Қазақстан жайлы
Қазақстанның Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына 2010 жылы төраға болуы бәріміз үшін үлкен жеңіс. Бұл бүкіл Қазақстан халқының жетістігі, Президентіміздің сындарлы саясатының үлкен жеңісі деп бағалаймын. Өйткені, осы идея көтерілгелі бері Қазақстанда ЕҚЫҰ талаптарына сәйкес көптеген саяси, әлеуметтік тұрғыда өзгерістер болды. Яғни еліміз көптеген халықаралық ұйымдарға мүше ретінде мойнына алған міндеттемелерінің барлығын толығымен орындады.
Қазақстанда экономикалық өсіммен бірге ұлтаралық қатынастар институты дамытыла отырып, саяси реформалар жасауға қол жеткізілді. Соңғы жылдардың өзінде, құдайға шүкір, партиялардың қатары 13-ке жетті. Ол партиялардың барлығы да Қазақстан қоғамында өздерінің бағдарламаларына сәйкес халық арасында кеңінен жұмыс жүргізу мүмкіндігіне ие болды. Енді партиялардың беделі, үлкен саяси белсенділігі олардың өз ішіндегі жұмысына байланысты.
Елбасы жетекшілік ететін “Нұр Отан” партиясының халық алдындағы беделі осы соңғы екі сайлаудың кезінде көрінді. Ол алғашқы жағдайда Президент сайлауында байқалса, соңғысында еліміздің жаңа Парламентінің құрамы осы партия мүшелерінен жасақталды. Соған қарамай, Қазақстанда пікірталас мүмкіндігі, плюрализм қалыптасты деп айтуға толық негіз бар. Елімізде 2500-ден астам бұқаралық ақпарат құралы болса, солардың 80 пайызынан астамы жеке адамдарға, партияларға, қоғамдық және өзге де ұйымдарға тиесілі. Радикалды және жай оппозициядамыз деген партиялардың да өздерінің басылымдары бар. Бұған интернетті қосыңыз. Сондықтан да Қазақстан халқы әлемде болып жатқан оқиғалардан, еліміз ішінде болып жатқан жағдайлардан отандық бұқаралық ақпарат құралдары арқылы толық мағлұмат ала алады.
Бұрынғы посткеңестік жүйедегі қоғамдардың менталитетін ЕҚЫҰ ескере бермейді. Өйткені, бұл ұйым Еуропадағы ескі ұйым ретінде ылғи бір мақсатты, бір көзқарастағы бағыт-бағдарлармен жүреді. Егер соңғы жылдардағы ЕҚЫҰ сайлау жөніндегі есептерін қарайтын болсақ, жылдан жылға ылғи бір текті, бір бағытты ескертпелерден арылмай келеді. Олай болса, бұл Ұйымның өзіне де қан жүгірту керек. Еліміз 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға жетекшілік еткенде осы жағына, басқа мемлекеттерге қоятын орынсыз
Қазақстанда экономикалық өсіммен бірге ұлтаралық қатынастар институты дамытыла отырып, саяси реформалар жасауға қол жеткізілді. Соңғы жылдардың өзінде, құдайға шүкір, партиялардың қатары 13-ке жетті. Ол партиялардың барлығы да Қазақстан қоғамында өздерінің бағдарламаларына сәйкес халық арасында кеңінен жұмыс жүргізу мүмкіндігіне ие болды. Енді партиялардың беделі, үлкен саяси белсенділігі олардың өз ішіндегі жұмысына байланысты.
Елбасы жетекшілік ететін “Нұр Отан” партиясының халық алдындағы беделі осы соңғы екі сайлаудың кезінде көрінді. Ол алғашқы жағдайда Президент сайлауында байқалса, соңғысында еліміздің жаңа Парламентінің құрамы осы партия мүшелерінен жасақталды. Соған қарамай, Қазақстанда пікірталас мүмкіндігі, плюрализм қалыптасты деп айтуға толық негіз бар. Елімізде 2500-ден астам бұқаралық ақпарат құралы болса, солардың 80 пайызынан астамы жеке адамдарға, партияларға, қоғамдық және өзге де ұйымдарға тиесілі. Радикалды және жай оппозициядамыз деген партиялардың да өздерінің басылымдары бар. Бұған интернетті қосыңыз. Сондықтан да Қазақстан халқы әлемде болып жатқан оқиғалардан, еліміз ішінде болып жатқан жағдайлардан отандық бұқаралық ақпарат құралдары арқылы толық мағлұмат ала алады.
Бұрынғы посткеңестік жүйедегі қоғамдардың менталитетін ЕҚЫҰ ескере бермейді. Өйткені, бұл ұйым Еуропадағы ескі ұйым ретінде ылғи бір мақсатты, бір көзқарастағы бағыт-бағдарлармен жүреді. Егер соңғы жылдардағы ЕҚЫҰ сайлау жөніндегі есептерін қарайтын болсақ, жылдан жылға ылғи бір текті, бір бағытты ескертпелерден арылмай келеді. Олай болса, бұл Ұйымның өзіне де қан жүгірту керек. Еліміз 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға жетекшілік еткенде осы жағына, басқа мемлекеттерге қоятын орынсыз
Қазақстан жайлы
Қазақстанның Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына 2010
жылы төраға болуы бәріміз үшін үлкен жеңіс. Бұл бүкіл Қазақстан халқының
жетістігі, Президентіміздің сындарлы саясатының үлкен жеңісі деп
бағалаймын. Өйткені, осы идея көтерілгелі бері Қазақстанда ЕҚЫҰ талаптарына
сәйкес көптеген саяси, әлеуметтік тұрғыда өзгерістер болды. Яғни еліміз
көптеген халықаралық ұйымдарға мүше ретінде мойнына алған міндеттемелерінің
барлығын толығымен орындады.
Қазақстанда экономикалық өсіммен бірге ұлтаралық қатынастар институты
дамытыла отырып, саяси реформалар жасауға қол жеткізілді. Соңғы жылдардың
өзінде, құдайға шүкір, партиялардың қатары 13-ке жетті. Ол партиялардың
барлығы да Қазақстан қоғамында өздерінің бағдарламаларына сәйкес халық
арасында кеңінен жұмыс жүргізу мүмкіндігіне ие болды. Енді партиялардың
беделі, үлкен саяси белсенділігі олардың өз ішіндегі жұмысына байланысты.
Елбасы жетекшілік ететін “Нұр Отан” партиясының халық алдындағы беделі осы
соңғы екі сайлаудың кезінде көрінді. Ол алғашқы жағдайда Президент
сайлауында байқалса, соңғысында еліміздің жаңа Парламентінің құрамы осы
партия мүшелерінен жасақталды. Соған қарамай, Қазақстанда пікірталас
мүмкіндігі, плюрализм қалыптасты деп айтуға толық негіз бар. Елімізде 2500-
ден астам бұқаралық ақпарат құралы болса, солардың 80 пайызынан астамы жеке
адамдарға, партияларға, қоғамдық және өзге де ұйымдарға тиесілі. Радикалды
және жай оппозициядамыз деген партиялардың да өздерінің басылымдары бар.
Бұған интернетті қосыңыз. Сондықтан да Қазақстан халқы әлемде болып жатқан
оқиғалардан, еліміз ішінде болып жатқан жағдайлардан отандық бұқаралық
ақпарат құралдары арқылы толық мағлұмат ала алады.
Бұрынғы посткеңестік жүйедегі қоғамдардың менталитетін ЕҚЫҰ ескере
бермейді. Өйткені, бұл ұйым Еуропадағы ескі ұйым ретінде ылғи бір мақсатты,
бір көзқарастағы бағыт-бағдарлармен жүреді. Егер соңғы жылдардағы ЕҚЫҰ
сайлау жөніндегі есептерін қарайтын болсақ, жылдан жылға ылғи бір текті,
бір бағытты ескертпелерден арылмай келеді. Олай болса, бұл Ұйымның өзіне де
қан жүгірту керек. Еліміз 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға жетекшілік еткенде осы жағына,
басқа мемлекеттерге қоятын орынсыз талабы жағына көңіл аударуы керек.
ЕҚЫҰ-ға төраға болу мүмкіндігіне Қазақстан қалайша ие болды деген заңды
сұрақ туындайды. Мен оны былайша айтар едім, соңғы кезде Конституцияға,
сайлау заңнамасына қатысты енгізілген өзгерістер аталған халықаралық ұйым
талаптарына сай жүзеге асты. Егер Парламент бір партиялық жүйеде болып
жатса, ол ең алдымен Қазақстан халқының мүддесін қорғайды. Кез келген
партия билікке келу үшін құрылатыны белгілі. Сондықтан “Нұр Отан” тек
билеуші партия емес, ел алдында Үкімет пен Парламент бірігіп жауап беретін
саяси құрылым да.
Конституциялық өзгерістер мен кейбір заңнамалық актілерге енгізілген
өзгерістер мен толықтырулардың барлығы дерлік билік арасындағы тежемелі-
теңгермешілікті сақтауға мүмкіндік береді. Егер бұрын заң шығарушылық құқы
тек Парламент пен Үкімет құзырында болса, енді Президенттің де заң
шығарушылық құқы соңғы өзгерістерге сәйкес айшықталған. Бұл не деген сөз?
Президент қалай болғанда да ірі саяси тұлға ретінде Қазақстан дамуының
негізгі бағыттарын алдын ала болжайтыны белгілі. Оны Елбасы еліміздің ішкі
және халықаралық ерекшеліктерді ескере отырып шешеді. Түйіндеп айтқанда,
Қазақстан болашақ дамуының алғышарттарын жасайды. Осылайша бізге қандай
заңдар керек деген тұрғыда Президенттің бастамасымен Үкімет, не болмаса
партияның фракциясы депутаттарының қолдауымен заң жобалары өмірге келіп
жатады.
Ал енді ЕҚЫҰ-ға төрағалық ету бізге не береді дегенге келсек, ең алдымен,
төрағалық Қазақстан қоғамының өркениеттер жолымен дамуына игі ықпал етеді.
Басқа қырынан келсек, аталған Ұйымның да реформалануы қажеттігін өмір
көрсетіп отыр. Мысалы, қанша жыл болды, әлі бірде-бір посткеңестік
мемлекеттер төрағалық еткен емес. Өзбекстанның, Қырғызстанның жағдайы бір
бөлек, Қазақстан, Ресей және Украинаның даму жолдары тіпті де өзгеше.
Осының барлығы ЕҚЫҰ тарапынан екшеліп, аймақ елдерінің ұлттық ерекшеліктері
мен дәстүрлері ескерілуі негізінде қаралуы тиіс-ті. Оның орнына аталған
халықаралық Ұйым батыстық құндылықтар төңірегінде, Батыстың саясаты
тұрғысынан ғана өздерінікін таңып келеді.
Соңғы кездері еліміздің төрағалық кандидатурасын ірі мемлекеттер қолдағаны
баршаға белгілі ғой. Соның ішінен Испания, Германия сияқты ірі елдерді
айтсақ та жеткілікті. Әрине, АҚШ, Ұлыбритания сияқты елдердің саясаты
белгілі. Чехияның ұстанымы да жасырын емес. Кеңестер одағы кезінде
Қазақстаннан чех еліне 250 миллион долларлық мұнай баруы керек екен. Сол
көмірсутегі кеңестік мұнай құбырымен жөнелтілген ғой, арада одақ тарап
кетті. Ондай мәселенің барлығы халықаралық соттарда шешілуі керек еді.
Чехияның өкпесі осы. Дауыс беру құқын өздерінің экономикалық мәселесін
шешіп алуға пайдалану ұмтылысы халықаралық Ұйым мүшесінің беделін
арттырмайды деп ойлаймын.
Қорыта келгенде, ЕҚЫҰ мүшелерінің біреуі қарсы дауыс берсе, онда
кандидатура өтпей қалады. Осындайда көпшілік дауыспен шешім шығару оңтайлы
болар еді. Ол мүмкін аталған Ұйымды реформалау барысында шешіле жатар.
Менің айтпағым, төрағалықты бір жылға кешіктіруді жеңіліс деп қарастырмаған
жөн. Ірі саясатта ондай өзара келісімдер бола береді. Бұл қайта еліміздің
сыртқы саясаттағы сәтті қадамдары, ел мен Елбасының үлкен жеңісі деп
есептеймін. Мадридтегі қабылданған шешім еліміздің біреудің айтқанымен
жүрмейтін, өзіндік үлкен саяси тұлға мемлекетке айналғандығын көрсетеді.
Тұлғалы мемлекеттің тұғырлы жеңісі деуге лайық жеңіс болды бұл.
Бағымызды жандырған баға
Қазақстанның Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына төрағалық
ету ұмтылысы кәрі құрлықтағы беделді елдер тарапынан кең қолдау тапты.
Сөйтіп, 2010 жылы Еуропадағы халықаралық ұйым жұмысына жетекшілік етіп,
мұндағы үрдістерге өзіндік пікірін білдіреді. Мұны тәуелсіздік алғаннан
бергі 16 жыл ішінде қол жеткен жетістіктерімізге берілген оң баға деп
атаған орынды. Ол қандай жетістіктер еді? Халықаралық ұйым атынан
көрсетілген осынау сенімнің астарына үңілсек, біріншіден, бұл – ТМД және
Орталық Азия мемлекеттері арасынан суырылып алға шыққан еліміз үшін үлкен
мерей. Екіншіден, бұл – біздегі демократиялық үдерістерді жеделдетудегі
мейлінше оң сипат алған реформаның нәтижесі. Үшіншіден, бұл – Елбасы
Нұрсұлтан Назарбаевтың әлем қауымдастығындағы үлкен беделге ие
екендігінің жемісі. Төртіншіден, бұл – сыртқы саясатта көп векторлықты
ұстанған бағытымыздың айқындығын дәлелдейтін саяси жеңіс. Сонымен бірге,
Қазақстанның аймақтағы ғана емес, әлемдегі көшбасшылық беделінің тағы бір
белеске көтерілгендігінің көрінісі деп ұғыну керек мұны. Ұлан-ғайыр
жерімізді мекендеген ұлттар арасындағы, саяси-экономикалық дамудағы
тұрақтылық пен конфессияаралық түсіністік берік орнығып, әлем
дінбасыларының съезі сияқты халықаралық алқалы басқосулардың ордасына
айналған Қазақстанға Еуропа елдері көрсеткен сенімнің үдесінен шығу
елдігімізге сын.
Тегінде мұндай халықаралық ұйымның жұмысына төраға болу әсте оңай емес.
Дегенмен, халықаралық маңызды мәселелерді өз басқосуына арқау еткен Шанхай
ынтымақтастық ұйымы секілді бірнеше ұйымға төрағалық ету тәжірибесі
қалыптасқан Қазақстан ЕҚЫҰ-ның жұмысына да сәтті басшылық жасайды деп үміт
арта аламыз. Енді бұдан былай мына мәселелерге баса назар аударуымыздың
қажеттігі туындайды. Аталған ұйымның отырысына төрағалық жасау міндетіне
кіріскенше елімізге шет мемлекеттерден танымал саясаткерлер көбірек келіп,
біздегі демократияны дамытудағы жұмыстарымызды саралайтын болады. Өз
кезегінде елімізде де демократияны жетілдіруге байланысты талай
басқосулардың өтетіндігі, біздің саясаткерлеріміз халықаралық деңгейдегі
симпозиум секілді жиындарға жиі қатысатындығы да талас тудырмаса керек. Сол
себептен енді біздің адамдарымыз өздеріне жүктелетін үлкен жауапкершілікті
сезінулері тиіс. Әсіресе, Парламент Мәжілісінің депутаттары алдағы кезеңде
қабылданатын заңдар Еуропадағы осынау беделді ұйым талаптарына сай
әзірленуі керек дегенмен де, ұлттық мүдде тұрғысындағы маңыздылығын ескерсе
дейміз.
Қорыта айтқанда, тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасу баспалдағынан өту
үстіндегі Қазақстанға Еуропаның өз төрін ұсынуы алдымен қазақ халқының
бағын жандыратын қадам екендігі даусыз.
Атырау облысы.
Тұлғалы мемлекеттің тұғырлы жеңісі
1. ЕҚЫҰ-ға төрағалық ету біздің еліміздің ерен жетістіктеріне негізделген
Қазақстанның ұлы жеңісі болып табылады
Төрағалық туралы шешім – либералдық нарықтық экономика және демократиялық
қоғам құру саласындағы Қазақстанның нақты жетістіктерін мойындау. ЕҚЫҰ-ға
қатысушы-мемлекеттердің консенсусқа келуі қазақ қоғамында саяси
тұрақтылықты, ұлтаралық және дінаралық келісімді қамтамасыз еткен
Президентіміз Н.Назарбаевтың ішкі сара саясатының дұрыстығын мойындауға
негізделген.
Францияның бұрынғы президенті Жак Ширактың айтуы бойынша, Қазақстан “өзінің
ұлттық құндылықтары мен тарих алдындағы парызына адалдығымен қатар,
құқықтық мемлекет құруға және жалпыадамзаттық демократия қағидаттарына
жақындығын мәлімдей отырып, күрделі жағдайда мемлекет құрудың тура жолына
түсті”.
Аз ұлттардың үлесі басым әлемдегі ең көпұлтты мемлекеттердің бірі бола
тұра, Қазақстанның бұрынғы посткеңестік кеңістіктегі мемлекеттерден
артықшылығы қоғамдық құрылымды трансформациялау мен экономикалық
қатынастардың моделін өзгерткен күрделі жылдарда қоғамдағы тұрақтылық пен
келісімді сақтай білді.
Тәуелсіздіктің алғашқы күндерінен бастап этносаралық қатынастарды
ыждағаттылықпен реттеу мемлекеттің бүкіл ішкі саясатының арқауына айналды.
Қазақстанда бірлікті нығайтуда және ұлттық мәдени әртектілікті жандандыру
мен дамытуда салиқалы мемлекеттік саясат жүзеге асырылады. Аз ұлт өкілдері
шоғырланған жерлерде 16 тіл ана тілі ретінде оқытылатын ұлттық мектептер
жұмыс істейді. Мемлекет 500-ге тарта ұлттық-мәдени орталықтарға, 20
республикалық және аймақтық ұлттық газеттер мен радио-телебағдарламаларға,
6 ұлттық театрға қолдау көрсетеді.
2003 жылғы 20 қаңтарда Берн қаласында Н.Назарбаевпен өткізілген келіссөзден
кейін Швейцария Конфедерациясының президенті П.Кушпен былай деп атап
көрсетті: “Қазақстан Орталық Азиядағы тұрақтылықтың жасыл аралы болып
қалуда, бүгінгі таңда Қазақстанда – адамдардың ең маңызды құқықтары –
бейбіт өмір сүру құқығы және аз ұлттардың өзін құрметтеу құқығы берік
сақталуда”.
1995 жылғы 1 наурызда Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен
құрылған Қазақстан халқы Ассамблеясы бұл орайда айрықша маңызды рөл
атқарады. 1992 жылы өткен І этностық форумда Нұрсұлтан Назарбаев өзінің осы
бастамасын ұсына отырып: “Біздің ең басты құндылығымыз – халықтар достығын
қазақстандықтардың бірнеше ұрпағы қалыптастырды. Көп жағдайларды қайтадан
ой елегінен өткізе отырып, бұл байлықты талан-таражға салуға, қалыптасқан
игі дәстүрлерді ұмытуға біздің ешбір құқығымыз жоқ. Сондықтан форумды
тұрақты жұмыс істеу негізіне ауыстырып, жаңа қоғамдық институт құру қажет”,
деп атап көрсетті.
Бүгінде Ассамблея барлық ұлттық-мәдени орталықтарды біріктіреді және
мемлекеттегі аз ұлттардың мүдделері өкілеттігін жүзеге асырудың нақты
құралы болып табылады. 2007 жылғы мамырда Қазақстан Республикасының
Конституциясына пропорционалды сайлау үлгісін қолдану және Қазақстан халқы
Ассамблеясының (ҚХА) депутаттары үшін квота бөлу жөнінде өзгеріс енгізілді.
Бұл шешім ҚХА-ны консультативтік-кеңестік институттан конституциялық
институт ретінде өзгерте отырып, сол арқылы Адам өлшемдері жөніндегі
конференцияның Копенгагенде өткен мәжілісінің 31-тармағына сәйкес ұлттық
топтар үшін өздерінің мүдделерін жоғарғы заң органдарында қорғауға кепілдік
берді.
Қазақстанда барлық аз ұлт өкілдерінің сұранымын қанағаттандыру үшін және
ұлтаралық қатынастарды дұрыс реттеу үшін барлық жағдайлар жасалған. Аз ұлт
өкілдерінің азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени
құқықтарын қорғау жөніндегі шаралар халықаралық стандарттарға
сәйкестендірілген және басқа мемлекеттер үшін үлгі болып табылады.
БҰҰ-ның бұрынғы Бас хатшысы К.Аннан Қазақстанды “Әлемнің басқа мемлекеттері
үшін тұрақты дамудың, тұрақтылықтың, ұлтаралық келісімнің үлгісі” ретінде
атады. Ал ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қазақстанның Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына 2010
жылы төраға болуы бәріміз үшін үлкен жеңіс. Бұл бүкіл Қазақстан халқының
жетістігі, Президентіміздің сындарлы саясатының үлкен жеңісі деп
бағалаймын. Өйткені, осы идея көтерілгелі бері Қазақстанда ЕҚЫҰ талаптарына
сәйкес көптеген саяси, әлеуметтік тұрғыда өзгерістер болды. Яғни еліміз
көптеген халықаралық ұйымдарға мүше ретінде мойнына алған міндеттемелерінің
барлығын толығымен орындады.
Қазақстанда экономикалық өсіммен бірге ұлтаралық қатынастар институты
дамытыла отырып, саяси реформалар жасауға қол жеткізілді. Соңғы жылдардың
өзінде, құдайға шүкір, партиялардың қатары 13-ке жетті. Ол партиялардың
барлығы да Қазақстан қоғамында өздерінің бағдарламаларына сәйкес халық
арасында кеңінен жұмыс жүргізу мүмкіндігіне ие болды. Енді партиялардың
беделі, үлкен саяси белсенділігі олардың өз ішіндегі жұмысына байланысты.
Елбасы жетекшілік ететін “Нұр Отан” партиясының халық алдындағы беделі осы
соңғы екі сайлаудың кезінде көрінді. Ол алғашқы жағдайда Президент
сайлауында байқалса, соңғысында еліміздің жаңа Парламентінің құрамы осы
партия мүшелерінен жасақталды. Соған қарамай, Қазақстанда пікірталас
мүмкіндігі, плюрализм қалыптасты деп айтуға толық негіз бар. Елімізде 2500-
ден астам бұқаралық ақпарат құралы болса, солардың 80 пайызынан астамы жеке
адамдарға, партияларға, қоғамдық және өзге де ұйымдарға тиесілі. Радикалды
және жай оппозициядамыз деген партиялардың да өздерінің басылымдары бар.
Бұған интернетті қосыңыз. Сондықтан да Қазақстан халқы әлемде болып жатқан
оқиғалардан, еліміз ішінде болып жатқан жағдайлардан отандық бұқаралық
ақпарат құралдары арқылы толық мағлұмат ала алады.
Бұрынғы посткеңестік жүйедегі қоғамдардың менталитетін ЕҚЫҰ ескере
бермейді. Өйткені, бұл ұйым Еуропадағы ескі ұйым ретінде ылғи бір мақсатты,
бір көзқарастағы бағыт-бағдарлармен жүреді. Егер соңғы жылдардағы ЕҚЫҰ
сайлау жөніндегі есептерін қарайтын болсақ, жылдан жылға ылғи бір текті,
бір бағытты ескертпелерден арылмай келеді. Олай болса, бұл Ұйымның өзіне де
қан жүгірту керек. Еліміз 2010 жылы ЕҚЫҰ-ға жетекшілік еткенде осы жағына,
басқа мемлекеттерге қоятын орынсыз талабы жағына көңіл аударуы керек.
ЕҚЫҰ-ға төраға болу мүмкіндігіне Қазақстан қалайша ие болды деген заңды
сұрақ туындайды. Мен оны былайша айтар едім, соңғы кезде Конституцияға,
сайлау заңнамасына қатысты енгізілген өзгерістер аталған халықаралық ұйым
талаптарына сай жүзеге асты. Егер Парламент бір партиялық жүйеде болып
жатса, ол ең алдымен Қазақстан халқының мүддесін қорғайды. Кез келген
партия билікке келу үшін құрылатыны белгілі. Сондықтан “Нұр Отан” тек
билеуші партия емес, ел алдында Үкімет пен Парламент бірігіп жауап беретін
саяси құрылым да.
Конституциялық өзгерістер мен кейбір заңнамалық актілерге енгізілген
өзгерістер мен толықтырулардың барлығы дерлік билік арасындағы тежемелі-
теңгермешілікті сақтауға мүмкіндік береді. Егер бұрын заң шығарушылық құқы
тек Парламент пен Үкімет құзырында болса, енді Президенттің де заң
шығарушылық құқы соңғы өзгерістерге сәйкес айшықталған. Бұл не деген сөз?
Президент қалай болғанда да ірі саяси тұлға ретінде Қазақстан дамуының
негізгі бағыттарын алдын ала болжайтыны белгілі. Оны Елбасы еліміздің ішкі
және халықаралық ерекшеліктерді ескере отырып шешеді. Түйіндеп айтқанда,
Қазақстан болашақ дамуының алғышарттарын жасайды. Осылайша бізге қандай
заңдар керек деген тұрғыда Президенттің бастамасымен Үкімет, не болмаса
партияның фракциясы депутаттарының қолдауымен заң жобалары өмірге келіп
жатады.
Ал енді ЕҚЫҰ-ға төрағалық ету бізге не береді дегенге келсек, ең алдымен,
төрағалық Қазақстан қоғамының өркениеттер жолымен дамуына игі ықпал етеді.
Басқа қырынан келсек, аталған Ұйымның да реформалануы қажеттігін өмір
көрсетіп отыр. Мысалы, қанша жыл болды, әлі бірде-бір посткеңестік
мемлекеттер төрағалық еткен емес. Өзбекстанның, Қырғызстанның жағдайы бір
бөлек, Қазақстан, Ресей және Украинаның даму жолдары тіпті де өзгеше.
Осының барлығы ЕҚЫҰ тарапынан екшеліп, аймақ елдерінің ұлттық ерекшеліктері
мен дәстүрлері ескерілуі негізінде қаралуы тиіс-ті. Оның орнына аталған
халықаралық Ұйым батыстық құндылықтар төңірегінде, Батыстың саясаты
тұрғысынан ғана өздерінікін таңып келеді.
Соңғы кездері еліміздің төрағалық кандидатурасын ірі мемлекеттер қолдағаны
баршаға белгілі ғой. Соның ішінен Испания, Германия сияқты ірі елдерді
айтсақ та жеткілікті. Әрине, АҚШ, Ұлыбритания сияқты елдердің саясаты
белгілі. Чехияның ұстанымы да жасырын емес. Кеңестер одағы кезінде
Қазақстаннан чех еліне 250 миллион долларлық мұнай баруы керек екен. Сол
көмірсутегі кеңестік мұнай құбырымен жөнелтілген ғой, арада одақ тарап
кетті. Ондай мәселенің барлығы халықаралық соттарда шешілуі керек еді.
Чехияның өкпесі осы. Дауыс беру құқын өздерінің экономикалық мәселесін
шешіп алуға пайдалану ұмтылысы халықаралық Ұйым мүшесінің беделін
арттырмайды деп ойлаймын.
Қорыта келгенде, ЕҚЫҰ мүшелерінің біреуі қарсы дауыс берсе, онда
кандидатура өтпей қалады. Осындайда көпшілік дауыспен шешім шығару оңтайлы
болар еді. Ол мүмкін аталған Ұйымды реформалау барысында шешіле жатар.
Менің айтпағым, төрағалықты бір жылға кешіктіруді жеңіліс деп қарастырмаған
жөн. Ірі саясатта ондай өзара келісімдер бола береді. Бұл қайта еліміздің
сыртқы саясаттағы сәтті қадамдары, ел мен Елбасының үлкен жеңісі деп
есептеймін. Мадридтегі қабылданған шешім еліміздің біреудің айтқанымен
жүрмейтін, өзіндік үлкен саяси тұлға мемлекетке айналғандығын көрсетеді.
Тұлғалы мемлекеттің тұғырлы жеңісі деуге лайық жеңіс болды бұл.
Бағымызды жандырған баға
Қазақстанның Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына төрағалық
ету ұмтылысы кәрі құрлықтағы беделді елдер тарапынан кең қолдау тапты.
Сөйтіп, 2010 жылы Еуропадағы халықаралық ұйым жұмысына жетекшілік етіп,
мұндағы үрдістерге өзіндік пікірін білдіреді. Мұны тәуелсіздік алғаннан
бергі 16 жыл ішінде қол жеткен жетістіктерімізге берілген оң баға деп
атаған орынды. Ол қандай жетістіктер еді? Халықаралық ұйым атынан
көрсетілген осынау сенімнің астарына үңілсек, біріншіден, бұл – ТМД және
Орталық Азия мемлекеттері арасынан суырылып алға шыққан еліміз үшін үлкен
мерей. Екіншіден, бұл – біздегі демократиялық үдерістерді жеделдетудегі
мейлінше оң сипат алған реформаның нәтижесі. Үшіншіден, бұл – Елбасы
Нұрсұлтан Назарбаевтың әлем қауымдастығындағы үлкен беделге ие
екендігінің жемісі. Төртіншіден, бұл – сыртқы саясатта көп векторлықты
ұстанған бағытымыздың айқындығын дәлелдейтін саяси жеңіс. Сонымен бірге,
Қазақстанның аймақтағы ғана емес, әлемдегі көшбасшылық беделінің тағы бір
белеске көтерілгендігінің көрінісі деп ұғыну керек мұны. Ұлан-ғайыр
жерімізді мекендеген ұлттар арасындағы, саяси-экономикалық дамудағы
тұрақтылық пен конфессияаралық түсіністік берік орнығып, әлем
дінбасыларының съезі сияқты халықаралық алқалы басқосулардың ордасына
айналған Қазақстанға Еуропа елдері көрсеткен сенімнің үдесінен шығу
елдігімізге сын.
Тегінде мұндай халықаралық ұйымның жұмысына төраға болу әсте оңай емес.
Дегенмен, халықаралық маңызды мәселелерді өз басқосуына арқау еткен Шанхай
ынтымақтастық ұйымы секілді бірнеше ұйымға төрағалық ету тәжірибесі
қалыптасқан Қазақстан ЕҚЫҰ-ның жұмысына да сәтті басшылық жасайды деп үміт
арта аламыз. Енді бұдан былай мына мәселелерге баса назар аударуымыздың
қажеттігі туындайды. Аталған ұйымның отырысына төрағалық жасау міндетіне
кіріскенше елімізге шет мемлекеттерден танымал саясаткерлер көбірек келіп,
біздегі демократияны дамытудағы жұмыстарымызды саралайтын болады. Өз
кезегінде елімізде де демократияны жетілдіруге байланысты талай
басқосулардың өтетіндігі, біздің саясаткерлеріміз халықаралық деңгейдегі
симпозиум секілді жиындарға жиі қатысатындығы да талас тудырмаса керек. Сол
себептен енді біздің адамдарымыз өздеріне жүктелетін үлкен жауапкершілікті
сезінулері тиіс. Әсіресе, Парламент Мәжілісінің депутаттары алдағы кезеңде
қабылданатын заңдар Еуропадағы осынау беделді ұйым талаптарына сай
әзірленуі керек дегенмен де, ұлттық мүдде тұрғысындағы маңыздылығын ескерсе
дейміз.
Қорыта айтқанда, тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасу баспалдағынан өту
үстіндегі Қазақстанға Еуропаның өз төрін ұсынуы алдымен қазақ халқының
бағын жандыратын қадам екендігі даусыз.
Атырау облысы.
Тұлғалы мемлекеттің тұғырлы жеңісі
1. ЕҚЫҰ-ға төрағалық ету біздің еліміздің ерен жетістіктеріне негізделген
Қазақстанның ұлы жеңісі болып табылады
Төрағалық туралы шешім – либералдық нарықтық экономика және демократиялық
қоғам құру саласындағы Қазақстанның нақты жетістіктерін мойындау. ЕҚЫҰ-ға
қатысушы-мемлекеттердің консенсусқа келуі қазақ қоғамында саяси
тұрақтылықты, ұлтаралық және дінаралық келісімді қамтамасыз еткен
Президентіміз Н.Назарбаевтың ішкі сара саясатының дұрыстығын мойындауға
негізделген.
Францияның бұрынғы президенті Жак Ширактың айтуы бойынша, Қазақстан “өзінің
ұлттық құндылықтары мен тарих алдындағы парызына адалдығымен қатар,
құқықтық мемлекет құруға және жалпыадамзаттық демократия қағидаттарына
жақындығын мәлімдей отырып, күрделі жағдайда мемлекет құрудың тура жолына
түсті”.
Аз ұлттардың үлесі басым әлемдегі ең көпұлтты мемлекеттердің бірі бола
тұра, Қазақстанның бұрынғы посткеңестік кеңістіктегі мемлекеттерден
артықшылығы қоғамдық құрылымды трансформациялау мен экономикалық
қатынастардың моделін өзгерткен күрделі жылдарда қоғамдағы тұрақтылық пен
келісімді сақтай білді.
Тәуелсіздіктің алғашқы күндерінен бастап этносаралық қатынастарды
ыждағаттылықпен реттеу мемлекеттің бүкіл ішкі саясатының арқауына айналды.
Қазақстанда бірлікті нығайтуда және ұлттық мәдени әртектілікті жандандыру
мен дамытуда салиқалы мемлекеттік саясат жүзеге асырылады. Аз ұлт өкілдері
шоғырланған жерлерде 16 тіл ана тілі ретінде оқытылатын ұлттық мектептер
жұмыс істейді. Мемлекет 500-ге тарта ұлттық-мәдени орталықтарға, 20
республикалық және аймақтық ұлттық газеттер мен радио-телебағдарламаларға,
6 ұлттық театрға қолдау көрсетеді.
2003 жылғы 20 қаңтарда Берн қаласында Н.Назарбаевпен өткізілген келіссөзден
кейін Швейцария Конфедерациясының президенті П.Кушпен былай деп атап
көрсетті: “Қазақстан Орталық Азиядағы тұрақтылықтың жасыл аралы болып
қалуда, бүгінгі таңда Қазақстанда – адамдардың ең маңызды құқықтары –
бейбіт өмір сүру құқығы және аз ұлттардың өзін құрметтеу құқығы берік
сақталуда”.
1995 жылғы 1 наурызда Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен
құрылған Қазақстан халқы Ассамблеясы бұл орайда айрықша маңызды рөл
атқарады. 1992 жылы өткен І этностық форумда Нұрсұлтан Назарбаев өзінің осы
бастамасын ұсына отырып: “Біздің ең басты құндылығымыз – халықтар достығын
қазақстандықтардың бірнеше ұрпағы қалыптастырды. Көп жағдайларды қайтадан
ой елегінен өткізе отырып, бұл байлықты талан-таражға салуға, қалыптасқан
игі дәстүрлерді ұмытуға біздің ешбір құқығымыз жоқ. Сондықтан форумды
тұрақты жұмыс істеу негізіне ауыстырып, жаңа қоғамдық институт құру қажет”,
деп атап көрсетті.
Бүгінде Ассамблея барлық ұлттық-мәдени орталықтарды біріктіреді және
мемлекеттегі аз ұлттардың мүдделері өкілеттігін жүзеге асырудың нақты
құралы болып табылады. 2007 жылғы мамырда Қазақстан Республикасының
Конституциясына пропорционалды сайлау үлгісін қолдану және Қазақстан халқы
Ассамблеясының (ҚХА) депутаттары үшін квота бөлу жөнінде өзгеріс енгізілді.
Бұл шешім ҚХА-ны консультативтік-кеңестік институттан конституциялық
институт ретінде өзгерте отырып, сол арқылы Адам өлшемдері жөніндегі
конференцияның Копенгагенде өткен мәжілісінің 31-тармағына сәйкес ұлттық
топтар үшін өздерінің мүдделерін жоғарғы заң органдарында қорғауға кепілдік
берді.
Қазақстанда барлық аз ұлт өкілдерінің сұранымын қанағаттандыру үшін және
ұлтаралық қатынастарды дұрыс реттеу үшін барлық жағдайлар жасалған. Аз ұлт
өкілдерінің азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени
құқықтарын қорғау жөніндегі шаралар халықаралық стандарттарға
сәйкестендірілген және басқа мемлекеттер үшін үлгі болып табылады.
БҰҰ-ның бұрынғы Бас хатшысы К.Аннан Қазақстанды “Әлемнің басқа мемлекеттері
үшін тұрақты дамудың, тұрақтылықтың, ұлтаралық келісімнің үлгісі” ретінде
атады. Ал ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz