Жиынтық табыс

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе.
Жиынтық табыс елдің ұлттық табысының бөлінбейтін элементі
ретінде үлкен маңызды орын алады.
Корпорация жұмысының соңғы нәтижесі бола тұра табыс олардың
шаруашылық қызметінің тиімділік деңгейін көрсетеді. Табыс – бұл
кәсіпорынның және мемлекеттік бюджеттің қаржылық республиканың
құрылуының негізі көп. Табыстың тиімділіктің жалпылағыш
көрсеткіштерінің негізі ретінде қолдануы экономиканың әрбір
корпорация қызметінің нәтижесінде алатын нақты экономикалық әсерін
анықтауға мүмкіндік береді. Жиынтық табыстың артықшылығы материал
сыйымдылығының қысқаруы еңбектің өнімділігінің қызметтің
маңызды жақтары нақты түрде кескінделуінде. Сонымен қатар табыс -
шығынды корпорацияның тиімділік деңгейін бағалауға да қолданылады.
Корпорация табысының негізгі көзі - өнімді өткізуден түсетін
түсім, яғни оның өндіріске және өнімді өткізуге материалды еңбек
және ақшалай шығындарды төлегеннен кейінгі бөлігі.
Сол үшін ш.ж.с –нің негізгі мақсаты – шығындалуда барынша үнемдеу
репсиліп сақтай отырып және оларды өте тиімді қолдану жолымен аз
шығын шығарып көп пайда алу болып табылады.

Өнімді өткізуден түскен түсімнің қалыптасуы және пайдалануы.
1. Яғни өнімді (қызметті, жұмысты) сату – меншіктің бір иемденушіден
келесіге өту құқығымен айқындалады. Бұл құқықтың берілуі сату – сатып
алу айырбастау өткізу шарттардың талаптары нәтидесінде болады.
Сондықтан салық салу мақсатындағы өнімді (қызмет, жұмыс) өткізуден
түсетін түсім немесе төмендегідей анықталатынын есте сақтау қажет:

• Заказ берушіге (сатып алушыға) есептік құжаттарды ұсыну және
есептеу әдісімен.
• Коммерциалық банкідегі шоттарға ақша құралдарының түсуі мен
төлемдер, ал қолма-қол ақша мен есеп саясатында корпорацианың
кассасында ақша массаларының түсуімен төлемдер әдісі
бойынша.
Өнімді өткізуден түсетін түсімді анықтау әдісі корпорациямен
жеке белгіленеді және есеп саясаты бойынша жарлықта кескінделеді.
Корпорацияның шотына және кассаға түскен түсім ереже бойынша
шикізат, материал шала фабрикаттар жанар – жағармай және энергиялар
жеткізушілердің шоттарын төлеу мен қолданылады. Олардан бюджеттен тыс
қорларға бөлектенулер, еңбекақы төлемдері алынады, амортизация өтеледі
және тағы басқа шығындар алынады.
Өнімді өткізуден түскен түсім көлемін жоспарлы қаржылық
есептеулердегі тию әдісі бойынша мына формуламен анықталады:
В=ТП+ДО1 + ДО2
мұндағы, В – жоспарланған мерзумдегі өнімді өткізуден түскен түсім.
ДО1 – бастапқы сатылу бағасымен салыстырғандағы жоспарланған
кезең аяғындағы қоймадағы дайын өнімдердің қалдықтарының өзгерімі.
ТП – сатылу бағасы мен жоспарланған кезеңдегі тауарлық өнім.
ДО2 - бастапқы бағасымен салыстыруды ескере отырып, тиелген
тауарларды қалдығының өзгерімі.
Жоспарлы қаржылық есептеудегі төлемдер әдісі бойынша ө.ө.т.т.
мына формуламен анықталды:
В=ТП+ДО1 + ДО2 + ДО3
мұндағы, ДО3 - бастапқы сатылу бағасымен салыстырғанда жоспарлы
кезеңнің соңындағы сатып алушы мен төленбеген, тиелген қалдықтарының
өзегруі.
Қалдықтар құрамы өнімді өткізу бойынша шығындарды
анықтаудағыдай қабылданады.
Ө.Ө. көлемі тауарлы өнімді шығару көлемі дайын өнімнің
қоймадағы қалдығының өзгеруі, тиелген тауардың көлемінің өзгерімі.
Көлемі сияқты бірнеше факторға тәуелді болады. Мұнда меншік
құқығы басқа біреуге өткенше жеткізушінің мойнында болады,
сонымен қатар сатып алушылар мен заказ алушылардың
міндеттемелерінің өзгерімі де кіреді.
Өткізудің жағдайына к-ң маркетингтік саясаты, диллер жүйесінің
дамуы, делдалдық корпорацияның оптималдық қолданылуы, жарнамалық
компаниялар сауатты жүргізушілері, PR – акциялар және басқалары
белсенді әсерін тигізеді.
Түсімді бөлуді оқу кезінде негізгі бөлім шығындардың
құрамындағы шығындарды өнімдердің жұмысының қызметтердің
өзіндік құнына байланысты ескеріледі. Басқа бөлігі салықты
төлеуге өзіндік құнға кіргізілмеген бірақ құс. түрінде бюджетіне
сәйкес түсімінен төлемге міндетті жиындар мен шығарылымдарға,
акциздер мен басқаларға бағытталады. Түсімнің үшінші бөлігі
салықты төлегеннен кейінгі корпорацияның толық иелігінде
қалатын және мақсаттарына бағытталатын, корпорацияның табысын
құрайды.
Корпорацияның табысы мен шығыстарын жоспарлау мен
болжамдау кезінде бюджетті құру әдісі жүру керек. Сонымен
қатар әрбір бюджетті өндеу кезінде оның сату көлемі, яғни
ө.ө. көлемін анықтауда болжау жүргізуледі. Бұл болжау
маркетингтік зерттеулер және тағы басқа кіретін ішкі
корпорациялық ақпараттардың анализ нәтижесіне негізделеді.
Өнімдердің көп ассортименттер шығаратын корпорацияда,
әдетте соңында сомалар қосылатын, оның әрбір түрі бойынша
перспективті болжамдар құрылады. Айырмшылықтарының келісімінен
кейін өнімнің түрлеріне және нарықтың негізгі сигментіне сәйкес
бөлімдерге бөлінген, корпорацияның барлығына өткізу көлемінің
болжамы құрылады.
Басқа да өзгермелі көлемдерге қатысты болжамдар мыс; өндіріс
шығындары өз алдына сатуды, болжамдау деңгейіне тәуелді болады.
Сату көлемі басқа да өзгермелі көлемдер арасындағы мн
болатын қарым-қатынастар өте маңызды немесе максималды дәлдікпен
бекітілуі міндетті. Бұл талап тек экономикалық дамуының
тұрақтылығы шартында орындалады. Сату болжамы құрылғаннан кейін
сатудан түскен ақша құралдарының график дебюторлық қарыздары
өтеу болжамы өндіріс шығындары болжамы сонымен қатар қолма-
қол төлемдер графигі жасалады. Бұл мәліметтердің нәтижесінде
бюджет қатарлары құрылады, мысалы: ақша құралдарына бюджеті
кірістері мен шығыстары.

Корпорацияның табысы, оның құрылымы мен бөлінуі.
Пайда (табыс) – шаруашылық қызметтің қаржылық негізін
кескіндейтін маңызды қаржылық категория.
Таза табыс корпорация деңгейінде тауар – ақша қатынастары
шартында пайда формасын қабылдайды. Корпорацияның тауарлар
нарығында жекеленген тауар өндірушілерге қатысты шығады,
олар өнімге бағаны бекіту арқылы пайда алу деп
саналмайтын ақшалай түсім ала отырып тұтынушыларға оны
өткізеді. Қаржының нәтижесінің болуына тауардың өзіндік құны
формасын алатын түсімді өндіріске шығындар мен өткізумен
салыстыру қажет.
Егер түсім өзіндік құннан асып түссе, қаржылық нәтижесінде
пайда алғандығын куәландырады. Кәсіпкер әрдайым пайда
алуды мақсат етіп қояды, бірақ барлық жағдайда ала
алмайды. Егер де түсім өзіндік құнмен тең болса,
онда өзндіріс шығындары мен және өнімді өткізу
шығынның жабылғандығы өтізу шығынсыз болады, бірақ өндірістік,
ғылыми тек-ң және әлемдік дамудың негізгі көзі пайда
жоқ түсімнен асып түсетін шығын болатын болса, корпорация
зиян шегеді. Қаржының теріс және қиын қаржылық жағдайға
ұшыратады, банкрот болуы да мүмкін.
Пайда – бұл нарықтық қатынастың маңызды категориясы ретінде
анықталған функцияларды қарады.
Пайда (табыс) корпорацияның қызметі нәтижесінде алынған
экономикалық әсерді сипаттайды.
Пайданың маңыздылығы соңғы қарж-ның нәтижесінде
бейнелейтіндігінде. Пайданың көлеміне нарық коньюктурасы,
шикізат пен энергия ресурстарының баға деңгейі амортизациялық
есептеулер нормасы еңбек төлемдер көлемі, шаруашылық
деңгейі, өнімнің , өндіріс ұйымының және еңбектің, оның
өнімділігі, жоспарлаудың өнімділік және қаржылық
тиімділігі мен жағдайы сияқты факторлар әсер етеді.
Бұл айтылған факторлар пайдаға тікелей әсер етпей,
өткізілетін өнім көлемі арқылы әсер етеді, сондықтан
соңғы қаржылық нәтижесінің болуына өткізілетін өнім
көлемі құны мен өндірісте қолданылатын шығындар мен
ресурстар құнын салыстыру қажет.
Пайда ынталандырушы функцияға ие және бір уақытта
қаржылық нәтиже мен сол өзін қаржыландыруды қамтамасыз
ететін қаржының ресурстардың негізгі элементі болып
табылады.
Сонымен қатар пайда әртүрлі деңгейдегі бюжеттердің
қалыптасу көздерінің бірі болып табылады. Ол бюджетке
салық түрінде түседі және басқа да кіріс көздерімен
бірге қоғ-ң қаж-рік қаржыландыра қан-ру мен мемлекеттің өз
қызметтерін атқаруды қамтамасыз ету және т.б. үшін
қолданылады.
Нарықтық экономика талаптары негізінде пайданың маңызы
өте зор. Пайда алуға ұмтылу тауар өндірушілерді
тұтынушыға қажетті тауарларға өндіріс көлемін ұлғайтуға,
өндіріске деген шығыстарды азайтуға бағыттайды. Кәсіпкер
үшін пайда қай жерде ең үлкен құнға жетуге болатын
болса сонда бағыттайтын сигнал ретінде, сол сфераларға
инвестициялау үшін стимул құрады. Өз орнын шығында
алады. Олар өндіріс ұйымындағы және өнім өтіміндегі
құралдар бағытындағы қателерді және қате есептеулерді
көрсетеді.
Пайданы экономикалық категория ретінде қарастыра отырып,
біз қор туралы абстракті түрде айтамыз. Бірақ
корпорацияның шаруашылық және қаржылық қызметін жоспарлау
мен бағалау кезінде с.о-ның қарамағында қалған пайданы
бөлуде пайданың нақты көрсеткіштері қолданылады. Сыйымды
ақпаратты көрсеткіштері болып баланстың пайда табылады.
Баланстың пайда (табыс) - бұл к.о-ның ө.өт-ден және
кірістерден (шығыс) оның өндірісі мен өткізуіне байланысты
жоқ пайдалардың (шығындардың) соммасы.
Баланстық пайданы сызба түрінде келесідей кескіндеуге
болады.

Пайда мемлекет пен корпорация арасында бөлінеді.
Мемлекет үшін пайда – бұл мемлекетпен бекітілген салықтар,
алымдар.
Корпорацияның таза пайдасы салықтар мен алымдардың
есебінен баланстық пайдамен теңеседі. Таза пайда корпорация
жарғысына сәйкес келесілердің қалыптасуына бағытталады:
• Қорлану (өндірістің даму қоры немесе өндірістік және
ғылыми-техникалық даму қоры әлеуметтік даму қоры)
• Тұтынушылар (материалдық ынталандыру қоры)
Бөліну және оны қолдану сызба түрінде келесідей
көрінеді.
(18-сурет).
Қ.қ.с-сыз әрекет ететін бағамен ө. (жұмыс және қызмет) ө.т.
түсім пайдаға салынатын негізгі салықты есептеу кезінде
ерекшелейтін табыс бойынша түзету соммасы.
2. тозуға есептелген сомманы толық қолданған кездегі
өндірістік емес базаны қаржыландыруға бағытталған.
3. т.е.со.т.қ. кез-н меншікті өндіріс базасын дамытуға арналған
капиталдың салымдарды қаржыландыруға бағытталған.
4. соның ішінде салық салатын баланстық пайда
5. пайдаға (табыс) салық
6. пайданың есебіне мақсатты салымдар банктің ұ.м несиелік
жабу.
Жалпы түрдегі пайда (табыс) – бұл өзіндік құн мен бағаның
арасындағы айырма жоспарланған уақыттың тауар шығарылымы
бойынша пайда жоспарланған кезеңдегі тауарлық шығарылым
құнынан (акциздік) жоспарланған кезеңнің тауарлық өнімнің
толық өзіндік құнын алып тастағанға тең.
Алдыңғы кезеңде өткізуге жататын өнім бойынша
жоспарланған пайда, жоспарланған қолданыстағы бағамен
есептелетін ө.ө.т-нен (қ.қ.с-сыз акциздік) алдағы кездегі
өткізілетін өнімнің толық өзіндік құнын алып тастағанға
тең.
Егерде жоспарланған кезеңнің басы мен соңындағы
қалдықтарды ескеретін болсақ, онда жоспарланған кезеңдегі
ө.ө. түсетін пайда жоспарланған кезеңнің басындағы
өткізілмеген өнімнің қалдығын пайдаға алдағы кезеңдегі
өнімдерден түсетін пайданы қосып жоспарланған кезеңнің
соңында өткізілмейтін дайын өнім қалдығынан пайданы алып
тастағанға тең.
Сонымен қатар ө.ө.т түсім өткізілген өнім көлеміне
сондай-ақ өткізілетің өнімге шығындар көлеміне жсопарланады.
Ол төмендегі формуламен анықталады:

Врп = О1 + ТП – О2

Мұндағы, Врп - ө.ө.т-нің жоспарланған соммасы.
О1 - жоспарланған кезеңнің басындағы дайын өнімнің
өткізілмеген қалдықтары.
ТП – жоспарланған кезеңдегі шығаруға қойылған тауарлық
түсім.
О2 – жоспарланған кезеңнің соңындағы өнімнің өткізілмеген
қалдықтары.
Корпорацияның жылдық пайдасын бөлуді есептеу 2
кесетегідей құрылады.
Ескерту:
1. Алымдағы жыл ҚР заңында бекітіммен пайдаға салынатын
салық ставкасы белгілі көлемде алынады.
2. Қорларға салымдар көлемі ҚР-дағы заңдылықпен алынады.

Салық салынатын табысты есептеу үшін бастапқы базалық
көлем болып корпорацияның жалпы пайдасы табылады. Оны
анықтау үшін корпорацияның баланстық пайдасының көлемі
қолданылады. Ол мына формуламен есептеледі:

Пвал =Пр + Ппр + Двн - Рвн

мұндағы, Пр - өнімдерді, қызмет, жұмыстарды өткізуден түсетін
пайда.
Пайда өндірістің тиімділік мөлшері бола отырып дәл осы
пайда және рента белділік корпорацияның күшті
қызметінің негізгі өрістері болып және корпорацияның жаңа
нарыққа шығуын, өтім, капиталдың бір саладан басқаларға
өтуін сол сияқты шешімдерді қабылдауды алдын-ала
анықтайды.
Ынталандырушы пайда акционерлеріне корпорацияның тек жеке
табыстарын алуға ғана мүмкіндік бермейді, сонымен қатар
капиталдың өсуіне, сәйкесінше өндірістің көлемінің өсуі,
корпорацияның қызмет жасайтын нарық сигментінің өсуіне,
әдетте жұмыс орындарын көбейтетін, бюджетке халықтың
түсімдердің көбеюіне әкелетін өтудің жаңа нарыққа
шығуына да мүмкіндік жасайды.
Пайдаға салық салудан мысал келтірейік.
Корпорациялардың күшімен салық төлейді. Салықтар ереже
бойынша корпорацияның шаруашылық қызметінің қржылық
нәтижелігінің қалыптасуына ықпал жасайды. Сонымен қатар
к.о-да қорлануға және тұтынуға тікелей қолданатын (таза
табыс көлемі де) өз әсерін береді. Кейбір салықтар
өнімді өндіру бойынша шығындардың құрамына кіреді, яғни
өзіндік құнға жатады. Салықтардың бөлігі корпорцияның
қызметінің шаруашылық қаржылық нәтижесіне жатады. Мәліметтер
негізінде алдағы және есеп беру жылындағы салық салу
мақсаттары үшін корпорцияның пайдалары соммасының есептерін
төменде көрсетемін.
12 таблица.
Келген есептен салық салынатын табыс 18,8 млн теңгеге тең
екенін көруге болады.
ҚР-ң заңдылығы, әрекеті негізінде мерзімді ұттағы
ставка бойынша көрсетілген сомамен салық салу жүргізеді.
Сонымен қатар заңдылықта республика бюджетіне сәйкес
табысқа көлем де қарастырайық.
Кәсіпорынның пайдасының жалпы сомасы 500 мың теңге
құрайды. Пайдаға салық – ставкасы 30 % мөлшерінде
қарастырылған. Соңғы көлеміне тәуелсіз таза пайдадан
міндетті қатаң шығындармен төлемдер сомасы 200 мың теңге
соманы құрайды.
1. Қаржылық левереджті есептеу.
2. Қаржылық левереджді төмендетудің мүмкін болатын тәсілін
табу.
1. Лф = (500*0,7) (500*0,7 -200) = 2,3
2. а) пайданың жалпы сомасының 700 мың теңге өсуі.
Лф = (700*0,7) (700*0,7-200) = 1,7
б) таза пайдадан міндетті шығынның 100 мың теңгеге
дейін төмендеуі.
Лф = (700*0,7) (700*0,7-100) = 1,26
8.5.Табысты түзу есептеу әдісімен жоспарлау.
Корпорция үшін табыстың экономикалық негізделген анықтамасы
үлкен маңызды орын алады және оның қаржылық
республиканың бюджетіне төлемдердің мөлшерін жұмысшылардың
материалдарды ынталандырылуын және кеңінен өндіру
мүмкіндіктерін дұрыс бағалауға мүмкіндік береді. Сонымен
қатар табыс көлемінен АҚ-ң девиденттік саясатын
жүргізуде тәуелді.
Сатудан түскен пайда басқарушы және коммерциялық
шығындарды қоса алғандағы жалпы жиынтық табысты білдіреді.
Саудадан түскен жоспарлы мөлшердегі пайданы есептеу
кезінде өндірістік көрсеткіштер қолданылады. Қазіргі кезде
қаржылық нәтижелерді жоспарлау және болжамдау әдістері
регламенттелмеген. Пайданы жоспарлаудың 2 әдісі белгілі – тура
есептеу және аналитикалық әдістер. Олар белгілі бір
анықталған шектеулермен қолданылады.
Тура есептеу әдісі әрбір номенклатуралық позициялары
сәйкесінше өткізу бағасы мен әрбір бірліктің өзіндік
құнына көбейткендегі өткізілетін өнімнің көлеміне
негізделген. Бұл екі шығармалардың барлық номенклатуралық
позициялары бойынша соммаларының арасындағы айырмашылық
жсопарланған табыс көлемін құрайды. Салыстырылмайтын
өнімнің әрбір бірлігінің өз құны жоспарлы
калькуляциялық бірлікпен анықталуы қажет, бұған төмендегі
формула колданылады:

П=В-З немесе ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.