Бейнелеу өнерін оқыту



І. Кіріспе

1.1 Бейнелеу өнері . эстетикалық тәрбие берудің басты құралы.

ІІ. Негізгі бөлімі
2.1 Зерттеулік оқыту . тұлғаны қалыптастырудың негізі
2.2 Бастауыш сыныпта пейзаж сабағын оқытуды ұйымдастыру.
2.3 Бастауыш мектептің ІІ .ІІІ сыныбында пейзаж сабағының
мазмұны мен композициясын құрастыру жолдары


ІІІ. Тәжірибелік бөлім
3.1 Жаңа педагогикалық технологияларға құрылған бейнелеу өнері
сабақ жоспары
ІҮ. Қорытынды
Ү. Пайдаланылған әдебиеттер
Қазақстан өз тәуелсіздігін алып, жаңашыл құрылымы бар демократиялы қоғам құруға кіріскелі де бірнеше жылдар өтті. Еліміздің болашағын жасайтын жастар – білімімен қатар шығармашылық қабілеті жоғары, өзіндік көзқарасы бар, елге тұлға болар азаматтар. Ол азаматтарды оқытып, тәрбиелеп шығаратын негізгі орын – мектеп. Сондықтан қазір мектеп қайта құрылуларға жол беріп, көп істерде оң өзгерістерге қол жеткізуде. Жүздеген жылдар бойы қалыптасқан ескі жүйені бұзу үшін оқытуды жаңаша ұйымдастыру қажет. Әсіресе бастауыш мектеп білім мазмұнын оқытуда жаңа технологияларды пайдалану мүмкіндігі зор.
Сондықтан, курстық жұмыстың мақсаты - қазіргі бастауыш мектеп үшін Бейнелеу сауаттылығының негізгі жолдарын іздестіріп, оны мектеп тәжірибесіне енгізу. Қазіргі кезде Біздің Республикамызда білім берудің жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне енуге бағыт алуда. Білім берудің мазмұнында жаңа көзқарас жүргізілуде. Оқытудың технологияларын оқу мазмұны мен оқушылардың жас және психологиялық ерекшеліктеріне орай таңдап, тәжірибеде сынап қараудың маңызы зор.
Курстық жұмыстың актуальдылығы: қазіргі білім саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгеру мұғалімнің интелектуалдық, кәсіби, адамгершілік, рухани, азаматтық және басқа көптеген адами қабілетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін - өзі дамытып, оқу- тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі.
Курстық жұмыстың зерттеу объектісі – бастауыш мектептегі оқу процесінде қолданылатын педагогикалық технологиялар.
Зерттеудің мақсаты – бастауыш мектептің жалпы білім мазмұнын іске асыратын жаңа педагогикалық технологияларды бастауыш сыныптарда сурет сабақтарында қолдану жолдарын және әдістерін көрсету. Бастауыш мектеп жұмыс жағдайына және мектеп тәжірибесі талабына сәйкес педагогикалық технологиялардың негізін терең оқу.
Ростовцев Н.Н. Методика преподавания изобразительного искусства в школе . – М.,1974.
1. Неменский Б.Мудрость красоты. – М., 1987.
2. Ж.Б. Қоянбаев. Педагогика. – А., 1987.
3. Қ. Сарбағысов,Ә.Төлебаев. Жас суретшіге көмек. – А., 2000.
4. Қ.С. Алдажұманов. Т.Б. Балақаев. М.К. Қозыбаев,К.Н. Нұрпейісов. Қазақстан тарихы очерктері. – Алматы, 1994.
5. Қ.Болатбаев,Е.Қосбармақов, А. Еркебай. Өнер. – Алматы:Мектеп,2006.
6. С.Мұхтарұлы. Шоқан және өнер. – Алматы: Өнер, 1985.
7. Б.Әлмұхамбетов, Ж.Балкенов. Сурет салу және бояумен жұмыс істеу әдістері. – А., 1996.
8. Кузин В.С. Изобразительное искусство и методика его преподавания в школе. – М., 1998..
9. Аксенов К.Н. Рисунок. – М., 1987.
10. Маргулан А.Х. казахское народное прикладное искусство. – А., 1986.
11. Ростовцев Н.Н. Учебный рисунок. – М., 1985.
12. Подласый И.П. педагогика начальной школы. – М., 2000.
13. Сокольникова Н.М. Основы композиции. – Обнинск,1996.
14. Крылова О. Коллаж. – А., 1993.
15. Синеглазова М.А. Распишем ткань сами. – М., 2000.
16. Нагибина М.И. Из простой бумаги мастерим как маги. – Ярославль,2001.
17. Л.Любимов. Ежелгі дүние өнері. – А.,1980.
18. Липявкин А.Ф. Архитектуры городских зданий и сооружений. – М.., 1970.
19. Л.Любимов. Батыс Европа өнері. А., - 1982.
20. Маргулан А.Х. казахское народное прикладное искусство. 1том. – А.,1986.
21. Қазақтың ұлттық киімдері. – А.,1976.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Дипломдық жұмыс
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 45 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар

І. Кіріспе

1.1 Бейнелеу өнері – эстетикалық тәрбие берудің басты құралы.

ІІ. Негізгі бөлімі
2.1 Зерттеулік оқыту – тұлғаны қалыптастырудың негізі
2.2 Бастауыш сыныпта пейзаж сабағын оқытуды ұйымдастыру.
2.3 Бастауыш мектептің ІІ –ІІІ сыныбында пейзаж сабағының
мазмұны мен композициясын құрастыру жолдары

ІІІ. Тәжірибелік бөлім
3.1 Жаңа педагогикалық технологияларға құрылған бейнелеу өнері
сабақ жоспары
ІҮ. Қорытынды
Ү. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Қазақстан өз тәуелсіздігін алып, жаңашыл құрылымы бар демократиялы қоғам
құруға кіріскелі де бірнеше жылдар өтті. Еліміздің болашағын жасайтын
жастар – білімімен қатар шығармашылық қабілеті жоғары, өзіндік көзқарасы
бар, елге тұлға болар азаматтар. Ол азаматтарды оқытып, тәрбиелеп шығаратын
негізгі орын – мектеп. Сондықтан қазір мектеп қайта құрылуларға жол беріп,
көп істерде оң өзгерістерге қол жеткізуде. Жүздеген жылдар бойы қалыптасқан
ескі жүйені бұзу үшін оқытуды жаңаша ұйымдастыру қажет. Әсіресе бастауыш
мектеп білім мазмұнын оқытуда жаңа технологияларды пайдалану мүмкіндігі
зор.
Сондықтан, курстық жұмыстың мақсаты - қазіргі бастауыш мектеп үшін
Бейнелеу сауаттылығының негізгі жолдарын іздестіріп, оны мектеп
тәжірибесіне енгізу. Қазіргі кезде Біздің Республикамызда білім берудің
жаңа жүйесі жасалып, әлемдік білім беру кеңістігіне енуге бағыт алуда.
Білім берудің мазмұнында жаңа көзқарас жүргізілуде. Оқытудың
технологияларын оқу мазмұны мен оқушылардың жас және психологиялық
ерекшеліктеріне орай таңдап, тәжірибеде сынап қараудың маңызы зор.
Курстық жұмыстың актуальдылығы: қазіргі білім саласындағы оқытудың озық
технологияларын меңгеру мұғалімнің интелектуалдық, кәсіби, адамгершілік,
рухани, азаматтық және басқа көптеген адами қабілетінің қалыптасуына игі
әсерін тигізеді, өзін - өзі дамытып, оқу- тәрбие үрдісін тиімді
ұйымдастыруына көмектеседі.
Курстық жұмыстың зерттеу объектісі – бастауыш мектептегі оқу процесінде
қолданылатын педагогикалық технологиялар.
Зерттеудің мақсаты – бастауыш мектептің жалпы білім мазмұнын іске асыратын
жаңа педагогикалық технологияларды бастауыш сыныптарда сурет сабақтарында
қолдану жолдарын және әдістерін көрсету. Бастауыш мектеп жұмыс жағдайына
және мектеп тәжірибесі талабына сәйкес педагогикалық технологиялардың
негізін терең оқу.
Курстық жұмысты жазу барысында алынған жаңа технологияның бірі – Дамыта
оқыту технологиясын бастауыш сыныптар үшін пайдаланудың кейбір жолдары
қарастырылды.

1.1 Бейнелеу өнері – эстетикалық тәрбие берудің басты құралы.
Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептердің І – ХІ
сынып оқушыларына арналған тәрбие бағдарламасында Оқушыларға әсемдік
туралы ғылым – талғам жөнінде түсініктерін қалыптастыру, талғамды
қабылдауға қабілеттендіру делінген.
Бейнелеу іс – әрекетінің негізгі маңызы мынада: ол эстетикалық
тәрбиенің басты құралы болып табылады.
Эстетикалық тәрбие негізінен жеке адамның эстетикалық талғамының
қалыптасуына, өнер шығармашылығына бейнеленген ақиқат құбылыстарын
эстетикалық тұрғыда ұғынуды дамытуға, көркем өнерпаздық қабілеттілікке және
өнер саласындағы дербестікке бағыттайды. Балаларға эстетикалық көркемдік
білім берудің нәтижелі болуы үшін, білім беруі үшін, мұғалімнің өзі
бейнелеу негіздері мен өзіндік ерекшеліктерін жетілдіру керек.
Эстетикалық сезім – адам өмірінде зор роль атқарады. Әсемдікті көре,
түсіне, жасай білуге үйретеді, адамның рухани өмірін байытады, қызғылықты
етеді. Оған ең жоғарғы рухани ләззаттануға мүмкіндік береді.
Қазіргі кзде эстетикалық көзқарасты қалыптастыру – тәрбие барысында зейін
салуды күн санап өсіруді талап ететін мәселе. Адамға тек қана өнердің емес,
еңбек, қоғамдық қатынастар, қоршаған орта, тәртіп, табиғаттың да әсемдік
жақтары ықпал етеді.
Адам өмірінде эстетикалық көзқарас қуатты күш ретінде көрінеді. Баланың
балғын бөбек кезінен бастап әсемдікке ұмтылуы заңдылық нәрсе. Олар әрдайым
бойларына әсемдік құндылықтары бар, қатар құрбылары мен ересектерге
еліктейді. Балалардың өз еңбек іс – әрекеттері тиімді және саналы болуы
үшін оның ұйымдастырылуы толысып, тамаша нәрсені қабылдау деңгейіне жеткені
жөн. Көркемдікке және сұлулыққа баға беруі үшін эстетикалық танымның маңызы
зор. Эстетикалық таным, бұл – өмірдегі, еңбектегі және табиғаттағы сыртқы
әсемдік пен сұлулықтың арасын ажырата білу, өнер шығармашылығына жоғарғы
талап қою.
Бейнелеу іс - әрекеті процесінде эстетикалық қабылдау мен эмоцияның
дамуына қолайлы жағдай жасалады. Олар болмысқа эстетикалық көзқарастарды
қалыптастыруға жәрдемдесетін эстетикалық сезімдерге біртіндеп ауысады.
Заттардың қасиетін (формалары, құрылысы, көлемі, түрлері, кеңістіктегі
орналасуы) ажырату балаларды эстетикалық сезім компоненттерін – форманы,
түрді, ырғақты сезуді дамытуға жәрдемдеседі. Эстетикалық қабылдау бірінші
кезекте тұтасымен затқа, оның эстетикалық бейнесіне - формасының
сымбаттылығына, түрінің әдемілігіне, бөлшектің пропорциялылығына және т.б.
бағытталады. Балалардың дамуының түрлі дәрежелерінде эстетикалық қабылдау
әр түрлі мазмұнға ие болады. Бірақ, әсемдікті эстетикалық сезінуге қаныққан
біртұтас эстетикалық қабылдау кескін жасауға әлі жеткіліксіз. Соңынан
бейнеленетін затпен танысу ерекше сипатқа ие болуға тиіс. Тұтас қабылдаудан
кейін балаларды бейнелеу іс- әрекетінде кескінделетін жекелей қасиеттерді
бөліп қарауға алып келген жоқ. Дегенмен , қабылдауды заттың барлық маңызды
қасиеттерін жиынтық түрде тұтас қамтумен аяқтап, оның бейнеленуіне, әсерлі
сапаларына баға беру өте маңызды. Мысалы, қайыңды, діңінің жуандығын,
бұтақтарының бағытын, олардың түр-түсін зер салып қарап отырып, оның
сымбаттылығын, бұтақтардың жіңішкелігін, олардың бірқалыпты иілісін тағы да
атап көрсеткен дұрыс. Мұндай кезде қайтадан эстетикалық сезім пайда болады.

Эстетикалық қабылдауды дамыту үшін затпен, құбылыспен танысу
кезінде оның әсемдігін баса көрсету, образды салыстыруды пайдалану өте
маңызды.
Қазіргі кездегі өміріміздегі қажетті мәселелердің бірі – оқушының
эстетикалық белсенділігін тәрбиелеу. Болашақ ұрпақты эстетикалық тұрғыда
тәрбиелеуде, халықаралық өнер әлемін дұрыс түйсіне білуге үйретуде бейнелеу
өнерінің маңызы өте зор.
Сурет - бейнелеу өнерінің ең қарапайым, қолайлы да жедел техникасы.
Жұмыс материалдары мен техникасы. Сурет салу үшін суретшілер өте көп
аспаптар мен материалдарды пайдаланады. Олардың ішіндегі бірінші және
неғұрлым кең тарағаны-кәдімгі графит қарындаш. Сурет салған кезде
қарындашты, жазу жазғандағыдай емес,тіпті басқаша ұстайды.
Графит қарындаштың кәдімгі, кеңінен тараған, әркімге сәби
жастан таныс қарындашқа айналғандығына онша көп бола қойған жоқ.
Ежелгі римдіктердің өзіне қарындаш белгілі болған , бірақ ол тек қана
күміс немесе қорғаныс қарындаш болатын. Орта ғасырда оларға қалайыдан және
қалайы мен қорғасынның қорытпасынан жасалған қарындаштар қосылады. Мұндай
қарындаштардың ізі пергаментте нашар сақталатын,сондықтан олар дербес
жұмыстар үшін пайдалануға жарамсыз болды- олар тек алдын-ала нобайлар
сызып алуға ғана пайдаланылып,кейін ол нобайлар қаламұшпен немесе
қылқаламмен дұрыстап жасалады.
ХІІІ ғасырдың аяғында Европада қағаз пайда болды да мұның өзі металл
қарындаштардың мүмкіндігін ұлғайтты. Бірақ олар қағаз бетінде де өте
бозғылт сызықтар берді, сондықтан үлкен тиімділікке жету үшін қағазды
кейде алдын-ала грунттеп отырады. Күміс қарындаштың штрихтары біршама
уақыт өткеннен кейін тотығып, қызыл-қоңыр түске ие болып, бұрынғыдан
айқынырақ көзге түсетін болды. Күміс қарындаш өте жіңішке штрих
жасауға, форманы мұқият бейнелеп шығуға мүмкіндік берді. Ренессанстың
ұлы шеберлері – Боттичелли, Гольбейн,Рафаэль және басқалар күміс қарындашты
пайдаланды.
Мұндай қарындаштар кең тарай алмады. ХVІ ғасырдың ІІ жартысында Англияда
графиттің табылуы бұл істе революция жасады. Металл қарындаштардың
орнына неғұрлым қара түсті әрі неғұрлым арзанырақ графит қарындаштар
келді. Бірақ олардың да ірі кемшілігі бар еді- ластағыш болды, қағаз
бетінде онша жақсы ұсталмайтын, оп-оңай сынып қалатын. Тек ХVІІІ ғасырдың
аяғында ғана француз механигі Гонте, графит ұнтағын тиімді пропорцияда
сазбалшықпен араластыра отырып,біз қазір де пайдаланып жүрген қарындашты
принципінде ойлап тапты. Графит қарындаштың өзіне тән ерекшелігі- оның
штрихтарының металл түстес жеңіл реңкте болуы.
Графит қарындаштар қаттылығы түрліше дәрежеде үлкен мөлшерде
шығарылады. Совет қарындаштарының 13 қаттылық дәрежесі бар, олардың
неғұрлым қаттырақтары Т әріпімен, неғұрлым жұмсақ болса М әріпімен
белгіленеді. ТМ қарындаштары орташа жағдайда ие болады. Сол сияқты
шетелдік қарындаштар Н және В әріптерімен белгіленеді.
Сурет салу үшін 1М нен 5 М-ге дейінгі маркілі біршама жұмсақ
қарындаштар неғұрлым ыңғайлы болады. Бұл қарындаштар түрлі
жуандықтардағы сызықтарды және өте бозғылт реңктен тіпті қараға
дейінгі тондық градациялар диапазоннын бере алады, бұл штрихтау немесе
туштеу арқылы жасалады Туштеу үшін растушевка деп аталатын өте
қарапайым аспап қолданылады. Оны өзің-ақ жасап алуға болады-бұл екі шеті
ұшталған сыртқы түрі жағынан жуан қарындашты еске түсіретін,күдері
терісінен немесе жұмсақ қағаздан тығыз шиыршықталған кішкентай рулон. Жай
шүберекті немесе мақтаны да пайдалануға болады.
Қарындашпен жұмыс істеген кезде жақсы өшіргіш болуы керек. Өте жұмсақ
өшіргіштерді суретшілер өздері дайындап алады. Бұл үшін кәдімгі өшіргішті
екі күндей бензин ішінде ұстайды да, одан кейін екі сағаттай қайнаған
суға піріп алады. Бірақ жұмыс істеген кезде өшіргішті шектен тыс көп
пайбаланбай , яғни қарандашты қағазға жағып,өшіре бермеген жөн.
Графит қарындаштардан басқа, суретшілер итальян қарындаштары деп аталатын
қарындаштарды да пайдаланады.Ол қарындаштар Ренессанс дәуірінен мәлім
болған,кейде қара бор деп аталатын ерекше итальян тақтасынан жасалған.
ХVІІІ – ХІХ ғасырларда орыстың Көркемсурет академиясында итальян
қарындашымен сурет салу міндетті, живопиське көшуден бұрын салынатын
сурет деп қаралады оны кейде түсті қағаз бетінде жасады, ал ақ дақтарды
бормен немесе ақ бояумен белгілеп отырады.
ХІХ ғасырда итальян қарындаштарының орнын басқа қарындаштар басты.
Мұндай қарындаштар бізде де ретушь,негро және басқа аттармен
шығарылады; олар да, итальян қарындаштары сияқты жылтырамайтындығымен
және неғұрлым қою қара өң-түсімен ерекшеленеді.Бұл қарындаштар да
бірнеше қаттылық дәрежеге ие. Олардағы бояушы заттар қызметін күйдірілген
сүйек немесе газ күйесі атқарады.
Бұл қарындаштармен өте абайлап жұмыс істеген жөн, өйткені олар
өшілірмейді десе де болады.
Қарындашпен сурет салуға арналған қағаз тығыз,аздап бұдыр болуға тиіс.
Ең жақсы сорт- ватман сызу қағазы деп аталатын онша қолайлы емес,ол
біршама борпылдақ, жұқа әрі осал. Нобайлар жасау үшін картографиялық,
мүштік қағазын да пайдалануға болады.
Сурет салуда көмір де кеңінен қолданылады. Оны ерекше жолмен – талдың
немесе қайыңның аршылған және жақсы кептірілген бұтақтарын құмда ,
ауа кірмейтін етіп жабылған ыдыста жаға отырып дайындайды.

2.1 Зерттеулік оқыту – тұлғаны қалыптастырудың негізі
Қазiргi заман өз ғасыр дәрежесiне сәйкес өте динамикалы дамуда.
Осыншама шапшаң өзгермелi заман талабына сай бiлiм беру жүйесiнiң жаңа
бағыт алуы баршамызға аян. Бүгiнгi күн талабы - өзгерiстерге бейiм, кез
келген проблеманы икемдiлiкпен шеше алатын, шығармашыл жеке тұлғаны
қалыптастыру болып отыр. Бұл бағытта жұмыс жасаудың тиiмдi тәсiлi -
тұлғаның шығармашылық әлеуетiн ояту, яғни зерттеулiк iзденiс әрекетiне
мүмкiндiктер туғызу. ХХI ғасырдың басында-ақ зерттеулiк iзденiс бiлiктерi
мен дағдылары тек ғалымдарға емес, ол барша адамға сөзсiз қажеттiгi
айқындалды. Оқытуды зерттеушiлiк бағытта ұйымдастыру, оның теориялық идеясы
мен практикасын бiрiктiру бүгiнгi психологтар мен педагогтардың
мiндеттерiне жүктелгендiгiн байқауға болады. Психология және педагогика
ғылымдары адам өмiрiндегi зерттеу тәртiбiнiң ролiн, жалпы бiлiм беру
үдерiсiндегi зерттеулiк әдiспен оқытудың бағытын қайта қарастырып,
бағалауда. Қазiргi бiлiм беру практикасында баланы зерттеу жолымен оқыту –
қоршаған әлемдi тануға мүмкiндiк беретiн ең тиiмдi әдiстердiң бiрi.
Балалық зертеулер, iзденiс қажеттiлiгi оның биологиясына тән қасиет
екендiгi ешкiмге таңсық емес. Зерттеу балаға тән, қалыпты жағдай .Қайсыда
бiр денi сау бала зерттеушi болып туылады.. Көз алдыңызға жаңадан ойыншық
алған сәбидi елестетiңiзшi! Бала бұл ойыншықты жан-жақты қарайды, упалайды,
умаждайды, жапырады, тiстейдi, сәл ересектеуi – бөлшектерге бөлiп
тастайды. Кез келген кезде, белгiсiз обьектiнi немесе құбылысты байқаған
бала, ересектерге “Бұл не?”,”Нелiктен?”, “Неге?” секiлдi сұрақтарын
жаудырады. Өкiнiшке орай, көптеген жағдайда жауап беруге өресi жетпеген
ересектер, тынышсыз “ негештермен” жұмыс жасауға зерiгедi. Баланың қажымай-
талмай жаңа әсерлерге ұмтылуы , әуестiлiгi, белгелi бiр затты
тәжiрибелеуге, бақылауға ынталылығы, өмiрден өздiгiнен жаңа мәлiметтер
iздеуi – мұның барлығы баланың беталысының маңызды ерекшелiктерi десек қате
болмас..Бiлмегендi бiлуге деген құштарлық, үнемi зерттеу белсендiлiгi бала
бойына туа бiткен қасиет. Баланың нақ осындай танымдық ынтасынан зерттеулiк
бағыты қалыптасады және зерттеп оқу қажеттiлiгi туындайды. Баланың бiлуге
құштарлығын қолдау және дамыту бiлiм берудегi маңыздың мәселелелердiң бiрi,
ал оның шешу жолдары – оқушылардың зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру.
Зерттеулiк оқыту әдiстемесi оқушының танымдық әрекеттегi субьектiлiқ
позициясын ұстануына мүмкiндiк бередi. Бұл есiн, туйсiгiн iске қосу емес,
ойлану механизмiн қалыптастыру. Яғни саналы ойлау арқылы танымдық-
психикалық процесiн дамытады. Зерттеулiк оқыту оқушының эмпирикалық және
теориялық танымының бiрiктiрiлуiмен меңгерiледi. Кез келген зерттеуде
проблеманы анықтау, конструктивтi сұрақтар қою, бақылау жүргiзу,
мәтiндермен жұмыс жасау арқылы ақпараттар жинақтау, оны саралау, анализдеу
және тұжырым жасау әрекеттерi кiрiстiрiледi. Бұл зерттеулiк оқытудың жан-
жақтылығын, әмбебап болмысын дәлелдейдi. Сол себептен зерттеу бiлiктерi мен
дағдыларын меңгерген қазiргi мектеп түлегiнiң, келешекте әр түрлi
әлеуметтiк – саяси жағдаяттарда икемдiлiкпен бейiмделетiндiгiне, өз
көзқарасын өңдей алатындығына көз жеткiзуге болады.
Зерттеулiк оқыту барысында оқушылар теориялардың пайда болуы жөнiнде
көптеген мәлiметтер жинақтайды. Н.И.Павлов “Үй кiрпiштен құралатын болса,
ғылым деректерден қалыптасады”, демекшi әр кiрпiштен немесе тастан құралған
үйiндi үй деп саналмайды, дәл солай кез келген деректердiң жиынтығы да
ғылыми бiлiм бола алмайды. Сондықтан “ғылым” деген сөзiң мағынасы ежелден
“ұйымдастырылған бiлiм ” деп түсiндiрiлген. Жас жеткiншек байқау жүргiзу
немесе тәжiрибелеу нәтижесiнде алынған деректерi, болжамдары, топтастыру
схемалары , тiптi айқындалған заңдары – ғылым материалдары екендiгiн жете
түсiну керек. Бұларды ғылым ретiнде ұйымдастыратын – теория. Ендеше мектеп
қабырғасында зерттеумен айналысқан бала жаңа ақпараттар жинақтау арқылы
ғылымға алғашқы қадамын жасайды.
Мектепте оқушылардың ғылыми зерттеу жұмыстарын ұйымдастырудың қол
жетiмдi түрi – оқушылардың ғылыми қоғамын құру. Бұл оқушыларды
iзденушiлiкке баули отырып, ғылымға жетелеу арқылы шығармашылық
қабiлеттерiн ашудың тиiмдi жолы. Оқушылардың ғылыми қоғамы (ОҒҚ) жас
ерекшелiктерi әр түрлi, шығармашылығы мол оқушылардан құралады. ОҒҚ
зерттеу бiлiктерi мен дағдыларын даму жолдарына қарай үш сатыдан құруға
болады. ОҒҚ атқаратын негiзгi қызметi - оқушылардың ғылыми iзденушiлiкке
қызығушылығын кеңейтуге, зертеулiк оқыту бiлiктерi мен дағдыларын
қалыптастыруға, әдебиеттермен жұмыс жасауды үйретуге және т.б. бағытталады.
Оқу дәстүрлi сабақтан дербес арнайы тренингтер, ойындар өткiзу арқылы
жүргiзiледi. ОҒҚ мұғалiм жетекшiлiк ете алады. Жетекшi мұғалiм оқыту
сабақтарын ұйымдастырады, оқушылардың қызығушылығын ескере отырып ұжымдық
жобалардың тақырыптарын жоспарлайды, қорытындылау жиналыстарын дайындайды,
жас зерттеушiлердiң жұмыстарына мониторинг жүргiзедi.
“Негiзгi материалдарды өздiгiнен iзденуге мүмкiнiдiк берген жағдайда
ғана оқушылардың бiлiмi жоғары болады.”(Питер Клайн) .Баланың ойлау
тәсiлдерiн уйрету және зерттеушiлiк мәдениетiн қалыптастыру мақсатында
зерттеулiк оқытуды бастауыш мектептен бастау керек. Себебi, бастауыш
мектеп баланың санасы қарқынды дамитын маңызды, қайталанбас кезең.
Бастауыш мектепте бала белгiлi бiр бiлiм алып қана қоймай, ол жалпы даму,
сөйлеу, оқу, қоршаған орта жөнiнде дұрыс көзқарас қалыптастыру, жағдайларды
обьективтi түрде бақылау, ойын дұрыс жеткiзу, салыстыра бiлу, сөйлеу
мәдениетiне үйренедi.
Оқушылардың ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруды 4 кезең арқылы
көрсетуге болады:

№ Кезеңнiң аты Мақсаты Нәтиже
1 Диагностикал-ықЖоғары интелектуалды, ОҒҚ шығармашылықпен,
шығармашыл оқушыларды зерттеу жұмыстарымен
анықтау айналасуға ынталы және
қабiлеттi оқушылар
топтарын жинақтайды
2 Үйрету Энциклопедия және ғылыми “Жоба”, “Зерттеу”,
мәтiндермен өздiгiнен жұмыс“зерттеу әдiстерi”,
жасау, негiзгi зерттеу “гипотеза”,
әдiстерiмен танысу “парадокс”,”теория”,
(суреттеу, сипаттау, “проблема” және тағы
бақылау, тәжiрибе жүргiзу),басқа ұғымдарға
оларды ұйымдастыру, болжам максималды түсiнiк беру,
жасау, дәлелдей бiлу, зерттеу бiлiктерi мен
проблемалық жағдаяттарды дағдыларын меңгередi
шешу ақпараттарды өңдеу,
проблеманы айқындау,
сұрақтар қою, болжам
жасау, зерттеу iзденiсiн
ұйымдастыру қабiлеттерi
қалыптасады.
3 Практикалық. Оқушыларға жаңа ақпараттың Оқушылардың арасында
қажеттiлiгiн сезiндiру, ғылыми зерттеу жұмыстары
коммуникативтi бейiмделуi кеңiнен тарауы, өзiн-өзi
-жазбаша немесе ауызша жүзеге асыруға мүмкiндiк
түрде өз көзқарасын бередi, жеке және ұжымдық
бiлдiру, ой бекiту арқылы зерттеулерге анализ
қарым-қатынасты жетiлдiру. жасайды, әлеуметтенедi
4 Бақылау Өзiн-өзi дамытуға ықпал Жеке жоба құру
жасайтын кеңiстiк құру

Зерттеу iзденiсi баланың қызығушылығын арттыратын, өзiне тартып
құмартатын iс. Қазiргi педагогикалық әдебиеттерде “зерттеу әдiсi”, “жобалау
әдiсi” деген ұғымдар жиi кездесуде. Зерттеулiк оқыту барысында осы екi
түрлi түсiнiктiң ұқсастығы мен айырмашылы неде? Зерттеу әлемiне қадам
басқан кез келген балаға бұл әдiстердi ажырата бiлудiң маңызы зор. Сонымен
“зерттеу жұмысы” және “жоба” ұғымдарының айырмашылығын талдап көрсетелiк.
Зерттеу – риясыз шындықты iздену, ал жобалау туындаған мәселенi саналы
түрде шешу. Сондықтан да зерттеу және жобалау жұмыстарының бағыты, мәнi,
мазмұны да әр түрлi. Зерттеу үнемi iзденiс пен шығармашылықты қажет етедi.
Себебi ол - белгiсiз, тың жол. Зерттеу барысында өзектi мәселенi шешу
әрекеттерiмен қатар, көптеген кедергiлер кездеседi. Тiптi iзденiс барысында
табылған жаңа ақпараттар қажетсiз немесе қауiптi, зиян болуы мүмкiн.
Кейбiр зерттеулер өкiнiштi әсер де қалдырады. Зерттеушi белгiсiздiктiң
шешiмiне жету үшiн, құпияның сырын ашу үшiн толығымен шығармашылықты қажет
етедi. Олай болса, зерттеу - шексiз түбiрге жету қозғалысы. Ал жобалау,
керiсiнше, жасалған жұмыстың нақты , қатаң атқарылуына, iс-шараларды
жоспарлай бiлуге, көздеген нәтижеге жету секiлдi өмiрдегi маңызды
талаптарды қалыптастырады. Жобалау әдетте шығармашылық iс, бiрақ ол
шектеулi мәселенiң өзектiлiгiн шешу. Теориялық жобаны дайын алгоритмдер
бойынша, репродуктивтi әдiспен орындауға болады. Яғни белгiлi графиктер,
сызбалар, жобалар арқылы зерттеу жүргiзу, көрсетiлген межеге жету. Осы
аталған айырмашылықты терең түсiнбеу себептерiнен кейбiр мұғалiмдер
зерттеумен айналыса бастаған балаға, алдын ала жоспар құруын талап етедi,
“зерттемес бұрын мақсат қой, мәнiн бiлiп ал, қандай нәтижеге жетуiң керек”
деген сияқты талаптар қояды. Бұл, әрине, үнемi бақылап әдеттенген
мұғалiмнiң құзыреттiлiгi жеткiлiксiздiгiн көрсетедi. Егер оқушыға зерттеу
жұмысының нәтижесi белгiлi болса, онда оны iздеудiң қажеттiлiгi қанша?
Оқушылар шығармашылық жұмыстарын жобалау әдiсiмен де, зерттеу әдiсiмен де
жүзеге асыра алады. Қазiргi бiлiм беру практикасында осы екi ұғымды жете
түсiнудiң маңыздылығы зор. Баламен зерттеп оқуды ұйымдастыра отырып, оған
үлкен үмiт артудың қажетi жоқ. Егер баланың әрбiр зерттеу жұмыстары, әр
жобасы көпшiлiкке неғұрлым белгiлi болса, оның зерттеп оқу iс-әрекетiнiң
мотивациясы соғұрлым жоғары болады. Оқушылардың зерттеп оқу iс-әрекетiнiң
нәтижесiн анықтау проблемасы сырт көзбен қарағанда жеңiл көрiнедi. Шын
мәнiнде - бұл күрделi iс. Алдымен ненi нәтиже деп санауға болады, соны
қарастырған жөн. Зерттеп оқу жұмыстарының барлық кезеңдерiнде негiзгi
күтiлетiн нәтиже – баланың танымдық қажеттiлiктерi мен қабiлеттерiнiң дамуы
екенiн анық ұғыну керек. Бұл баланың интеллектуалды және шығармашылық дамуы
емес, психоәлеуметтiк өрiсiн дамыту.
Педагог үшiн зерттеулiк оқытудың басты нәтижесi –
баланың дайындаған көрнектi, детальды жасалған мәтiн немесе қағаздан
жасалған макет, техникалық суретi емес. Бұл ең бастысы өзiндiк,
шығармашылық, зерттеулiк жұмыстағы құнсыз тәжiрибесi, жай орындаушыдан
ерекшеленетiн шығармашыл баланың жаңа бiлiмдерi, ептiлiктерi және
дағдылары.

2.2 Бастауыш сыныпта пейзаж сабағын оқытуды ұйымдастыру.
Бастауыш сыныптардағы бейнелеу өнерінің ішіндегі пейзаж сабағының
құрылысы басқа қатар оқытылатын пәндер сабақтарының құрылысынан аса
айырмашылығы жоқ деп айтуға болады. Ол ұйымдастыру кезеңі, үй тапсырмасын
тексеру, жаңа сабақты түсіндіру, машықтық жұмыс, қорытынды және үйге
тапсырма кезеңдерінен тұрады.
Осындай сабақ кезеңдері барлық сыныптарда сақталады, тек ол кезеңдерге
бөлінетін уақыт мөлшері сабақтың мазмұндық ерекшелігіне байланысты болады.
Жалпы білім беретін мектептердің бастауыш сыныптарында бейнелеу өнерінде
пейзаж сабағын оқытудың міндеттері:
- оқушыларға бейнелеу өнірінің құралдарының жүйелі меңгеру арқылы
айналадағы өмір шындығына эстетикалық көзқарасты қалыптастыру;
- өмір шындығы көріністеріндегі. Табиғаттағы және өнердегі бояу
түстерін ,
- оның сезімдік әсерін оқушылардың көре, сезіне білуін, бейнелеу іс-
әрекеті барысында олардың кеңістік туралы түсінігін, қиялын, елестету
қабілетін жүйелі түрде дамыту;
- көркем мәдениет және оның қоғамдағы алатын орны туралы түсінікті
дамыту;
- оқушылардың бойында халықтың дәстүрлі өнерін, тарихи ескерткіштерін
эстетикалық тұрғыдан бағалай білуне баулитын жүйелі білім,
шығармашылық икемділік пен дағдыны қалыптастыру;
- бейнелеу өнері сабақтары барысында дамып қалыптасқан көркемдік
білімдерін, икемділік дағдыларын тұрмыс жағдайында, еңбек процесінде,
қоғамдық жұмыста пайдалана білуге баулу.
Қазіргі кезде жасөспірім жеке тұлғаны тәрбиелеуде өнердің, соның ішінде
бейнелеу өнерінің ықпалы зор екендігін педагогика, психология ғылымдары
дәлелдеп берді.Бейнелеу өнеріне оқыту барысында оқушылардың ойлау қабілеті,
көргенін есте сақтау, шығармашылық қиялы, көркемдік икемдігі, адамгершілік
және сұлулық сезімі дамиды, әрине бұл қасиеттер жеке тұлғаның жан-жақты
дамуына негіз болары сөзсіз.
Бейнелеу сабақтары оқушылардың қоршаған ортаға қызығушылығын арттыру
арқылы сұлулық сезімін оятады, дүниетанымын қалыптастырады, шығармашылық
бесенділігін арттырады. Сонымен қатар жеке тұлғаны ұқыптылыққа,
дербестікке, еңбек сүйгіштікке бейімдейді.
Бейнелеу іс-әрекеті барысында сурет салу біліктілігі мен іскерлігін
меңгеріп, қоршаған ортадағы заттар мен құбылыстарды байқап зеттеуді
үйренеді. Демек, бейнелеу қоршаған ортаны тану, кеңістікті қабылдау, есте
сақтау, қиял, сезім сияқты тағы басқа психологиялық процестің дамуына
көмектеседі.
Көбінесе бейнелеу іс-әрекеті барысында оқушының ерекше белсенділігін
байқауға болады. Ол әсіресе танымдық шығармашылық белсенділік тұрғысында
байқалады. Бұдан жеке тұлға өз белсенділігін қоршаған ортамен сезімдік
қарым-қатынас, жұмыс (қоршаған ортаны бейнелеу) процесінде арттыратындығын
көруге болады. Педагогтың ұйымдастыруымен өткізілген сабақтағы немесе
сыныптан тыс шаралардағы танымдық, эстетикалық тәрбие оқушылардың ғылыми
дүниетанымын қалыптастырады. Сондықтан да педагогика ғылымының оқыту мен
тәрбиені ажыратпай тұтас қарастыруы бейнелеу өнерін оқытудың негізі болып
табылады.
Мақсаты:
Әр оқушының қабілетін дамыту, еңбек етуге баулу, ұйымшылдық қабілеттерін
ояту, ынтымақтастыққа тәрбиелеу, өзін-өзі басқару, байқампаздыққа жетелеу.
Ерекшелігі:
1. Жұптық оқыту;
2. Топтық оқыту;
3. Ұжымдық оқыту;
• Оқушы – оқушы
• Оқушы – оқытушы
• Оқушы – үйретуші міндеттерін атқарады.
Талаптары:
• Әр оқушының еңбегі пайдалы болу керек;
• Өзінің ғана емес, басқаның да еңбегіне жауапкершілікпен
қарау;
• Өзі оқи отырып, өзгені оқыту;
• Түсінбегенді түсіндіру, меңгергенше меңгерту.
Технологияның жүргізілуі кезеңдері:
1. Тапсырмаларды жаярлау кезеңі:
• Берілген тапсырмамен танысу;
• Шағын бөлімдерге бөлу;
• Әр бөлімге ат қою;
• Жоспар құру;
• Жоспарға сүйене отырып; текст мазмұнын меңгерту;
• Тексеру сұрақтарын даярлау.
2. Тапсырманы екінші оқушыға түсіндіру кезеңі:
• Тақырыптың мақсаты не?
• Жоспармен таныстыру;
• Мазмұнын түсіндіру;
• Бақылау сұрақтары бойынша түсінгенін зерттеу;
• Өз бетінше жаттығу бойынша түсінгенін зерттеу;
3. Өз бетінше жаттығу жазу, тәжірибе жасау, есеп шығару,
шығарма жазу, түсінгенін баяндау кезеңі.
Тәрбиелік мәні:
1. Өзін-өзі басқару;
2. Өзін-өзі қызмет көрсету:
3. Жауапкершілікті сезіну;
4. Басқаның еңбегін бағалай білу;
5. Белсенділік;
6. Ұқыптылық;
7. Адалдық;
8. Байқампаздық ;
9. Зейінділік;
10. Ынтымақтастық;
11. Ұжымдылық;
12. Бірі бәрі үшін, бәрі бірі үшін принципінің орындалуы.
Сабақ үнемі бір сарынды жоспарланбай түрлі әдіс-тәсілдермен
түрлендіріліп, жаңа педагогикалық технологиялармен толықтырылып отыруы
міндетті. Оған бейнелеу өнері пәнінің мазмұндық құрылымының әр түрлі жұмыс
түрлерін қамтитындығы мүмкіндік жасайды. Өйткені оқушылар заттан қарап
сурет салу сабақтарында графика және кескіндеме жұмыстарымен шұғылданса;
сәндік сурет және көркем құрастыру сабақтарында әр түрлі өрнектер бейнелеп
безендіру жұмыстарымен, көркем жазу ережелерімен танысады; өнер туралы
әңгіме сабақтарында сәулет, графика, кескіндеме, мүсін, сәндік
қолөнерлермен танысады.
Оқытудың ұжымдық түрі, әсіресе, сәндік сурет және көркем құрастыру
сабақтарында пайдалануға болады. Ол мысалы: түрлі-түсті қағаздардан ұжымдық
көркем композиция құрастыру, немесе оригами тәсілімен бүктеліп жасалған әр
түрлі гүлдерден гүл шоғының композициясын орындау.
Бұл оқытудың ұжымдық түрі қозғалғыш жұп немесе ауыспалы жұп түрінде өтеді.
Онда оқушылар бір- бірімен жай жұптасып қана қоймайды, әр бала кезек
бойынша әр баламен кездесіп жұмыс істейді. Демек, барлығы жұптасып жұмыс
істейді, Бірақ жұптардың құрамы үнемі өзгеріп отырады.
Шығарма композицияның эскизін топ мүшелері бірлесе отырып жобалайды.
Осыдан кейін жазықтық бетіне келісім бойынша әрбір оқушы бір бейнені өз
бетімен орындайды. Соңында әрбір топтық жұмыс қорытындысы ұжымдық түрде
талқыланады. Жұмыстың нәтижесін жолдастарының ұсынысы бойынша бір оқушы
баяндайды. Мұғалім жеке топтың жетістіктерін бағалайды және топтың әрбір
мүшесінің бағасын жинақтайды.
Сабақта жұмыстың мұндай түрін пайдалану оқушылардың өзара әрекеттесу
тәсілдеріне себепші болады. Ол жұмыс барысындағы топтық пікірталас,
ынтымақтастық, өзара жәрдем, өзара түсінісу нәтижесінде оқушылардың тұйық
мінезділігін, ұжымнан бөлектену әдетін болдырмауға негізделеді.
Оқытуды ұйымдастырудың дербес түрі бойынша әрбір оқушы тапсырма
алады, оны өз бетімен орындайды. Бұл жұмыс негізінен 3-4 сынып оқушыларымен
өткізіледі. Берілетін тапсырманың шамамен алынған түрлері: тақырыптық сурет
салу сабақтарында табиғат көрінісіндегі тәулік мезгілін (таң сәрі, тал
түс,кеш) көрсету, сәндік сурет сабақтарында белгілі бір ою-өрнектер
топтамаларын пайдаланып композиция жасау немесе белгілі бір бұйымды
безендіру, өнер туралы әңгіме сабақтарында белгілі суретшілер
шығармаларының мазмұнына талдау жасау, тапсырмаларын орындау, үйірмелердегі
дербес жұмыстарды, үйге берген оқу тапсырмаларын орындау т.б. 2 - 3 сынып
оқушыларына осындай дербес орындайтын тапсырмаларды беру, оларды өздігінен
ізденуге зерттеу жұмыстарына бейімдейді
Оқушылардың өздік жұмысы білімді,икемділікті берік игеруге ғана
мүмкіндік жасамай, сонымен қатар, ол жеке адамның құнды қасиеттерін-өзін-
өзі басқаруды, ізденушілікті, көздеген мақсатына жетуге ұмтылушылықты
қалыптастырады.
Мектепте оқытуды ұйымдастырудың негізгі түрі сабақ болатын
болса,оны ұйымдастыру әрқашан жаңа заманның өскелең талаптарына сай үнемі
ізденіске негізделуі қажет. Сабақты белгілі бір мақсатты көздеген мұғалім
мен оқушының ұжымдық шығармашылық еңбегі деп қарастыру керек.Сабақта оқыту
мен тәрбиенің мақсат-міндеттері жүзеге асырылады,оқушылардың ой өрісі
кеңейеді,икемділік, іскерлік дағдылары дамиды, қоршаған ортаға эстетикалық
көзқарасы, адамгершілік қасиеттері қалыптасады.
Оқыту мен тәрбиені ұйымдастыруда жаңашыл озық іс- тәжірибелерді
терең зерттеп, пайдалана білу мұғалім ісінің нәтижелі болуына әсер етеді.
Сабақтың міндеттері білім, даму, тәрбие мақсаттарымен анықталады. Осы
тұрғыдан сабаққа қойылатын кейбір талаптарды қарастырайық.
1. Сабақтың дидактикалық мақсаттарының айқындығы. Әрбір сабақта оқыту
және тәрбие мақсаты дәл қойылуы тиіс. Оқыту мақсаты дегеніміз - жаңа
білімді меңгеру (бейнелеу өнерінің түрлері, құралдары мен
материалдары, бейнелеу заңдылықтары т.б.), іскерліктің, дағдының
қалыптасуы (заттан қарап сурет салу, мүсіндеу, тақырып бойынша сурет
салу, сәндеу көркем құрастыру), тәрбие мақсаты - жеке адамгершілік
қасиеттерді қалыптастыру(белсенділік, ұқыптылық, жауапкершілік,
ұстамдылық т.б.)
2. Оқу материалдарының көлемін анықтау. Сабақтың дидактикалық мақсатына
сәйкес, яғни балалардың білім деңгейін, жас және дербес ерекшелігін
еске алып, сабақтың әрбір құрылым бөлігіне оқу материалын таңдап алу.
3. Оқыту мен тәрбиенің бірлігі. Оқыта отырып тәрбиелеудің мәні- тұлғаның
өмірге білімге қатынасын, қабілетін, адамгершілік қасиетін
қалыптастыру болып табылады. Білім беру мен тәрбие міндеттерін оқыту
барысында шешу мұғалім мен оқушылардың іздену іс-әрекетінің
нәтижесіне байланысты.
4. Оқытудың ұтымды әдістері таңдап алудың сабақ типтеріне, сабақтың
әрбір кезеңіндегі оқу материалының мазмұнына сәйкестігі.
5. Сөз бен көрнекілікті үйлестіру, қазіргі техникалық құралдарды,
әсіресе компьютерлерді, бағдарламаларды оқыту материалдарын қолдану.
Осылардың бәрі оқу еңбегінің өнімділігін арттырады, уақытты
үнемдеуге мүмкіндік береді, оқыту барысын басқаруды жетілдіреді.
6. Оқушылардың білімді терең ұғуын, сонымен бірге сабақта олардың
зейінін, байқағыштығын, ынтасын, қызығушылығын үнемі бақылап еске
алу.
7. Сабаққа бөлінген уақытты тиімді және нәтижелі пайдалану. Сабаққа
бөлінген уақытты үнемді пайдалану үшін мұғалім сабақ жоспарының
жазбасын да, сабақ барысынң кезеңдеріне бөлінетін уақытты да
көрсеткен жөн. Ол бөлінетін уақыт сабақ мазмұнының күрделілігіне
байланысты анықталады.
Мысалы, тақырыптық бейнелеу сабағының кезеңдеріне уақыт бөлудің үлгісін
көрсетейік:
1. Ұйымдастыру кезеңі 1-2 минут
2. Үй тапсырмасын тексеру 2-3 минут.
3. Жаңа сабақты түсіндіру 5-7 минут.
4. Машықтық жұмыс 25-30 минут.
5. Қорытынды және үйге тапсырма 3-5 минут.

Бастауыш сыныпта пейзаж сабағы үшін:
1. Ұйымдастыру кезеңі 1-2 минут.
2. Үй тапсырмасын тексеру 2-3 минут.
3. Жаңа сабақты түсіндіру 25-30 минут.
4. Қорытынды және үйге тапсырма 5-7 минут.

Енді жоғарыда көрсетілген дидактикалық талаптарға сүйеніп
жоспарланатын сабақтың құрылысына тоқталайық.
Сабақтың оқу, тәрбие мақсат-міндеттерінің нәтижелі болуы үлкен
әдістемелік шеберлікпен құрылған сабақ жоспарының жазбасына байланысты.
Сабақ жоспарының жазбасы жоғарыда айтылған талаптар мен келесі көрсетілетін
сабақ құрылысына сай болуы керек. Ол мынадай бөлімдерді құрайды:
І. Сабақтың тақырыбы;
ІІ. Сабақтың мақсаты: 1 білімділік
2 тәрбиелік
3 дамытушылық
ІІІ. Сабақтың түрі.
ІҮ.Сабақтың әдісі.
Ү. Сабақтың көрнекілігі.
ҮІ. Сабақтың барысы 1 ұйымдастыру кезеңі
2 үй тапсырмасын тексеру
3 жаңа сабақ
4 машықтық жұмыс
5 қорытынды және үй тапсырмасы
Енді осы көрсетілген сабақтың құрылысын және оны сабақ жоспарының
жазбасында пайдалану жөнін қарастырайық.
1.Сабақтың тақырыбы күнтізбелік – тақырыптық жоспарда көрсетілген
тақырып бойынша алынады. Мысалы: Тікелей табиғаттан бейнелеу заттан қарап
бейнелеу, ұлтттық натюрморт, тақырыптық бейнелеу бойынша – Ғарышқа
саяхат, сәндік сурет және көркем құрастыру бойынша – Анамызға сыйлық
жасаймыз, өнер туралы әңгіме сабағы бойынша – бейнелеу өнерінің
түрлерімен танысайық, т.б.
2.Сабақтың мақсаты негізгі үш: білімділік, тәрбиелік және дамытушылық
мақсаттар негізінде қойылады. Бұл мақсаттардың мазмұны сабақтың
тақырыбына байланысты болып келеді. Мысалы: Жоғарыда көрсетілген затқа
қарап бейнелеуге байланысты Ұлттық натюрморт тақырыбын қарастырсақ, бұл
сабақтағы білімділік мақсат-бейнелеу өнеріндегі натюрморт жанры жөнінде
түсінік беру, ұлттық тағамдар, ыдыс-аяқтар туралы мәлімет беру, натюрморт
бейнелеу ереже зандылықтарын үйрету.
Тәрбиелік мақсаты - өнертанушылыққа, еңбексүйгіштікке, ұқыптылыққа
тәрбиелеу.
Дамытушылық мақсаты - ой-өрісін бейнелеудегі іскерлік дағдысын,өнер
шығармасына деген эстетикалық талғамын дамыту.
Анамызға сыйлық жасаймыз тақырыбындағы сәндік сурет және көркем
құрастыру сабағы.
Білімділік мақсаты: оқушыларға дизайн өнері туралы түсінік беру,
қағаз, қатырма қағаздармен жұмыс істеу әдіс-тәсілдерін үйрету.
Тәрбиелік мақсаты: оқушыларды адамгершілікке, ата-анасын сыйлауға,
кішіпейілділікке тәрбиелеу.
Дамытушылық мақсаты: оқушылардың дизайн жасаудағы шығармашылығын,
іскерлік, икемділігін ой-өрісін дамыту болып табылады.
3.Сабақтың түрі. Сабақтың түрі сабақтың тақырыбына байланысты
анықталады, сонымен қатар, сабақты жоспарлаудағы мұғалімнің әдістемелік
шешіміне байланысты.
Бейнелеу өнері пәнінің мазмұнында тақырыптарға байланысты: заттан
қарап бейнелеу, тақырыптық бейнелеу, сәндік сурет және көркем құрастыру,
мүсіндеу, өнер туралы әңгіме сабақтарының түрлері қарастырылады, сонымен
қатар сабақты жоспарлау әдістемесіне байланысты: аралас сабақ, біріккен
сабақ, кіріккен сабақ т.б. Мұғалім сабақты жоспарлауда оқушылар
қызығушылығын арттыру, материалды жеңіл меңгерту мақсатында дәстүрден тыс
сабақ түрлерін де жоспарлайды: ойын сабақ, саяхат сабақ т.б.
4.Сабақтың әдісі – сабақтың мақсаты-міндеттеріне байланысты таңдап
алынады, олар: ауызша (түсіндіру, әңгіме, пікірлесу, сұрақ-жауап),
көрнекілік (суретшілер шығармаларының репродукциялары, технологиялық сызба,
диафильмдер т.б.), тәжірибелік (жаттығу, байқау, тәжірибе, құрастыру,
бейнелеу) репродуктивті (білімді қайталау, кеңес беру, сұрақ қою т.б.),
проблемалық мәселе қою (бағдарламалық) жұмыс кезеңдерін бір ізді жоспарлау
т.б.
Сабақты оқыту жұмысының нәтижелі болуы оқыту әдістерін үйлесімді етіп
таңдап ала білуге байланысты. Педагогикада оқыту әдіс-тәсілдерін сабақта
пайдалануға таңдап алуда мынадай талаптарға сену керектігін айтады:
1. Әдістердің оқыту заңдылықтары мен принциптеріне сәйкестігі.
2. Әдістердің дидактикалық мақсаттар мен міндеттерге сәйкестігі.
3. Оқыту әдістерінің тақырып мазмұнына сәйкестігі.
4. Оқыту әдістерінің оқушылардың оқу мүмкіндіктеріне (жас және дербес
ерекшеліктеріне) сәйкестігі.
5. Әдістердің мұғалімдердің мүмкіншіліктеріне сәйкестігі (тәжірибесі,
білімді қабілеті, жалпы білімдарлығы т.б.).
6. Оқыту әдістерінің мектептің материалдық және техникалық қорына
сәйкестігі.
7. Әдістердің сыртқы жағдайлардың ерекшеліктеріне сәйкестігі (төңіректегі
өндіріс объектілері).
5.Сабақтың көрнекілігі. Сабақта берілетін жаңа материалды, білімді
жұмыс істеу ереже заңдылықтарын оңай меңгертуде, оқушылардың сабаққа
қызығушылығын арттыруда көрнекіліктердің ролі зор. Көрнекіліктер жазық,
көлемді және экрандық бейнелі, дыбыстық болып бөлінеді. Жазық
көрнекіліктерге суретшілер шығармаларының репродукциялары, сурет салу
кезеңдерінің иллюстрациялары, технологиялық карталар т.б. Көлемді
көрнекіліктерге бейнелеуге арналған заттар немесе көркем құрастырылған
бұйымдар үлгілері жатады.
Экранды бейнелі көрнекіліктерге диофильм, кинофильм,
компьютерлермен көрсетілетін бейнелер жатады. Сабақ жоспарында сол сабақта
көрсетілетін көрнекіліктер тізімі жазылып көрсетіледі.
6.Сабақты ұйымдастыру. Оған сынып оқушыларын тәртіпке келтіру, сабақта
жоқ оқушыларды есепке алу, құрал-жабдықтарының дайындығына шолу жасау
кіреді.
Сабақ барысында қажетті жабдықтар, көрнекіліктер, оқушылардың жұмыс
орындары алдын-ала әзірленіп қойылуы қажет. Тақтаға ілінетін немесе
бейнелеуге қойылатын көлемді көрнекіліктер талапқа сай орындарға
қойылады. Бұл жұмыстарға сынып кезекшілері қатыстырылады. Сабақта
көрсетілетін суретшілер шығармаларының репродукциялары тақтаға алдын-ала
ілінбеген жөн, ерте ілінген көрнекіліктер оқушылардың көңілін алаңдатады.
7.Үй тапсырмасын тексеру. Егер үйге белгілі бір машықтық
тапсырма орынды тапсырылған болса онда оқушылардан жұмыс дәптерлерін
немесе сурет альбомдарын алдарына ашып қою сұралады, мұғалім сыныпты аралап
жақсы және кейбір кемшіліктерімен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазақстандағы бейнелеу өнерін оқыту әдістемесі
Бастауыш мектептегі бейнелеу өнерін оқыту әдістемесі
Қазақ өнерінің тарихы
«Бастауыш мектептегі бейнелеу өнерін еңбекке баулуды оқытудың әдістемесінің тарихы »- пәні бойынша дәрістер
Натюрморт бейнелеу өнерінің ерекше жанры
Ши тоқуда «гүлдер әлемі» композициясын түстік үйлесімділікте орындау тәсілдері
БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
Ересектер тобындағы сурет салу
Бейнелеу өнері пәнін оқыту арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту
Оқушыларға рельефті композиция үйрету тәсілдері «жібек жолы» өлшемі 100х80, кескіндеме, кенеп, майлы бояу
Пәндер