7. 4 Төртінші тапсырманың нәтижесі.

Кіріспе:

Кіріспе: Қортынды.

Кіріспе: Қолданылған әдебиеттер.

Кіріспе

Соңғы елу жыл ішінде ЭЕМ (электронды есептеу машиналары) даму дәуірінде көптеген өзгерістер болды. Алғашқы шамды ЭНИАК есептеуіш техникасынан бастап бүгінгі күні дербес компьютерлерге дейінгі ЭЕМ дамуын төрт сатуға бөлуге болады.

Бірінші сатыға бізге белгілі алғашқы сериалды шамды БЭСМ-1, “Стрела” есептеуіш машиналарынан бастап 60-шы жылдарға дейінгі ЭЕМ-дерді жатқызуға болады. Бірінші сатыдағы ЭЕМ-дер қатарына: БЭСМ-1, БЭСМ-2, Стрела, Минск-1, М-20 жатады. Бұл ЭЕМ-дер есептеу барысында бір секундта оншақты мыңдай амал орындай алаған.

Екінші сатыға - транзисторлы есептеуіш машиналары жатады (секундына 100 мыңдай амал орындайды) . Екінші сатыдағы ЭЕМ-дер қатарына кіші есептеуіш машиналар (Минск сериалы) Урал типті машиналар және БЭСМ-6 жатады.

Үшінші сатыға - интегралдық жүйеге негізделген есептеуіш комплекстер жатады (секундына миллиондай амал орындайды) . Осы сатының машиналары бірлесіп қызмет істей алатын немесе біріккен жүйенің ЭЕМ-дерді қатарына ЕС ЭЕМ (IBM 360/370) сериасымен жасалып шыққан есептеу комплекстері кіреді (секундына оншақты миллион амал орындайды) .

ЭЕМ-нің қолданылатып жерлері өте көп. Олар физикалық процестерді модельдеу (мәселен, ауа-райын болжау), биологиялық процестерді зерттеу, автоматты түрде жобалау жұмыстарын жүргізу, вокзалдардағы анықтама бюросының қызметін атқару, автоматты түрде билеттерді сату жұмыстарын ойдағыдай атқарып келеді.

Қазіргі уақытта ғылыми техниканың дамудың жетістіктеріне сай, алдыңғы қатарлы ЭЕМ - өміріміздің әралуан саласында кеңінен қолданылуда. Осыған орай - ЭЕМ-да жұмыс істеу реттерін программа арқылы басқара алатын систематехника инженерлеріне сұраныс көп. ЭЕМ-сы мен арақатынасын қалыптастыруға керекті алгоритмдік тілдер: Фортран, Паскаль, Бейсик, Си, Дельфи, т. б., компьютерде есептерді белгілеп, нәтижесін шығаруға бейімделген.

Ғылым мен техникада көптеген есептер функциялалар, алгебралық, дифференциалдық немесе интегралдық теңдеулер арқылы математика тілінде сипатталып жазылады. Мұндай есептер бірнеше жолдармен шешіледі. Анализдік әдістер сондай жолдардың бірі болып табылады. Бірақ оларды пайдалану көп жағдайда мүмкін бола бермейді.

Есептеу кезінде анализдік әдістерді пайдалану қиындық келтіргенде немесе тіпті пайдалану мүмкін болмаған жағдайда есептеу математикасының сандық әдістері қолданылады. Ол әдістер бастапқы берілген есепті мағынасы бойынша соған жуық басқа есеппен алмастыру мүмкіндігіне негізделген. Ал соңғы есеп кейбір шарттарды қанағаттандыру тиіс. Мысалы, шешімнің бар болуы, орнықты, жинақты болуы және т. с. с. Бұл есептің алғашқы есптің жуық шешімін беруі тиіс немесе оған белгілі бір дәлдікпен жинақталу қажет.

Есепте негізгі деректер, яғни ондағы коэффиценттер, бос мүшелер немесе қосымша шарттар жуық шамалармен берілу мүмкін, соның нәтижесінде пайда болған қателіктерді жөнделінбейтін қателіктер деп аталады.

ЭЕМ-де цифрлар саны шексіз көп сандарға арифметикалық амалдар қолданылмайды. Сондықтан ондай сандар ең алдымен цифрларының саны шектеулі жуық сандармен алмастырылады. Осындай дөңгелектеулердің сандарынан пайда болған қателіктерді есептік қателіктер деп атайды. Олар есептің жуық шешімнің дәлдігіне тікелей әсерін тигізетіні анық.

Алгоритм деп берілген деректердің дәйекті нәтижеге түрлену жолын көрсететін ережелер мен нұсқаулар жүйесін айтады.

Алгоритмның келесі қасиеттері бар:

а) Есептің шығару (шешу) жолын бір мағыналы түрде анықтау;

ә) Мүмкіндігінше есептің әр түрлі варианттарын шығаруға жағдай туғызу;

б) Қолдану барысында белгілі бір заңдылық бойынша есептеу нәтижесін міндетті түрде жеткізу;

Керек болған жағдайда алгоритмге сәйкес блок-схема жасалады.

Блок-схема - алгоритмның орындауын ұйымдастыру үшін қолданылатын амалдар тізбегінің графиктік кескіні.

Блок-схема келісілген геометриялық фигуралардың көмегімен құралады және бұл фигураларға келісімге байланысты өзіндік мағыналар беріледі. Мәселен, тіктөртбұрыш - арифметикалық амалдарды орындаушы блок, ромбыны - кезөкелген шартты тексеруші немесе салыстыру процесін орындаушы блок, ал эллипс және параллелограм тәрізді фигураны енгізу және қорытындылау процестерін жүргізуші блоктар ретінде пайдалануға болады. Бұл фигуралар алгоритмның мазмұнына сәйкес өзара сызықтар арқылы жалғасады.

Әрбір фигура ішінде орындалатын амалдар көрсетіледі де, олар амалдар блогы деп аталады. Блок-схеманы жасағанда басқа да геометриялық фигураларды пайдалануға болады.

2. Теориялық қысқаша мағлұмат.

Жазбалар

Бір қүрылымға біріктірілген әртүрлі титегі бір-бірімен байланысты мәліметтердің жиынтығы жазба деп аталады. Жазба массив тәрізді мәліметтердің күрделі типіне жатады және бір заттың әртүрлі маңызды мәліметтерін біріктіріп қолдану үшін пайдаланылады.

Жалпы жазба пайдалануға оте тиімді деп саналады, олар мәліметтер қоймасымен (Банк данных) жұмыс істеуге бейімделген. Жазбаның (record) құрамына кіретін мәліметтерді өрістер деп атайды, және жазба өрістерінің массив элементтерінен айырмащылығы келесіде:

жазбаның өрістері бірыңғай типке жатпауының мүмкіндігі:
өрістерге олардың аты арқылы қол жеткізуге болатындығы.

Жазбаның сипаттау

Туре

Жазба аты = record

< 1 өрістің аты >: < кез келген стандартты түр >:

<2 өрістің аты >: < кез келген стандартты түр >:

<N өрістің аты>:< кез келген стандартты түр >:

end:

Айнымалыны жазба түрінде сипаттағаннан кейін, оның орістерімен жұмыс атқару үшін жазба айнымалының атын болгии нүктені және өрістін атын корсету қажет. Жазбаның қүрамындағы орістердің аты қайталанбауы тиіс бірақ әртүрлі жазбаларға кіретін бір аттас орістер арқылы орындалады. Жазбаның және орістердің атында латын әріптерін қолданған жөн.

Мысалы. Student жазбасының қүрамына кіретін Name (аты), Second Name (екінші аты), Sur Name (фамилиясы), Sex (жынысы), MyGroup (тобының аты) өрістерінің сипаттап, ал S айнымалы шамасын Student типіне жатады деп анықтап, олармен келесі түрде жұмыс атқаруға болады.

Түре Student = record

Name: string [12] ;

SecondName: string [20] ;

SurName: string [15] ;

Sex :(Male, Female) ;

{ өрістен мәні санаулы Male, Female ғана болады }

MyGroup : string [10] ;

End; {ж азба сипаттамасының соңы }

Var S: Student ; { S- айнымалысы Student типіне жатады }

Begin { операторлық бөлінің басталуы }

S. Name :=’Айдар’ ; {S жазбаның әр өрісімен бөлек жұмыс атқарылуы }

S. SecondName:=’Сулейменов’ ;

S. SurName:=’Марат’;

S. Sex:=Male;

S. MyGroup:=’АИСУ-02-5к’ ;

End. {бағдарламаның соңы }

Жазбаның өрістерімен жұмыс атқару үшін тағы да бір әдіс бар. Ол With<жазбаның аты> do ( орындау) - жинақтау операторы .

Бұл оператор арқылы жазба өрістерінде оңай әрі ыңғайлы түрде қол жеткізуге болады.

With <жабаның аты> do операторының ішінде begin\end жақшаны қолданады.

Мысалы, келтірілген S жазба өрістермен жұмыс істеу үшін With S do жинақтау операторын пайдаланып, бағдарламаны келтірейік.

Program Ex_ of_Record;

Type Student=record;

Name, Surname, SecondName:string[20] ;

Sex : (Male, Female) ;

MyGroup:string[10] ;

End;

Var S:student;

Begin

With S do

Name:=’ Айдар ‘;

SecondName:=’ Сулеймен ‘;

SurName:=’Муратов’ ;

Sex:=Male;

MyGroup:=’АИСУ-02-5к’;

End;

End.

Жазбаның өзі өрістер ретінде басқа жазбада айнымалылар түрінде қолдануы мүмкін .

Мысалы , Student жазбасында студенттің туған күні туралы қосымша мәлімет алуға болады.

рын бір өрісте жазуға болады.

Файлдар.

Мәліметтердің көлемді жиынын, мысалы, жұмысшылар туралы деректерді немесе бір қызметкерге байланысты мәліметтер тобын(жалақы, стаж, адрес, құрамы т. б. ) тұрақты пайдаланып отыру үшін магниттік дискіге жазып қойған тиімді. Сондай-ақ, программа жұмысының нәтижесін де дискігі жазып қойып, қажетті кезінде баспаға немесе экранға шығаруға болады. Паскальда дискідегі мәліметтермен жұмыс істеу үшін арнайы объектілер - файлдар қолданылады. Файл дегеніміз тізбектеле орналасқан жеке компоненттерден тұратын дискідегі біртектес мәліметтердің реттелген жиыны. Жалпы жағдайда файл программадағы айнымалы түрінде беріледі. Файлды әрбір пайдалану кезінде программаға тек бір компонент оқылады не жазылады. Файлдарды сипаттау олардың айнымалы түрінде берілген атынан соң file of түйінді сөздерінен тұрады. Түйінді сөздерден кейін оның компоненттерінің типі беріледі.

Файлдармен жұмыс істеу үшін төмендегі стандартты функциялар мен процедуралар қолданылады:

EOF(<файл аты>) - end of file ‘’файлдың соңы’’ функциясы, ол аты көрсетілген файлдың (мысалы, F) ең соңына жеткеніміздің көрсеткіші болады. Егер файл көрсеткіші оның ең соңында тұрса, яғни ең соңғы компонент пайдаланылған болса, EOF логикалық функциясының мәні - true, ал файл соңына жетпесек, false болады.

Assign(F, ’алик’) - файла ат беру. Бұл процедура дискідегі Baur файлын программадағы файл аты болып саналатын F файлымен байланыстырады.

Rewrite(F) - жаңа файл құру. Бұл процедура бойынша дискіде F деген атпен құрамында ешбір компоненті жоқ жаңа бос файл ашылады да, файл көрсеткіші оның алғашқы компоненті болатын орынды көрсетіп тұрады.

Reset(F) - файлды бастпқы жағдайға келтіру. Бұл процедура F айнымалысына сәйкес келетін файл көрсеткішін оның ең басына Альп келеді. Файл бұдан бұрын ашылуы тиіс.

Read(F, v1, v2, …, v _n ) - файлдан оқу. Мұндағы F - файлдық айнымалының аты, v _{i -} файлының типіне сәйкес келетін айнымалы атауларының тізімі.

Write(F, v1, v2, …, v _n ) - файлға жазу.

Close(F) - файлды жабу. Бұл процедура F файлымен программаның мәлімет алмасу мүмкіндігін тоқтатады.

Erase(F) -файлды өшіру және т. б.

Сызықтық емес теңдеулерді Итерация және Ньютон әдісімен шешу.

F ₁ (x ₁ , x ₂ , …., x _n ) =0

F ₂ (x ₁ , x ₂ , …., x _n ) =0 (1)

F _n (x ₁ , x ₂ , …., x _n ) =0

F ₁ , F ₂ , …F _n - n-өлшемді E _n кеңістіктегі анықталған алгебралық функциялар.

X ₁ , X ₂ , _…. X _n - айнымалылар.

Сызықтық емес теңдеуді Итерация әдісімен шешу.

формула бойынша берілген теңдеулер жүйесін Итерация әдісімен түрлендіреміз.

x ₁ =ч ₁ (x ₁ , x ₂ , …x _n )

x ₂ =ч ₂ (x ₁ , x ₂ , …x _n )

x _n =ч _n (x ₁ , x ₂ , …x _n )

f(x, y) =0 x=x ₀

G(x, y) =0 y=y ₀

Жуық мәнін табу ушін теңдеулер жүйесін келесі түрге түрлендіреміз.

Жалпы формуласы:

X _n+1 =ч ₁ (x _n , y _n )

(2)

y _n+1 =ч ₂ (x _n , y _n )

Осы теңдеулердің түбірін табу үшін үш шарт қаралады.

ч1(x, y) , ч2(x, y) функцияның “x”, ”y”айырмалары а<x<в, а<y<в аралықта жатады.
x0, y0 және олардың келесі мәндері берілген аймақтың төңірегінде орын алу керек.
Мына шарт орындалу керек:

dч ₁ /dx+dч ₁ /dy<1. dч ₂ /dx+dч ₂ /dy<1.

dч ₁ /dx+dч ₂ /dx<q ₁ <1. dч ₁ /dy+dч ₂ /dy<q ₂ <1.

Сызықты емес теңдеулер жүйесін Ньютон әдісімен жуықтап есептеп шығару.

f ₁ (x), f ₂ (x), …f _n (x) функцияларын Е облысында анықталған және үзіліссіз дифференциялданған формулалар.

Осы теңдеуді қорыта келе Ньютон әдісін шығарамыз.

F(x, y) =0

G(x, y) =0 x ₀ , y ₀ - бастапқы мәні

Бұл әдістің жалпы формуласы:

X _n =X _n-1 +h _n-1

Y _n =Y _n-1 +k _n-1

H _n , k _n - коэфициенттер

H _n =-1/I(x _n-1 , y _n-1 ) *f ¹ _x (x _n-1 , y _n-1 ) F(x _n-1 , y _n-1 )

G ¹ _x (x _n-1 , y _n-1 ) G(x _n-1 , y _n-1 )

x _n =x _n-1 +h _n-1

I _n = f ¹ _x (x _n-1 , y _n-1 ) F(x _n-1 , y _n-1 )

G ¹ _x (x _n-1 , y _n-1 ) G(x _n-1 , y _n-1 )

Т. Ш.

X _n -X _n-1 <E

Y _n -Y _n-1 <E

GRAPH модулі.

GRAPH модулі кеңінен тараған IBM тәріздес дербес компьютерлердің графикалық адаптерлерлеріне қолданылатын стандартты графикалық процедура және функциялардан тұрады. GRAPH модулінің құрамына кіретін бағдарламалар адаптерлердің әртүрлі тәртіптерін қолдану және түрлі-түсті графиктерді салу мүмкіншіліктерін қамтамасыз етеді. Графикалық процедура немесе функцияны қолдану әрекеттері бөлік (автономды) графикалық драйверлердің жүктелуін қажет етеді (әдетте олар BGI директориясында орналасады) .

GRAPH модулінің құрамындағы бағдарламалар қолданылғанда, алдымен InitGraph процедурасы графикалық адаптерді анықтап және онымен жұмыс атқаратын драйверді жадқа енгізіп, инициациялайды. GRAHP модулінің бағдарламалары экранды көптеген нүктелерге - пикселдерге бөліп, сол нүктелердегі символдардың түр-түстерін өзгертуге мүмкіншілік береді. Пикселдердің бастапқы координаттары 0, 0 ден басталады, ол графикалық экранның сол жақтағы жоғарғы нүктесі. Жазықтық X координаты сол дан оңға, ал тік У координаты - жоғарыдан төмен қарай өзгереді. Мысалы, VGA адаптері үшін экран өлшемі 640х480 пиксел, ал экранның ең төменгі координатының мәні 639х479, экранның ортасының координаты 319х239. Төменде модульдің процедуралары мен функциялары келтірілген.

InitGraph (var gd, gm:integer; path:string) процедурасы адаптер жұмысының графикалық тәртібін инициациялайды, мұнда gd айнымалы - графикалық драйвердің түрін, ал gm графикалық драйвердің жұмыс тәртібін анықтайды. Path жолдық айнымалы, драйвер файлының атын көрсетеді, кейде файл атының алдында директорияның аты тұруы мүмкін.

Драйвердің атын анықтайтын тұрақтылар келесі түрде келтіріледі:

Const

Detect = 0; {драйвер автоматты түрде анықталады}

CGA =1;

MCGA =2;

EGA =3;

EGAMono =4;

EGA64 =5;

IBM8514 =6;

HercMono =7;

ATT400 =8;

VGA =9;

PC3270 =10;

Адаптердің жұмыс тәртібі әртүрлі болуы мүмкін, сол тәртіп gm айнымалының мәні арқылы анықталады, мысалы VGA және IBM8514 түрдегі адаптерлерге gm айнымалыға келесі мәндер сәйкестелінген:

VGA адаптері IBM8514 адаптері

VGALo =0; IBM8514 Lo = 0; {640x480, 256 түрлі түс}

VGAMed =1; IBM8514HI =1; {1024x768, 256 түрлі түс}

VGAHi =3; {640x480}

Егер адаптердің түрі белгісіз және бағдарлама кез келген адаптермен жұмыс істеуге тағайындалған болса, онда InitGraph процедурасында драйвер түрін автоматты түрде анықтауын қажет ететінін көрсетеді:

Driver:=Detect;

InitGraph (Driver, Mode, ‘C:\TP\BGI’) ;

Осындай түрдегі инициациалау әрекеті орындалғанда, экранды графикалық тәртіпте жұмыс атқаруға даярлап, ең жоғары нөмірлі тәртіп орнатады.

GraphResult функциясы соңғы инициациялау әрекеттің integer типтегі нәтижесін қайтарады. Инициациялау дұрыс орындалса, функцияның мәні grOk=0 (нөлге), қарсы жағдайда теріс санға тең болады.

GraphErrorMsg (Code:integer) :String функциясы GraphResult арқылы анықталған нәтиже кодына сәйкес мәтіндік хабарлама шығарады. Мұнда Code- GraphResult функциясы қайтаратын қатенің коды.

CloseGraph процедурасы адаптерді графикалық тәртіптен шығарып, мәтіндік тәртіпті орнатады.

RestoreCrtMode процедурасы уақытша мәтіндік тәртіпті қайтарады.

DrawPoly (N:word; var Points) процедурасы көп бұрышты сызады, мұнда N-бұрыштар саны, Points - PointsType типіне жататын айнымалы, бұрыштардың координаттары осы айнымалыда сақталынады. PointsType типі Graph модуліне жазба түрінде анықталған:

Type

PointType = record

X, Y :word {X, Y - бұрыштың жазықтық және тік координаттары}

End;

Circle (x, y : integer; r :word) процедурасы ортасы - x, y, ал радиусы (пиксел) r - ға тең шеңбер сызады. Шеңбер SolidLn түрдегі сызықпен салынады, ал сызықтың стилі және түсі ағымдағы берілгендермен анықталады.

Arc (x, y :integer; st, kt, r :word ) процедурасы шеңбер доғасын сызады, мұнда x, y - шеңбер ортасынының координаттары: st, kt - бастапқы және соңы бұрыштарының мәні (өлшемі-градус) . Бұрыштың мәні сағат жүрісіне керіс бағытта анықталады; R - радиусы (өлшемі-пиксел) .

GetArcCoords (var Coords: ArcCoordsType) процедурасы арқылы шеңбер доғасының ортасы, бастапқы және соңғы бұрыштарының координаттары анықталады. Мұнда, Coords айнымалы Graph модуліндегі ArcCoordsType типіне жатады:

Type

ArcCoordsType = record

X, Y : integer; {доғаның ортасы}

Xs, Ys:integer; {доғаның басталған орны}

Xe, Ye:integer{доғаның аяқталған орны}

End;

Ellipse (x, y :integer; st, kt, rx, ry :word) процедурасы эллипстік доғаны сызуға арналған, мұнда x, y - ортаның координаттары, st, kt - доғаның бастапқы және соңғы бұрыштар мәні (градус), rx, ry - эллипстің жазықтық және тік радиустары (пиксел) .

Circle процедурасына сызықтар туралы, ал Arc процедурасына бұрыштар туралы анықталған келісімдер, эллипс доғасын сызғанда да қолданылады.

SetColor (Clor: word) процедурасы шығарылатын сызықтардың түсін анықтайды, мұнда Color - анықталған түс. Graph модулідегі қолданылатын түс жиынтығы Crt модуліндегімен бірдей.

GetColor : word функциясы ағымдағы сызықтың түсін анықтайды.

GetGraphMode :integer функциясы integer типтегі графикалық адаптер жұмысының тәртіп кодын анықтайды.

SetGraphMode (Mode: integer) процедурасы арқылы адаптер жұмысының жаңа тәртіпбі орнатылады, мұнда Mode- орнатылатын тәртіптің коды.

GetModeRanger (Drv : integer; var Min, Max : integer) процедурасы арқылы анықталған графикалық адаптерге қолдануға болатын жұмыс тәртібінің нөмірлер аралығы көрсетеді, мұнда Drv - драйвер түрі, Min - ең төменгі, Max- ең жоғарғы тәртіп нөмірлері.

Егер Drv мәні дұрыс анықталмаса, онда процедура орындалғанда айнымалылардың екеуінін мәніне - 1 (теріс бүтін бір) қайтарады. Кейде процедурада адаптердің графикалық тәртібін анықтамаса да болады.

Пикселдің бастапқы нөмірі 0, 0 - ол графикалық экранның сол жақтағы ең жоғарғы нүктесі. Жазықтық Х координаты солдан оңға, ал тік У координаты - жоғарыдан төмен қарай өседі.

GetMaxX және GetMaxY функциялары қолданылған графикалық тәртіптегі Word түріндегі максималды координаттарды анықтайды.

GetX және GetY функциялары ағымдағы координаттарды анықтайды. Координаттар терезенің немесе экранның жоғарғы сол жақ бұрышынан бастап анықталады.

SetViewPort (x1, y1, x2, y2 : integer; ClipOn: boolean) процедурасы гарфикалық экранда төрт бұрышты терезе орнатады. Мұнда x1, y1және x2, y2 жоғарғы сол жақ және төменгі оң жақ бұрыштар координаттары. Clip мәнін ақиқатқа (True) тең болса, анықталған терезеге симайтын элеенттер бөлігін қыйып тастайды.

GetViewSettings (var ViewInfo: ViewPortType) процедурасы арқылы ағымдағы координаттары және Clip мәнін анықтауға бболады. ViewPortType типі Graph модуліне келесі түрде анықталған:

Type

ViewPortType = record

x1, y1, x2, y2 :integer; {терезенің координаттары}

Clip :boolean; {симайтын бөлігін жойып тастау белгісі}

End;

MoveTo (x, y : integer) процедурасы көрсеткіші жаңа орынға жылжытады, мұнда х, у көрсеткішті жаңа координаттары.

MoveRel (dx, dy :integer) жаңа орнын салыстырмалы арқылы анықтауға арналған. Мұнда dx, dy - координаттардың өсімшесі. Өсімше процедура орындалуының алдындағы көрсеткіштің орны бойынща есептеледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.