Маркетингтің тероиясы

Жоспары:

І. Кіріспе бөлім

1. Маркетингтің тероиясы

ІІ. Негізгі бөлім

1. Маркетингтің орны

2. Маркетингтің тұжырымдамасы

ІІІ. Қорытынды

Маркетингтің теориясы .

Маркетингтің мәні және қызметтері

Маркетинг (“marketing ”- нарықтық қызмет деген ағылшын сөзі ) капеталистік

кәсіпорынның өндірістік өткізу және сауда қызметін басқаруды ұйымдастыру тәсілі

ретінде ХІX-ХХ-шы ғасырдың басында өмірге келді. АҚШ-та оның басталуын

1901-1905-ші жылдарға болжауда. Алғашқыда маркетингті өткізуді ұйымдастыратын

тәсіл ретінде қарады. Алайда, қазір маркетингті тауарды бір жаққа өткізу

қызметімен шектеп қана қоймайды. Қазіргі кезде маркетинг үлкен ғылым әрі қызмет

саласы болып табылады. Ол бәсекелестіктің дамыған кезінде кәсіпорынның

тактикасы мен стратегиясын сатып алушыны қызықтыру тәсілін, нарықты билеу

әдісін жасайды және көзделген пайда деңгейін қамтамасыз етуді, нарық пен бағаны

барынша бақылауды жүзеге асырады. Маркетингтің нағыз дамуы Еуропадағы

дамыған капеталистік елдерде екінші дүниежүзілік соғыстан кейін ғана басталды.

Соңғы жылдары халықаралық көлемде маркетингті қолдану кәдімгідей ұлғайып, осы

облыстағы зерттеу саласы кеңейе түсті.

Экономикалық әдебиеттерде маркетингтің көптеген анықтамалары кездеседі. Осы

анықтамалардың біразына тоқталайық. .

Маркетинг - қазіргі бар және әлеуметті тауарды сатып алушылардың жиынтығы.

Маркетинг - бұл тауарға, қызмет көрсетуге, адамдарды ұйымдастыруға,

территорияға және идеяға айырбас арқылы сұранымды қанағаттандыруды басқарумен

көріп келу деп түсінеміз.

Маркетинг - бұл кәсіпорын қызметінің сауда-өткізу облысын зерттейтін, өндіріс

процесі мен ұсынысына және өндірушіден тұтынушыға қызмет көрсетудің әсерін

ескеретін барлық факторларды қатыстырудың кешенді шаралары.

Маркетинг - бұл өзінің тұтынушысын ізденуге, оның сұранымын қалыптастыру мен ынталандыруға бағыттылған кәсіпорынның нарықтық қызметі.

Қазіргі маркетинг теориясы оны басқарудың нарықтық бағыт алуын қамтамасыз ететін, күрделі динамикалық жүйе ретінде қарастырады.

Көркемдеп айтатын болсақ, маркетинг - бұл экономиканың, инженерлік істің, жарнама, психология, сауда, жоспарлау мен болжаудың өзіндік біртұтас жиынтығы.

Маркетингтің ұраны бір сөзбен мынаған сай: «Өндіргенің не болса да, соны өндіресің, соны сатасың». Біздің ойымызша түптеп келгенде, маркетингтің мән-жайы көзқарастың үнемі өзгеруіне, экономикалық дағдарықа тұрақты ұшырап отырған қазіргі нарық жағдайының өзгеруіне икемделуінде жатыр.

Терминологиялық дау-дамайға және 200-ден астам маркетинг анықтамасының интерпретациясына қарамай-ақ, оның негізгі қасиеті нарықтағы болып жатқан құбылыстарға кілт таба білуі. Маркетинг зерттеушілердің ойынша - бұл артық өндіру экономикасының феномині, сұранымның әбден толып, ұсынымға тым «еркелеп» кетуі. Басқаша айтар болсақ, ғылымретінде К. Маркстың пайымдауынша, ұсынымның сұранымды күштеп алуы.

Жалпы маркетинг өндірісті басқару мен өнімді өткеруге деген кешенді көзқарасымен анықталады. Ол нарықты дәйектілікпен қарастыруға, баға құрылымына, жарнамаға, өндірісті, сұраным мен тұтынуды болжауға, тауарды тұтынушыға жеткізуге және оған қызмет көрсету негізіне құрылған. Нарықтық тұжырымдама ретінде маркетингтің негізгі принцептері мынаған сай:

• өндіріс қызметінің түпкі нәтижесіне жету мақсаттылығы;
• нарыққа тауар өткерілуін тиімді жасау;

бағдарлы - мақсаттық тәсіл және қойылған мақсат пен міндеттерге кешенді көзқарспен қарап, мұнда маркетингтің құрал-жабдықтар жиынтығы нарықтық қызметтің жағдайын қамтамасыз етеді;

- нарыққа икемделудің тактикасы мен стратегиясы бірлігін және өзара байланыстылығын қолдану, оған бір жағынан мақсаттыбағытта әсер ете отырып, оның талаптарына жауап беру;

- кәсіпорын қызметін бір мезгілдік емес, ұзақ мерзімді нәтижеге бағыттап, жаңа тауарларды жасау мен зерттеуді болжауға мән береді.

Осы аталған принцептер негізінде маркетингтің негізгі қызметін айқындауға болады.

Баға саясаты - маркетинг қызметінің ең маңыздысының бірі. Ол сұраным мен ұсыным арақатынасын реттеуге ықпал жасайды.

Өткізу саясаты маркетинг қызметі ретінде барлық тауар қозғалысы жүйесін қамтиды. Бұл тауар процесін ұйымдастырудың сондай түрі - нәтижесіне әсер ететіндей нәрселер ескеріліп, шешім қабылданады. Нарық жағдайында маркетинг тауарға салыстырмалы қалыпты сұраным жасауға талпынады және пайда таба отырып, бәсекелестікке кәдімгідей төтеп береді. Нарықтың экономикасы дамыған елдердегі көптеген фирма мен кәсіпорындар маркетингке сондай қаржы жұмсайды. Лабораториялық зерттеуге, конструкторлық жұмысқа, үлгіні дайындап, оны аяғына дейін жеткізуге, өндіріске дайындауға; технологиялық жабдықтау мен шығаруды игеруге кеткен сомаларға тең десе болады. Американ мамандарының есептеуінше, АҚШ-тағы нарық кеткен маркетингтік шығындар жиынтығы көптеген тауарлардың түпкі бағасының 55-60% құрайды. Батыс Еуропамен Жапония нарыққа қатысты шамамен осындай баға беріледі.

Кәсіпорында (фирмада) маркетингті ендіру - бұл бұрын қалыптасқан практикадан саналы айырмашылығы бар, жаңа принцепке негізделген барлық өзгерістік, өткізу, қаржы саясатын түбегейлі қайта құру. Арнайы маркетингтік құрылым құрылады. Ол нарықты, сатып алушыларды зерттеумен, жаңа тауарды жасау, арнама қызметі және тауарды өткізумен айналысады. Жоғарыда айтылған нарықты талдау негізінде белгілі үш мәселені шешеді: нені өндіру керек? кім үшін өндіру керек? қалай өндіру керек?

Маркетинг құрылымы - бұл оның мақсаттық бағытының нақты мазмұны. Оған маркетингтің төрт міндеттері кіреді:

- нарыққа нені өндіруге болады? білімді ме әлде қызмет көрсетуді ме?

- өнімді қалай өткізген жөн. Тікелей тұтынушыға ма әлде делдал арқылы ма?

- өнімді тұтынушыға қандай әдіспен қозғалту керек? Өткізуді қандай тәсілдермен ынталандырамыз: әр түрлі құралдарды қолданумен, жарнаманы жандандырумен, делдалды марапаттау жүйесімен, өткізуші мен тұтынушыны қатыстырумен;

- баға құрылымының қандай стратегиясын жүргізу қажет?

Сондықтан кәсіпорынға қазіргі жағдайда нарыққа өтуде мүмкіндіктері шектеулі көрінуі мүмкін. Бұл кәсіпорынның алдағы келешегін болжай алмауынан, немен айналысуын білмегендіктен туындайды. өзінің келешегін пайымдау - бұл кімдер үшін өндіру керектігін, шешу деген сөз. Қазіргі кезде маманданудың күшеуі мен бәсекелестіктің артуында өз кәсіпоаыныңа нарықты анықтау ғана анықтау маңызды емес, одан ең тар саланы жиірек іздеп табу қажет, яғни ешкім игермеген сондай «қуысты» немесе бәсекелестер толық қолданбаған жерді тапқан абзал.

Өнімді жоспарлау процесінде жаңа тауардың нарықта пайда болуын анықтау өте маңызды. Мұны анықтауға тауардың циклдық өміршендегі көмектесді. Тауардың циклдық өміршеңдігіне сатушының әрбір төрт фазадағы (стадия) пайда деңгейі тікелей тәуелді: а) нарыққа тауарды ендіру; ә) сату көлемінің өсуі; б) жетілу фазасы; в) құлдырау фазасы. Тауардың циклдық өміршеңдігін типтік моделі график түрінде көрсетіледі.

Ендіру фазасы - бұл нарықта пайда болу кезеңі. Тауар жаңалық болып, оның өткерілу көлемі әлі аздау. Оның сату көлемін жайлап ұлғайту үшін кәдімгідей уақыт қажет және көптеген ақшалай қаражат керек болады.

Қазақстан республикасында маркетинг элементтері қолданудың жекелеген талпыныстары бар: сұранымды, жарнаманы қарастыру, тауар сапасы мен ассортиментінің дамуы тұжырымдамасын жасау. Маркетинг бұл іскерлік операциялардың өзіндік методологиясы болып табылады. Сондықтан, қазіргі әлемде маркетингті қолдану объективті қажеттілікке айналды.

Сонымен маркетингтің арқасында кәсіпорынның сұранымға және оның сипатына әсер етуге, тұтынушы нарығына жұмыс істеуге, нақты тұтынушының талаптарын орындауға мүмкіндік туды.

Кәсіпорын осыны ескере отырып, өзінің нарықтық маркетинг тұжырымдамасын жасайды.

Маркетинг өндірістік тұжырымдамасы кәсіпорынның өндірісті ұйымдастыру мен технологиясының тұрақты қажеттілікпен жетілдіру сеніміне негізделген. Тауарға деген сұранымның ұсынымнан асқан кезінде немесе тауарға өзіндік құнды төмендету қажеттілігі туғанда бұл тұжырымдаманы қолдану ыңғайлырақ.

Тауар тұжырымдамасы мынаған негізделеді: кәсіпорын үлкен жетістікке жоғарғы саналы тауарды ұсыну арқылы жетуі мүмкін. Практикада мұндай тұжырымдаманы жүзеге асыру кейде тәуекелділікпен байланыстырылады, себебі тауарды дайындаушылар оның аржағындағы сатып алушылардың сұранымын көрмей қалуы ғажап емес. өткізу тұжырымдамасы былай жүзеге асады: өнімнің сандық мөлшерінің өндірісте көп болуы, кейін оны барлық мүмкіндіктерді қолдана отырып нарыққа өткізу. Бұл тұжырымдаманың мән-жағдайы - тауар өндірушілер өнімнің өзгешіліктерін іздестіргенде, онымен қамтамасыз ететін жағдайды қарастыру керек.

Маркетингтің нарықтық тұжырымдамасы кәсіпорынды мынаған сендіреді: нарық

сұранымын анықтау арқылы ол комерциялық жетістікке жетуі мүмкін және басқа бәсекелестерге қарағанда оны тиімді әдіспен қанағаттандырады. Бұл тұжырымдама өткізу тұжырымдамасына қарағанда тауарға бағытталған, қайта тұтынушыны жіктеп беруге негізделген. Бұл үшін дайындаушы - кәсіпорын маркетингтік зерттеуді тек өткізу стадиясында ғана емес кешенді түрде жүргізіледі.

Әлеуметтік-этикалық маркетинг тұжырымдамасы нарықтық тұжырымдаманы толықтырады. Ол кәсіпорыннан жекелеген тұтынушылар мен оның топтарыгың, тіпті түгел қоғамның сұранысын және мүдделерін ұзақ мерзімге сақтауды талап етеді.

Стратегиялық маркетинг тұжырымдамасы тауар өндірушінің өзінің даму белгісіздігін барынша баяулатуға, кәсіпорынның комерциялық жетістігін басқаруға әсер етуді күшейтуге негізделген. Бұл кезде тек перспиктивалы тұтынулар ғана келтірілмейді, сондай-ақ ресурсты қамтамасыз етуді шектеу мүмкіндіктері қарастырылады.

Маркетинг - нарыққа әсер ететін белсенді жүие. Ол - өмір сүретін сұраным және қалыптасатын ұсыным.

Енді маркетингтің негізгі типтерін қарастырамыз. Оны кәсіпорын ішкі және сыртқы нарықта сұраным жағдайына қарай қолдануы мүмкін. Сұраным мынадай түрлерге бөлінеді: теріс, райионалды емес, әлеуметті, қанағаттандырылмаған (айқын, жасырынды, толыққанды), қалыпты, тиімді, өмір сүруші, төмендеуші, тым артық және ретсіз, сапырылған, икемді және икемсіз сұраным.

Егер көптеген алушылар тауарға аса зауқым білдірмесе, онда жағымсыз сұраным болып есептелінеді.

Икемді сұраным - бұл тауар мен қызмет көрсету, сұраным және оған деген бағаның шамалы тербелісінің әсерінен өзгеруін айтамыз.

Икемсіз сұраным - бұл тауарға деген бағаның өзгеруіне қарамай, өзгермейтін сұранымды айтамыз.

Тауар сапасына байланыссыз, егер тауарға сұраным жоқ болса, онда нарық жағымсыз сұраным жағдайында болады. Бұл жағдайда қолданылады. Бұл кездегі сұранымға ие емес тауарға сұранымды тудыру осы маркетингтің міндетіне жатады.

Тауар қызмет көрсетуге сұраным әлсіз немесе мүлде жоқ. Осы кзде сұранымды қалыптастыру мен ынталандыру қажет. Бұл кезде ынталандырушы маркетингті қолданған абзал. Себебі, оның негізгі міндетіне сұранымды құру мен ынталандыруды мыналардың көмегімен жүзеге асырады: а) тауар мен қызмет көрсетуді тұтынушының біреуіне «байлау»; ә) тұтынушыларға бар тауардың бағалылығын арттыру үшін, объективті жағдайды сондай есеппен өзгерткен жөн; б) тауар жайлы ақпараттың тауарды, сұранымның жоқтығы нарықтағы мол тауардың болмауымен түсіндіріледі.

Жасырын сұраным да кездеседі. Бұл жағдайда дамушы маркетингті қолданған жөн. . сұраным әлеуметті болғанда және оны нақты жасау қажетілігі туғанда осы маркетинг қолданылады. Бұл кезднгі маркетингтің міндеті сұранымды дұрыс бағытта дамыту үшін маркетингтік күшті барынша жұмсауға сүйенеді.

Нарықтың белгілі тауармен толу нәтижесінде сұраным төмендейді. Осыны құлама сұраным дейді. Бұл кезде ремаркетинг қолданылады. Мұндағы ремаркетингтің міндеті тауарға нарықтық жаңалықты ендіру арқылы оған сұранымды қайта қалыптастырып, оны жаңа нарыққа бағыттап отыру және т. б. жүктелген.

Реттелмеген сұраным тауардың ауқымына коньюктурасына байланысты тұрақты тербеліп отырады. Сұранымды тұрақтандыру қажет. Бұл кезде синхромаркетингті қолданған жөн. Оның міндеті уақыт талабына сай сұраным тербелісінің себебін анықтаужүктелген және оны ыңғайлы баға арқылы, басқа да тәсілдермен бәсенсіту керек.

Оңтайлы сұраным, яғни ол нарықтағы ұсыным құрылымы мен деңгейіне толық сай келеді.

Нарықтағы қалыпты сұранымның болуы күнделікті практикада алдымен сұраным деңгейімен құрылымның өзгертуіне әсер ететін факторларға ерекше мән беріледі. Қолданушы маркетингтің міндеті қолда бар құрал-жабдықтар көлемін сату қажеттілігін қолдау болмақ.

Егер тауар өндірушінің өндірістік мүмкіндіктер қатынасына сұраным артықтылау болса, онда сұранымды төмендету қажет. Бұл жағдайда демаркетинг қолданылады. Негізінде демаркетинг жаңа тауар мен модельде қолданылады. Сұранымды төмендету үшін мынадай әдістер қолданылады: а) жарнамаларды тоқтату; ә) сатуды ынталандыруды жасақтау; б) бағаны көтеру және т. б. Мұндай жағдайда тауарды өндіру құқығы лицензиясын шетел фирмасына сатуға болады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс