ЖШС Балмұздақ зауытының Web- сайтын жасау

Кіріспе
1.ТАРАУ. WEB.ПАРАҚТАРЫН ДАЯРЛАУ, БАЙЛАНЫСТЫРУ
1.1. HTML тілінің синтаксисі мен құрылымы
1.2. HTML.де BODY элементiмен жұмыс
1.3. Мәтiндi абзацтарға бөлу
1.4 Мәтiн фрагменттерiн безендiру. Қаріптермен жұмыс
2.ТАРАУ. WEB.САЙТТЫ ЖОБАЛАУ ЖӘНЕ ҚҰРУ ӘДІСТЕРІ
2.1 WEB.Сайтты жобалау кезеңдері
2.2 WEB.Сайтты құру әдістері
2.3 WORD WIDЕ WЕВ
2.4 WЕВ жүйесімен қатынас кұру тәсілі
2.5 Microsoft Pront Page программасымен жұмыс
2.6 Web . узел жасау
3.1 ЖШС Балмұздақ зауытының Web. сайты
3.2 Web.сайттың негізгі беті
3.3 ЖШС Балмұздақ зауытының тарихы
3.4 ЖШС Балмұздақ зауытының өнімдері
3.5 ЖШС Балмұздақ зауытының өнімінің құрамы
3.6 ЖШС Балмұздақ зауытының фирмалық бланкісі
3.7 ЖШС Балмұздақ зауытының қызметкерлері
3.8 ЖШС Балмұздақ зауытының фотогалериясы
3.5 ЖШС Балмұздақ зауытының құралдары
3.6 ЖШС Балмұздақ зауытының Директоры
3.7 Автор
3.8 ЖШС Балмұздақ зауытының мекен жайы
ҚОРЫТЫНДЫ
Әдебиеттер

World Wide Web қызметiнiң ашылуы Интернеттiң тарихындағы ең маңызды оқиғаның бiрi болып саналды. Қысқаша WWW, бүкiләлемдiк өрмек. WWW авторлары Женевадағы элементар бөлшектердiң физикасы Европалық лабораториясының зерттеушiлерi, физиктер Тим Бернерс-Ли және Роберт Кайо болды. Ғалымдар жүйенi Европадағы барлық физиктер Интернет арқылы басқа басылымдарға сiлтеме етiп иллюстративтi мәтiн түрiнде зерттеу нәтижелерiмен пiкiр алмасуға мүмкiндiк беретiндей етiп құрды. Қазiргi уақытта WWW - Интернеттiң динамикалық дамудағы қызметi болып табылады.
Дипломдық жұмыста университеттің кафедрасы жұмысының іс-қағаздарын жүргізуге компьютерді қолдану және оны желілік арна арқылы тарату мүмкіндігін ашу мақсат етіп алынды. Бұл мақсатқа жету үшін желілік жарналаудың ерекше ортасы Fpont Page таңдап алынды. Өйткені бұл орта іc-қағаздарды даярлап, оны өңдеп, жаңалап отыру және іс-қағаздарды бір-бірімен байланыстыру жұмыстарын жүргізуге ыңғайлы, сондай-ақ орта көмегімен іс-әрекеттер internet-тің программалау тілі HTML-ге автоматы түрде аударылады. Ғгоnt Раgе Web-беттер мен Web-түйіндер құруға арналған Мicrosoft Оffice 2000 кұрамына кіретін программа. Аспаптар тақтасы мен мәзірдегі командаларды пайдаланып бетке мәтіндік және графикалық информациялар, навигациялар тақгасы мен бір беттен екіншісіне өту үшін қолданылатын сілтемелер орналастыруға болады. Ғгоnt Раgе-дің басқа да кестелерді, фреймдерді, жүгіртпе жолдарын, түрлі анимацияларды және т. б. пайдалану мүмкіндігі бар. Web-беттер мен Web-түйіндерді құруды жылдамдату үшін шаблондар мен шеберді пайдалануға болады. Ғгоnt Раgе программасы Web-түйінге Місгоsoft Оffice-тің құрамына кіретін Word, Ехсеl, Ассеss және Роwer Роіnt сияқгы программаларда дайындалған қүжаттарды енгізуге мүмкіндік береді.

1. Симонович С., Евсеев Г., Практическая информатика: универсальный курс. 1999, 480 с.

2. Кнут Д. Искусство программирования, 1,2,3 т 1973 г.

3. Ларионов А.М., Майоров С.А., Новиков Г.И. Вычислительные комплексы, системы, сети. Л.,Энергоатомиздат, 1987.

4. Джордан Справочник программиста персональных компьютеров.

5. Нортон П. Архитектура персональных компьютеров фирмы IBM

6. М. Майкотов, Г.Омарова “HTML тіліне кіріспе”. Информатика негіздері журналы, N2-5,2002 ж.

7. Әділбекова Э.Т. Интернете программа құру. Шымкент, 2007

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 44 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

World Wide Web қызметiнiң ашылуы Интернеттiң тарихындағы ең маңызды
оқиғаның бiрi болып саналды. Қысқаша WWW, бүкiләлемдiк өрмек. WWW авторлары
Женевадағы элементар бөлшектердiң физикасы Европалық лабораториясының
зерттеушiлерi, физиктер Тим Бернерс-Ли және Роберт Кайо болды. Ғалымдар
жүйенi Европадағы барлық физиктер Интернет арқылы басқа басылымдарға
сiлтеме етiп иллюстративтi мәтiн түрiнде зерттеу нәтижелерiмен пiкiр
алмасуға мүмкiндiк беретiндей етiп құрды. Қазiргi уақытта WWW - Интернеттiң
динамикалық дамудағы қызметi болып табылады.
Дипломдық жұмыста университеттің кафедрасы жұмысының іс-қағаздарын
жүргізуге компьютерді қолдану және оны желілік арна арқылы тарату
мүмкіндігін ашу мақсат етіп алынды. Бұл мақсатқа жету үшін желілік
жарналаудың ерекше ортасы Fpont Page таңдап алынды. Өйткені бұл орта іc-
қағаздарды даярлап, оны өңдеп, жаңалап отыру және іс-қағаздарды бір-бірімен
байланыстыру жұмыстарын жүргізуге ыңғайлы, сондай-ақ орта көмегімен іс-
әрекеттер internet-тің программалау тілі HTML-ге автоматы түрде аударылады.
Ғгоnt Раgе Web-беттер мен Web-түйіндер құруға арналған Мicrosoft Оffice
2000 кұрамына кіретін программа. Аспаптар тақтасы мен мәзірдегі
командаларды пайдаланып бетке мәтіндік және графикалық информациялар,
навигациялар тақгасы мен бір беттен екіншісіне өту үшін қолданылатын
сілтемелер орналастыруға болады. Ғгоnt Раgе-дің басқа да кестелерді,
фреймдерді, жүгіртпе жолдарын, түрлі анимацияларды және т. б. пайдалану
мүмкіндігі бар. Web-беттер мен Web-түйіндерді құруды жылдамдату үшін
шаблондар мен шеберді пайдалануға болады. Ғгоnt Раgе программасы Web-
түйінге Місгоsoft Оffice-тің құрамына кіретін Word, Ехсеl, Ассеss және
Роwer Роіnt сияқгы программаларда дайындалған қүжаттарды енгізуге мүмкіндік
береді.

1-ТАРАУ. WEB-ПАРАҚТАРЫН ДАЯРЛАУ, БАЙЛАНЫСТЫРУ

Web-парақтары экранда ықшам түрде безендіріліп көрсетілгенмен, HTML
тілі мәтіндерді пішімдеп көрсететін тілге жатпайды. Өйткені әрбір тұтынушы
әртүрлі компьютерді пайдаланады. Сол себепті жаңа ғана зауыттан шыққан бір
компьютердің Windows жүйесінде жұмыс істей алатын броузері бар болса,
екінші бір тұтынушы компьютері тек MS DOS жүйесінде жұмыс істейтін ескі
броузерді пайдалануы мүмкін. Бұл екеуінің көрсету мүмкіндіктері әртүрлі
болғандықтан, бір файл екеуіне екі түрлі болып көрсетіледі.
Құжаттарды әрбір тұтынушының әртүрлі құрылғыларда және әртүрлі броузер
программалармен көретіндіктерін ескерсек, HTML тілін мәтіндерді пішімдеу
тәсілдерін жазуға арналған тіл деп айтуға болмайды. Ол Интернеттегі мәтін
бөліктерінің атқаратын қызметін анықтап, соларды әрбір тұтынушыға бейімдеп
жеткізе алатын құжатты функционалды түрде белгілейтін тіл болып табылады.
Мысалы, егер мәтін тақырыбын бейнелеу керек болса, онда HTML коды оны
тақырып ретінде көрсетуге тырысады. Тақырыптың белгілеу коды алынған соң,
оны броузер-программа өз мүмкіндігін пайдаланып, оны үлкейтіп ірі
әріптерімен жазуы ықтимал немесе тек экран жолдарының ортасына жылжытып
қана көрсетуіне де болады. Ал егер бұл құжат мәтіні дыбыс синтезаторы
арқылы берілетін болса, онда тақырып қаттырақ шығатын дауыс арқылы айтылып,
одан соң аздап үзіліс жасалуы да мүмкін.
HTML тілінде мәтінді пішімдеу тәсілдерінің де бар екенін айтып кету
керек, бірақ жалпы тұрғыдан алғанда құжаттың мазмұны мен оны безендіріп
көрсету жолдарының айырмашылығы сақталып отырады.
HTML тілінде программалау үшін арнайы орта құрылмаған. Себебі Web-бет
құру мен оны безендіруде тек бір ортаны ғана пайдалану оның мүмкіндіктерін
шектейді. Сондықтан көп жағдайда HTML тілінде программалау кәдімгі мәтіндік
редакторлардың көмегімен жүзеге асырылады да, Web-беттің графикалық
безендірілуі және анимациялық мүмкіндіктері басқа орталарда іске асырылады.
Windows ортасында Блокнот редакторы HTML-дің ең кеңінен тараған құралы. Ол
Windows жүйесінің барлық нұсқаларында кездеседі.

1.1. HTML тілінің синтаксисі мен құрылымы

Әрбір тілдің өзінің құрылымдық логикалық ерекшеліктері болатыны
белгілі. Сол сияқты HTML тілінің де өзіндік ерекшеліктері бар. Алайда ол ең
қарапайым, қатаң логикалық ережелерге онша бағына бермейтін тәуелсіз тіл.
Дегенмен оның да өз синтаксисі, басқарушы құрылымдары бар. Тілдің негізгі
басқарушы құрылымы, яғни мәтінді белгілейтін командалары тәг (tag, оны
кейде элемент деп те атайды) деп аталады. Тәг – белгілі бір әрекетті
анықтайтын HTML элементі. Тәгтер символдар тізбегінен тұрады. Тәгтердің
мүмкіндіктері мәндерге ие бола алатын атрибуттарды қолдану арқылы толығымен
ашылады.
HTML тәгтері дербес ережелерге бағынумен қатар, жалпы ережелерге де
бағынады. Бірінші ереже барлық тәгтер “кіші” () символынан басталады да
“үлкен” () символымен аяқталады. Осындай қос символ тізбегі бұрыштық
жақшалар деп те аталады. Ашылатын бұрыштық жақшадан соң команда аты болып
табылатын түйінді сөз – тәг орналасады. HTML тілінде әрбір тәг бір арнаулы
қызмет атқарады.
Келесі ереже тәгтерді ашу және жабу компоненттерін қолдануға арналған.
HTML тілінің бір тәгі әдетте құжаттың білгілі бір бөлігіне (мысалы,
абзацқа) ғана әсер етеді. Осыған орай екі тәг қатар қолданылады: бірі –
ашады, екіншісі – жабады. Мұны қосарланған тәг деп атайды. Ашатын тәг
белгілі бір әсер ету ісін бастайды, ал жабатын тәг сол әсерді аяқтайды.
Тәгтерді жабу қисық сызық () символымен басталуы тиіс.
HTML тілінде жалқы тәгтер де кездеседі. Мұндай тәгтер де бұрыштық
жақшалардың ішіне жазылады. Жалқы тәгтер ашылады, оларды жабудың қажеті
жоқ.
Жалпы ережеге тәгтерді төменгі немесе жоғарғы регистрде жазу тәсілі де
кіреді. Әдетте тәг атауларын жай мәтіннен айыру мақсатында, яғни түсінікті
болу үшін оларды жоғарғы регистрде жазу қалыптасқан. Бірақ кодтаудың жаңа
әдіснамасы – ХHTML-да тәгтерді төменгі регистрде де дазуға болады.
Тәгтерді жазудағы тағы бір маңызды мәселе бос орындар қалдыру. HTML
кодтарының кейбір тұстарына бос орын қалдыру міндетті болса, кейде артық
қалдырылған бос орын броузерді қатты шатастыратыны сонша, ол ешқандай да
ақпарат бере алмай қалады.
Жоғарыда айтылғандай атрибуттар тәгтердің әрекетін анықтайды. Көп
жағдайда тәгтер атрибутсыз жұмыс жасайды. Алайда міндетті түрде атрибуты
болуы тиіс тәгтер кездеседі. Атрибуттар тәгтердің атауынан кейін бір бос
орын тасталып, мән меншіктеліп жазылуы керек. Тәгтерде бірнеше атрибут
болса, олар бос орын арқылы ажыратылып жазылады.
HTML тілінде тәгтерге атрибуттар тіркеліп, атрибуттарға мәндер
меншіктеліп жазылған сөйлем жол деп аталады. Атрибуттарға міндетті түрде
мән меншіктелуі тиіс. Бұлай болмаған жағдайда HTML тәгті қабылдамайды.
Атрибуттарға меншіктелетін мәндер сандық, мәтіндік, пайыздық, т.с.с. болуы
мүмкін. Атрибуттардың алдына тедік белгісі (=) қойылады және оналтылық
мәндерден басқа типтегі мәндер тырнақшаға (“”) алынып жазылады. Бұл HTML-да
жол жазудың жалпы ережелерінің бірі. Жабылу тәгінің ешқашанда атрибуттары
болмайды.
HTML құжаты сол құжаттың негізгі мәтінінен және белгілеу тәгтерінен
тұрады да қарапайым символдар жиыны болып табылады.
1. HTML құжатының кез келгені HTML ашылу тәгінен басталып, соған
сәйкес HTML түріндегі жабылу тәгімен аяқталады. Осы екеуінің ортасында
құжаттың тақырыптық бөлігі мен тұлғасы болып келетін негізгі бөлігі
орналасады.
2. Құжаттың тақырыптық бөлігі HEAD және HEAD тәгтерінің ортасында
тұрады да, жалпы құжат туралы мәлімет береді. Әдетте бұл бөлікте
TITLE...TITLE тәгтерімен шектелетін құжаттың ресми атауы орналасады.
Көптеген броузерлер бұл атауды терезе тақырыбында тұратын файл аты есебінде
пайдаланады.
3. Жазылатын мәтін құжат тұлғасы деп аталатын BODY және BODY
тәгтерінің ортасына жазылады.
Осы айтылған төрт тәг HTML құжатының кез келгенінде болуы тиіс. HTML
тілінің құрылымы олардың толық болуын талап етеді. Өйткені алдын ала
тұтынушының қандай броузер пайдаланатыны, оның қалай жұмыс істейтіні
программа құрушыға белгісіз.
Құжатта қолданылып жатқан тәгтер мен әрекеттерге берілетін
түсініктемені құжат денесінің кез келген тұсына енгізуге болады.
Түсініктеме үлкен Web-беттер құрғанда өте тиімді. Түсініктеме арнайы
символдардан !- басталады да, түсінік беретін мәтін осыған жалғаса
жазылады. Түсінік мәтін соңына - символдары жазылуы тиіс. Түсінік мәтін
“үлкен” таңбасынан () өзге кез келген символдардан құрастырыла береді.

1.2. HTML-де BODY элементiмен жұмыс

HTML құжатының денесі орналасатын негізгі бөлігі BODY...BODY
тәгтері арқылы іске асырылады. Құжат денесіне енгізілетін ақпарат келесідей
болуы мүмкін:
Мәтін. Құжат құрамында кездесетін мәтіндер. Олар оқылуы жеңіл әрі
түсінікті болу үшін форматталуы да мүмкін.
Графикалық кескін. Құжатта жылжуға немесе ақпаратты көрнекі түрде беру
үшін енгізілетін графикалық ақпарат.
Сілтеме. Web түйіннің ішінде оңай жылжуға және желінің басқа да
тұстарына жылдам өтуге арналған сілтемелер.
Мультимедиа және арнайы программалар. Бейнероликтер, Java
аплеттерімен, Flash, Shockwave программаларымен жұмысты басқаратын тәгтер
құжат денесінде орналасуы тиіс.
Мәтіндiк редакторда келесi түрдегi файлдың мазмұнын терiп, оны
сақтауға болады:
HTML
HEAD
TITLE Менiн парағым (такырыбы)TITLE
HEAD
BODY
Салем! Бұл менiн жеке парағым!
BODY
HTML

1.3. Мәтiндi абзацтарға бөлу

Мәтiндердi жаңа жолдардан басталатын абзацтарға қалай бөлу керек? Ол
үшiн Р және Р тәгi қолданылады. Оны абзацтың басына қою керек. Алдын
ала көру программасы бұл тәгтi кездестiргенде абзацтың алдына бос қатарды
қояды. Бір абзацты жаппай, жаңа абзац бастап кетсек, алдыңғы абзац
автоматты түрде жабылады. Сондықтан көбінесе Р жабылу тәгін жазбауға да
болады.
Р тәгінің жазылу түрі:
Р мәтiн Р.
Мысал қарастырып параграфты жабу тәгi қандай екенiн түсiндiрiңiз.
Бұл тәгтер тәгтiң қандай түрiне жатады – қосарланған немесе жалқы ма?
Нелiктен?
Абзац мәтінінің бетте орналасуы тәгтің ALIGN атрибутына меншіктелетін
параметрлерге байланысты. ALIGN атрибутының туралау параметрлерiн де беруге
болады:
- RIGHT – оң жағынан туралау;
- LEFT – сол жағынан туралау;
- CENTER – ортасымен туралау;
- JUSTIFY – енінен туралау.
Мәтiндi әшекейлейтiн мысал қарастырайық және сәйкес тәгтердi жазайық.
P ALIGHN=LEFT тәгi
мәтінді сол жақ шетiмен
туралайды. (Бұл абзац сол жақ
шетiне тураланған).
P ALIGHN=RIGHT тәгi мәтінді
оң жақ шетiмен туралайды. Сонда
сiздiң мәтiнiңiз осы мәтiн сияқты
болып көрiнедi.
Мәтінді парақтың ортасымен туралағыңыз келсе P ALIGHN=CENTER тәгiн
пайдаланыңыз. Қысқа тақырыптарды ғана парақтың ортасымен туралаған дұрыс,
ал ортасымен тураланған үлкен мәтiндердi оқу қиынға соғады.

Мәтiндi туралаудың тағы бiр әдiсi бар, яғни мәтiннiң сол және оң
жағының қашықтығы бiрдей болады, оның жазылу түрі:
CENTERмәтiнCENTER
Егер мәтiндi жаңа жолдан бос орын қалдырып жазу керек болса, онда P
тәгiнен кейiн бос орынды бiлдiретiн бiрнеше белгiнi қою керек, яғни .
Мысалы,
Тақырып
P Мәтiн
Ескерту. Негiзгi тәгте сөздi тасымалдауға болмайды.
Мәтiннiң логикалық бөлiктерiн белгiлеу үшiн әдетте тақырыптарды
пайдаланады (headings). Олар латынның бас әрiптерiмен (Н) немесе кiшi
әрiптерiмен (h) белгiленедi. Әрiптен кейiнгi цифр тақырыптың өлшемiн
бiлдiредi және олар алты түрлi болады. Кез келген мәтiн тәрiздi тақырыпты
сол жақ шетi бойынша, оң жақ шетi бойынша және ортасымен туралауға болады.
Тақырыпты тасымалдауға болмайды. Мысалдар қарастырайық.
h1 align=centerБiздiң интернетжобамыз Н1
h2 aIign=Ieft Журналистика Н2
h3 aIign= right Фотогалерея Н3
h4 aIign=center Театрдың студиясы Н4
h5 aIign=center Музыкалық калейдоскоп Н5
h6 aIign=center Дипломдық жұмыс Н6
Ашылған парақты тақырыптар мен параграфтарды пайдаланып өңдейiк. Ол
үшiн Lab1.htm файлын ашып оны төмендегiше өзгерту керек.
HTML
HEAD
TITLE Менiн парагым (такырыбы)TITLE
HEAD
BODY
H2 ALIGN=CENTERСалем! Бул менiн жеке парагым! H2
HR
H3 Менiң қалам H3
PМен Шымкентте тұрамынP
H3 ALIGN=LEFTМенiн оқу орнымH3
P ALIGN=LEFTМен N... тобында оқимынP
H4 ALIGN=CENTERМенiн хоббиiмH4
P ALIGN=CENTERМенiн хоббиiм – музыка, спорт.P
H5 ALIGN=RIGHTМенiн достарымH5
P ALIGN=RIGHTМенiн достарым менiмен бiрге оқиды.P
BR
HR
H6 ALIGN=CENTER Design “BELTI” H6
BODY
HTML

1.4 Мәтiн фрагменттерiн безендiру. Қаріптермен жұмыс

Web-беттің дизайн тиімділігі оның қаншалықты деңгейде дайындалғанын
анықтайды. Дизайн тиімділігі деген не? Бұл Web-беттің сыртқы түрінің
түсінікті әрі әдемі безендірілуі. Қаріптермен жұмыс істей білу осы дизайн
тиімділігіне қол жеткізудің негізгі шарттарының бірі. Сондықтан әрбір Web-
бет құрушы қаріптермен жұмыс істеу тәсілдерін толық меңгеруі тиіс.
Қазіргі кезде қаріптер өте көп болғандықтан оларды төмендегідей үш
топқа бөлуге болады:
1. Категория – қаріптердің негізгі класы (мысалы, serief, sans-serif
және т.б.).
2. Гарнитура – белгілі бір қасиеттеріне байланысты топтастырылған
қаріптер класы (мысалы, times, arial және т.б.).
3. Кескін - әрбір қаріптің қайталанбайтын өзіндік ерекшелігі (мысалы,
қалыңдатылған, қисайтылған, т.б.).
Әңгiме барысында қай сөзге назар аудару керек екендiгiн айта аламыз,
ал жазу барысында ондай мүмкiндiк жоқ. Сондықтан сөздi ерекшелеудiң әртүрлi
жолын пайдалануға болады.
Мәтiн фрагментiн қалыңдатылып қарайтылған қарiптермен (Bold)
ерекшелеуге болады. Сонда мәтiннiң түрi осы абзацтағыдай болып көрiнедi. Ол
үшiн B ашылу тәгi мен B жабылу тәгi пайдаланылады.
Мысалы, В мәтiнВ.
Кейбiр ерекше сөздердiң астын сызуға (Underline) болады.
Бұл жағдайда U және U тәгтерi қолданылады.
Көп жағдайда сөздердi ерекшелеуде қисайтылған (курсив) (Italic) қарiп
түрiн пайдаланады. Ол үшiн I және I тәгтерiн пайдаланған жөн.
Ескерту. Жоғарыда айтылған тәгтер ашылғаннан кейiн мiндеттi түрде жабу
қажет. Өйткенi Мәтiндi жанып-өшiп (Blink) тұратын түрде қоюға болады,
бiрақ ондай мәтiндi оқу ыңғайсыз. Жүгiртпе жол жасауға болады.
Егер мәтiндi бiр уақытта қалыңдатып қарайтылған және қисайтылған
қарiптердiң түрлерiмен ерекшелеу керек болса, онда келесi түрдегi тәгтердi
қолданамыз:
ib мәтiн bi
bi мәтiн ib
Ескерту. Бұл мысалда HTML тiлiнiң негiзгi ережесi көрсетiлген, яғни
HTML тiлiнде бiрiншi ашықлған тәг соңында жабылады, басқаша айтқанда тәгтер
бiр-бiрiне кiрiстiрiледi.
HTML-де қаріптермен жұмыс істеу FONT тәгімен жұмыс істеуге
негізделген. Қарiптердi басқаратын FONT тәгінің өз атрибуттары бар:
- size – мәтін таңбаларының биіктігі;
- color – қаріп түсі;
- fase – қажетті қаріп атауының типі.
Қарiптiң өлшемiн үлкейтуге немесе кiшiрейтуге болады. Олар пунктпен
есептеледi, яғни 1 пункт 172 дюймге немесе 0,353 мм-ге тең. Ол
программадағы орнатылған қарiптiң өлшемiне салыстырмалы түрде берiледi:
font size=+n мәтiн font
font size=-n мәтiн font
мұндағы n – қарiптiң өлшемiн үлкейтетiн немесе кiшiрейтетiн пункттiң
саны. font size=(n және font тәгтерiнiң арасында орналасқан қарiптiң
түрi үлкейтiледi немесе кiшiрейтiледi.
Мысалы, P Менiң бiлiм алатын жерiм font size=-2 МКТУ font.
FASE атрибуты қарiптiң типiн бередi. Осы атрибуттың мәнi компьютерде
орнатылған қарiптер атының бiрiне сәйкес келуi керек. Бiрақ Интернетте
орнатылған құжатты қабылдайтын тұтынушының компьютерiнде қандай қарiптердiң
орнатылғандығын алдын ала бiлу қиын, сондықтан бұл атрибутты көрсетпеген
дұрыс.
Мысалы, font size=”+7” color=”red” fase=”Arial” мәтiн font
Бұл мысалда COLOR атрибуты қолданылған. Бұл атрибут әрiптiң түсiн
таңдау мүмкiндiгiн бередi, ол ағылшын тiлiндегi мағынасы бар түйiндi сөз
(red – қызыл) арқылы берiлген.

Логикалық бөлiктердi ерекшелеу

Мәтiннiң логикалық бөлiктерiн ерекшелеуде қандай элементтердi
пайдалануға болады? Ең жақсы бiр әдiс – көлденең сызығы (Horizontal Rule).
Ол HR тәгiмен сипатталады, мұнда жабылу тәгiн қолданбауға болады. hr
тәгiнiң алдына немесе одан кейiн p немесе
тәгiн қою керек. Егер
сiздi мәтiннiң сызықтан қашықтығы қанағатандырмаса, онда hr тәгiнен кейiн
бiрнеше
тәгiн бiрiнен кейiн бiрiн орналастырыңыз.
Мысалы,
Тақырып
hr

Мәтiн

көп болған сайын мәтiн сызықтан алшақтайды. Мұны сызықтан басқа
жағдайда да қолдануға болады.
HR тәгiнiң мiндеттi емес атрибуттарын да айта кеткен жөн:
hr align=”...” color=”...” noshade size=”n” width=”n”
Мұндағы
- align=”...” - тырнақшаның iшiне туралау түрлерi көрсетiледi, яғни
right (оң жақ), left (сол жақ) және center (ортадан). Сәйкесiнше
сiздiң сызығыңыз оң жақ, сол жақ және ортада орналасады.
- color=”...” - тырнақшаның iшiне сызық түсi орнатылады. Ол стандартты
түрде берiледi (бұл туралы кейiнiрек әңгiме етiледi). Бұл атрибут
тек Internet Explorer 3 немесе 4 программаларында жұмыс iстейдi.
- Noshade алдын ала орнатылған қалың сызық.
- size=”n” – сызықтың қалыңдығы, мұндағы n – пиксельмен берiлген
қалыңдығы
- width=”n” немесе width=”n%” – мұнда n пиксельмен немесе пайызбен
берiлген сызықтың енi.
Ең көп қолданылатын параметрлер сызықтың қалыңдығы мен мөлшерi. Олар
size немесе width параметрлерi арқылы берiледi: HR SIZE=2 WIDTH=”10%”.
Ескерту. Экранның 800х600 өлшемiне енiнiң максимум мәнi n=750 болу
керек. Егер сiз width атрибутын көрсетпесеңiз, онда сызық экранмен бiрдей
болады. Оның мәнi бос кеңiстiктен n%-пен берiледi. Мысалы, егер сызықты
экранның жартысына дейiн қойғыңыз келсе, онда 50% қойыңыз. Бiр тәгте екi
width атрибуты болуы мүмкiн емес, атрибуттың мәнi пайызбен немесе
пиксельмен берiлуi тиiс.
Көлденең сызықты кез келген графикалық редакторда салуға болады, одан
кейiн HTML-кодын қою керек (1-сурет).
Кез келген графикалық редакторда түрлi-түстi сызықты сызып, оны 1.gif
түрiнде өзiңiздiң html құжаттарыңыз, яғни Lab1.htm, Lab2.htm файлдары
тұрған бумаға сақтаңыз. Сызылған сызықты параққа код арқылы орналастыру
керек. Ол үшiн img src тәгiн пайдаланыңыз: img src=1.gif

1-сурет. Көлденең сызық
Графикалық файлдарды құруды, оларды орналастыруды, т.б. кейiнiрек
қарастырамыз. Көлденең сызықты қалай және қай жерде қолдануға болатынын
өздерiңiз ойлаңыз.
Мәтiндi өзгертпей орналастыру.
HTML тілінде программа құру барысында параққа мәтiндi өзгерiссiз, яғни
форматтау элементтерi сол күйiнде (қарiп түрiн, өлшемiн, кестенi, т.б.)
берiлу үшiн PRE және PRE қосарланған тәгiн пайдалану керек.
Тағы бiр HTML құжатын құрып оны қандай да бір атаумен сақтайық.
Нәтиженi 2-суреттен көрiңiз.
HTML
HEAD
TITLE Паракты құруға арналған кеңестерTITLE
HEAD
BODY
PRE
Драматикалық эффектілерді қолданбауға тырысыңыз!
Тиканье, мерцание, перемещение, прокрутка...
Бұл арнайы эффектілер Web-те көп.
- Мүмкіндігінше пиктограмманы пайдаланбаңыз
- Түрлі көркемдеулермен парағыңызды толтырмаңыз.
- Парағыңыздағы сілтемелерді жиі-жиі тексерген жөн.
PRE
BODY
HTML

2-сурет. Файлдың броузердегі көрінісі
PRE және PRE тәгтерiнiң арасына мәтiндiк редактордан көшiрiлген
кез келген мәтiннiң бiрнеше абзацтарын орналастыруға болады. Бұл тәгтердiң
қалай жұмыс iстейтiнiн толық түсiну үшiн кесте орналасқан кез келген
мәтiндi таңдап, орналастырып, нәтижесiн көрiңiз.
Ескерту. Сiздiң парағыңызда HTML-парағының HTML, HEAD, TITLE,
BODY қосарланған тәгтерi барлық уақытта болуы керек.

2-ТАРАУ. WEB-САЙТТЫ ЖОБАЛАУ ЖӘНЕ ҚҰРУ ӘДІСТЕРІ

2.1 WEB-Сайтты жобалау кезеңдері

Сайт ұғымы әдетте гиперсілтеме ұғымымен тікелей байланысты.
Гиперсілтеме – белгілі бір файлға сілтеме көрсеткіш. Гиперсілтемелер
Internet файлдарымен не басқа файлдармен байланыстыру үшін қолданылады.
Сондай файлдарды қарап шығу арнайы программа жұмыс істеуі тиіс. Жұмыс
барысында гиперсілтемелер басқа түспен боялып көрсетіліп тұрады.
Мысалы кез келген тақырыптағы сайтты құру үшін оның мазмұнын ашу
үшін бірнеше мәләметтер топтамасы қажет болады. Яғни толық мағлұмат алу
үшін өзіңе қажет ақпаратты жылдам табу, уақытты үнемдеу мен көрнекті түрде
хабар алмасуды - Интернет желісінің негізі десек болғандай. Сайтты
даярлау кезеңі. Қазіргі кезде қолданыстағы Веб беттер мен Веб түйіндер
құруға арналған арнайы программаның бірі Ms Office құрамына Front Page
программасы. Бұл программаның аспаптар тақтасы мен мәзірдегі командаларын
пайдаланып бетке мәтіндік және графикалық информациялар, навигациялар
тақтасы мен бір беттен екіншісіне өту үшін қолданылатын сілтемелер
орналастырылады. Веб түйін бір серверде орналасқандықтан, Веб түйіннің
негізгі бетінде- нақты бір файлдың атын көрсетпей, желіге қосқан кезде өзі
автоматты түрде ашылатындай болып даярланады.. Бұл Веб сайт құрудағы
жауапты әрі ең маңызды кезең.
Кез келген жоба алдымен алдын-ала даярлық кезеңінен өтуі тиіс. Сондықтан
кафедра жұмысы, ондағы іс-қағаздар үлгісімен танысу жұмыстары басталды. Іс-
қағаздардың электронды нұсқасы әзірленді, олардың көбісі дерлік WORD
текстік редакторында даярланды. Іс-қағаздар реттеліп, жұмыс кестелерінің
бірнеше түрінің бар екендігі, жеке оқытушыларға қатысты оқу, оқу-
әдістемелік, ғылыми, тәрбиелік бағыттағы жоспарлары бары анықталып, олардың
қоғамдық жұмыстары туралы мәліметтер жинақталды, негізінен кестелік
мәліметтермен жұмыстар орындалды.
WEB –сайт даярлау үшін негізгі Web-түйінді әзірленді. Түйінге 98 Web-
беттер біріктірілді, оның үзіндісі 3-суретте бейнеленген. 12,8 МБ
(13 443 072 байт) көлемде орын алады. Даярланған жұмыс 1340 файл, 36
бумадан тұрады.

3- сурет
Web-сайтты даярлау негізінен төрт кезеңнен тұрады. Олар: жобалау
кезеңі; даярлау кезеңі; іске қосу; алға жылжыту.
Жоғарыда жобалау және даярлау мәселелеріне тоқталдық, енді оны іске
қосуға тоқталайық.

2.2 WEB-Сайтты құру әдістері

Қазіргі заманның ғылыми техникалық жетістіктерінің бірі дүние жүзі
елдерінің жергілікті және ғаламдық жерлері арнайы қызмет көрсету
программалары арқылы байланыстырылып қойылған ғаламдық желілерді интернет
желісі деп атайтыны белгілі. ( inter – халықаралық, network – желі), яғни
интернет түрлі елдердің миллиондаған компьютерлерін біріктіретін
халықаралық компьютерлік желі. Мұнда интернетке қосылған компьютерлер
сервер арқылы желіге қосылған кез келген компьютерге түрлі мәлімет жібереді
және өзіне жіберген мәліметті қабылдай алады. Интернеттің артықшылығы сол
түрлі көлемде әр алуан тақырып бойынша өзіне сақталуы мәліметтерді экран
бетіне көрсетіп бере алады. Мысалы, берілетін мәліметтер, күнделікті саяси
жаңалықтар, медецина саласында, комерция саласында және банктер саласында
қызмет көрсетілу мекемелерінің адрестері сияқты түрлі мәліметтер қашықтан
оқытуға арналған электрондық оқулықтар, ғылыми жұмыстар, рефераттар және
т.б.
Қазіргі кезде интернеттің әртүрлі 100 мыңдаған локальді желілерді
біріктіретіні де белгілі. Әрбір локальді желі түйін немесе сайт делінеді.
Ал, сайттардың жұмысын қамтамасыз ететін заңды тұлға провайдер деп аталады.
Интернетке қосылу үшін сол төңіректегі провайдердің бірімен контракт
келісім жасалады және міндетті түрде модем құрылғысы арқылы интернетке
қосады. Провайдер келесі қызмет түрлерін көрсете алады.
1) Электронды почтамен жұмыс.
2) Ақпараттық ресурстарға доступ беру.
Интернетке келесі ақпараттық жүйелерді қолдана аламыз:
1)WWW – мұнда ақпараттар гиперсілтемелік түрінде байланыстырылған.
2) Gopher – бұл мәзір түрінде тақырыптық мазмұнмен қызмет көрсететін
бұтақ тәріздес жүйе.
3) FTP – файлды жөнелту тасымалдау қызметін өте жақсы жолға қойған жүйе.
Оның жұмысы Norton команда жұмысына ұқсас.Бірақ файлмен жұмыс жасау ,
өңдеу, оқу, орындау мүмкіндігі тек оны алдымен өз компьютеріне көшіріп
алған соң ашылады. Жылдамдығы жоғары, қолданылуы қарапайым болғандықтан
көп қолданылады.
4) Телеконференциялар жүйесі.
Use Net – бұл жүйе тақырып бойынша топтастырылған жүйеде құжатта
статиялар, сайттар жиынтығынан тұрады. әртүрлі тақырыптар бойынша саны 20
мыңнан асады. Қолданушы тақырыпқа сәйкес құжаттарды қарап шығып өздігінен
статия құрып, ақпарат алмасыпконференсияға қатысушылар мен бірлесіп жұмыс
істей алады. әр қатысушы тіркеуден өтіп өзінің E_mail адресін жабық түрдегі
жауапқа қолданады. Кейбір конференсияға қатысу арқылы түрде
ұйымдастырылады. Қазақстанда қазақтелекоммуникациялық қызметті Казақтелеком
компаниясы ұсынады.
1) Web сайты іске қосу үшін осы компаниямен келісім-шартқа отыру
қажет.
2) HTML тілінде мәтін форматтаудан Web-дизайнға өтудің алғашқы қадамы
Web-бетке сурет орналастырудан басталады. Суреттер Web-бетті тек безендіріп
қана қоймай, пайдаланушыға ақпараттың түсінікті берілуіне, беттегі
ақпараттың логикалық тізбектерін құруға т.с.с. Web-беттің негізгі
сипаттамаларына әсер етеді. Суреттiк бейнелер Web-беттерді әшекейлеп
безендiру кезiнде маңызды құралдар рөлiн атқарады. Суреттердiң өздерi HTML-
құжаттарынан бөлек орналасқан жеке файлдарда сақталады, алайда олар брозер
арқылы Web-беттердің iшiнде бейнеленедi.
3) Web-сайт негiзiн құруда пайдаланылатын тағы бiр қосымша – фреймдер.
Бұл Web-парақтардағы мәлiметтердi көрсетiп отыратын күштi механизмдердiң
бiрi. Фреймдердiң көмегiмен экран бетi бiрнеше облыстарға бөлiнедi, олардың
әрқайсысында жеке парақтардың мазмұны көрiнiп тұрады.
4) Енді, сайтты алға жылжыту мәселесіне келсек, бұл сайтқа жаңалықтар
қосу, өзгерістер енгізу, жаңалау мәселесімен шешіледі. Негізінен WEB-
дизайнер маманының қызметі болып саналады.

2.3 WORD WIDЕ WЕВ
Internet ішінен керекті информацияны іздеп табуға мүмкіндік беретін
тағы бір мүмкіндікті карастырып өтейік.
WORD WIDЕ WЕВ (WWW. WЕВ), яғни "дүниежүзілік өрмек" информация
іздеп букіл дүние жүзіне "электрондық саяхат" жасайтын гипермәтіндік жүйе
болып табылады. Қазіргі кездегі әртүрлі информация алуға болатын ең кең
тараған жүйе ретінде, WWW. есептеледі. Internet -тің қалған бөліктерінен
гөрі жүйесін пайдалану жеңіл, әрі ыңғайлы.
Мұнда бір-бірімен байланысқан сөздер тізбекше арқылы жүргізіледі.
Өзіңізге керекті тақырыпты тандап алып, соған байланысты информацияны қарап
шығасыз, сол информация ішінен тағы бір тақырыпты тандап алсаңыз, соған
байланысты ғана мәліметтерді оқи бастайсыз. Осылай бір тақырыптан
екіншісіне ауысып қарап шығасыз, бірақ, қажет болса, кейін оралуыңыз да
қиын емес.
WWW жүйесі байланыс орнатылған құжаттардан тұрады. Гипермәтін деген не?
Егер сіз жүйесінің көмек беретін мәліметтер құрылымын қарап шықсаңыз
компьютерінің файлын көрсеңіз, сол гипермәтін мысалы бола алады. Гипермәтін
құжат бір ұғымнан екінші ұғымға мәтіндік байланыс арқылы (мазмұн арқылы)
тез өтуді қамтамасыз етеді.
Бір мәтінді бастан аяқ оқудан гөрі сол мәтіннің белгілі бір бөлігін
ғана оқып, сонан кейін сол бөлікпен байланысты басқа ұғымдарға жылдам өте
аласыз. Бұлай жылжу ерекшеленген мәтін үзіндісіне курсорды алып барып
тышқанды шерту арқылы орындалып отырады.

2.4 WЕВ жүйесімен қатынас кұру тәсілі
WЕВ жүйесімен жұмыс істеудің бірнеше тәсілі бар. UNІХ операциялық
ортасында сервистік қызмет көрсететін, компания жасап қойған, арнайы
команда арқылы WWW браузерімен оңай байланысу жолы бар. Оны іске қосу үшін
немесе сөздерін енгізу керек.
Егер тұрақты қызмет атқару қажет болса немесе тікелей теру арқылы
байланыс орнату керек болып жатса, өз браузеріңізді пайдалану мүмкіндігі де
бар.
Қолданылып отырған тәсілге қарамастан сіз гипермәтіндік файлдарда
мәліметтерді іздеп таба алатын браузермен жұмыс істей аласыз. Енді біз
желіні пайдалану кезінде жұмыс істеугс тиіс Internet Ехрlоrеr графиктік
браузерімен сіздерді таныстыралық. Әрине бұдан басқа да браузерлср бар,
мысалы, бірақ программасының ішкі браузерімен жабдықталады. жүйесінің басқа
түрлерінде де арнаулы бірден бекітіліп берілетін ішкі браузерлер болады,
олармен жұмыс істеу де ыңғайлы. Ал егер кейбір себептермен сіз жұмыс
істегіңіз келмесе, онда браузеріне немесе басқасына оңай ауыса аласыз және
олардағы жалпы жұмыс істеу ережелері бір-біріне ұқсас болады.
Сонымен ҒТР-серверімен жұмыс істеуді меңгерсеңіз және WЕВ жүйесінің
бірнеше адресін білсеңіз, онда желіге кіріп жұмыс істеу қиын болмайды.
Адресті білмесеңіз де, өзіңізге керекті информацияларды тақырыбы арқылы
іздеу ісіне кірісіп кете бересіз, автоматты түрде, сіз араласпай-ақ "өз"
серверімен байланыс орната береді. Ал, егер де Internet Ехрlоrеr жүйесімен
жұмыс істейтін болсаңыз, онда бірден Місrоsоft компаниясының WЕВ сервері
парағымен байланысатыныңыз eсіңізде болсын, оған мынадай мәлімет енгізілcе.
Мұнан кейін "лифт" көмегімен парақтың төменгі жағына өтіп, өзіңізге
керекті акпаратты таңдайсыз. Курсорды ерекшеленген мәтін бөлігіне алып
барып (29.10-сурет), тышқанды бір рет шертіңіз, браузер осы тандап алынған
жаңа мәтін бетін сіздің өз машинаңызға жеткізеді.
Біздің жағдайда курсорды " Internet -те парақты іздеу үшін осы сілтемші
тандаңыз" (выберите данную ссьшку) деген сөзге, яғни оның ерекшеленіп
тұрған үзіндісіне алып барып, тышқанның сол жақ батырмасын шертеміз. Сол
сәтте браузер сіздің компьютеріңізге Internet -тегі информация іздеу
жүйелерінің жиі қолданатын бірнеше адресі көрсетілген келесі парақты
шығарады да, сіздің іздеу шарты көрсетілген (критерий) информация
енгізуіңізді және "іздеу" батырмасын басуыңызды өтінеді.
WЕВ каталогтары кітапхананың жүйелік каталогтары тәрізді жасалып, олар
"Спорт", "Компьютерлер", "Ойындар" сияқты рубрикаларға жіктелген.
Каталогтан өзіңізге керекті тақырыпты тауып алып, оның ішінен WЕВ -тегі
түйінді сөздер тізімінен іздеуді бастауға болады.
Көптеген серверлердегі тізімдерде әрбір түйінді тақырып қысқаша
сипатталып отырады да, одан негізгі тақырыпқа өту жолы (парақтағы емес)
көрсетіліп тұрады.
Бірақ WЕВ каталогтары мәтін парақтарының тек аз бөлігін көрсетеді, ал
"дүниежүзілік өрнекте" (всемирная паутина) одан басқа толып жатқан
мәліметтер жиыны бар екені түсінікті болар. Мұнда да Аlta Vista, Ноtbоt
немесс Lусоs сияқты іздеу серверлері іске қосылады, оларда серверге
өзіңізге керекті тақырыпты көрсетсеңіз, WЕВ парақтарынан осы салаға
байланысты бар мәліметтерді қарап шығу мүмкіндігін аласыз.
Іздеу процесі адамның қатысуынсыз орындалатын болғандықтан, іздеу
серверлері каталогтарға қарағанда көптсгсн мәліметтерді қамти алады. Бірақ
сіз оларды сүрыптай отырып, мыңдаған парақтан тұратын информация ішінен
керектісін тандауыңыз қажет.
Егер іздейтін сервер сізге толық жауап таппаса (немесе тіпті ешқандай
жауап таппаса), онда сүрағыңыздың нақты болмағаны немесе керекті сөз
тіркестерін дәл таппағаныңыз деп біліңіз. Мұндайда басқа және қысқа
сөздерді пайдалана отырып, тағы да іздеу жұмысын жүргізу керек.
Ал, егер табылған мәліметтер жүздеген немесе мыңдаған беттерге жалғасып
кетсе, онда мәселенің өте кең үғымды, ауқымды болып кеткені. Қайта сұрақ
қойып, нақты терминдерді пайдалануға тырысып, іздеу варианттарын шектеуге
талпынған жөн.
"Өрмек" ішінде қызықты, орыс тілінде жазылған мәтіндер көп, сондықтан
орысша әртүрлі ақпарат іздеу қажеттілігі жиі кездеседі. Бірақ тиімді жолмен
керектісін жылдам іздеп табу орыс алфавитінің ерекшеліктері мен сөз
таптарының айрықшалықтарына қарай қиынға соғады.
Орыс алфавитін пайдалануға оның кодтарының да әртүрлілігі кедергі
болады: бір мәтін КОИ-8 кодында жазылса, екіншісі Windows кодын қолдануы
(1251) мүмкін. Бұған орыс сөздерін латын әріптерімен жазу әдісінің (Ruglish
тәсілі деп те айтады) қосылатынын айтсақ, қиындықтың арта түсетіні өз-өзінe
белгілі болады.
Осындай себептермен Желі бойынан, мысалы, Алматы туралы информация
іздесек, серверге Алматы сөзін 1251 түріндегі код арқылы енгізсек — бір
түрлі жауап, ал КОИ-8 коды арқылы енгізе алсақ (ол жөнінде "Совинформ
бюродан" білуге болады, екінші түрлі жауап аласыз; латын әрпімен Аlmаtу
сөзін енгізсеңіз — үшінші түрлі жауап, ал төртінші түрді Аlmаtу сөзі арқьшы
алуымызға болады. Ол жауаптардың кейбірі қайталанатьш да шығар, бірак
айырмашылығы да жетіп артылады.
Кейбір келеңсіздіктен қашық болу үшін жоне орысша мәтіндер табу
мақсатында СоmрТек фирмасының серверіне (Һttр:www.сtі:rиhtm) ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.