Желілік бағдарламалау
1. Компьютерлік желілер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
2. Желілерді программалармен қамтамасыздандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
3. Желілік ОЖ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
4. Желілерді қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2. Желілерді программалармен қамтамасыздандыру ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
3. Желілік ОЖ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
4. Желілерді қорғау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
Желі дегеніміз – бұл жіберу құрылғысы мен мәліметтерді өңдеуді жасаушы объекттер жиынтығы. Халық аралық стандарттаушы кәсіпорындар есептеуіш желіні – бір бірімен тәуелсіз байланысқан құралдардың арасында мәліметті бит-бағдарланған тізбек ретінде жіберу деп қарастырады.
Компьютерлік желі – бұл, бір-бірімен біріктірілген, әртүрлі ресурстарды (бағдарламалар, құжаттар және принтерлер) бірге пайдалануы мүмкін компьютерлер тобы.
Ақпаратты бір компьютерден екінші компьютерге ауыстыру үшін мәліметті тасымалдаушы құрылғылар, яғни дискеталар, компакт-дискілер немесе флэш-карталар пайдаланылады. Бірақ бұл өте ыңғайсыз. Ал егер ақпарат тым көлемді болса, тіпті де мүмкін емес. Топсым (кабель) арқылы бірнеше компьютерді біріктіріп, оларға бірге жұмыс істеуге мүмкіндік туғызу ыңғайлырақ. Компьютерді бұлай біріктіру компьютерлік желі деп аталады.
Егер информатика кабинетінің компьютерлері желіге қосылған болса, онда сіз өз компьютеріңіздегі өзіңіз жасаған құжатты принтерге ол сіздің компьютеріңізге қосылып тұрған сияқты, шығара бересіз. Тағы да орныңыздан қозғалмай-ақ басқа компьютерге “қонаққа бара аласыз” және онда қандай файлдар мен бумалар (папкалар) бар екендігін көре аласыз, егер қажет деп тапсаңыз оларды өз компьютеріңізге көшіре аласыз. Компьютерлер олардың ресурстарын бірге пайдалану және ақпарат алмасу үшін желіге қосылады. Компьютер ресурстары ақпараттық және техникалық болып бөлінеді. Ақпараттық ресурстарға бағдарламалар және деректер, ал техникалыққа – принтерлер, модемдер, сканерлер, графоқұрғыштар және т.б. жатқызылады. Өзі орналасқан компьютерден ғана қол жеткізілетін ресурстар жергілікті деп аталады. Желінің өзге компьютерлері де қол жеткізе алатын компьютер ресурстары жалпы немесе желілік деп аталады. Жергілікті және жалпы ресурстар ұғымы шартты ұғым. Бұл дегеніміз, жергілікті ресурсты жалпы етуге және керісінше, жалпы ресурсқа жергілікті ресурс статусын беруге болады, яғни оған желінің өзге тұтынушыларының қол жеткізуіне тыйым салынады. Сонымен, компьютер желілерін пайдалану мынандай мүмкіндіктер береді: ақпаратты өңдеу үрдісін нақты компьютерден тәуелсіз ету; желінің дербес компьютерлерінің бірінде сақтау есебінен бір ақпаратты қайталауды болдырмау; ақпарат сақтау сенімділігін арттыру: ақпаратты
Компьютерлік желі – бұл, бір-бірімен біріктірілген, әртүрлі ресурстарды (бағдарламалар, құжаттар және принтерлер) бірге пайдалануы мүмкін компьютерлер тобы.
Ақпаратты бір компьютерден екінші компьютерге ауыстыру үшін мәліметті тасымалдаушы құрылғылар, яғни дискеталар, компакт-дискілер немесе флэш-карталар пайдаланылады. Бірақ бұл өте ыңғайсыз. Ал егер ақпарат тым көлемді болса, тіпті де мүмкін емес. Топсым (кабель) арқылы бірнеше компьютерді біріктіріп, оларға бірге жұмыс істеуге мүмкіндік туғызу ыңғайлырақ. Компьютерді бұлай біріктіру компьютерлік желі деп аталады.
Егер информатика кабинетінің компьютерлері желіге қосылған болса, онда сіз өз компьютеріңіздегі өзіңіз жасаған құжатты принтерге ол сіздің компьютеріңізге қосылып тұрған сияқты, шығара бересіз. Тағы да орныңыздан қозғалмай-ақ басқа компьютерге “қонаққа бара аласыз” және онда қандай файлдар мен бумалар (папкалар) бар екендігін көре аласыз, егер қажет деп тапсаңыз оларды өз компьютеріңізге көшіре аласыз. Компьютерлер олардың ресурстарын бірге пайдалану және ақпарат алмасу үшін желіге қосылады. Компьютер ресурстары ақпараттық және техникалық болып бөлінеді. Ақпараттық ресурстарға бағдарламалар және деректер, ал техникалыққа – принтерлер, модемдер, сканерлер, графоқұрғыштар және т.б. жатқызылады. Өзі орналасқан компьютерден ғана қол жеткізілетін ресурстар жергілікті деп аталады. Желінің өзге компьютерлері де қол жеткізе алатын компьютер ресурстары жалпы немесе желілік деп аталады. Жергілікті және жалпы ресурстар ұғымы шартты ұғым. Бұл дегеніміз, жергілікті ресурсты жалпы етуге және керісінше, жалпы ресурсқа жергілікті ресурс статусын беруге болады, яғни оған желінің өзге тұтынушыларының қол жеткізуіне тыйым салынады. Сонымен, компьютер желілерін пайдалану мынандай мүмкіндіктер береді: ақпаратты өңдеу үрдісін нақты компьютерден тәуелсіз ету; желінің дербес компьютерлерінің бірінде сақтау есебінен бір ақпаратты қайталауды болдырмау; ақпарат сақтау сенімділігін арттыру: ақпаратты
1. А.И.Марченко; Л.А.Марченко «Программное обеспечение»
2. О.Ф.Уского «Защита сетей»
3. А.я.Архангельский «Программирование в среде»
2. О.Ф.Уского «Защита сетей»
3. А.я.Архангельский «Программирование в среде»
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
АТЫРАУ МҰНАЙ ЖӘНЕ ГАЗ ИНСТИТУТЫ
Эканомика, бизнес және ақпараттық технологиялар факультеті
Автоматтандыру және ақпараттық технологиялар кафедрасы
МӘНЖАЗБА
Тақырыбы: Желілік бағдарламалау
Орындағандар: Бекжанов Әліби
ЕТжБҚ-13 қб тобы студенті
Қабылдаған: Шагаева А.Б.
аға оқытушы
Атырау, 2015
Мазмұны
1. Компьютерлік
желілер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 3
2. Желілерді программалармен
қамтамасыздандыру ... ... ... ... .. ... ... ... ... .6
3. Желілік
ОЖ ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..8
4. Желілерді
қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...11
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .14
1. Компьютерлік желілер
Желі дегеніміз – бұл жіберу құрылғысы мен мәліметтерді өңдеуді жасаушы
объекттер жиынтығы. Халық аралық стандарттаушы кәсіпорындар есептеуіш
желіні – бір бірімен тәуелсіз байланысқан құралдардың арасында мәліметті
бит-бағдарланған тізбек ретінде жіберу деп қарастырады.
Компьютерлік желі – бұл, бір-бірімен біріктірілген, әртүрлі ресурстарды
(бағдарламалар, құжаттар және принтерлер) бірге пайдалануы мүмкін
компьютерлер тобы.
Ақпаратты бір компьютерден екінші компьютерге ауыстыру үшін мәліметті
тасымалдаушы құрылғылар, яғни дискеталар, компакт-дискілер немесе флэш-
карталар пайдаланылады. Бірақ бұл өте ыңғайсыз. Ал егер ақпарат тым көлемді
болса, тіпті де мүмкін емес. Топсым (кабель) арқылы бірнеше компьютерді
біріктіріп, оларға бірге жұмыс істеуге мүмкіндік туғызу ыңғайлырақ.
Компьютерді бұлай біріктіру компьютерлік желі деп аталады.
Егер информатика кабинетінің компьютерлері желіге қосылған болса, онда сіз
өз компьютеріңіздегі өзіңіз жасаған құжатты принтерге ол сіздің
компьютеріңізге қосылып тұрған сияқты, шығара бересіз. Тағы да орныңыздан
қозғалмай-ақ басқа компьютерге “қонаққа бара аласыз” және онда қандай
файлдар мен бумалар (папкалар) бар екендігін көре аласыз, егер қажет деп
тапсаңыз оларды өз компьютеріңізге көшіре аласыз. Компьютерлер олардың
ресурстарын бірге пайдалану және ақпарат алмасу үшін желіге қосылады.
Компьютер ресурстары ақпараттық және техникалық болып бөлінеді. Ақпараттық
ресурстарға бағдарламалар және деректер, ал техникалыққа – принтерлер,
модемдер, сканерлер, графоқұрғыштар және т.б. жатқызылады. Өзі орналасқан
компьютерден ғана қол жеткізілетін ресурстар жергілікті деп аталады.
Желінің өзге компьютерлері де қол жеткізе алатын компьютер ресурстары жалпы
немесе желілік деп аталады. Жергілікті және жалпы ресурстар ұғымы шартты
ұғым. Бұл дегеніміз, жергілікті ресурсты жалпы етуге және керісінше, жалпы
ресурсқа жергілікті ресурс статусын беруге болады, яғни оған желінің өзге
тұтынушыларының қол жеткізуіне тыйым салынады. Сонымен, компьютер желілерін
пайдалану мынандай мүмкіндіктер береді: ақпаратты өңдеу үрдісін нақты
компьютерден тәуелсіз ету; желінің дербес компьютерлерінің бірінде сақтау
есебінен бір ақпаратты қайталауды болдырмау; ақпарат сақтау сенімділігін
арттыру: ақпаратты санкцияланбаған кіруден қорғауды жақсарту; ұйым
бөлімшелері мен қызметкерлері арасында жедел қағазсыз ақпарат алмасуды іске
асыру;
Бағдарламасыз желі ештене емес. Желінің ақпараттық ресурстарына және
есептелуіне есептегіш желілерді бағдарламамен қамтамасыздандыруға оңай
қол жеткізеді.
Желідегі ресурстардың динамикалық таралуы және таратылуы –
ақпараттың өңделуін және де ақпараттық құралдардың максималды түрде
жүктелуін, бөлек техниканың құралдарын қабылдауында тағы шығысында
істен шығуын тез арада жоғарылату мақсатымен жасалады.
Жер қабатына сай (ЕЖ) бірнеше қабаттан тұрады. Біреулері жұқа
біпеулері қалың болады.,бірақ барлығының жұмысы бірдей болады.
Ақпаратпен қамтамасыздандырудың әрбір қабаты бір негізгі мәселені
шешу үшін бағытталаған:
- Есептегіш жүйелердің ақпаратпен қамтамсыздандыру – желінің құрамына
кіретін базалық ЕЖ бөлек ЭЕМ- дерде құрастырылады.;
- Арнайы ақпаратпен қамтамасыздандыру қолданбалы ақпараттың тәсілмен
құралған.Олар қолданушылар басқару мәселелерін орнықтырған кезінде
заттың аудандық спецификасын қарастырады;
- Жүйелік желіні ақпаратпен қамтамасыздандыру ақпараттық тәсілдердің
құрамын қарастыратын желінің барлық ресурстарын бір жүйе сияқты
тексеріп және де координата тұрғызады.
Желінің ақпараттық жүйелері өзінің құрамында
басқарылып,атқарылатын бағдарламалар түйіні кіреді. Олар:
- бағдарлама аралық (комплекстің бөлшектелген қолданбалы
бағдарламаның байланыстық организация мүмкіндігі,олар түрлі
желі түйіндерінде орындалады);
- желі ресурстарына бөлек қолданбалы бағдарламаның жетуі
(бірінші кезекте кіріс – шығыс құрылғыларына);
- желілі почталық қораптардың бағдарлама қолдануымен
ақпараттың ауысуы;
- ЭЕМ желінің ішіндегі берілген мәләметтердің ауысуы;
- Бүлінген ЭЕМ – дегі сақталған файлдарға жету және осы
функцияларды өңдну;
- Берілген мәліметтердің қорғаудан немесе ескерілетін
ресурстардың заңсыз алудан сақтау;
- Қолданғыштың бір терминалдан екіншіге текстік хабарлама
берілуі (электронды почта);
Желідегі операциялық жүйе көмегімен:
- қолданғыштың шешу мүмкіндігі құрастырылады;
- желінің әртүрлі түйіндерінде сақталған қолданғыштың керекті
мәліметтер хабарламасымен қамтылған;
- желінің ақпараттық және бағдарламалық жұмыс істеу
мүмкіншілігі ұлғаяды;
- есептегіш желінің әртүрлі қолданушыларының талабына сай
ресурстардың планды және жалпылама орналасуы.
Операциялық жүйенің бір мүмкіндігі болып – желілік мүмкіндік
болып табылады. Компьютерлердің бір - бірімен араласуының екі амалы
бар. Оның біреуі MS DOS типті автономды операциялық жүйені желілік
заттармен жабдықтау. Ал екіншісі қазіргі заманға сай – басынан
операциялық жүйеге желінің мүмкіншілік заттарын орнату және ол арқылы
толық шешім қабылдау. Мұндай қолайлы жағдай Windows 95, Windowc NT,
OS2, Novell Net Ware, UNIX Macintosh үшін Apple Talk протоколдары және
қазіргі операциялық жүйелерде қолданылады. Желілі функциялы
операциялық жүйелер екі түрлі: сервердік және клиенттік түрлеріне
бөлінген. ПК базасында желі клиенттердің және сервердің түрлі
мүмкіндіктерімен функциялары шек тудырған.Серверлі операциялық жүйе
ресурстарды басқарумен концентрленеді, ал клиенттік – қолданғыштық
сұранысына сай яғни тапсыпманың максималды түрде тез арада
жүктелуімен эффективтілігі түрде орындалуына мүмкіндік береді.
Барлық желілердің кейбір бөліктері, функциялары және мінездемелері ортақ
болып келеді. Олардың құрамында:
• Серверлер (servers) – бұл өз ресурстарын (қорларын) желілік
қолданушыларға ұсынатын компьютерлер;
• Клиенттер (clients) – серверлер ұсынатын желілік қорларды пайдаланатын
компьютерлер;
• Тасымалдау ортасы (media) – компьютерлерді біріктіру ортасы;
• Бірігіп қолданатын мәліметтер – серверлердің желі бойынша ұсынатын
файлдары;
• Бірігіп қолданылатын қосалқы құрылғылар, мысалы, принтерлер, CD ROM
кітапханасы және т.б.
– серверлердің ұсынатын қорлары (ресурстары); Қорлар (ресурстар) – желіде
қолданылатын қосалқы құрылғылар мен басқа да элементтер, файлдар.
2. Желілерді программалармен қамтамасыздандыру
Желілік операциялық жүйелер OSІ моделіне сай желілік жəне одан да
жоғары деңгейлердің функцияларын орындайды. Жалпы жағдайда жеке компьютерге
орнатылған желілік операциялық жүйенің арнайы бір құрылымы болады жəне де
төмендегідей бөліктерден тұрады. Біріншіден кез-келген операциялық жүйенің
жергілікті операциялық жүйелердің функцияларын орындайтын, компьютердің
жергілікті ресурстарын басқаратын мүмкіндігі болуы керек. Мысалы процесстер
арасында оперативті жадыны бөлу, процесстерді жоспарлау жəне қадағалау,
қосымша құрылғыларды басқару жəне басқа да функцияларды орындауға болады.
Екіншіден желілік операциялық жүйелер жалпыға ортақ қандай да бір қызметтер
көрсетуі жəне өзінің ресурстарын ұсынуға қабілетті болуы, яғни сервер
немесе серверлік бөлігі болуы қажет. Сервер функциясына мысалы жазбалар мен
файлдарды қорғау, анықтамалықтарды енгізу, сұраныстарды өңдеу,
қолданушылардың қосалқы құрылғыларға сұранысын басқару т.б. жатқызуға
болады. Үшіншіден желілік операциялық жүйелердің басқа да ресурстарын
қолдануға мүмкіндік беретін клиенттік бөлігі немесе редиректоры болуы
керек. Бұл бөлік желідегі сұраныстарды танып қолданушыларға бағыттауды
орындайды. Клиенттік бөлік серверлерден келген жауаптарды қабылдауды іске
асырады . Операциялық жүйелердің коммуникациялық мүмкіндіктері мəлімет
алмасудың сенімділігін, желі бойымен жүретін мəлімет алмасудың маршрутын
таңдауды, мəліметтердің буферленуін жəне адресациялануын қамтамасыз етеді,
яғни мəліметтерді транспортировкалау құралы болып табылады. Желілік
компьютердің көмегімен шешілетін тапсырмаға байланысты оған желілік
операциялық жүйенің арнайы модельдер жинағы орнатылады. Желілік
компьютерлер серверлер мен клиенттерге бөлінеді. Əдетте клиент желіні
қолданушыларға өзінің жергілікті ресурстарын ұсына алмайды. Клиент-
компьютерлерге қандай да бір желілік қызметтер орнатылмайды. Бұл кəдімгі
операциялық жүйелер орнатылған жəне қысқаша желілік функциялар жиыны бар
дербес компьютер. Клиент-компьютер желілік ресурстарға мүмкіндік алу үшін
желіге сұраныс жібереді. Компьютер -сервер өзінің ресурстарына бірлескен
мүмкіндіктерді қамтамасыз етіп, қандай да бір желілік сервис қызметін
орындайды. Клиенттерден түскен сұраныстарды сервер өңдеп жауаптарын қайта
жібереді. Тəжірибе жүзінде жекелеген клиенттер кейбір серверлік
функцияларды атқара алады, мысалы өзінің дискілік ресурстарына бірлескен
мүмкіндік беру т.б. Бірақ толыққанды серверлік функцияларды клиент ешқашан
атқармайды. Компьютер-сервер клиенттік функцияларды атқара алады, демек бұл
компьютерде кəдімгі дербес компьютердегідей жергілікті программаларды
орындай алады. Бұл жағдайда “клиент-сервер” байланысының аралас схемасы
тууы мүмкін. Операциялық жүйелердің желілік модульдері əртүрлі тəсілмен
іске асырылады. Ең бірінші мүмкін болатын жағдай жергілікті операциялық
жүйелердің үстінен орналасқан желілік қабықша түрінде болуы. Желілік
қабықша редиректор ресурстарға деген сұранысты анықтап оларды қажетті
адрестерге бағыттап отырады . Кері жағдайдағы сұраныс операциялық
жүйелердің негізгі модульдеріне желілік функциялардың тізбектелуі анағұрлым
өнімді жəне əсерлі болып табылады. Сондықтан да бұл вариантқа почталар,
желілік операциялық жүйелердің қазіргі кездегі барлық серверлік варианттары
жəне кейбір клиенттік варианттар орналасқан. Компьютерлер арасында
функциялардың таралуына байланысты желілерді біррангті желілік операциялық
жүйелер жəне белгіленген серверлі желілік операциялық жүйелерге бөлуге
болады. Біррангті желілік операциялық жүйелер əрбір компьютер клиент
функциясын да сондай-ақ сервер функциясын да орындай алатын біррангті
желілер құруға қолданылады . Іс жүзінде біррангті операциялық жүйелерді
порттық жергілікті операциялық жүйелерге жатқызуға болады. Ереже бойынша
желілік қарым-қатынасты қамтамасыз ету үшін базалық желілік функциялар
енгізілген. Бұл функциялардың негізгісі жұмыс станцияларының дискілік
құрылғыларына, принтерлеріне жəне де жергілікті құрылғыларына мүмкіндік
алуды қамтамасыз ету болып табылады. Біррангті желілік операциялық
жүйелерді инсталяциялау мен эксплуатациялау өте қарапайым. Бір жағынан
олардың өнімділігі төмен, желілік сегменттермен байланысты қамтамасыз етуде
мүмкіндіктері шектеулі. Біррангті желілік операциялық жүйелерде желі
басқару мүмкіндіктері дамымаған, “клиент-сервер” жұмыс режимін қамтамасыз
етпейді. Күрделі желілер құруда əдетте бір немесе бірнеше компьютерлер
жекелеген желілік функцияларды орындауға белгіленеді. Мұндай желілерді
белгіленген серверлі желілер деп атайды, ал оларға орналастырылған желілік
операциялық жүйелерді белгіленген серверлі операциялық жүйелер дейді.
Атқаратын функцияларына қарай файлдық-сервер, баспа-сервері, қосымшалар
сервері т.б. болып бөлінеді. Компьютер-серверлерге желілік операциялық
жүйелердің арнайы серверлік варианттары орналастырылады. Мұндай операциялық
жүйелердің желілік мүмкіндіктері зор. Олардың жұмысы енгізілген
функцияларды жүзеге асыруға негізделген. Əдетте серверлерде клиенттік бөлік
болмайды, мысалы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
АТЫРАУ МҰНАЙ ЖӘНЕ ГАЗ ИНСТИТУТЫ
Эканомика, бизнес және ақпараттық технологиялар факультеті
Автоматтандыру және ақпараттық технологиялар кафедрасы
МӘНЖАЗБА
Тақырыбы: Желілік бағдарламалау
Орындағандар: Бекжанов Әліби
ЕТжБҚ-13 қб тобы студенті
Қабылдаған: Шагаева А.Б.
аға оқытушы
Атырау, 2015
Мазмұны
1. Компьютерлік
желілер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 3
2. Желілерді программалармен
қамтамасыздандыру ... ... ... ... .. ... ... ... ... .6
3. Желілік
ОЖ ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..8
4. Желілерді
қорғау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...11
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .14
1. Компьютерлік желілер
Желі дегеніміз – бұл жіберу құрылғысы мен мәліметтерді өңдеуді жасаушы
объекттер жиынтығы. Халық аралық стандарттаушы кәсіпорындар есептеуіш
желіні – бір бірімен тәуелсіз байланысқан құралдардың арасында мәліметті
бит-бағдарланған тізбек ретінде жіберу деп қарастырады.
Компьютерлік желі – бұл, бір-бірімен біріктірілген, әртүрлі ресурстарды
(бағдарламалар, құжаттар және принтерлер) бірге пайдалануы мүмкін
компьютерлер тобы.
Ақпаратты бір компьютерден екінші компьютерге ауыстыру үшін мәліметті
тасымалдаушы құрылғылар, яғни дискеталар, компакт-дискілер немесе флэш-
карталар пайдаланылады. Бірақ бұл өте ыңғайсыз. Ал егер ақпарат тым көлемді
болса, тіпті де мүмкін емес. Топсым (кабель) арқылы бірнеше компьютерді
біріктіріп, оларға бірге жұмыс істеуге мүмкіндік туғызу ыңғайлырақ.
Компьютерді бұлай біріктіру компьютерлік желі деп аталады.
Егер информатика кабинетінің компьютерлері желіге қосылған болса, онда сіз
өз компьютеріңіздегі өзіңіз жасаған құжатты принтерге ол сіздің
компьютеріңізге қосылып тұрған сияқты, шығара бересіз. Тағы да орныңыздан
қозғалмай-ақ басқа компьютерге “қонаққа бара аласыз” және онда қандай
файлдар мен бумалар (папкалар) бар екендігін көре аласыз, егер қажет деп
тапсаңыз оларды өз компьютеріңізге көшіре аласыз. Компьютерлер олардың
ресурстарын бірге пайдалану және ақпарат алмасу үшін желіге қосылады.
Компьютер ресурстары ақпараттық және техникалық болып бөлінеді. Ақпараттық
ресурстарға бағдарламалар және деректер, ал техникалыққа – принтерлер,
модемдер, сканерлер, графоқұрғыштар және т.б. жатқызылады. Өзі орналасқан
компьютерден ғана қол жеткізілетін ресурстар жергілікті деп аталады.
Желінің өзге компьютерлері де қол жеткізе алатын компьютер ресурстары жалпы
немесе желілік деп аталады. Жергілікті және жалпы ресурстар ұғымы шартты
ұғым. Бұл дегеніміз, жергілікті ресурсты жалпы етуге және керісінше, жалпы
ресурсқа жергілікті ресурс статусын беруге болады, яғни оған желінің өзге
тұтынушыларының қол жеткізуіне тыйым салынады. Сонымен, компьютер желілерін
пайдалану мынандай мүмкіндіктер береді: ақпаратты өңдеу үрдісін нақты
компьютерден тәуелсіз ету; желінің дербес компьютерлерінің бірінде сақтау
есебінен бір ақпаратты қайталауды болдырмау; ақпарат сақтау сенімділігін
арттыру: ақпаратты санкцияланбаған кіруден қорғауды жақсарту; ұйым
бөлімшелері мен қызметкерлері арасында жедел қағазсыз ақпарат алмасуды іске
асыру;
Бағдарламасыз желі ештене емес. Желінің ақпараттық ресурстарына және
есептелуіне есептегіш желілерді бағдарламамен қамтамасыздандыруға оңай
қол жеткізеді.
Желідегі ресурстардың динамикалық таралуы және таратылуы –
ақпараттың өңделуін және де ақпараттық құралдардың максималды түрде
жүктелуін, бөлек техниканың құралдарын қабылдауында тағы шығысында
істен шығуын тез арада жоғарылату мақсатымен жасалады.
Жер қабатына сай (ЕЖ) бірнеше қабаттан тұрады. Біреулері жұқа
біпеулері қалың болады.,бірақ барлығының жұмысы бірдей болады.
Ақпаратпен қамтамасыздандырудың әрбір қабаты бір негізгі мәселені
шешу үшін бағытталаған:
- Есептегіш жүйелердің ақпаратпен қамтамсыздандыру – желінің құрамына
кіретін базалық ЕЖ бөлек ЭЕМ- дерде құрастырылады.;
- Арнайы ақпаратпен қамтамасыздандыру қолданбалы ақпараттың тәсілмен
құралған.Олар қолданушылар басқару мәселелерін орнықтырған кезінде
заттың аудандық спецификасын қарастырады;
- Жүйелік желіні ақпаратпен қамтамасыздандыру ақпараттық тәсілдердің
құрамын қарастыратын желінің барлық ресурстарын бір жүйе сияқты
тексеріп және де координата тұрғызады.
Желінің ақпараттық жүйелері өзінің құрамында
басқарылып,атқарылатын бағдарламалар түйіні кіреді. Олар:
- бағдарлама аралық (комплекстің бөлшектелген қолданбалы
бағдарламаның байланыстық организация мүмкіндігі,олар түрлі
желі түйіндерінде орындалады);
- желі ресурстарына бөлек қолданбалы бағдарламаның жетуі
(бірінші кезекте кіріс – шығыс құрылғыларына);
- желілі почталық қораптардың бағдарлама қолдануымен
ақпараттың ауысуы;
- ЭЕМ желінің ішіндегі берілген мәләметтердің ауысуы;
- Бүлінген ЭЕМ – дегі сақталған файлдарға жету және осы
функцияларды өңдну;
- Берілген мәліметтердің қорғаудан немесе ескерілетін
ресурстардың заңсыз алудан сақтау;
- Қолданғыштың бір терминалдан екіншіге текстік хабарлама
берілуі (электронды почта);
Желідегі операциялық жүйе көмегімен:
- қолданғыштың шешу мүмкіндігі құрастырылады;
- желінің әртүрлі түйіндерінде сақталған қолданғыштың керекті
мәліметтер хабарламасымен қамтылған;
- желінің ақпараттық және бағдарламалық жұмыс істеу
мүмкіншілігі ұлғаяды;
- есептегіш желінің әртүрлі қолданушыларының талабына сай
ресурстардың планды және жалпылама орналасуы.
Операциялық жүйенің бір мүмкіндігі болып – желілік мүмкіндік
болып табылады. Компьютерлердің бір - бірімен араласуының екі амалы
бар. Оның біреуі MS DOS типті автономды операциялық жүйені желілік
заттармен жабдықтау. Ал екіншісі қазіргі заманға сай – басынан
операциялық жүйеге желінің мүмкіншілік заттарын орнату және ол арқылы
толық шешім қабылдау. Мұндай қолайлы жағдай Windows 95, Windowc NT,
OS2, Novell Net Ware, UNIX Macintosh үшін Apple Talk протоколдары және
қазіргі операциялық жүйелерде қолданылады. Желілі функциялы
операциялық жүйелер екі түрлі: сервердік және клиенттік түрлеріне
бөлінген. ПК базасында желі клиенттердің және сервердің түрлі
мүмкіндіктерімен функциялары шек тудырған.Серверлі операциялық жүйе
ресурстарды басқарумен концентрленеді, ал клиенттік – қолданғыштық
сұранысына сай яғни тапсыпманың максималды түрде тез арада
жүктелуімен эффективтілігі түрде орындалуына мүмкіндік береді.
Барлық желілердің кейбір бөліктері, функциялары және мінездемелері ортақ
болып келеді. Олардың құрамында:
• Серверлер (servers) – бұл өз ресурстарын (қорларын) желілік
қолданушыларға ұсынатын компьютерлер;
• Клиенттер (clients) – серверлер ұсынатын желілік қорларды пайдаланатын
компьютерлер;
• Тасымалдау ортасы (media) – компьютерлерді біріктіру ортасы;
• Бірігіп қолданатын мәліметтер – серверлердің желі бойынша ұсынатын
файлдары;
• Бірігіп қолданылатын қосалқы құрылғылар, мысалы, принтерлер, CD ROM
кітапханасы және т.б.
– серверлердің ұсынатын қорлары (ресурстары); Қорлар (ресурстар) – желіде
қолданылатын қосалқы құрылғылар мен басқа да элементтер, файлдар.
2. Желілерді программалармен қамтамасыздандыру
Желілік операциялық жүйелер OSІ моделіне сай желілік жəне одан да
жоғары деңгейлердің функцияларын орындайды. Жалпы жағдайда жеке компьютерге
орнатылған желілік операциялық жүйенің арнайы бір құрылымы болады жəне де
төмендегідей бөліктерден тұрады. Біріншіден кез-келген операциялық жүйенің
жергілікті операциялық жүйелердің функцияларын орындайтын, компьютердің
жергілікті ресурстарын басқаратын мүмкіндігі болуы керек. Мысалы процесстер
арасында оперативті жадыны бөлу, процесстерді жоспарлау жəне қадағалау,
қосымша құрылғыларды басқару жəне басқа да функцияларды орындауға болады.
Екіншіден желілік операциялық жүйелер жалпыға ортақ қандай да бір қызметтер
көрсетуі жəне өзінің ресурстарын ұсынуға қабілетті болуы, яғни сервер
немесе серверлік бөлігі болуы қажет. Сервер функциясына мысалы жазбалар мен
файлдарды қорғау, анықтамалықтарды енгізу, сұраныстарды өңдеу,
қолданушылардың қосалқы құрылғыларға сұранысын басқару т.б. жатқызуға
болады. Үшіншіден желілік операциялық жүйелердің басқа да ресурстарын
қолдануға мүмкіндік беретін клиенттік бөлігі немесе редиректоры болуы
керек. Бұл бөлік желідегі сұраныстарды танып қолданушыларға бағыттауды
орындайды. Клиенттік бөлік серверлерден келген жауаптарды қабылдауды іске
асырады . Операциялық жүйелердің коммуникациялық мүмкіндіктері мəлімет
алмасудың сенімділігін, желі бойымен жүретін мəлімет алмасудың маршрутын
таңдауды, мəліметтердің буферленуін жəне адресациялануын қамтамасыз етеді,
яғни мəліметтерді транспортировкалау құралы болып табылады. Желілік
компьютердің көмегімен шешілетін тапсырмаға байланысты оған желілік
операциялық жүйенің арнайы модельдер жинағы орнатылады. Желілік
компьютерлер серверлер мен клиенттерге бөлінеді. Əдетте клиент желіні
қолданушыларға өзінің жергілікті ресурстарын ұсына алмайды. Клиент-
компьютерлерге қандай да бір желілік қызметтер орнатылмайды. Бұл кəдімгі
операциялық жүйелер орнатылған жəне қысқаша желілік функциялар жиыны бар
дербес компьютер. Клиент-компьютер желілік ресурстарға мүмкіндік алу үшін
желіге сұраныс жібереді. Компьютер -сервер өзінің ресурстарына бірлескен
мүмкіндіктерді қамтамасыз етіп, қандай да бір желілік сервис қызметін
орындайды. Клиенттерден түскен сұраныстарды сервер өңдеп жауаптарын қайта
жібереді. Тəжірибе жүзінде жекелеген клиенттер кейбір серверлік
функцияларды атқара алады, мысалы өзінің дискілік ресурстарына бірлескен
мүмкіндік беру т.б. Бірақ толыққанды серверлік функцияларды клиент ешқашан
атқармайды. Компьютер-сервер клиенттік функцияларды атқара алады, демек бұл
компьютерде кəдімгі дербес компьютердегідей жергілікті программаларды
орындай алады. Бұл жағдайда “клиент-сервер” байланысының аралас схемасы
тууы мүмкін. Операциялық жүйелердің желілік модульдері əртүрлі тəсілмен
іске асырылады. Ең бірінші мүмкін болатын жағдай жергілікті операциялық
жүйелердің үстінен орналасқан желілік қабықша түрінде болуы. Желілік
қабықша редиректор ресурстарға деген сұранысты анықтап оларды қажетті
адрестерге бағыттап отырады . Кері жағдайдағы сұраныс операциялық
жүйелердің негізгі модульдеріне желілік функциялардың тізбектелуі анағұрлым
өнімді жəне əсерлі болып табылады. Сондықтан да бұл вариантқа почталар,
желілік операциялық жүйелердің қазіргі кездегі барлық серверлік варианттары
жəне кейбір клиенттік варианттар орналасқан. Компьютерлер арасында
функциялардың таралуына байланысты желілерді біррангті желілік операциялық
жүйелер жəне белгіленген серверлі желілік операциялық жүйелерге бөлуге
болады. Біррангті желілік операциялық жүйелер əрбір компьютер клиент
функциясын да сондай-ақ сервер функциясын да орындай алатын біррангті
желілер құруға қолданылады . Іс жүзінде біррангті операциялық жүйелерді
порттық жергілікті операциялық жүйелерге жатқызуға болады. Ереже бойынша
желілік қарым-қатынасты қамтамасыз ету үшін базалық желілік функциялар
енгізілген. Бұл функциялардың негізгісі жұмыс станцияларының дискілік
құрылғыларына, принтерлеріне жəне де жергілікті құрылғыларына мүмкіндік
алуды қамтамасыз ету болып табылады. Біррангті желілік операциялық
жүйелерді инсталяциялау мен эксплуатациялау өте қарапайым. Бір жағынан
олардың өнімділігі төмен, желілік сегменттермен байланысты қамтамасыз етуде
мүмкіндіктері шектеулі. Біррангті желілік операциялық жүйелерде желі
басқару мүмкіндіктері дамымаған, “клиент-сервер” жұмыс режимін қамтамасыз
етпейді. Күрделі желілер құруда əдетте бір немесе бірнеше компьютерлер
жекелеген желілік функцияларды орындауға белгіленеді. Мұндай желілерді
белгіленген серверлі желілер деп атайды, ал оларға орналастырылған желілік
операциялық жүйелерді белгіленген серверлі операциялық жүйелер дейді.
Атқаратын функцияларына қарай файлдық-сервер, баспа-сервері, қосымшалар
сервері т.б. болып бөлінеді. Компьютер-серверлерге желілік операциялық
жүйелердің арнайы серверлік варианттары орналастырылады. Мұндай операциялық
жүйелердің желілік мүмкіндіктері зор. Олардың жұмысы енгізілген
функцияларды жүзеге асыруға негізделген. Əдетте серверлерде клиенттік бөлік
болмайды, мысалы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz