Тұлға

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе

1. Тұлға . әлеуметтік өмірдің субъектісі мен объектісі.
2. Тұлғаның әлеуметтенуі. Тұлғаның әлеуметтік құрылымы және түрлері.
3. Мәдениет әлеуметтануы ұғымы, құрылымы, мазмұны және функциялары.
4. Мәдениеттің негізгі элементтері мен формалары.

Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Әлеуметтану ғылымының адамдардың пікірлері, іс - әрекеттерінің уәждері, өмірлік жоспарлары, құнды бағыт – бағдарлары, қызметтің мақсаттары және т.б. қазіргі адамның тұлғалығын бейнелейтін мәселелер болып саналады. Тұлғаны танып- білу бұрыннан келе жатқан нәрсе.
Әлеуметтендіру туралы айтқанда біз мәдени нормаларды игеру мен әлеуметтік рольдерді меңгеру процесін әңгіме етеміз. Бұл процесс адамның индивидке және тұлғаға айналуын білдіреді. әлеуметтендіру процесі сатылардан өтеді, оларды негізгі өмірлік циклдар деп те атайды. Бұл балалық шақ, жасөспірімділік, ер жету, және қарттық шақтар. әлеуметтендіру процесінің нәтижеге жету деңгейіне орай немесе аяқталуына сәйкес оны бастапқы немесе ерте әлеуметтендіру деп бөліп көрсету ғылымда орын алған, бұл балалық пен жасөспірімділік кезеңді қамтиды және жалғастырушы және толығып жеткен есейген әлеуметтендіру деп те бөлуге болады, бұл қалған екі кезеңді қамтиды.
Әлеуметтік «Меннің» қалыптасуымен, әлеуметтенудің эволюциялық кезеңдерімен және хронологиялық шеңберімен байланысқан бірнеше ауқымды мәселелерді қарастырамыз. Соның ішінде, біздерге әлеуметтендірудің агенттері мен институттары қалай әсер ететініне тоқталамыз.
Мәдениеттің мазмұны әдеп – ғұрыптар, салттар, заңдар, символдардан тұрады, бұлар ойлаудың, сананың, тілдің арқасында пайда болады, бұлар жануарлар әлемінің өкілдерінде тіптен де болған емес.
Мәдениет – таза адами өмір салты. Мәдениеттің жануарларда болмайтыны сияқты, дәл солай мәдениетсіз адамдарда болмайтыны анық. Мәдениетке әр түрлі түсініктеме беріледі. Бірде ол туралы ұрпақтан ұрпаққа берілетін және кейбір топтар немесе қоғамға тән жүріс – тұрыс формаларының жиынтығ ретінде айтылады. Екінші бір жағдайда оны материалдық және рухани ескерткіштердің, символдардың жиынтығы сияқты қарастырады.

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:.
Кіріспе

1. Тұлға - әлеуметтік өмірдің субъектісі мен объектісі.
2. Тұлғаның әлеуметтенуі. Тұлғаның әлеуметтік құрылымы және түрлері.
3. Мәдениет әлеуметтануы ұғымы, құрылымы, мазмұны және функциялары.
4. Мәдениеттің негізгі элементтері мен формалары.

Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер

Әлеуметтану ғылымының адамдардың пікірлері, іс - әрекеттерінің уәждері,
өмірлік жоспарлары, құнды бағыт – бағдарлары, қызметтің мақсаттары және
т.б. қазіргі адамның тұлғалығын бейнелейтін мәселелер болып саналады.
Тұлғаны танып- білу бұрыннан келе жатқан нәрсе.
Әлеуметтендіру туралы айтқанда біз мәдени нормаларды игеру мен әлеуметтік
рольдерді меңгеру процесін әңгіме етеміз. Бұл процесс адамның индивидке
және тұлғаға айналуын білдіреді. әлеуметтендіру процесі сатылардан өтеді,
оларды негізгі өмірлік циклдар деп те атайды. Бұл балалық шақ,
жасөспірімділік, ер жету, және қарттық шақтар. әлеуметтендіру процесінің
нәтижеге жету деңгейіне орай немесе аяқталуына сәйкес оны бастапқы немесе
ерте әлеуметтендіру деп бөліп көрсету ғылымда орын алған, бұл балалық пен
жасөспірімділік кезеңді қамтиды және жалғастырушы және толығып жеткен
есейген әлеуметтендіру деп те бөлуге болады, бұл қалған екі кезеңді
қамтиды.
Әлеуметтік Меннің қалыптасуымен, әлеуметтенудің эволюциялық
кезеңдерімен және хронологиялық шеңберімен байланысқан бірнеше ауқымды
мәселелерді қарастырамыз. Соның ішінде, біздерге әлеуметтендірудің
агенттері мен институттары қалай әсер ететініне тоқталамыз.
Мәдениеттің мазмұны әдеп – ғұрыптар, салттар, заңдар, символдардан
тұрады, бұлар ойлаудың, сананың, тілдің арқасында пайда болады, бұлар
жануарлар әлемінің өкілдерінде тіптен де болған емес.
Мәдениет – таза адами өмір салты. Мәдениеттің жануарларда болмайтыны
сияқты, дәл солай мәдениетсіз адамдарда болмайтыны анық. Мәдениетке әр
түрлі түсініктеме беріледі. Бірде ол туралы ұрпақтан ұрпаққа берілетін
және кейбір топтар немесе қоғамға тән жүріс – тұрыс формаларының жиынтығ
ретінде айтылады. Екінші бір жағдайда оны материалдық және рухани
ескерткіштердің, символдардың жиынтығы сияқты қарастырады.
Біз мәдениет әлеуметтануының маңызды ұғымдарына тоқталудан бастаймыз.
Мәдениетті әр түрлі қоғамдық ғылымдар зерттегенімен олардың әрқайсысы
өзінің ерекшелікті пәндік кетігін тауып қарастырады. Әлеуметтануды
мәдениеттің ең алдымен қоғамның өмір сүруі мен дамуындағы атқаратын рөлі
қызықтырады. Мәдениет қоғамда жүріп жатқан барлық өзгерістерді анық
сезінетін, оған өзі белгілі бір ықпал жасайтын ерекше құбылыс.
1. Адам – биологиялық индивид, жергілікті тірі организмдердің жоғарғы
сатысы, күрделі және ұзаққа созылған биологиялық эволюцияның жемісі,
эволюциялық мәдениеттің алғышарты және субъектісі. Биологиялық эволюция
2,5 млн жылға созылған. Адамның биологиялық дамуы 40 мың жыл бұрын
тоқтады. Осыған дейін бүгінде адамды өзге жануарлар дүниесін ерекшелейтін
іргелі белгілері қалыптасты: тік жүруі, миының үлкендігі, ойлаудың, сананың
болуы, еңбек құралдарын және отты меңгеруі және т.б.
Бұлар биологиялықтан мәдени эволюцияға өтудің жағдайы болып саналады.
Адамның соңғы 40 мың жылда қол жеткізгеннің бәрі биологиямен байланысы жоқ,
керісінше, мәдениетпен, қоғаммен байланысты. Басқаша айтқанда, табиғи
жолмен емес, керісінше, мәні әлеуметтік қатынастар жүйесінде айқындалған
қолдан жасалған ортамен байланысты. Адам биологиялық тіршілік иесі
болғанымен, осыдан бастап онын индивидуалдығы қалыптасады, кейін ол тұлғаға
айналады.
Тұлға ретінде адам туралы түсініктің дамуы бірнеше кезеңді қамтиды.
Ежелгі Қытайдағы даосизмде қараңғылық пен жарықты, еркектік пен әйелдікті,
белсенділік пен енжарлықты, қаталдық пен ізгілікті, тыныштық пен қозғалысты
өз бойына жинап, үйлестірген адам – дүниеде кіндік орынға қойылады. Ол
өткенге бет бұрып қарап, ал болашаққа ту сыртын берген қалыпта еді. Дүние
адам үшін жаратылмаған, адам дүние дамуының соңғы буыны. Адам құдаймен
индивид ретінде қатынас жасамайды, рулық әрі ұрпақ ретінде қатынаста
болады. Адам өзінің тұлғалық шекарасын сезбейді. Ежелгі Үндістандағы
буддизм адамдардың өзіндік индивидуалдығын жоққа шығарады. Бұған дара
тұлға идеясы, индивидуалды бірегей өмірдің өлгеннен кейін қайтып
оралмайтыны белгісіз болды. Буддизм түсінігі бойынша, өлгеннен кейін адам
денесі мен санасы көптеген элементтерге бөлініп, басқа жерге барып
орнығады. Бірақ индивидуалдық емес, тек ғарыштық жан ғана басқаға қонады.
Ал мұндай жанда индивидуалдық болмайды. Ерік туралы ойды терістеген
буддизм адамда жан болады деген идеяға да салқын қарады. Ежелгі Грецияның
философтары бірінші болып өмірдің құндылығы оның қайталанбастығында екенін
түсіндірді. Олар индивидті ғарыштан бөліп, маңызды қадам жасады. Сократ
антропологиялық тақырыпта төңкеріс жасады, оны адам философиясының
іргетасын қалаушы дейді. Атақты Өзіңді өзі таны нақылы бойынша әрбір
адамға ішкі Мен болады, оның орталығы сана мен ойлау болып табылады. Адам
өмірде ұтымдылықты көздейді: ол өзіне мақсаттар қояды және оларға жетеді,
олар үшін жауапкершілікті мойнына алады. Адамның жетілуі – оның қызметі мен
тәрбиесінің нәтижесі.
Адам өзін-өзі танып қана қоймайды, сонымен бірге табып қана қоймай,
сонымен бірге табиғат және әлеуметтік заттардың өлшеуіші де болады.
Гректер адам іспетті, бейнелі құдайлар құрметіне храмдар тұрғызады, онымен
адамның түйсінуі мен ойлауының өлшемін бейнелейді. Бұдан кейін адамның
құнды өлшеуіш екендігі жөніндегі түсінікті Демокрит пен Платон дамытты.
Нәтижесінде антропологизм гректерде антропоцентризмге айналады.
3. Мәдениет әлемі өте күрделі және алуан түрлі. Сондықтан оны
философия, тарих, өнертану, этнография, мәдениеттану, әлеуметтану
зерттейді, бірақ олардың әрқайсысы бұл құбылысты қарастырғанда өзінің
ерекше пәнін тауып зерттейді. Ең алдымен әлеуметтануды қоғамның өмір сүруі
мен дамуындағы мәдениеттің ролі қызықтырады. Мәдениет социумде болып
жатқан барлық өзгерістерге бірден көңіл аударады. Мәдениет көптеген
әлеуметтік процестерді қалыптастыру мен анықтауда өзі де оларға белгілі бір
ықпал жасайды.
Мәдениет әлеуметтануы жалпы әлеуметтану ғылымының бір саласы. Оған
әлеуметтанудың тұтас ғылым ретіндегі ортақ, жалпы заңдылықтары тән және
оның өзіндік ішкі заңдылықтары, өзіндік ұғымдар жүйесі бар. Оларды түсіну
үшін қоғамдық құбылыс ретіндегі мәдениеттің мәнін түсіну қажет.
Балалық шақтан бастап, тілді меңгергеннен кейін, бір адамзаттың мәңгілік
құдылықтар дүниесіне шығамыз, бізді қоршаған қайсыбір заттардың қолданыс
аясын білеміз, оларды қолдануды үйренеміз, біз мектепте ең алғашқы, жер
үстінде жатқан мәдениетті меңгереміз, бұл дүниенің есігін ашамыз. Адам
дамуы оның бүкіл өмірі бойы іске асатын, өшпейтін мәдениет құндылықтарының
шексіз әлеміне ену. Кейде мәдениетті тек адамзат жинақтаған
құндылықтардың жиынтығы ретінде қарастырады, оны көркем мәдениет
құндылықтарымен шектеу де кездеседі.
Жалпы айтқанда, мәдениет адамзат тарихының кесіндісі, ол тарихи даму
барысындағы адамдағы өзгерісті көрсетеді. Мәдениет оның әлеуметтенуінің
құралы болып табылады, яғни оның қоғамдық тұтастықпен қарым- қатынасын,
қоғам мүшесі болып қалыптасуын білдіреді. Бірақ осы әлеуметтенудің өзі
мәдениетті меңгеру барысында тұлғаның индивидуалдығы ретінде жүзеге асады,
оның өзгеге ұқсамайтын менін игеру ретінде көрінеді. Әлеуметтендіру мен
индивидалдандыру – мәдениетті меңгеру процесінің екі жағы.
Мәдениет адамның еркіндік, бостандық саласы, өйткені мәдениет адамды өзін
қоршаған басқа адамдарға конформистік еліктеу шаблоны мен стереотиптерінен
босатады, өз бетінше әрекет етуге кепіл болады, оның тұлғасын егемен етеді.
Мәдениет адамның өз ісінің шебері болуына, кәсіби қызметтің ең биік
деңгейіне дейін көтерілуіне мүмкіндік береді. Ол ьадамның саяси қызметінің
бостандығын қамтамасыз етеді – саяси партиялар мен қозғалыстардың көп түрлі
бағдарламалары мен платформаларын талдап түсіну қабілетін қалыптастырады.
Бірақ, мәдениет бостандық саласы болуымен қатар, тәртіпке және
жауапкершілікке тәрбиелейді, оларсыз бостандық, еркіндік өмір сүрмейді.
Мәдениет – нормалар жүйесі, яғни олар әлеуметтік ықпалды күш болып
табылады, күнделікті тәртіп нормалары – ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.