Бизнесті бағалау

Пән: Бизнесті бағалау
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Курстық жұмыс тақырыбының өзектілігі нарық жағдайында кәсіпорынның өміршеңдігінің кепілі мен жай-күйінің орнықтылығының негізі оның қаржы тұрақтылығы болып табылады. Сондықтан кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалау керек. Кәсіпорынның қаржы тұрақтылығы ақша қаражаттарын еркін орын алмастыра отырып қолданып, тиімді пайдалану жолымен өнімді өндіру мен сатудың үздіксіз процесін қамтамасыз ете алатын өзінің қаржы ресурстары жағдайын көрсетеді. Қаржылық тепе-теңдікке жету кәсіпорынды шаруашылық жүйесінің тұрақты звеносы ретінде қарастыруға болады, бұл экономиканың нақты секторының дамуының маңызды факторы болып табылады.

Жаңа және тиімді әрекет ететін нарықтық жүйені қалыптастыру үшін қаржылық, ақша-несие, баға, валюта сфераларында, сонымен қатар заң шығару және монополияға қарсы реттеу облысында нақты және дәйекті саясатты жүзеге асыру керек. «Қазақстан 2030 жылға дейінгі даму Стратегиясын жүзеге асыру жөніндегі іс-шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығында экономиканың нақты секторын дамытудың қажеттілігі ҚР Үкіметінің алдағы қызметінің бірден бір негізгі бағыты ретінде анықталды, ал нақты сектордың басымдылығы оның іс-әрекетінің негізгі принципі ретінде бекітілді.

Курстық жұмыстың зерттеу объектісі: «Eurasian Finance Capital» Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік. Меншік түрі - жеке. Негізгі қызмет түрі - тұрғын емес жылжымайтын мүлікті жалға беру. «Eurasian Finance Capital» ЖШС-ң өзінің балансы, банкте есеп айырысу және өзге де шоттары, мөрі белгісі бар.

Курстық жүмыстың мақсаты: «Eurasian Finance Capital» ЖШС-ң қаржылық жағдайын, шаруашылық қызметін талдау және бағалау. Бұл мақсатқа жету үшін мынадай міндеттер қойылған :

1) Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау;

2) Кәсіпорынды бағалаудың үш тәсілімен мүліктік кешенін бағалау;

3) Кәсіпорынның мүліктік кешенінің нарықтық құнын шығару.

Осы міндеттері орындау барысында кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы көрсеткіштерін талдау, сонымен қатар оның қаржылық жағдайын жалпы бағалау, актив кұрамы мен құрылымын, меншікті капиталын, міндеттемелерін, олардың жағдайы мен қозғаласын бағалау, кәсіпорынның төлем қабілеттілігі мен баланс өтімділігін талдау, табыстылық, іскерлік белсенділік көрсеткіштерін және кәсіпорын кызметінің қаржы шаруашылық тиімділігін бағалау жүзеге асырылады.

Курстық жұмысты орындау барысында «Eurasian Finance Capital» ЖШС-ң есеп беру формалары пайдаланылды. Атап айтқанда 2008-2010 жылдың бухгалтерлік балансы, қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижелері туралы есеп, Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есебі.

1 Бизнесті бағалаудың негізгі ұғымдары

1. 1 Бизнесті бағалаудың түсінігі, принциптері, құн түрлері

Бизнесті бағалаудың түсінігі Қазақстандағы нарықтық экономиканың дамуы меншіктің туындау мен меншік түрлерінің көбеюіне әкелді, меншік иесіне тиісті үй, пәтер, басқада меншік түрлерімен өз қалауынша әрекет етуіне мүмкіндік туды. Меншік түрлері арқылы өзіне жаңа тұрғын үй немесе офиске арналған ғимараттар тауып, өз қорларын бизнеске қолдана алды. Өзінің меншік құқығын иеленуді ойлайтын әрбір тұлға алдында көптеген мәселелер мен сұрақтар туындайды. Солардың ішіндегі ең негізгісі меншіктің құны туралы сұрақ. Осындай мәселелер кәсіпорындарда, фирмаларда, акционерлік қоғамдарда, қаржылық институттарда туындайды. Кәсіпорындарды акционерлеу, ипотекалық несиелердің, қаржылық нарықтар мен сақтандыру жүйелердің дамуы жаңа қызмет көрсету қажеттілігін ‒ объектінің құнының бағасы мен меншіктік құқықты қалыптастырады.

Бағалаудың субъектісі болып арнайы білімі, тәжірибесі бар кәсіпқой бағалаушыны айтады. Бағалау объектісі болып кез келген меншік объектісін айтуға болады. Бұған бизнесті, компанияны, кәсіпорынды, фирманы, банкті, материалды және материалды емес активтердің жеке түрлерін жатқызуға болады.

Кез келген меншік объектісінің құнының бағасы потенциалды және нақты табыс есебімен объект құнының ақшалай түріндегі реттелген, мақсатқа бағытталған анықтау процессі. Бағалау процессі бағаланатын объекті мен бағаланушы субъектінің болуын болжайды.

Құнды бағалау процессінің ерекшелігі болып оның нарықтық сипаттамасы көрінеді. Бұл бағаланатын объектіні игеруге немесе құруға кеткен шығындардың біреуімен ғана шектелмейтін көрсетеді. Ол міндетті түрде нарықтық факторлардың жиынтығын ескереді: уақыт факторы, тәукелділік факторы, нарықтық конъюктура, бәсекелестіктің деңгейі мен моделі, бағаланатын объектінің экономикалық ерекшеліктері, сонымен қатар ғаламның макроэкономикалық және микроэкономикалық ортасы.

Негізгі факторлар болып, уақыт және тәуекелділік табылады. Нарықтық экономика динамизм мен ерекшеленеді. Уақыт факторы барлық нарықтық процесстерге, бағаға, құнға, шешім қабылдауға әсер ететін негізгі факторлардың бірі болып табылады.

Бағалаушының қолданатын әдістері мен тәсілдері бағалау процессінің ерекшелігі сияқсы бағаланатын объектінің экономикалық ерекшелігі, сонымен қатар бағалаудың мақсаты мен қағидаларына байланысты анықталады.

Меншік ұғымы ‒ адамның затқа деген билігі ретінде түсіндіріледі. Затты тек қана субъект: заңды және жеке тұлға, сонымен қатар әкімшілік өкілдерге жүктелген меншік құқығын табыстаған мемлекет игере алады.

Меншік субъектісі ‒ бұл нақты объектіні (капиталды жерді және сәйкес экономикалық мүдделерді) иеленетін жеке және заңды тұлғаларды айтамыз. Экономикалық мүдделерді иелене отырып субъектілер өздеріне және объектілерді пайдалануға және оған билік жүргізу жөнінде экономикалық қатынастарға түседі.

Бизнес ‒ бұл белгілі бір құрылым шегінде ұйымдастырылған нақты қызмет түрі. Оның басты мақсаты - пайда табу. Осылайша, капитал - пайда табу мақсатында жүзеге асатын өнім өндіру мен қызмет көрсетудің кез келген процессін жүзеге асыратын негіз болып табылады. Пайда табу - экономиканың көптеген салаларындағы іс әрекеттің мақсаты мен қорытынды нәтижесі, яғни, бизнестің мақсаты мен нәтижесі. Кез келген бизнес кәсіпорын түріндегі өзінің экономикалық- ұйымдастырушылық формасына ие бола алады.

Фирма ‒ бұл өз қорында капиталға ие болатын бизнестің белгілі саладағы экономикалық ‒ ұйымдастырушылық формасы болып табылатын, белгілі кәсіпорынның аты, белгісі, көрсеткіші. Бағалау кезінде анықталатын құн түрлері.

Бағалаудың жүргізілу мақсатына байланысты ескерілетін факторлардың таңдалуы мен санын бағалаушы құнның әр түрлілігіне байланысты есептейді.

Құн ‒ бұл сатып алушы кез келген затқа немесе объектіге айырбастауға дайын болатын ақшалай эквивалент. Құн баға мен шығыннан ерекшеленеді.

Нарықтылық деңгейі бойынша нарықтық құн және нормативті есептелінетін құн деп екіге бөлінеді.

Нарықтық құн ‒ бағалаудың Халықаралық стандарттауында есептеу көлемі негізінде түсіндіреді. Яғни бұл жерде мүлік бір қолдан екінші қолға тепе-тең маркетинг негізінде өзерікті сатушы мен өзерікті сатыпалуы арасында бағалау мезгілі негізінде коммерциялық келісімдер жүзеге асырылады және келісімге отырған әрбір жақ іс бойынша еш қысымсыз хабардар болып, ісі аяғына дейін есептеулі болуы тиіс.

Нарықтық құн ‒ бұл типтік сатып алушымен сатушы арасындағы, келісімді жүзеге асыру барысында болатын баға. Бұны мына факт анықтайды, нарықтық құн нарықта нақты датаға шығу жағдайдан шығу барысында есептелінеді, сондықтан нарық шартының өзгеруі барысында нарықтық құн өзгереді. Сатып алушыға және сатушы жақ сатылатын мүліктің маңыздылығымен, мінездемесімен жеткілікті ақпараттанған, екі жаққада қысым көрсетілмейді.

Кейбір кездерде нарықтық құн жағымсыз мөлшермен көрінуі мүмкін. Мысалы бұл ескірген обьектілерді бағалау кезінде, тозу құны жер учаскесінің құнынан асқанда немесе экологиялық қолайлы обьектілерді бағалағанда болады.

Сақтандыру құны бұл ‒ сақтандыру келісімі немесе полисі жайларымен анықталатын меншік құны‒.

Салық салу құны бұл ‒ анықтау барысында есептелетін, нормативті құжаттарда болатын, меншікке салық салуға қатысты құн.

Кәдеге жарату құны бұл ‒ меншік обьектісінің (тек жер учаскесінің) қосымша жөндеуді керек етпейтін, материалдардың жиынтық құны сияқты қаралатын құн.

Аналог мінез ‒ қылығының тәуелділігінде ұдайы кәсіпорын құны және орын басу құны ерекшеленеді.

Ұдайы кәсіпорын құны бұл ‒ сол материалдардан және сондай жоспарлаумен жасалатын, және де бағаланатын бірақ, қазіргі бағалармен жұмыс істейтін меншік обьетісінің құны.

Орын басу құны бұл ‒ бағаланатын обьектінің жақын аналогының құны.

Сақтандыру сферасында ұдайы кәсіпорын және орын басу құны кеңінен қолданылады.

Баланстық құн ‒ құрылысқа немесе обьектіні меншікке алуға кеткен құн. Баланстық құн: бастапқы құнды және қалпына келтіру құнды болады. Бастапқы құн пайдалануға енгізу кезінде бухгалтерлік құжаттарда болады.

Қалпына келтіру құны алдын ‒ ала жаңа шарттармен жасалынған негізгі құралдардың ұдайы өндіргіш құны: негізгі қорлардың қайта бағалануы барысында анықталады.

Кәсіпорынның дамуының болашағының тәуелділігінде жұмыс істейтін құнынан таратушы құнды айырады.

Өтімділік құны ‒ амалсыз сатылу құны немесе барабар маркетингті жүргізу үшін өте қысқа мерзімде, меншікті мерзімге сатудан алынған нақты ақша сомасы. Оны анықтауда кєсіпорынның өтімділігіне байланысты барлық шығындарын комиссиондық кәсіпорынның өтімділік жұмысына дейінгі әкімшілік қолдау шығындарын, заңгерлік және бухгалтерлік шығындары сияқты шығындарын ескеру керек.

Өтімділікке шығынды кәсіпорынның өтімділік құны беретін, түсім арасындағы айырмашылықты кәсіпорынның нарықта сатқан активтерінен алуға болады.

Кәсіпорынды бағалауда сонымен қатар нәтижелі құн түсінігін ескереді. Нәтижелі (тиімділік ) құн ‒ активтердің құны бірдей екі мөлшерден иегерге арналған активтер құны және олардың құнының орындалуы. Бағалаушымен есептелген кез ‒ келген құн түрі тарихи факті емес, ол қазір таңдалған мақсатты, нақты меншік обьектісінің бағасы болып табылады.

Бағалаушымен есептелген кез-келген құн түрі тарихи факті емес, ол қазір таңдалған мақсатты, нақты меншік обьектісінің бағасы болып табылады.

Өзара байланысқан бағалау принциптерінің үш тобын ерекшелеуге болады:

1) Меншік иесінің ұсынуындағы негізге салынғандар;

2) Меншік қанауымен байланыстылар;

3) Нарық ортасының әрекетімен шартталғандар.

Принциптердің бірінші тобына жатады.

1) Пайдалылық принципі ‒ бойынша егер кәсіпорын меншік иесін неғұрлым жақсы қанағаттандырса, онда соғырлым құны жоғары болады;

2) Орын басу принципі ‒ кәсіпорынның барынша көп құны ең аз бағасымен анықталады осымен эквиваленттік пайдалы басқа обьект алынуы мүмкін;

3) Күту және болжау принципі ‒ әрине бизнестің өткені және қазіргі шағы бірақ оның экономикалық бағасын болашағы анықтайды. Бизнестің өткен және қазіргі шағы тек болашағын түсінудің кілтінің негізі болып табылады. Кез-келген бизнестің кәсіпорынның пайдалылық бүгін болжанатын келешек пайданың қаншада бағаланатынын анықтайды.

4) Үлес қосу принципі ‒ жүйеге кез-келген қосымша активті кәсіпорынның экономикалық мақсатқы лайықты қосу, егер кәсіпорынның алынатын құн өсімі бұл активті алуға шығыны көп болса. Әрбір фактор осы қызметпен жасалатын тиісті табыстардан төленуі тиіс. Жер физикалық қозғалмайды, сондықтан жұмысшы күші факторы, капитал және басқарушылық бұған тартылуы керек. Біріншіден бұл факторлар үшін өтем шығарылуы тиіс, ал қалған сомасы жер учаскесін пайдаланғаны үшін меншікке төленуі тиіс;

5) Қалған өнімділік принципі ‒ жер тұтынушыға барынша көп пайда әкелуге мүмкіндік берудің немесе шығындарын қысқартудың нәтижесі болуы мүмкін;

6) Шекті өнімділік принципі ‒ негізгі факторлар ресурстарды қосқан кездегі тенденцияның өсуі шығынның өсуіне әкеледі, біраќ бұдан кейін белгілі - бір қалыпқа жеткен кезде жалпы қайтарып беру құны жай жылдамдықпен өседі. Бұл құн өнімділігі ресурстарды қосуға кеткен шығыннан кем болғанша болады;

7) Баланстау принципі (пропорционалдық) ‒ осыған сәйкес кәсіпорын факторларының үйлесімді мөлшерін сақтауда, кәсіпорын барынша көп пайданы алуға болады.

Принциптердің үшінші тобы нарықтық ортаның әрекетіне тікелей шартталған.

8) Сәйкестік принципі ‒ кәсіпорынті жарақтандыру, технологиялар, табыстылық денгейі және тағы басқа. бойынша нарық талабына сәйкес келмейтін кәсіпорындар көбіне нарық көп ортаңғыдан төмен саналады;

9) Кері кетушілік (регрессия) және ілгерішілдік (прогрессия) принципі . Берілген нарықтық жақсарту шараларымен қолданылатын кәсіпорын артықшылықтары сипатталатын кезде кері кетушілік орнын басады. Кәсіпорынның мұндай нарықтық бағасы оның нақты құнын қайтармайды және оны құрудағы нақты шығынынан төмен болуы мүмкін.

10) Ілгерішілдік ‒ көршілес обьектілердің жұмыс жасауы нәтижесінде, мысалы жақсарған инфражүйені қамтамасыз ететін обьектілер берілген кәсіпорынның нарықтық бағасы көп жағдайда оның құнынан жоғары болған кезде орнын табады.

1. 2 Бизнесті бағалаудың әдістері мен тәсілдері

Бизнесті бағалаудағы шығынды тәсіл

Бағалау бизнесіне шығынды (мүліктік) тәсілдеме кәсіпорынның құнымен әкелінген шығындар жағынан қарастырылады.

Активтердің баланстық құны және кәсіпорынның инфляцияны болдырмау міндеттемесі, есеп беру әдістерін қолданатын, нарық конъюктурасының өзгерісі, ережеге сай, нарық құнымен сәйкес келмейді. Нәтижесінде бағалаушы алдында кәсіпорынның балансын түзету жұмыстарын жүргізу есебі тұрады. Оны іске асыру үшін нарық құнына негізделген әрбір актив балансына бөлек - бөлек бағалау жүргізіледі, одан кейін міндеттеменің ағымды құны анықалады және, соңында нарық құнына негізделген кәсіпорын активтерінің сомасынан барлық міндеттеменің ағымды құны есептелінеді. Нәтижесі кәсіпорынның меншік капиталының бағаланатын құнын көрсетеді.

Мүліктік (шығынды) тәсілдеменің базалық формуласы:

Меншік капиталы=активтер-міндеттеме (1)

Берілген тәсілдеме екі негізгі әдіспен берілген:

1) Таза активтер құны әдісімен;

2) Ликвидациялық құн әдісімен.

Таза активтер құнының әдісі. Таза актив құнымен есептеу әдісі бірнеше этаптардан тұрады:

1) Кәсіпорынның жылжымайтын мүлігі негізделген нарықтық құнымен бағаланады;

2) Машина және құралдардың негізделген нарықтық құнымен анықталады;

3) Материалдық емес активтер анықталып, бағаланады;

4) Ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді қаржылық салымдардың нарықтық құны анықталады;

5) Ағымды құнда тауарлы ‒ материалдық қорлар тексеріледі;

6) Дебиторлық берешек бағаланады;

7) Келешек кезең шығындары бағаланады;

8) Ағымда құнда кәсіпорын міндеттемесі жүргізіледі.

Кәсіпорынның жылжымайтын мүлігінің негізделген нарықтық құнын анықтау.

Жылжымайтын мүлікті бағалауда (жер және ғимарат, құрылыс) 3 тәсілдеме қолданылуы мүмкін: табысты, салыстырмалы және шығынды.

Табысты тәсілдеме 2 әдістен тұрады: табысты капитализациялау әдісі, ақша ағымын дисконттау әдісі.

Табысты капитализациялау әдісі иесіне табыс әкелетін жылжымайтын мүлікті бағалауда қолданылады. Жылжымайтын мүлікті жалға беруде ол ағымды және келешек түсімдер әкелуі мүмкін.

Берілген әдіс нәтижесі ғимарат құны, құрылыс сол сияқты жер учаскісінің құнынан құралады.

Капитализация әдісімен бағалау бірнеше этаптан тұрады.

Бірінші этапта потенциалды көлемді табыс бағаланады. Ол ағымды ставка және тарифтердің талдауы негізінде, салыстырмалы объектілер үшін жылжымайтын мүлік нарығында жасалады. Потенциалды көлемді табыс бағаланатын объекті көлемі және құрылған жал ставкасына байланысты мына формула бойынша есептелінеді.

ПВД=S*C, (2)

Мұнда: S ‒жалға берілетін алаң м ²
C _a -жал ставкасы 1м ²

Екінші этапта жылжымайтын мүлікті пайдаланбағаннан күтілетін ысырап және төлемді жинаудағы ысырап бағаланады. ПВД қысқарылуы ысырап шамасына нақты жол табыс шамасын береді, ол мына формуламен есептелінеді.

ДВД=ПВД- ысырап, (3)

Үшінші этапта бағаланатын жылжымайтын мүліктің пайдалануынан күтілетін шығындар есептелінеді операциялы, шартты-жиілі, шартты үзілісті шығындар және орынбасу шығындар.

Төртінші этап болжанатын таза операциялық табысты операциялық шығын шамасына қаражаттық қысқарылуын анықтаймыз.

Бесінші этап. Капитализация коэффициенттерінін есептейміз.

Ол бірінші әдіспен есептелінеді ‒ коммулятивті құрылым әдісімен, капитализация коэффициентін капиталды шығынмен орынбасу есебін анықтау әдісі, инвестициямен байланысты немесе техника инвестициялы топтармен, тікелей капитализация әдісімен есептеледі.

Жылжымайтын мүлікті бағалау үшін салыстырмалы тәсілдемені қолдану.

Салыстырмалы (нарықтық) тәсілдеме сатуды салыстыру әдісімен және жалпы көлемді ренталы мультипликатор әдісімен сипатталады.

Сатуды салыстыру әдісі салыстырымдылық және аналогты жылжымайтын обьектілерді сату туралы ақпаратты талдауға негізделген, анықтамаға сай, соңғы 3 ‒ 6 айға. Негізгі болып табылатын принцип орынбасу принципі, нарықта бірнеше объектілер болған кезде инвестор берілген объектіге аналогты пайдалы жылжымайтын мүлік құнынан көп төлемейді.

Жалпы көлемді ренталы мультипликатор ‒ бұл потенциалды немесе нақты жалпы көлемді табыс сату бағасының қатынасы. Бұл әдіс үш этаппен іске асырылады.

1) Бағаланатын жылжымайтын мүліктен нарықтық ренталық табысты анықтау;

2) Жақындағы нарықтық келісіммен сату бағасына шығудың жалпы көлем табысына қатынасын анықтау;

3) Бағаланатын объектінің жалпы көлемді ренталы табысты көбейтуде бағаланған объектінің мүмкін болатын құны есептелінеді.

V = Д _р * ВРМ = Д _р С аналогты / ПВД аналогты, (4)

Мұнда: V - бағаланған объектінің мүмкін болатын сату бағасы;

Д _р -бағаланған объектінің ренталы мультипликаторы;

ВРМ - жалпы көлемді ренталы мультипликатор;

С ‒ аналогты -аналогтың сату бағасы;

ПВД аналогты ‒ аналогтың потенциалды жалпы көлемді табысы.

Шығынды тәсілдемені қолдану ол бірнеше этаптан тұрады:

Құрылыс немесе ғимарат орналасқан, жер учаскесінің құнын анықтау.

Қалпына келтіру құны немесе ғимараттың орын басу құнын және құрылыстың нақты бағалау күнінде бағаланады;

Машина және құрал ‒ жабдықтардың нарықтық құнын бағалау.

Жылжымайтын мүліктің нарықтық құны анықталғаннан кейін бағалаушы кәсіпорынның техникалық жабдықтандыруының құнын есептеп алуы керек, яғни оның жұмыс және күш машиналары, өлшеуіш және реттеуіш құралдары, құрал жабдықтары, көлік шаралары, тағы басқа. Машиналар және құрал жабдықтарды бағалаудағы шығын тәсілдемесі орынбасу принципіне негізделеді.

Шығын тәсілдемесін есептеу негізі болып табылатын қалпына келтіру және орынбасу құнын есептеу үшін бағалап отырған объектінің құрылуына, алуына және қондырылуына байланысты кеткен шығындарды есептеп алу қажет. Шығын тәсілдемесінде келесі негізгі әдістерді көрсетуге болады:

1) бір мүшелі объект құны бойынша есептеу әдісі;

2) элементті есептеу әдісі;

3) индекстік есептеу әдісі.

Материалдық емес активтер құнын бағалау

Интеллектуалдық меншікті бағалау ерекшеліктеріне мынаны жатқызуға болады, яғни құнның берілетін құқық мөлшеріне тәуелділігі, санкциялық емес пайдалану мүмкіндігі, коммерциялық пайдаланудың дайындық деңгейі. Кіріс тәсілдемесін материялдық емес активті бағалауда пайдалану арқылы келесі әдістерде қолдануға болады:

1) Артық пайда әдісі;

2) Дискондтық ақша ағыны (ДАА) әдісі;

3) Роялтиден шығу әдісі;

4) Пайдадағы артықшылық әдісі;

Шығын тәсілдемесін материялдық емес активтерде қолдану. Жаңадан

шығару құны әдісі және өзіндік құнды ұту әдісі деген әдістеме қолданылады.

Салыстыру тәсілдемесі нарықтың тиімді қызметінің принципіне негізделеді, мұнда инвесторлар ұқсас активтерді сатып алады және сатады, сонымен қатар өздері тәуелсіз жеке шешім қабылдайды. Берілген ұқсас келісімдер бағаланғандармен салыстырылады. Бағаланып жатқан активтердің артықшылығы мен кемшілігін таңдалған ұқсас активтермен салыстырсақ, ол сәйкес түзетулер енгізумен ескеріледі. Ескеру керек, бағаланып жатқан объектің ерекшелік күшінде салыстыру тәсілдемесінде пайдаланылатын маңызды шектеулер болады. Қаржы салымдарының нарық құнын бағалау.

Қаржы салымдарына кәсіпорынның және басқа ұжым инвестициясының құнды қағаздары, жарғы капиталы, ҚР территориясында және тыс жердегі ұжымдарға берілетін қарыздар жатады. Қаржы салымдарды бағалау нарықтық құннан бағалау уақытына шығумен жүзеге асады және бағалаушының басты назары болып табылады. Егер нарықта (биржада, аукциондарда) құнды қағаздарға қаржы салу нарықтық құны анықталса, онда ақпарат арнайы басылымнан алынады. Егер құнды қағаздар белгіленбесе онда бағалаушы оның нарықтық құнын өзі анықтауы керек.

Кәсіпорын құнын таза активтер және өтімділік құн әдісі арқылы бағалаудың ортақтығы мен ерекшелігі.

Шығыныдық тәсілді қолдану

Бұл тәсіл бірнеше этаптардан тұрады:

1) ғимарат орналасқан жер учаскесінің құны анықталады;

2) бағалау жасалатын күніне ғимараттың орын басу құны немесе қайта қалпына келтіру құны бағаланады.

Қайта қалпына келтіру құны деп ‒ салыстырмалы бағаланатын объект сияқты, сондай құрылыс материалдарынан жасалған, сондай құрылыс стандарттарын сақтап, сондай жобамен салынған бағаланатын объект көшірмесінің, бағаланатын күндегі ағымды бағадағы. Құрылыс құнын айтады. Егер қайта қалпына келтіру құнының есебі мүмкін болмаған жағдайда, орнын басу құнын анқтау жүргізіледі.

Орын басу құны деп ‒ бағаланатын объектінің пайдалылығының бағаланатын объект күнінің ағымдағы бағасының пайдалылығына тең. Құрылыс құнын айтады, бірақ, олар ағымдағы стандартқа, дизайнға, жобасына сай жаңа материалдарды қолданылған болуы қажет.

Қайта қалпына келтіру немесе орын басу құндарының есптелуі есепберуде айқын көрінуі қажет.

Құрылыстың толық құнын анықтау кезінде келесі есептеулер енгізілуі қажет:

1) Тура шығындар (материалдар құны, амортизациялық төлемдер, уақытша ғимараттарды, инженерлік тораптардың, коммуналды қызмет көрсетулердің құны, жұмысшыларға төленетін жалақының, қауіпсіздік техникасы бойынша шаралардың құны және тағы басқа) ;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.