Ипотекалық несие жайлы

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

КІРІСПЕ:

: 1

КІРІСПЕ: ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

3: 5

: 1. 1

КІРІСПЕ: Ипотекалық несиелеудің қажеттілігі мен пайда болу алғышарттары

3: 5

: 1. 2

КІРІСПЕ: Ипотекалық несиенің ерекшеліктері мен ипотекалық банктердің негізгі қызметтері

3: 8

: 1. 3

КІРІСПЕ: Шетел тәжірибесіндегі ипотекалық несие

3: 13

КІРІСПЕ:

: 2

КІРІСПЕ: ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИПОТЕКАЛЫҚ НАРЫҒЫНЫҢ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

3: 18

: 2. 1

КІРІСПЕ: Қазіргі кездегі Қазақстандағы ипотекалық несиелендірудің жағдайы

3: 18

: 2. 2

КІРІСПЕ: Қазақстан Республикасындағы екінші деңгейлі банктердің ипотекалық несиелеу қызметіне талдау

3: 23

: 2. 3

КІРІСПЕ: «Қазақстан Ипотекалық Компаниясы» ИҰ» АҚ-ның қызметіне талдау

3: 27

КІРІСПЕ:

: 3

КІРІСПЕ: ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЛЕНДІРУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ДАМУ БОЛАШАҒЫ

3: 32

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ: ҚОРЫТЫНДЫ

3: 37

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ: ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

3: 39

КІРІСПЕ

Ипотекалық несие - бұл батыс елдерінде жоғары қарқынмен дамып келе жатқан қаржы нарығының бағыттарының бірі болып табылады. Қазірде мамандар ежелден келе жатқан қозғалмайтын мүлік бойынша «пәтер маселесін» шешудің бірден бір перспективті жолы ретінде ұзақ мерзімді ипотекалық несие жүйесін дамытуды есептейді.

Шетел тәжірибесінен белгілі болғандай егер, мемлекет тарапынан дұрыс және тиімді саясат жүргізілетін болса, ипотекалық несие өзін - өзі қамтамасыз ететін және де бұл нарықтың белгілі бір дәрежеде дамуына әкелетін жүйеге айналады.

Жобалық жұмыстың өзектілігі - тұрғын үй нарығының дауымен олардың құрылуы әрқашанда экономикалық өсүдің негізі болып табылады.

Біріншіден адамдар өздерінің өмір сүру жағадайын жақсарту, тамақ-ас, киім кешек және т. б. үшін ең алдымен баспана құру мәселесін алдына қояды яғни ол үшін қажетті қаражат жинаумен айналысады.

Екіншіден, өндіріс күшін орналастыру, экономиканы құрылымдық жағынан қайта құру, осылардың бәрі мемлекет тарапынан тұрғын үй құрулысына қомақты қаржы бөлінуін талап етеді.

Үшішіден, осы тұрғын үй құрылысының дамуы құрылыс заттарын өндіретін кәсіпорындар, жобалау, инфрақұрылымды объектілер құрылысы, сауда-сатық кәсіпорындары, жол құрылысы, қалалық транспорт сияқты жәнет. б. мыңдаған адамды қамтитын салалардың дамуына алып келеді. Сондай-ақ, ұзақ мерзімді ипотекалық несиенің экономиканың нақты секторына тиімді әсері негізінде мемлекетке милиардтаған долаллардағы шетелдік тікелей инвестициялар тартылады. Сондықтан, ипетекалық несиелендіру тек қана экономиканы емес сондай-ақ онымен тығыз байланысты басқада салаларды жедел дамыту қәбілетіне ие жекелеген механизмдердің бірі болып табылады.

Ипотекалық несие тиімді салым жасаудың шынайы баламасын көрсетеді. Негізінен банктар тарапынан тартылып жатқан несиелер қысқа мерзімді болып келеді және де егер соңғы кездердегі тартылып жатқан қаражаттар бойынша проценттік ставкалар қарқынының төмендеуін есепке алсақ, онда ұзақ мерзімді ипотекалық несиені қаржыландыру ушін қажетті ұзақ мерзімді қаражаттардың құнын бағалау шын мәнінде олардың болмауына байланысты қиынға соғады. Дәл осы қысқа мерзімді қаражаттарға қарағанда ұзақ мерзімді құралдардың жетіспеуі банктердің тұрғын үй саласын несиелендірудегі жігерсіздігінің негізгі қаржылық себебін түсіндіреді.

Қазіргі кездегі мемлекеттік тұрғын үй саясаты ең алдымен халықтың әлеуметтік қорғалмаған және оның негізгі бөлігін қамтийтін орташа табысты жұмысшы халқтың тұрғын үй мәселесін шешүге бағытталуы қәжет. Яғни бұл мәселені шешудің басты жолы ипотекалық несие.

Әрине бұл жүйе мемлекет экономикасының даму қарқынына байланысты болып келеді. Халық табысының төменділігі, қаржы нарығындағы проценттік ставканың жоғарылығы, тұрғын үй нарығының дамымағандығы және олардың құрылысына кететін қомақты қаржы, осылардың бәрі ипотека арқылы шешілуі қажет және де ол туындауы мүмкін мәселелердің барлығын қамтиді деуге болмайды.

Мұндағы халықты ұзақ мерзімді ипотекалық несиелендіру жүйесін құрудың алғашқы этапында мемлекет маңызды рол атқарады. Мемлекет тұрғын үйді ипотекалық несиелендіру жүйесін дамытудың концепциясын анықтайды, ипотекалық несиелендіру жүйесінің сенімді және тиімді қызмет атқаруы үшін оның құқықтық негізін қалыптастырады және де қарызгерлерді әлеуметтік тұрғыдан қорғау механизмін құрайды. Ипотекалық несие нарығының қатысушыларын ынталандырушы салық саясатын жүргізеді, сондай-ак, нарықты ұйымдастыру үшін қажетті институттарды құру және оларды басқаруға қатысумен айналысады.

Жұмыстың мақсаты ипотекалық несиелендірудің теориялық зерттеулер натижесіне сүйене отырып ұзақ мерзімді ипотекалық несиелендірудің мүмкіндіктері мен оның Қазакстандағы даму болашағын ашып көрсету болып табылады.

Осы мақсатқа қол жеткізу үшін мынадай міндеттерді шешу көзделген:

ипотекалық несиелендірудің қажеттілігі мен пайда болу алғышарттарын ашып көрсету;

- ипотекалық несиенің ерекшеліктері мен ипотекалық банктердің қызметтерін қарастыру;

- шетел тәжірибесіндегі ипотекалық несиені қарастыру;

- қазіргі кездегі Қазақстандағы ипотекалық несиелендірудің жағдайын зерттеу;

- Қазақстан Республикасындағы екінші деңгейлі банктердің ипотекалық несиелеу қызметін талдау;

- «Қазақстан Ипотекалық Компаниясы» ИҰ» АҚ қызметіне талдау жасау;

- Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендіру және оның даму болашағын анықтау.

Дамыған мемлекеттердің ипотекалық несиелендіруді дамытудағы сәтті тәжірибесі ипотекалық несиелендіру нарығын қалыптастырудың алғашқы кезеңіндегі қиындықтарға қарамастан оның тек қана экономикалық емес басқа да салалармен байланысты мәселелерді шешудің маңызды құралы болып табылатындығын көрсетеді. Ол белгілі бір дегейде жалпы экономикалық стратегия мен қоғамды ондаған жылдар алға дамыту бағытын анықтайды.

Жұмысты орындау барысында ақпараттық негіз ретінде отандық және шетелдік авторларының еңбектерін және статистикалық ақпараттар қолданылған.

Жобалық жұмыс кіріспе, тақырыпты теориялық аналитикалық тұрғыдан ашатын бөлімдер және қорытындыны қамтыған.

1 ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ

Ипотекалық институттардың қажеттілігі мен пайда болу алғышарттары

Ипотека түсінігі дүниежүзілік қаржы экономика жүйесіне ежелгі Грециядан енген. Оны Архонт Солон (б. э. д. VI ғ. ) енгізген болатын. Ал Солонның замандасы Драконт (б. э. д. 621 ж. ) осы тұста әр түрлі жеке меншікке немесе оның басқа да қозғалмалы болігіне жасалынған қастандық үшін қатаң жазалау тәртіптерін енгізген. Солон б. э. д. 594 жылы өзінің жермен байланысты қарыздарға өзгерту енгізу, иесіз қалған мүлкті мұрагерлер қауымына өткізу қажетсіздігі туралы мұраға қалтру еркіндігі сияқты әйгілі реформаларын жүзеге асырды. Соның арқасына кез келген адам өз меншігінен өз бетінше кешү немесе мұраға қалтыру құқығына ие болды. Солон жеке меншікті (белгілі бір өлшемдегі жерді) мүлік ретінде өткізу үшін қарызгердің атымен бірге бұл жердің белгілі бір қарыз соммасының кепілі болып табылатындығын білдіретін қазық қағуды ұсынады және де ол «ипотека» деп аталады .

Ипотекалық институттың жаңадан даму кезеңі Рим империясиы тұсында басталды. Яғни алғашқы жүз жылдықта онда жеке тұлғалардың меншігінің келпілдігімен несие бертін ипотекалық мекемелер құрылды. Әсіресе император Антония Пия (б. д. II ғ. ) тарапынан ипотекалық банктер үшін арнайы заңдар қабылданған. Сол кездін өзінде онда 50 шақты банкпен 800-ден астам айырбастау пункттері қызмет атқарған. Мемлекет ардайым ипотекалық несиелендіру жүйесіне қолдау көрсетіп келген. Соның негізінде әлеуметтік институттар кұрылған. Сондай-ақ, император Траян кезінде жетім - жесірлерге қолдау көрсету мақсатында сол кездегі ең төмен болып табылатын жылдық 5% ставкамен ипотекалық несие беруші қаржылық - қайрымдылық қорлар құрылған.

Негізінен ипотекалық институттар қысқа уақыт аралығында үш негізгі даму кезеңдерінен (яғни фидуция, пигнус және ипотека) өтті.

Фидуция - бұл сенім немесе сенім келісемі негізінде жүзеге асырылатын түбегейлі қамтамасыз ету формасы болып ежелгі рим ережелері негізінде қалыптасты және дамыды. Классикалық рим құқықтарының даму кезеңінде «пигнус» ( яғни латынша - жүзеге асырылмаған кепіл зат ) пайда болған, сосын ғана ипотека. Сондықтан да алғашқы несиелік келісім негізінде жүзеге асырылатын кепіл зат туралы келісім шарт тек қана қосымша болып табылатын еді.

Фидуцияның негізгі мәні ол бойынша келісім шарт жасалынуымен кепілдікке қойылған мүлік бойынша кретдиторлардың құқы ресми турде бекітілуі және де сол келісім бойынша кеплдіктің фидуцийға (яғни кредиторға) берілуі, әрі қарай егер міндеттеме толығымен және де өз уақтысында орындалатын болса кредитордың мүлікті өз иесіне қайтару міндетінен тұрады. Осылайша фидуция келісімі де өзінің даму кезеңінен өтті.

Фидуцияның алғашқы даму кезеңінде қарызгері қорғайтын ешқандай нақты бір инструмент көзге түспейді, яғни кредитор тікелей өзіне не тиімді болса соны, атап айтқанда, қаласа қарызгерден міндеттемені орындауын талап етті немесе кепілдікті өзіне қалтырып отырды. Кейінірек, кредитор үшін тиімді болып табылатын бұл артықшылықты жою мақсатында кепілзат туралы құжатқа ресми бұйрық енгізілді. Дегенмен, сонда да келісімді жүзеге асыру барысанда кредитор үшін пайдалы болып табылатын және де қарызгерге кері әсер ететін заңдылықтар сол күйінде қалды.

Ипотекалық институттың келесі даму кезеңі қарызгерді кредитордың өз бетінше әрекеттерінен қорғау арқылы өзінің айтарлықтай тиімді жақтарымен айырмаланады.

«Пигнус» келісімі (яғни «пигнус» кезеңіндегі кепілдік туралы келісім) кепілдікке қойылған мүлікті меншік ретінде емес керісінше тек қана қарызгер тарапынан міндеттемелердің орындалу кепілдігі ретінде пайдалануға беруді қарастырады. Сондай-ақ, қарызгер кредитордан кепілдікке қойылып жатқан мүлікті пайдаланбауды тек қана сақтауды талап ету құқығына ие болады. Сүйтіп, кредитор үшін тек қана бір шартты құқық яғни қарызгер өз міндіттемелерін орындамаған жағдайда ғана өз зияндарының орның толтыру үшін кепілдікке қойылған затты сату құқығы. Соның арқасында ғана кредитордың сатылған заттың өз иелігінде қалтыру мүмкіндігіне шек қойылды. Егер осындай жағадай күзетілсе, онда кредитор мүлікті сатудан түсткен пайдамен қарызгер миндеттемесінен артқан болігін толығымен оған қайтарып отырды. Келісімнің бұл түрі мұқият реттеліп отырды және де оған жатпағандары тек қана сот арқылы шешіліп отырылды.

Ипотекалық институттың пайда болуының сонғы сатысы сол кездегі саяси және экономикалық жағдаймен тығыз байланысты болып келеді. Басқаша айтқанда Римдегі құлиелену шаруашылығының әлсіреуі мен жерлердің жаппай жалға берілуі классикалық ипотекалық институттың пайда болуына әкелді. Дегенмен, сол кездегі заңдылықтарға сайкес қызмет көрсетіп жатқан құрылымдардың ешбірі еңбек құралдарына басқа ештеңесі жоқ ұсақ жалгерлермен жерлерін жалға берүшілердің арасында жасалатын мұндай келісімді кепілдендіру үшін сай келмеді. Осындай мәселені шешү арқасында кепілдіктің жаңа формасы жалгерлердің өз еңбек құралдарын жалға берүшінің меншігіне өткізбей-ақ оларды кепілдікке қою арқылы келісімге отыру пайда болды.

Кейінірек кепілдіктің бұл түрі оның басқа да түрлеріне атап айтқанда қозғалмайтын мүлік кепілдігіне де тарады. Осылайша, ипотекалық институттың пайда болуы біріншіден, кепілзат туралы келісім шартқа, екіншіден, қарызгердің өз міндеттемесін орындауын және де бұл міндеттеме орындалмаған жағадайда кредиторға кепілдікке қойылған мүлікті жузеге асыру арқылы өз шығындарын жабу құқығын беретін кепілдік туралы келісім шартпен байланысты болып келеді. Мұндай келісімдерді куәлендіру үшін алғашқыда қарызгер мен кредитор арасында жәй ғана келісім жасалынған. Кейінірек заңды күшке ие ресми және ресми болмаған құжаттар жасалынып отырылды. Сондай-ақ, үш және одан да көп куәгерлер қатысуымен жасалынған жеке құжаттар да сондай күшке ие болды. Сүйтіп ипотеканың классикалық бұл институты да өзінің даму кезеңінен өтті. Соның тұсында жақтардың келісімінсіз жүзеге асырылатын әр түрлі ресми ипотекалар енгізілді. Бұған заңды ипотека (яғни император бұйрығымен), инвестордың жасаған ипотекасы, салық төлемейтін адам мүлкіне жасалынатын «фиска» ипотекасы, яғни мұраға қалтырушының мүлігіне ипотека, куеуінің мүлігі негізінде алған әйелінің ипотекасы және т. б. жатқызылды.

Сосын ипотека бітіндеп орта ғасырлар заңдарында кездесе бастады. Атап айтқанда Германияда XVI - ғасырда құпия ипотека өмір сүрді. Еуропа мелекеттерінде ипотека екі түрлі сипатқа ие. Біріншіден ол тек қана қозғалмайтын мүліктерге қолданылады, екіншіден, екпілдікке қойылған мүлік кредитор емес суд арқылы жүзеге асырылады. Ипотека кредиторлар үшін «қарыздарды төлету» бойынша қарызгердің мүлігін өз қарамағына алмай-ақ, және басқа да кредиторлардың бәсекелестігінен қорғанудың ең дұрыс жолына айналып жатыр. Яғни орта ғасырлық кодекстерден бері келе жатқан анықтамасына көре «ипотека - бұл табиғатынан ажырамас, ол тек қана одан пайда көрү құқығына негізделген»[1] .

“Hypoteka est tota in tota, et tota in qualibet parte” - яғни қашанда міндеттеме толығымен өтелмейінше қанағаттану құқығы сол ипотекаға қабылданған зат арқылы жузеге асырылады. Кепілдікке қойылған мүліктің бір бөлігінің сатылуы кредиторды ол бойынша міндеттемелерді толығымен талап ету құқығынан айырмайды. Ипотека қозғалмайтын мүлік негізінде жүзеге асырылып, оның иесі ауысуынан тауелсіз болған[2] .

Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында АҚШ, Германия және Малайзия мемлекеттерінің тәжірибесін ескере отырып жасалынған тұрғын үй ипотекалық несиелеу жүйесі қызмет етуде(сурет-1) [3] .

Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелеу жүйесінің құрылымы

ррр

Қазақстан Ипотекалық Компаниясы

Қайта қаржыландырушы ұйым

Банктік емес ұйымдар

Банктер

Алғашқы несие берушілер

Сурет 1. Қазақстандағы тұрғын үйді ипотекалық несиелеу жүйесінің құрылымы

Ипотекалық келісімдерге қатысушылардың құқықтарын қорғаудағы мемлекеттің орны ерекше болды. Айтарлықтай күрделі құрылымға ие болған келісімдердің тіркелуі кешіктірілген жүйе үнемі қадағалау мен бақылауды талап етті.

1. 2 Ипотекалық несиенің ерекшеліктері мен ипотекалық банктердің негізгі қызметтері

Жер учаскелері ипотекасының ерекшеліктері ипотекалық несилендіруде ауыл шаруашылығына қатысты жерлер тек қана осы ауыл шаруашылығы өнімдерінің жүзеге асырылуы немесе оларды дамыту мен тікелей қатысты несиелік келісім шартты қамтамасыз ету үшін ғана тартылады. Қалалық құрылыс ережелеріне сәйкес ғимараттар мен құрылыстарды биіктетуге болмайтын жерлер ипотекалық несиелендіру объектісі болып табылмайды. Ауыул шаруашылығы саласында қызмет атқаратын кәсіпорындардың ұжымдық жалпы меншігіне тән жерлер бойынша ипотека тек қана сол ұжымның мүшесі болып табылатын тұлғаның үлесі ретіндегі белгілі бір көлемдегі жеріне жүргізілуі мүмкін.

Көлемін есепке алғанда жеке учаске ретінде қолдануға жарамайтын және мұндай категорияға жатпайтын жерлерге ипотека жүргізілмейді.

Жер учаскесін ипотекалық несиелендіру және кепілхат бойынша келісім шартқа сайкес кепілдікті ұстаушы болып ҚР Ұлттық Банкі тарапынан ипотекалық операцияларды жүргізүге рұқсаты бар банктер табылады.

Кепілдік беруші меншігіндегі кепілдікке қойылған жерде орналасқан немесе соған салынатын ғимараттар мен құрылыстарда сол жер мен бір уақытта кепілдікке қойылуы мүмкін.

Ал егерде кепілдік беруші меншігіндегі кепілдікке қойылған жер учаскесінде орналасқан ғимараттар мен құрылыстар кепілхатта қарастырылмығын болса, онда сол келісім бойынша кепілдік ұстаушы тарапынан қарызгердің төлем қәбілетсіздігіне байланысты мүлікті жүзеге асыру жағдайында кепілдікке қойылған жер иесі онда орналасқан ғимараттар мен құрылыстарды пайдалануға қәжетті солар орналасқан шамадағы жер көлемін пайдалану құқығын өзінде сақтайды.

Егерде ипотеалық несиелер бойынша міндеттемелер өз уақтысында өтелмесе немесе қарызгер тарапынан басқа да қәтеліктерге жол берілсе оның иелігіндегі жер учаскесі иелігінен алынып қойылуы мумкін және де бұл процесс «қарыздың орнын толтыру» деп аталады.

Кәсіпорын ипотекасының ерекшеліктері. Кәсіпорын ипотекасының объектісі болып жалпы бірыңғай мүліктік комплекс ретінде кәсіпорынның өзі табылады. Заңды тұлға ретінде кепілдікке қойылған кәсіпорынның мүлігіне материалды және материалды емес активтер, оның ішінде: ғимараттар мен құрылыстар, құрал жабдықтар, инвентарь, шикі заттар мен дайын өнімдер, талап ету құқығы, патант, және т. б. құқықтары мен қарыздары да жатады. Сонымен бірге кәсіпорынның кепілдікке қойылған мүлігінің құрамына алынбаған табыстары, сатып алған мүліктері, кәсіпорынның өз мүліктерін жақсартуға жұмсаған қаражаттары, сондай-ақ, ипотекалық келісім мерзімі аралығында алған қарыздары да жатады. Кәсіпорынның кепілдік туралы келісімінде кепілдік ретінде оның барлық активтері немесе баланс активінің бір бөлігі де көрсетілуі мумкін.

Кәсіпорынның ипотекалық несие бойынша кепілдікке қою кәсіпорын мүлкінің иелерінің толық келісімі немесе өкілетті органның шешімі негізінде жүзеге асырылады. Ал егерде осы талаптардың орындалуының бұзылуымен ипотекалық келісім шарт жасалынған болса ол жарақсыз деп есептелінеді.

Кәсіпорын ипотекасы оның активтері көлемінің жартысынан кем болмаған сомадағы ақшалай қаражатпен қамтамасыз етілуі мүмкін.

Банкроттыққа ұшырап жатқан немесе ликвидациялау және қайта құру туралы шешім қабылданып жатқан кәсіпорынды ипотека бойынша кепілдікке қоюға жол берілмейді[4] .

Ипотекаға кепілдікке қойылған мүлік құрамы мен құнының бағасы кәсіпорын мүлкін толық инвентаризациялау арқылы анықталады. Инвентаризация актісі, бухгалтерлік баланс және кәсіпорынның мүлкінің құрамы мен құны туралы тәуелсіз аудитордың қортындысы міндетті турде кепілхатқа тіркелуі қәжет. Егерде кепілхатта көрсетілген кәсіпорын активінің жалпы соммасының көлемі өзгермейтін болса, онда кепіл берушінің кәсіпорын мүлкінің құрамын өзгертуге, сатуға, ауыстыруға, жалға беруге, қарызға беруге және т. б. құқығы бар. Сондай-ақ, бұл ипотекалық келісім шарттың басқа да шарттарын бұзбайды. Тұрғын үй мен пәтер ипотекасының ерекшеліктері. Тұрғын үй ипотекасы үй немесе пәтер сатып алу үшін, күрделі жөндеу жүргізу үшін, құру немесе қайта құру үшін, берілген несиені қайтаруды қамтамасыз ету үшін жузеге асырылады. Егерде тұрғын үй немесе пәтер иесінің басқа да пәтері немесе үйі болса және де ол пәтер иесінің отбасы мүшелерімен бірге өмір сүруі үшін толық қанағаттанарлы дәрежеде және жеткілікті көлемде болса, онда ол ипотека объектісі бола алады. Тұрғын үйдің бір бөлігін құрайтын бөлме ипотекалық несиенің объектісі болып табылмайды. Ипотекаға тек қана кепілдікке берушінің мүліктік құқығындағы тұрғын үй немесе пәтер қойылуы мүмкін.

Тұрғын үй немесе пәтерде келісім және жәлгерлік келісім шарт негізінде немесе басқа да заңда қарастырылған шарттар негізінде онда тұрып жатқан адамның тұрғын үйдің немесе пәтерлердің аукционда сатылуына байланысты одан көшірілуіне негіз болып табылмайды. Басқаша айтқанда олармен тұрғын жай туралы келісім, жалгерлік немесе басқа да келісімдер өз күшінде қалады. Мұндай адамдар өздері орналасып алған осындай тұрғын немесе пәтерлерді жеңілдіктермен сатып алу құқығына ие болады.

Егерде басқа да шарттар қарастылрылмаған ипотекалық несие бойынша келісімде қарастырылмаған болса кепілдік беруші кепілдік ұстаушының (кредитордың) келісімімен тұрғын үйдегі бос бөлмені (пәтерді) жалға беруге құқылы.

Бірақ, ол кепілдік ұстаушының келісімінсіз де сондай пәтерді жалға бере алады егерде жалгер мен жасалынатын келісім мерзімі несиені қайтару мерзімінен бұрын бітетін болса.

Ипотекалық банктер қозғалмайтын мүлік кепілдігімен ұзақ мерзімді несиелер беретін қаржы несие институты болып табылады. Ипотекалық несиелердің салыстырмалы ұзақ мерзімге берілуіне байланысты ол бойынша пайыздық төлемдер мен негізгі қарыз сомасының бір бөлігінен құралатын ай сайынғы төлемдерді ағымдағы табыстар есебінен өтеуге мүмкіндік беретін қаржыландырудың тиімді және қолайлы тәсілі болып табылады. Мысалы, жалға берілген үйдің құрылысын қаржыландыру жағдайында несие бойынша міндеттемелер арендалық төлемдер есебінен өтелуіп отырылуы мүмкін.

Ипотекалық банктер берілетін несиелер үшін қәжетті құралдарды кепіл хаттарды шығарып сату арқылы тартады. Олар өз иесіне тұрақты пайыздар негізінде табыс әкелетін банктің қарыз міндеттемелері болып табылады. Шығарылытын кепілхаттар банк тарапынан берілетін және кепілдендірілген ипотекалық несиелер мен қамтамасыз етіледі.

Банк тарапынан шығарылатын құнды қағаздар ипотекалық несиелермен қамтамасыз етілуіне байланысты банктер кепілзат түрін таңдауда және несие көлемін белгілеуде қатаң ережелерге бағынуға міндетті. Заң бойынша несиелер тек қана иемденушісіне тұрақты табыс түсіретін жер учаскесі кепілдігімен берілуі мүмкін. Сондай-ақ, берілетін несие сомасы жер учаскесінің мұқият есептелген құнының (кепілдік құнының) 60 % - нан аспауы керек.

Кепілдіктің құнын есептеу үшін әрбір ипотекалық банкте банк басқармасы тарапынан ітелінген және мелекеттік қадағалау органдарымен расталған арнайы инструкциялар қолданылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.