Екшінші деңгейлі банктердің халықаралық қарым-қатынасын дамыту

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 4

I. ӘЛЕМ ЭКОНОМИКАСЫНДА ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ РӨЛІ МЕН ҚЫЗМЕТЕТРІ

1. 1 Халықаралық банктер: пайда болуы және атқартын қызметтері . . . 8

1. 2 Дамушы елдеріне көмек көрсетудегі халықаралық банктердің рөлі . . . 12

1. 3 Экспортты несиелеу және несиелік саясат . . . 19

II. ЕКІНШІ ДЕҢГЕЙЛІ БАНКТЕРДІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ

ОПЕРАЦИЯЛАРЫНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРШ ТАЛДАУ

2. 1 ЕДБ-р ұғымы және халықаралық қарым-қатынастағы несиелер, олардың түрлері . . . 25

2. 2 Екінші деңгейлі банктердің халықаралық несие көрсеткіштерін талдау . . . 33

Шетелмен салыстырғанда Қазқстанның негізгі банктерінің көрсеткіштерін талдау . . . 50

III. ЕКШІШІ ДЕҢГЕЙЛІ БАНКТЕРДІҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАРЫМ-

ҚАТЫНАСЫН ДАМЫТУ

3. 1 Коммерциялық банктердің халықаралық қаржылық қарым-

қатынастарын дамыту . . . 57

3. 2 Қазіргі таңдағы банктің қызмет көрсету саласын халықаралық

деңгейде дамыту . . . 62

Қорытынды . . . 69

Пайдаланған әдебиеттер . . . 73

КІРІСПЕ

Бүкіл әлем тарихында орын алған екі дүниежізілік жүйелерінің бір біріне қарсыласуы және ұлттық- азат ету қозағалысының даму нәтижесінде капиталды шығарудың жаңа нысаны пайда болды, яғни заемдар, несиелер, гранттар беру арқылы экономикалық көмек көрсету. Экономикасы дамыған елдерінің экономикалық көмегі ең алдымен дамушы және өтпелі кезең экономикасы елдерінде нарықтық құрылымдарды қалыптастыруға, жекеменшік секторын қолдауға, нарықтық инфрақұрылымды дамытуға, жеке капиталының және тауарлар мен қызмететрінің экспорттын ынталандыруға бағытталған.

ХХ ғасырдың 60 жж. бастап экономикасы дамыған елдер экономикалық көмек көрсетуді аса қарқынды жүргізе бастады. Дамушы елдеріне қаржылық көмек көрсету 90 жж. дейін дамыды. Ал екі дүниежізік қарсыласу тоқтаған соң оның бағыты өтпелі кезең елдеріне қарай бет бұрды. Екінші дүниежузілік соғыс біткен соң ең көп салмақты қаржылық көмек көрсететін елдер қатарына АҚШ, Англия, Франция жатар еді. ХХ ғ. 80-жж. бастап бұл аренаға Жапония шығып жетекшілік орындарға ие болды. Көмек алушы елдер үшін инвестор- банктердің кейбір шарттары қолайлы келмегенімен олар халықаралық банктер мен тығыз байланысты жасауға ұмтылады, себебі олардың қаржылары елдің экономикасын көтеруде маңызды факторы болып келеді.

Соңғы жылдары дамушы және өтпелі кезең экономикасы елдеріне қаржылық көмек көрсетуде халықаралық несиелік ұйымдарының рөлі өте маңызды. Ол халықарылық ұйымдар ішінде Дүниежүілік банк және басқа да регионалдық даму банктері (Азиялық даму банкі, Африкалық даму банкі, Еуропалық қайта құру және даму банкі, т. б. ) .

Халықарылық банктердің басты мақсаты- қарыз алушы елдерінде жекеменшік кәсіпкерлікті қолдау. Дүниежүзілік банк және басқа да халықаралық регионалдық банктер өздерінің қаржы ресурстарын ең алдымен энергетика, көлік салаларының объектілерін құруға, ауылшаруашылықты және білім саласын дамытуға жұмсайды. Банктік сыйақы мөлшерлемелері сол нарықтарда орын алған пайыздық ставкалары негізінде белгіленеді. Ал экономикалық дамуы төмен елдеріне халықаралық банктер несиелерді жеңілдікпен береді.

Халықаралық банктерден алынатын қаржылық көмек экономикалық дамуы төмен елдерінде «сыртқы экономикалық қарыз» мәселесінің пайда болуына әкеліп соқты. Бұл проблема 80- жж. сонына қарай аса күрделенді. Әлбетте, экономикасы дамыған елдердің де сыртқы қарыздары бар және олардың сомалары дамушы елдерге қарағанда әлде қайда жоғары, бірақ бұл олар үшін маңызды проблема емес, себебі олар әрі қарызгер әрі қарыз беруші ( кредиторлар) болып келеді. Дамушы елдері үшін сыртқы борыш проблемасы аса күрделі экономикалық проблемаға айналды. Қиын жағдайға Латин Америка елдері (әсіресе, Мексика, Бразилия, Аргентина) ұшрады, себебі оларда сыртқы борыш көлемі аса өсіп, олар қарыздың өзін де пайыздарын да уақытылы төлеуге мүмкіндіктері болмады.

Экономикасы дамыған елдердің үкіметері түсіне бастады, егер қарызгер елдер өз қарызынан бас тартса, онда олар өз қаражаттарын қайтарып алалмайды, сондықтан кредитор халықаралық банктер осы мәселені шешу үшін сыртқы борышты реттеуді, яғни қарыз сомасын төлеудің мерзімін ұзарттады және жаңа заемдер арқылы көмек береді.

Экономикасы дамыған елдерінде бұл проблемаларды шешу үшін арнайы бағдарламалар қабылданады және олар сол елдерінің қаржы министрілерінің атымен аталады, яғни АҚШ «Бейкер жоспары», «Брейди жоспары», Жапонияда- Накасоне премьер-министрдің жоспары, т. б. Бұл шаралар сыртқы қарыз проблемаларының өткірлігін төмендетеді, бірақ сонда да шешілмеген проблемалар қала береді.

Сонымен, халықаралық банктер әлемдік экономикада үлкен рөл атқарады. Олардың несиелері арқылы экономикасы төмен дамыған елдер өздерінің қаржылық базаларын нығайтады және өз елдерінде нарықтық экономиканы тиімді қалыптастыру мүмкіндігіне ие болады.

Халықаралық банктердің қызметі біздің банк жүйеміздің арқынды дамуына да өз әсерін тигізеді.

Қазақстан Республикасының банктер жүйесі - ұлттық экономиканың баска да секторларымен салыстырғанда, нарық талабына сай өзгерістерді жедел қабылдайтын және экономикалық базистегі өндірістік қатынастар мен өндіргіш күштердің даму заңдылықтарына тез сыңай танытатын, салыстырмалы дербестігі бар ақша секторы. Қазақстан Республикасында екі деңгейлі банктер жүйесінің дамуының жаңа кезеңі басталды. Екінші деңгейлі банктердің халықаралық стандартқа өтуімен байланысты Ұлттық банк және Қаржы нарығы мен Қаржылық ұйымдарды мемлекеттік реттеу және қадағалау агенттігі тарапынан коммерциялық банк қызметтерінің сандық және сапалық көрсеткіштеріне қойылатын талап күшеюде. Бұған бір жағынан банкаралық бәсеке әсер етсе, екінші жағынан шетел капиталының енуі қозғау салды. Қазақстан экономикасына шет ел инвестицияларын тартумен қатар елімізде сыртқы экономикалық қатынастар да дамуда. Ал бұл процесс өз кезегінде банк менеджментінің сапасын халықаралық деңгейде көтерілуін қамтамасыз етеді. Банктер жүйесінің инфляцияны тежеуде, нақты секторды инвестициялауда, ақша айналымын ұйымдастыруда, және экономиканы макродеңгейде реттеуде атқаратын ролі арта түсті.

Қазіргі кездегі коммерциялық банктер - клиенттерге әртүрлі қызметтер, яғни несие беретін, валюталық және депозиттік операциялармен айналысатын, кассалық есеп айырысу кызметін жүргізетін, шарушылық субъектілермен үзеңгілес әрі серіктес болатын, шет мемлекеттермен қарым-қатынаста болатын, халықаралық валюталық жүйені реттейтін ерекше кәсіпорын.

Халықаралық несие - валюталық және тауарлық ресурстарды қайтарымдылық және пайыздар төлеу шарттарымен беру бойынша байланысты халықаралық экономикалық қатынастар сферасындағы қарыз капиталының қозғалыс формасы ретінде жүретіндігі белгілі. Кредиторлар мен қарыз алушылыр ретінде банктер, жеке тұлғалар, кәсіпорындар, мемлекеттік мекемелер, сонымен қатар, халықаралық және аймақтық ұйымдар қатынасады.

Халықаралық несие сыртқы саудада барлық кезеңде үлкен роль атқарған. Сол себепті экономикалық дамуда халықаралық саудада экспорт пен импорттың жүзеге асуын, даму үрдісіне сай банктік несиелердің орындалуын бантер, былайша айтқанда банктердің халықаралық қатынастағы қызметтері жүзеге асырады.

Халықаралық несие пайызы мемлекеттің несие пайызымен бірдей болмайды, ол шетел несиелері бойынша ең көп несие тарататын елдердің (Америка Құрама Штаттары, Жапония және Европаның экономикасы дамыған мемлекеттері) әлемдік экономика дамуына және сыртқы қатынастарды реттеу мақсатында бекіткен мемлекеттердің мөлшерлемелері бойынша есептелінеді. Бұл мөлшерлемелер Қазақстан үшін тиімді болып отыр, өйткені халықаралық несие пайызының мөлшерлемесі біздің банктерімізге төмен пайызбен келеді.

Қазақстан Республикасының жетекші халықаралық қаржылық ұйымдарға мүше болуы, экономикалық реформалар жүргізу үшін қосымша қаржылық көздерге қол жеткізуге мүмкіндік береді.

Қазіргі таңда ақша аударымдарын тез арада әлемнің барлық нүктелеріне аудару жүейесі дамыған. Банктердің ақша аударын жүйелерін дамытуы оның халыхаралық қатынастарын жеңілдетеді, яғни шет мемлекеттермен жұмысы тез әрі орнықты жүріп отырады. Сол себепті әлемде халықаралық деңгейде орындалатын ақша аударым жүйелері қалыптасқан, олардың бірнеше түрлері төменде атқаратын қызметі, алатын сыйақысы жайлы, аударымды орындайтын қашықтық жайлы толық айтылып өтеді.

Қазақстан Республикасының төлем жүйесінің жетілдірілуі мен дамуы - Ұлттық банк пен Халықаралық валюталық қор және Дүниежүзілік банктің бірігіп анықтаған сртатегиясымен жүргізіледі. Сол себепті қазіргі таңда банкаралық есеп айырысу, банктердің шетелдік қарым-қатынастарын жүзеге асыру үшін, бүкіләлемдік ақша аударымдарын орындау үшін барлық банктік жобалар қолданылуда. Төлем міндеттемелерін орындау ұзақ және қысқа мерзімді болып орындалады және телекоминикациялық ақпараттар мен төлем жүйесін жүзеге асыру екінші деңгейлі банктердің құзырында болады.

Қазақстан Республикасының барлық екінші деңгейлі банктері «Western Union», «Аnеlіk», «Лидер», «Моnеуgrаm» халықаралық ақша аударым жүйелеріне қосылған. Бұл бағыт банктердің жеке тұлғаларға көрсететін қызметінің дамығандығын білдіреді.

Дипломдық жұмыста қойылған мақсаттар:

Халықаралық банктердің пайда болуын, түрлерін, құрылымын зерттеу;
Халықаралық банктердің негізгі қызметтерін белгілеу;
Әлем экономикасына халықаралық банктердің әсерін анықтау;
Халықаралық банктердің қазіргі жағдайын таладу;
ҚР банк жүйесімен халықаралық банктердің қарым- қатынастарының негізгі бағыттарын анықтау;
Халықаралық банктердің тәжірибесін зерттеу және ҚР банк жүйесінде оны қолдану жағдайларын қарастыру.

Жұмыстың объектісі. Жұмыстың объектісі болып халықаралық банктердің қызметі болып табылады. Жұмыста ҚР статистткалық агенттігінің, интернет сайттарының деректері пайдаланған.

Дипломдық жұмыс кіріспе, үш негізгі бөлім, қорытынды және пайдаланған әдебиеттер тізімінен құрылған.

I. ӘЛЕМДІК ЭКОНОМИКАСЫНДА ХАЛЫҚАРАЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ РӨЛІ МЕН ҚЫЗМЕТЕТРІ

1. 1. Халықаралық банктер: пайда болуы және атқаратын қызметтері

Ақшалай нарықтағы өзгерістер әр қашанда бүкіл экономиканың жалпы жағдайына тез әсерін тигізеді.

1990-жж. Бреттон- Вудс жүйесі дағдарысқа ұшрады, сондықтан халықарылық қаржы ұйымдарының қажеттілігі және экономикадағы рөлі туралы тағы да әнгімелер пайда бола бастады. Ең алдымен Халықаралық Валюта Қоры туралы. Бірақ көптеген әлемдік эксперттерінің ойы бойынша әлемдік экономиканы реттеп отыру үшін міндетті түрде ірі халықарылық қаржылық институттары қажет, яғни халықаралық банктер.

Халықаралық валюта қоры көптеген қызметері мен қатар бүкіл әлем экономикасының даму қарқынын қадағалау қызметін атқарады және 182 мүше- елдерінде макроэкономикалық жағдайына бақылау жасайды. Негізінен алғанда бүкіл ілем экономикасын дамуын қадағалау үшін бірнеше халықаралық ұйымдар құрылған (сурет 1)

Халықаралық Валюта қоры (макроэкономикалық саясат)

Әлемдік банк тобы (құрылымдық саясат)

Халықаралық Валюта қоры (макроэкономикалық саясат): Дүниежүзілік сауда ұйымы ( сауда саясаты)

Әлемдік банк тобы (құрылымдық саясат): Біріккен Ұлттар Ұйымы (әлеуметтік саясат)

Әлем банкі құрамына келесі ұйымдар кіреді:

Халықаралық қайта құру және даму банкі;
Халықаралық даму Ассоциациясы (159 мүше- елдер) ;
Халықаралық қаржы корпорациясы (170 мүше- елдер) ;
Инвестициялық спорларды реттеуші Халықаралық орталығы.

Олардың басты мақсаты- дамушы және өтпелі кезең экономикасы елдеріне құрылымдық саясатты жүргізу үшін, яғни қаржылық секторында реформаларды жасау, еңбек нарығын қолдау, қоршаған ортаны қорғау, білім саласын жетілдіру үшін несиелерді беру.

Халықаралық қаржылық институтатрының қызметтерінің бағытын халықаралық қоғамдастық белгілейді. Барлық халықаралық экономикалық қатынастар халықаралық ұйымдарының тарапынан реттеліп отырады.

Негізінен алғанда халықаралық ұйымдарының түрлері өте көп болғандықтан, оларды атқаратын қызметтеріне қарай жіктеуге болады:

Мемлекеттердің Кеңестік топтары;
Универсалдық халықаралық ұйымдар;
Салалалық халықаралық ұйымдар;
Регионалдық халықаралық ұйымдар;
Банктік халықаралық ұйымдар.

Біз өзіміздің зерттеуімізде банктік халықаралық банктік ұйымдарына назар аударамыз.

Бұл банктердің құрамына кіреді:

Халықаралық есептеулер банкі;
Скандинавилық инвестициялық банк;
Латинамерикалық экспорттық банк (BLADEX) .

Халықаралық банктер арасында жекеше топты құратындар халықаралық даму банктері:

Еуропалық қайта құру және даму банкі (EBRD) ;
Африкалық даму банкі (ADB) ;
Америкааралық даму банкі (LaDB) ;
Скандинавалық даму банкі (NDB) ;
Исламдық даму банкі (IDB) ;
Кариб елдерінің даму банкі (CDB), т. б.

Даму банктерінің өзгешілігі- олар регионалдық сипатта болады және барлық іс- әрекеттері мүше- елдерінде басқа да банктер мен бірлесіп жаңа жобаларды қаржыландыру. Бірақ бұл жерде өзекті мәселеле - көптеген несиелер ( жеңілдікпен, төмен банктік сыйақылармен берілгеніне қарамастан) уақытылы қайтарылмайды. Нәтижесінде кейбір дамушы елдерінің даму банктері банктіроттыққа ұшрап отыр.

Бұл халықаралық банктердің атқаратын қызметтері:

Экономиканың барлық салаларында экономикалық реформаларын тиімді жүргізуге қаржылық көмек көрсету;
Мүше- елдерінде болып жатқан макроэкономикалық процестерді қадағалау;
Бантік қызмет саласының заңдылығана бақылау жасау.

Халықаралық банктер экономикасы төмен дамыған дамушы және өтпелі кезең экономикасы елдеріне несиелер беру нәтижесінде ол елдерінде сыртқы қарыз проблемасы туындайды.

Сыртқы борыш проблемалары халықаралық ұйымдарының кейбіреуелірінде мониторинг жүргізудің негізгі түіні болып келеді. Мысалы, Париж және Лондон клубтары сыртқы борышты реттеу мәселелерімен айналысады, ал Әлемдік банк және экономикалық қарым- қатынас жасау және даму Ұйымы қарыз берушінің де қарыз алушының де сыртқы қарызы жөнінде барлық статистикалық мәлімететрді жинап, талдайды.

І. Париж клубы (Paris Club) - 1956 ж. құрылған кредитор- мемлекеттердің үкіметтерінің бейресми ұйымы. Оның қызметі: мемлекеттік борышты қадағалау және қарызгер мемлекеттерінде мемлекеттік қарыздарды реттеу үшін арнайы келісімдерді жасау.

Париж клубында қатан ұйымдық құрылым қарастырылмаған және мүше болғысы келген және ол клубтың қағидаларымен келісетін барлық кредитор- елдер ол мақсатына жете алады. Париж клубының төрағасы қызметіне әдетте- Францияның қаржы министрілігінің жоғары лауазымды шиновнигі тағайындалады. Клубтың шағын жатшылығы франциялық қазынашылықта орналасқан.

Париж клубының басты мақсаты- қарыз алушылармен көпжақты кездесулерді жасап, олардың сыртқы экономикалық қарзы мәселелерін реттеу. Париж клубының негізгі мүшелері- экономикасы дамыған еледрі. Көптеген ұйымдастырылған кездесулер нәтижесінде борышты өтеу жөніндегі жаңа мерзімдері, шарттары көрсетілген арнайы Келісім Хататмасы толтырылады (Agreed Minutes) . Бұл құжат амалса асады, егер екі жақтар бірлесіп бір шешімге келсе.

Кейбір уақыт өткен сайын Париж клубы дамушы елдеріне тиісті қарыздарды қарастырудың шарттарын бақылайды:

Торонталық шарттар. Олар 1988- 1991 жж. аралығында орын алған. Бұл шарттар келесі жағдайларды ескертеді, яғни:

таза қарыздың 33 % жойылады, ал қалған сомасы келесі 14 ж. қайта көшіріледі, оның ішінде 8 жылға жеңілдік қарастырылған;
қарыз қайтару мерзімі 25 ж. дейін ұзарттылады, оның ішінде 14 жеңілдпен қарастырылған;
жеңілдікпен банктік сыйақы ставкасын белгілеу ( ставка 3, 5 пункке төмендетіледі) .

Бұл шарттар дамушы елдеріне түскен қаржылық қарыздың ауртпалығын төмендетуге мүмкіндік береді.

*Лондонддық шарттар. Олар 1991-1994 жж. аралығында орын алған. Бұл шарттар келесі жағдайларды ескертеді, яғни:

таза қарыздың 50 % жойыа тастау, ал қалған соманы 23 ж. жеңілдікпен қалдырылады;
қарыздың шығындылығын қысқарту;
коммерциялық нұсқа 25 ж. оның ішінде 16 жеңілдікпен банктік сыйақы ставкасы қарастырылған.

ІІ. Лондон клубы- аса ірі кредитор- банктерінің кеңестік комитеті. Бұл жерде қарыз болған мемлекеттердің үкіметтерімен кездесулер жасайды. Барлық кредиторлар атынан бір мүше банк шығады. Лондон клубы да қатан ұйымдық құрымда құрылмаған. Оның мүшесі кез келген кредитор банк болуы мүмкін. Мүше болуы үшін қойылған шарт- ХВҚ экономикалық реформаларын жүргізуде қойылған шарттарын қабылдау. Қарыздарды өтеу үшін тек таза қарыз сомалары қарастырылады, ал пайыздық сомаларын келесім- шарт жасау кезіне толығымен төленуі тиіс. ХХ ғ. 90 жж. Лондондық клубының мүшелері Аргентина, Боливия, Бразилия, Болгария, Мексика, Нигерия, Филиппин; Польша, т. б. елдерінің мемлекеттік борыштарын қарастырған.

Әлемдік экономикада әсіресе банктік секторды реттеу сферасында маңызды орынды Халықаралық есептесулер банкі алады.

Халықаралық еспетесулер банкі (БМР) - (Bank for International Settlements - BIS) 1930 ж. құрылған және 41 мүше- елдері бар ( Ресейді қоса алғанда)

Негізігі қызметтері:

-орталық банктеріне валюталық резервтерін тиімді басқаруын қамтамасыз ету үшін көптеген банктік операцияларын жасау;

- халықаралық валюталық қарым- қатынастарын жетілдіру үшін арнайы форумдарды жасайды;

-халықаралық қаржылық келісімшарттарында қаржылық агент қызметін атқарады;

-Орталық банктері үшін ақша - несие саясатына қажетті зерттеулерін жүргізеді.

Құрылымы:

-Генералдық жиналыс - бір жылда бір рет маусымның екінші дүйсенбісінде өткізіледі, банктің басты саясатын анықтайды;

-Директорлар кеңесі (Бельгия, Франция, Германия, Италия, Ұлыбритания, АҚШ т. б. орталық банктерінің төрағалары кіреді) - ағымды саясатпен айналысады.

БМР балансы әлі ге дейін швейцар франкінде есептелінеді. Банктің жарғылық капиталы 1, 5 млрд. алтын франк құрайды және 600 мың акцияға бөлінген. 1 алтын франк = 0, 29 г таза алтын = 1, 94 АҚШ дол.

БМР бүгінгі күнде банктік секторының нормативтік актілерін қатан қадағалайды. Ол үшін БМР құрамында келесі үш комитететер құрылған:

банктік бақылау жүргізу үшін Базельдік комитет;
банктік төлемдерді және есептеулерді жүргізу үшін Базельдік комитет;
евровалюта жөнінде Үнемі қызмет ететін комитет.

1. 2. Дамушы елдеріне көмек көрсетудегі халықаралық банктердің рөлі

Екінші дүниежізілік соғыстан соң кейбір мемлекеттердің капиталының экпорттының ұлғаюына байланысты халықаралық ссудалық капиталдың сыртқа шығуы өрістеді. Капиталды сыртқа шығарудың басты мақсаты- дамушы елдеріне экономикалық көмек көрсету. Бұл іс- әрекеттерде халықаралық несиелік ұйымдары арасында басты рөлді Дүниежүзілік банк және оның құрамына кіретін бірнеше ұйымдар және регионалдық банктер, интеграциялық топтасу негізінде құрылған банктер атқарды.

Дүниежүзілік банк- екі ұйымдан құрылған халықаралық несиелік құрылым болып табылады. Оның құрылымына бірыңғай басқаруға негізделген банктер кіреді:

Халықаралық Қайта құру және даму банкі (ХҚҚДБ) ;
Халықралық Даму Ассоциациясы (ХДА) .

Бұл құрылымдар қарыз алушы - мемлекеттер үкіметіне несиелік қаражаттарын ұсынады. Бірақ ең алдымен эуономикалық- әлеуметтік сипаттағы жобаларды қаржыландыруға, яғни сол мемлекеттердің тұрғын халқының эконмикалық- әлеуметтік хал- ахуалын көтеруге дамушы елдерідің үкіметтеріне береді. Бұл ұйымдарының құрамына Халықаралық Қаржылық Корпорациясы, Инвестицияларды гарантайтын Халықаралық Агенттігі және инвестициялық қақтығусыларды реттейтін Халықаралық орталық кіреді.

Халықаралық Қайта құру және Даму банкі 1944 ж. Бреттон-Вудс (АҚШ) өткізілген БҰҰ конференциясының шешімі бойынша құрылған Халықаралық валюта Қорымен бір мезгілде құрылған болатын. Қазіргі кезде ХҚҚДБ құрамына 183 елдер мүше болып табылады. ХҚҚДБ мүше болу үшін елдер міндетті түрде ХВҚ мұшесі болуы тиіс. Ресей ХҚҚДБ мүшелері қатарына 1992 ж. қабылданды.

ХҚҚДБ құрудың негізгі мақсаты- ұзақ мерзімді заемдарды, несиелерді және жекеше инвестицияларға кепілдеме беру арқылы сол мемлекеттердің экономикалық дамуын қамтамасыз ету болып табылады.

ХҚҚДБ несиелерді тек несиелік қабілеттілігі жоғары елдерге мемлекеттік кепілдемесімен қамтамасыз етілген, жоғары рентабелді маңызды жобаларға несиелерді береді, яғни үкіметке, мемлекеттік ведомствоваларына және жекеше кәсіпорындарға. Алғашқы кезде соғыстан соң өздерінің экономикаларын өз қалпысына келтіру үшін ХҚҚДБ несиелерді аса ірі көлемде Шығыс Еуропа мемлекеттеріне берді. Кейінгі жылдары барысында ХҚҚДБ несиелерді дамушы елдердің экономикалық жағдайын дұрыстауға бағыттады.

ХҚҚДБ жарғылық капиталы мүше- елдердің оның акцияларын сатып алудан құрылады. ХҚҚДБ құрылтайшылық пайларының 44 % жоғарысы экономикасы дамыған жетекші мемлекеттерге тиесілі, яғни АҚШ, Жапония, ГФР, Ұлыбритания, Франция, Канада, Италияға. ХҚҚДБ ең жоғары басқару органы басқарушылардың Басқарамасы болып табылады, ал атқарушы орган- Директорларының Кеңесі болып табылады. Тағайындалған 24 директорының ішінде 5 директоры экономикасы дамыған мүше елдерінің үкіметтерімен, яғни ірі акционерлерімен (АҚШ. Жапония, Германия, Франция, Ұлыбритания) тағайындалады. Қалған 19 директорлар басқа елдерінің шешімімен тағайындалады. Банкті Президент басқарады. Кеңестік отырыстары 1 жылда бір рет өткізіледі. Ол жерде мемлекеттердің Қаржы министрлері және Орталық банктердің төрағалары қатысады. Әр бір мүше- елдің даус беру құқығы ХҚҚДБ акцияларындағы үлесіне тәуелді. Сонымен бірге ХҚҚДБ құрамына экономикалық дамуды қамтамасыз ету үшін және дамушы елдеріне қаржыларды бөлу жөнінде проблемаларды шешу үшін ХҚҚБД және ЖВҚ арнайы министрлік комитеті құрылған.

Алғашқы кезде ХҚҚДБ капиталы 10 мрлд. доллардан аспаған, кейінгі кезде ол 78 млрд. долларға, одан соң 2002 ж. қарай 191 млрд. долларға жетті.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.