1950 - 1980 жылдардағы КСРО-ның халықаралық қатынастар жүйесіндегі Үндістанмен байланысы

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

КАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

1950 - 1980 жылдардағы КСРО-ның халықаралық қатынастар жүйесіндегі Үндістанмен байланысы

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1 КСРО МЕН ҮНДІСТАННЫҢ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТАРЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ ЖӘНЕ НЫҒАЮЫ …… . . . 6

1. 1 Үндістан Республикасының тәуелсіздік алғаннан кейінгі саяси-экономикалық дамуының негізгі бағыттары . . . 6

1. 2 Екі елдің өзара ынтымақтастық қатынастарының қалыптасуының алғышарттары . . . 15

1. 3 Үндістанның позитивті бейтараптылығы және оған көзқарас . . . 19

2 ДЖ. НЕРУ, ИНДИРА ГАНДИ КЕЗІНДЕГІ ҮНДІСТАН ЖӘНЕ

КЕҢЕС ОДАҒЫ . . . 26

2. 1 Дж. Неру, Индира Ганди . . . 26

2. 2 Үндістан Республикасының КСРО және әлемнің басқа елдерімен

сыртқы байланыстарының негізі - экономикалық даму деңгейі… . . . 33

3 1971 ЖЫЛҒЫ 9 ТАМЫЗДАҒЫ ҮНДІСТАН - КЕҢЕС ШАРТЫ,

ОНЫҢ ТАРИХИ МАҢЫЗЫ . . . 44

3. 1 Шарттағы қарарлар мен статъялардың маңызы . . . 44

3. 2 Үндістан халқының шартты қабылдауы және оған

берген бағалары . . . 47

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 50

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 54

КІРІСПЕ

Бұл дипломдық ғылыми-зерттеу жұмысына осы тақырыпты таңдап жазуыма басты себеп қазіргі таңдағы тәуелсіздік Қазақстан мемлекетінің халықаралық қатынастар жүйесіндегі Үндістан секілді алып державамен қарым-қатынасының алғы шарттары сонау екінші дүние жүзілік соғыстан кейінгі КСРО мен Үндістан арасындағы байланыстан бастау алатынына мән беруден еді. Себебі бүгінгі таңда Қазақстан Республикасы бұрынғы қатынастар жүйесіндегі сара жолға сүйене отырып дәстүрлі қатынастарды дамытуы арқасында екі елдің арасында бүгінгі таңда сенімді әрі нық серіктестік орнап отыр. АҚШ, Ресей, Қытай секілді алпауыттармен бірге Үндістан да Қазақстанды өзіне тең дәрежелі серікес ретінде таниды /1/.

Зерттеу жұмысының алдына қойып отырған басты мақсаты халқының саны, территориясы, экономикалық және әскери-ядролық потенциалы жағынан қазіргі таңдағы әлемнің аса қуатты державасы Үндістаннның халықаралық қатынастарда екінші дүние жүзілік соғыстан кейінгі тәуелсіздік алғаннан бері ұстанып отырған әлем елдерімен қарым-қатынасының өнегелік - тағылымдық тұстары өте мол. Мұндай сындарлы өзін-өзі ақтаған саясат әу бастан-ақ бұл ірі елдің іргесін қалаған данышпан, жалынды күрескер Джехварлал Неру және оның саясатын одан әрі тереңдеткен, халықаралық саясаттың көрнекті тұлғасы Индира Гандидің жан қиярлық ұлтжандылығы және әлемдік бейбітшілік үшін күрескерлік, өміршең философиясынан туындаған еді.

Олар Үндістанның тәуелсіз, тұтас, демократиялығы үшін, қайда болмасын діни-қоғамдық орын болып, жалпы Үндістанлық идеал жолында, барлық Үндістанлықтардың бір бостандығы, күшті болуы үшін бар өмірін жұмсауға дайын еді.

Осы ұлы мақсат жолында жас Үндістан ішкі және сыртқы жауларына ерлікпен және соңына дейін бейбітшілік пен халық бостандығына қастандық жасағандарға қарсы тұра білді.

Осы саясат Үндістан елінің бақытты болашағы үшін оңайлықпен жүзеге асқан жоқ. Бұл жолда ұлы қайраткерлерге өзт өмірлерінде құрбандыққа шалуға тура келді. Қорқыту мен шатыстыру компаниясына Индира Ганди ерлік пен әрі байсалды былай деп жауап берді: «Маған дәл кәзіргідей күшті өмір сүру бұрын болған емес, мұның өзі мені мұрагерлікке қалдырған сияқты сөз жолдарын жазуға итермелеп отыр. Егер мен күштеумен өлетін болсам, кейбіреулер қызғанар, кейбіреулер қорғанар, ал кейбіреулер ойланар, ол күштеу менің өлімімде емес, тек өлтірүшінің әрекетінде мен ойында ғана қалады.

Менің елім, менің халқымның сеніміне кіріп, қара пиғылға барудан әлемде жиіркенішті күш жоқ.

Біздің әртүрлі ізбасарларымыз қанша, ал халық жанының өз сеніміне берік және өмірдегі апаты, тіпті кедейшілік пен қиыншылықты сезетін, ұлылығы барлық бақытсыздық пен қиындықты жеңе алатынындай, қалау Үндістанлық болу керек, бола білу керек екендігін мақтан тұтпайтындарды мен түсінбеймін.

Оның, біз Үндістанлықтар үшін Гималай жәй ғана тау емес, ол Үндістанның бөлуге болмайтын бөлек ұғым, мәңгі құндылық символы. Биік, әрі жарасымды тау, әрбір шың өзімізді тануға және алдағы мақсатымызды бізге көрсетеді. Осының бәріне қарамай, біздің мүмкіндігіміз, біздің көмексіз тұңғиық қарапайым көңілімізді бұзады және құрады. Қалай дегенде бізде тек өзімізге тән - жеңілмейтін рухымыз бар. Міне, адамға қолдан келмейтінді жасауға мүмкіндік туғызатын осы - дегені бар.

КСРО мен Үндістан арасындағы дәстүрлі қарым-қатынастың тиянақты дамуы, оның тиімді жақтарын танып білу, екі елге және халықаралық қауымдастыққа берген позитивті тағылымдарын ұғыну және қазіргі заманғы қарым-қатынас деңгейінде мол тәжірибені еліміздің халықаралық қатынас жүйесіне тиімді пайдалану мүмкіндігін зерттеу жұмыстың назар аударған басты ғылыми жаңалығы болды.

Диплом жұмысын жазу барысында сол дәуірге қатысты екі ел байланысы талданған арнайы кітаптар, монографиялар, Неру Ганди және Горбачев секілді ел басшыларының еңбектерімен қатар жекклеген саясаттанушылардың шығармалары, сол кездегі мерзімдік басылымдарда жарық көрген мақалалар пайдаланылды.

Үндістан экономикалық дамуындағы елеулі, басты факторлардың бірі мемлекеттік сектордың даму барысы, оның экономикаға араласуының басты себептері мен сипаты, мемлекеттің экономикаға араласу шегін, оның экономикадағы алып отырған орны меи даму бағытын зерттеуге арналған И. И. Егоровтың «Экономическая эффективность государственного сектора Индии», Широков Г. К. «Индустриализация Индии», Яшкин В. А. «Государственный капитализм и воспроизводство в Индии», О. В. Маляровтың «Роль государства в социалыю-экономической структуре Индии» еңбектерік Үндістан монополистерінің елдің саяси -экономикалық өміріндегі ықпалы мен алып отырған ролі жөнінде О. В. Маляровтың «Концентрация капитала и производства в Индий «деген еңбегі жатады. Рейснер Л. И, мен Широков Г, К, «Современная индийская буржуазия» М., 1966ж. шыққан, М. Н. Кунщиковтың 1974 жылы Москвада шыққан «Современная Индия: монополии и капитал» зерттеулерін атап өтуге болады.

В. В. Васильевтің 1976 жылы жарық керген «Экономика Индий и мировой капиталистически рынок», С. Л. Мельманның 1968 ж. шыққан «Иностранный частный капитал в экономике современной Индий» сияқты еңбектері сыртқы экономикалық факторлардың Үндістан экономикасына тигізіп отырған әсері ретінде жазылған.

Ал енді Үндістан экономикасының даму тенденциясын, оның дамуының әртүрлі ішкі-сыртқы фактарларын зерттеген көлемді теориялық еңбек «Экономика Индии, общая характеристика» атты еңбек. Сонымен қатар шетелдік ғалымдардың еңбектері капиталдың шоғырлану процесі мен үнді монополияларының ел экономикасындағы роліне арналған.

Д. Р. Гадшлдің, П. Райдың, Ш. Беттльхеймнің жалпы Үндістан зкономикасының дамуының ерекшеліктеріне арналған Д. Гадшілдің «Планироваыие и экономическая политика в Индии», Г. Сингтың 1976 жылы жарық көрген «География Индии» деген зерттеулері бар. Осы зерттеу еңбектерінің бары Үидістан республикасының экономикалық даму процесін зерттеуде зерттеушіге үлкен көмек бола алады. Осы еңбектердегі методологиялы, ғылыми тұжырымдарды өз зерттеуімізде хронологиялық жағынан сай келмесе де алып қарастырдық,

Диплом жұмысы негізінен кіріспеден, 3 тараудан және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 КСРО МЕН ҮНДІСТАННЫҢ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТАРЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ ЖӘНЕ НЫҒАЮЫ

1. 1 Үндістан Республикасының тәуелсіздік алғаннан кейінгі саяси-экономикалық дамуының негізгі бағыттары

Үндістанның тәуелсіздігі туралы заң 15 тамыз 1947 жылы күшіне енді, осыған байланысты Британ ұлттар бірлестігінде доминиинлық статус берді. Еддің мемлекеттік-құқықтық статусын өзгерту елдің дамуына жаңа жол ашып берді. Ұлттық жиналыс өзінің заңдарын шығаруға құқықты болды. Үндістанның еркін алғашқы үкіметі өзінің жұмысын бастады. Ұлттық жиналыстың төрағасы болып Үндістан Ұлттық Конгресінің (ИНК) -Раджендра Прасад, ал Үндістанның бірінші премьер министрі Джавахарлал Неру болды. Жаңа мемлекеттік өкіметтің негізгі мақсаты басқару аппараты мен қарулы күшті қайтадан құру, жаңа конституция қабылдау болды. 1949 жылы карашада Үндістан ұлттық жиналысы конституцияның жобасын талқылап бекітті, оның негізіне демократиялық тәртіпке негізделген нарықтық экономиканың заңдылықтарының құқықтық неіздері алынды. 26 қантар 1950 жылы Конституция қабылданды, осы күн Республика күні болып есептелді. Осы Конституция бүгінгі күнге дейін қолданылып отыр, ол елдің дамуъша байланыеты қосымшалар мен түзетулер еңгізіліп отырылады, Ол басында 22 бөлімнен тұрды, 395 бет және 9 беттік қосымшадан. Ол дүние жүзіндегі көлемі жағынан ең ірі конституция болып саналады. Оның бөлімдері өте ұқыпты, талдана отырылып жазылған. Оны жазуға елдің щрнекті саяси қайраткерлері қатысты: Дж. Неру, Р. Прасад, Б. Р. Амбедкар, П. Ситарамайя. Осы Конституцияға байланысты Үндістанлық Одақ еркін Парламенттік Республика болып жарияланды, Негізгі принципі демократизм және секуляризм. Мемлекет басшысы Президент- ерекше құқыққа ие, ол қарулы күштердің басшысы, премьер министр мен орталық үкіметтің министрлерін тағайындайды, парламент сессиялары арасында заң шығарады және оның күшін жоя алады, конституцияның күшін жоя алады. Заң шығарушы жоғарғы орган Орталық Парламент, ол екі палатадан тұрады: Халық палатасы (Лок сабха) және штаттар Кеңесі (Раджья сабха) . Халық палатасы 5 жылға дауыс беру арқылы сайланады. Дауыс беруге 21 жасқа толғандар қатыса алады. Штаттар Кеңесі үнемі қызмет жасайтын орган, оның құрамы 2 жылда қайта жаңартылып отырыдады. Жекелеген Кеңес мүшелері 6 жылга сай-ланады. Атқарушы өкімет губернаторлар арқылы жүргізіледі. Оны Президент 5 жылда бір рет сайлап отырады, ал заң шығарушы легислатара штаты екі палатадан тұрады жоғары (Кеңес) және төменгі (жиналыс) . Штаттар бірнеше әкімшілік-территориялық бөліктерге бөлінеді: облыс, округ, уездер, деревнялар.

Конституция қабылданғаннан кейін 5-10 жылдан соң тіл мәселесін ерекше комиссия қарап ол бойынша мемлекеттің барлық өкімет органдар-ында хинди тілін пайдалануды еңгізді. Конституция бойынша Үндістанда 15 тіл негізгі тіл деп жазылды және «ұлттық» тіл деп аталды: тамили, каннада, малаялам, телугу, ассами, бенгали, гуджерати, хинди, кашмир, маратхи, ория, пенджаби, синдхи, урду, санскрит. Сөйтіп 1950 жылы қабылданған Коституция Үндістан Одағының негізгі заңы ретінде тәуелсіз Үндістанның дамуының жаңа кезеңіне республикалық сатыға жол ашты.

Азаттық алран елдердің бейбітшілік сүйгіш сыртқы саясатының өзіндік ішкі әлеуметтік себептері бар, яғни бейбітшіліктің сақталуы оларға экономикалық міндеттерді шешу үшін елдің прогрессивті дамуы үшін ауадай қажет. Сондықтан да азаттығын алған жас елдер мәселесі, олардың тәуел-сіздігінің сақталуының бүкіл адамзат үшін маңызды болып табылады, Ал саяси тәуелсіздік ез негізінде экономикалық тәуелсіздікке жетудің алғаш-қы қадамы. Міне сондықтан да қай елдің болмасын саяси тәуелсіздігі экономикалық тәуелсіздікпен тығыз байланысты жатыр.

Өз тәуелсіздігін алғаннан соң капиталистік даму жолына түскен Үндіс-тан мемлекетінің саяси аренадағы орны ерекше.

Біріншіден, Үндістан басқа дамушы елдерге қарағанда экономикасы едәуір көтеріңкі жогары дөрежедегі өнеркәсібі бар ел. Сонымен қатар екіншіден, Үндістан экоыомикаеы терең қайшылықтар мен қарама-қарсылықтарға толы ел /2/.

Үшіншіден, Үндістанның тәуелсіздік жылдары қол жеткен жетістіктері капиталистік даму жолының мүмкіндіктерімен қатар оның шектеулігін, кемшіліктерш де барынша ашып берді. Ал мұның өзі капиталистік даму жолына түскен жас мемлекеттің даму барысындағы пайда болатын кедергілер мен қиыншылықтарды жеңуге дәрменсіз екендігін, сөйтіп жоғары дәрежеде дамыған капиталистік державалар қатарына шыру мүмкіндігін көреетіп берді /3/.

Төртіншіден. Үндістан тәжірибесін зерттеу барлық бұрынғы отарлық елдердің бәріне тән жалпы тенденцияларды білуге мүмкіндік береді.

Үндістан Азияның оңтүстігінде орналасқан. Территориясы 3, 27 млн. кв. км. Онда бірнеші жүздеген ұлттар, халықтар және тайпалық бірлестіктер өмір сүреді. Соның ішіндегі ең ірісі хиндустандықтар, телугулар, маратхилықтар. бенгальдықтар, тамилдықтар, бихарлықтар, гуджарат-тықтар, каннарапықтар және тағы басқалар, Астанасы Дели қаласы. Мемлекеттік тілі хинди, екінші мемлекеттік тіп уақытша сол ағылшын тілі болып қалды. Елдің 80 пайызынан асасы индуизм дініне сиынады. 11 пайызы- ислам, 2, 6 пайызы - христан, 1, 9 пайызы-синхизм, 0, 7-буддизм.

200 жылдан аса Үндістан ағылшын басып алушыларының отары больпг келді, Өз тәуелсіздіктерін алу үшій олар тоқтаусыз күрестер жүргізіп келді. Тарихтағы ең ірі көтерлістері 1857-1859 жж. тарихтағы сипахилық көтерліс деп ат алған кетерліс, 1918-1922 жж., 1928-1933 жж. ұлт-аззаттық қозғалыстар және 1942 ж. ірі мемлекеттік қайраткерлер М. Ганди және Дж. Неру басшылығымен болған ұлт-азаттық қозғалыстар, 1946 ж. инлиялық әскери моряктардың көтерлісі. Осындай үнемі көтерлістердің нәтижесінде ақыры олар өз тәуелсіздігін алды. 15. ҮІІІ. 1947 жж. Үндістан тәуелсіздігін алды. 26. 01. 1950 ж. ол республика деп жарияланды. Осыдан кейін ел ішінде демкратиялық күш пен реакциялық күш арасында қандай жолмен дамуы керек деген мәселеде күрес тоқталмай ұзаққа созылды.

1969-1972 жж. Үндістандағы сол жақ және демократиялық күштер реакционерлердің күресін жеңе отырып елдегі заң шығарушы орында үстемдікке ие болды. Парламент сайлауында 1971 ж. мартта Үндістан ұлттық конгресс партиясы /ИНКУ демократиялық жолмен елді қайта құру бағдарламасын жариялай отырып парламентте көпшілік дауысқа ие болды. 521-орынның 35 не ие болды /4/.

18 март 1971 жылы құрылған И. Хандидің үкіметі басқа сол жақ және демокартиялық күштердің қолдауымен елде көптеген қайта құруларды жүзеге асыра бастады: көптеген ірі банктерді мемлекет қарамағына алып ұлттық банк деп жариялады, жалпыға бірдей сақтандыру, экономикағы мемлекеттік сектордың ролін өсірді, бұрынғы княздарға берілетін пенсиялар мен жеңілдіктерді жойды.

Бірақ елдегі он жақты жақтаушы реакциялық күштер демократиялық қайта-құруларға қарсы күресін тоқтатпады. Олар елдегі жұмыссыздықты, әлеуметтік қиыншылықтарды үкіметтен көріп халық арасында мемлекет ісіне қарсы ашық күрестер жүргізді, тіпті ашық акцияларға шыға бастады. Август 1974 ж. реакциялық партия Сватантра, кулақтың-помещиктік партия Бхаратия Кранти дал, онжақты жақтаушылар мен басқа реакциялық күштер жаңа партия Бхаратия лок дал /Үндістанның Ұлттық партиясы/ деген жаңа партия құрды. Үкіметке қарсы күрес орталығы Бихар штаты болды.

Реакциялық топтарға қарсы демократиялық топ пен сол жақты жақтаушыдар жалпы елдегі жаңа дамуды қолдаушылар табан тіріескен күрес жүргізді. Нәтижесінде елдің ішкі тұрақтылығын сақтау үшін И. Ганди үкіметі 1975 ж. июньде елде ерекше жағдай еңгізді. Ол бойынша көптеген оң жақты жақтаушы партиялар жұмысына шек қойып оларды жапты, сонымен қатар елде 20 пунктен тұратын жаплы халықтың тұрмысын жақсартуға арналған бағдарламаны жариялады. Онда: аграрлық реформа, жері жоқ шаруалар арасында артық жерді бөліп бері, үй құрылыстарын салу т. б. 1975 ж. парламент жиналысында осы бағдарлама көпшіліктің қолдауына ие болып И. Ганди үкіметі елдегі демократиялық күштердің сөніміне ие деп жарияланды.

Үндістан мемлекеті сыртқы саясатта да бейбітшілік қарым-қатнастарын жүргізді. Көрші жатқан елдермен достық келісім шарттарын жасап ол елдермен экономикалық саяси, мәдени байланыстар орнатты. 1973 ж. ноябрьде КСРО-мен, 1972 ж. басынан бастап көрші жатқан оңтүстіказиялық бөліктегі мемлекеттермен байланысын нығайтты: 1974-1975жж. Үндістан Пакиетанмен сауда және теңіз жолдарындағы байланыстарын қалпына келтіру туралы келісімге қол қойды.

Мемлекеттегі негізгі бірінші билікте президент ол мемелекет басшысы, одан соң вице-президент, одан соң Министрлер Кеңесі оның басында премьер министр.

Президент және вице-президент бес жылға сайланады /1974ж. президент болып Ф, А, Ахмед, вице-президент В. Д. Джатти сайланған/, Президент премьер министр мен үкімет мүшелерін тағайындайды, елдегі қарулы күштің жоғарғы бас қолбасшысы болып табылады. Атқарушы үкімет президент және премьер министр /И. Ганди 1966 ж. январьдан бастап/ атынан қызмет етеді. Заң шығарумен екі палаталы парламент айналысады: Халықтық палата /төменгі/, және штаттов Кеңесі /жоғары палата /5/.

Үндістанда көп партиялық система сақталған Оның ішіндегі ең ірісі Үндістан ұлттық конгресі /ИНК/- 1885 ж. құрылған ірі буржуазиялық партия, Үндістан тәуелсіздігін жеңгеннен бастап үкімет басына келген. Ол Үндістандағы конституциялық билік құруды өзіне мақсат еткен. Демократиялық күштер арасында беделге ие болған. 1969 жылы ішкі күрес нәтижесінде екі топқа бөлініп кетті: ИНК және Синдикат /Конгрес ұйымы/. ИНК негізінен премьер министр болған И. Ганди жақтаушыларынан тұрды. Олар демократиялық және экономикалық қайта құрулар бағдарламасын жасады. Ал Синдикат партиясы үнділік монополиялық капиталистер мүддесін жақтады. Жоғары бай помещиктер партиясы. Келесі социалистік партия /СШ-саяси күрестер кезіндегі ішкі таластар нәтижесінде өз ролін көтере алмады/. Дравида мунетра кажагам /Дравидская прогрессивная федерация/ 1949 ж. құрылған. тамильдік орта және ұсақ буржуазия мүддесін көздейтін партия. Бхаратия лок дал /Народная партия Индии/- 1974 ж. августе құрылған. Үндістан монополистерінің мүддесін білдіретін партия. Шет ел капиталистерімен тығыз байланыс орнатып ірі капиталистерді жақтаушы. Үндістан коммунистік партиясы /КПИУ- 1925 ж. декабрьде құрылған жұмысшылардың мүдесін көздеген сол жақтық және демократиялық күштерден тұрады. Үндістан параллелдік партиясы /ПКПИ/- 1964 ж. аяғында құрылған, КПИ-дің екі жікке бөлінуінен соң. Сонымен қатар Үндістаыда профсоюз ұйымдары да бар. Всеиндийский конгрессс профсоюзов, Объединенный конгресс профеоюзов, /Хинд маздур сабха/ Үндістан жұмысшыларының жиналысы/, Хинд маздур панчаят/ үнді жұмысшыларының кеңесі/, Бхаатия маздур синег /үнді жұмысшылары-ның одағы/. Ал шарулар мүддесін көздейтін ұйымдар: Кисан сабха/ Жалпыүнділік шаруалар жиналысы/, Бхаратия кхет маздур юнион /Үндістанның ауылшаруашылық одағы/. Сонымен қатар әйелдер одағы «ІУІДФЖ- үнді әйелдерінің ұлттық федерациясы», «ВФДМ- жастардың бүкілҮндістанлық федерациясы», «Бүкіл Үндістанлық жастар конгресі» және тағы басқалар /6/.

Үндістан өз тәуелсіздігін алғаннан кейінгі жүргізген қайта-құруларға қарамастан аграрлы-индустриалдық ел болып қала берді. Ауылшаруа-шылығымен жалпы халықтың 70 % айналысады, ал өнеркосіпте -20% халық айналысты /7/. Экономика өзінің көпжақтылығын сақтап қалды. Кейінгі кезде ауылшаруашылығының төмендеуінен, өнеркәсіптегі дағда-рыстан және энергетикалық дағдарыстан үнді экономикасы қиындықтарға кездесуде осының нәтижесңнде терең финанстық дағдарыстар болды, Ал 1974/75 жж. бастап өнеркәсіп қайтадан дами бастады. Өнімі 3, 5% өсіп ауыр өнеркәсіп орьгадарының өнімі өсті, ауыр өнеркәсіп, электрқұралдарын жасауда мемлекеттік сектордың ролі әсті. Бірақ көптеген өнеркәсіп салала-рында, оның ішінде химия, мұнай өнімдері металлургия, транспортта өліде болса 70-жылдары өнеркәсіп өзінің жоғары дамуына жете алмады. Өз өнеркәсіп орындарын дамыту үшін басқа мемлекеттердің көмегіне сүйенді. Көптеген көрші елдермен сауда қарым-қатынастарын жасады.

Үндістандағы темір жол үзындығы- 60 мың км. автомобиль жолы-1200 мың км. қатты көмкерілген жері 400 мың км. Темір жолмен жалпы тасымалдың 80, жолаушылар мен жүк тасудың-70 қамтылады /8/.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.