Казкоммерцбанк туралы ақпарат

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

I. Бөлім Комерциялық банктердің қызметтері мен операциялары.
1.1Комерциялық банктердің қызметтері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.2 Коммерциялык банктердің пассивтік операциялары ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.3Пассивті операцияларды ашып,анализдеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10

II. Бөлім . «Казкоммерцбанк» АҚ экономикалық жағдайы
2.1 «Казкоммерцбанкі» АҚ.ң экономикалық жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
2.2 Орал аймақтық «Казкоммерцбанк»АҚ. филиалының қызмет көрсетулерін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18

III.Бөлім “Казкоммерцбанктің” қаржылық жағдайын талдау
3.1 Орал аймақтық филиалы “Казкоммерцбанктің” қаржылық жағдайын талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
3.2 Банктердегі депозитті ресурстардың сипаты және пошталық операцияларды жетілдіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..34

Банктер-нарықтық құрылымдар жүйесінің орталық бөлімшелерінің бірі, олардың қызметінің дамуы-нарықтық механизмін нақты құруға қажетті жағдай болып табылады.
Несие жүйесінің негізгі буыны-банктер болғандықтан, масштабы мен маңызы жөнінен несие қатынастарының басым көпшілігі банктер арқылы өтеді. Банктер мемлекет пен кәсіпорындардың, акционерлік қоғамдар мен жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің, мектептер, мен ауруханалардың, институттар мен бала-башқалардың және халықтың уақытша бос ақшаларын шоғырландырып, оларды іс жүзіндегі капиталға айналдырады. Сонымен қатар, банк төлем, есеп айырысу, несие беру, сақтандыру және тағы басқа көптеген сан алуан операциялар жүргізеді.
Ұзақ уақыт бойы банктер мемлекеттік ұйым болып табылады және экономиканың «мәнсіз бөлігі»ретінде қызмет атқарады.Нәтижесінде банк ісін ұйымдастыру Ресей банктерінің дәстүрін және тәжірибесін жоғалтты. Бүгінгі таңдағы мақсат, нарықтық экономиканы құра отырып, біз банк ісін ұйымдастыра отырып әлемдік деңгейге шығуымыз қажет.
Банктер нарықтық құрылымдар жүйесінің орталық бөлімшелерінің бірі, олардың қызметінің дамуы нарықтық механизмін нақты құруға жағдай болып табылады. Сонымен қатар, банктер өндірістің материалдық және материалдық емес сфераларының даму бағыттары қоғамның бір этаптан басқа этапқа көшу қозғалысын реттейді.
Банктер арқылы эканомиканың әр түрлі салаларынан капиталдың көбеюі жүзеге асып, өндірістің үдерісі үздіксіз дамиды. Екінші деңгейлі банктердің қызметінің дамуы мен жетілдірілуі Қазақстан экканомикасына үлкен септігін тигізеді.
Осыдан келе курстық жұмыстың тақырыбы мәселелі және жан-жақты болып табылады.
Курстық жұмыстың мақсаты болып, коммерциялық банктердің қызметтерін дамыту жөніндегі сұрақтар және Қазақстанм эканомикасында оның алатын рөлі.
Осы мақсаттарға жету үшін келесі мәселелер қойылды:
Біріншіден, коммерциялық банктердің қызметтері , екіншіден, коммерциялык банктердің пассивтік операциялары , үшіншіден пассивтік операцияларды ашып, анализдеу,төртіншіден, «Казкоммерцбанкі» АҚ - ң экономикалық жағдайы, бесіншіден, Орал аймақтық «Казкоммерцбанк»АҚ- филиалының қызмет көрсетулерін талдау.
Бұл курстық жұмысты таңдаған мақсатым мынада – бүкіл кәсіп орындар ішіндегі ең бай кәсіп орынның бірі – коммерциялық банк болғандықтан, олардың қаржы – қаражаттының қалай, қандай жолдармен ұлғайып, өсетіндігін білгім келді. Қаржы – қаражатсыз ешқандай жұмыс, операция өте алмайтындықтан, қор жинайтын операция немесе пассивтік операция ең басты және ең бірінші операция деп санаймын. Ақша ақшаны жасайды, қаражатың болмаса ісің де жүрмейді.

1. «Ұлттық банк туралы» заңы 30.031995 ж. N2155.
2. «Банк және банк қызметтері» туралы заңы, 30.08.1995ж.
3. ҚР-ның Ашық акционерлік қоғам халықтық банктің
борыштық қарыз есебінің тәртібі 2000 ж. 20 қаңтар N20.
4. Алимбаев А.А. Банктік және өнеркәсіптік капиталдың
шоғырлануы: Қазақстанда қазіргі беталыс және түйінді мәселелердің дамуы. -Қарағанды 2002.
5Давлетова М.Т. Кредитная деятельность банков в Казахстане: учебное пособие. –Алматы: Экономика, 2001
6) Жуков Е.Ф., Максимова Л.М., Печникова А.В. и др. Деньги. Кредит. Банки: учебник для вузов. –М. 1999 г.
7) Көшенова Б.А. Ақша. Несие. Банктер. Валюта қатынастары: Оқу құралы. –Алматы: Экономика, 2000 ж.
Лаврушин О.И., Мамонов И.Д., Валенцева Н.И. и др. Банк
Көшенова Б. Ақша, несие, банктер және валюта қатынастары. Алматы, 2000.
1. Сатыбалдин Б., Өмірбаева О. Ақша, қаржы, банктер. Алматы, 1997.
2. Долан Э. Дж. и др. Деньги, банковское дело и денежно банковское дело: Учебник/ под ред. О.И. Лаврушина. – М.: кредитная политика/ Пер. с английского В. Лаврушевича и др.; Под общей редакцией В.Лукашевича. – М.: 1996
3. Ильясов К.К. Финансово – кредитные проблемы развития экономики Казахстана/ Под.ред. – Алматы: Білім, 1995 – 240 с.
4. Пресс – релиз 003 от 6 февраля 2003 года «О ситуации на финансовом рынке.

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

I. Бөлім Комерциялық банктердің қызметтері мен операциялары.
1.1Комерциялық банктердің қызметтері
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 4
1.2 Коммерциялык банктердің пассивтік
операциялары ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.3Пассивті операцияларды
ашып,анализдеу ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... 10

II. Бөлім . Казкоммерцбанк АҚ экономикалық жағдайы
2.1 Казкоммерцбанкі АҚ-ң экономикалық
жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
2.2 Орал аймақтық КазкоммерцбанкАҚ- филиалының қызмет көрсетулерін
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18

III.Бөлім “Казкоммерцбанктің” қаржылық жағдайын талдау
3.1 Орал аймақтық филиалы “Казкоммерцбанктің” қаржылық жағдайын
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25
3.2 Банктердегі депозитті ресурстардың сипаты және пошталық операцияларды
жетілдіру
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... 27

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30
Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... 34

КІРІСПЕ

Банктер-нарықтық құрылымдар жүйесінің орталық бөлімшелерінің бірі,
олардың қызметінің дамуы-нарықтық механизмін нақты құруға қажетті жағдай
болып табылады.
Несие жүйесінің негізгі буыны-банктер болғандықтан, масштабы мен
маңызы жөнінен несие қатынастарының басым көпшілігі банктер арқылы өтеді.
Банктер мемлекет пен кәсіпорындардың, акционерлік қоғамдар мен
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің, мектептер, мен ауруханалардың,
институттар мен бала-башқалардың және халықтың уақытша бос ақшаларын
шоғырландырып, оларды іс жүзіндегі капиталға айналдырады. Сонымен қатар,
банк төлем, есеп айырысу, несие беру, сақтандыру және тағы басқа көптеген
сан алуан операциялар жүргізеді.
Ұзақ уақыт бойы банктер мемлекеттік ұйым болып табылады және
экономиканың мәнсіз бөлігіретінде қызмет атқарады.Нәтижесінде банк ісін
ұйымдастыру Ресей банктерінің дәстүрін және тәжірибесін жоғалтты. Бүгінгі
таңдағы мақсат, нарықтық экономиканы құра отырып, біз банк ісін ұйымдастыра
отырып әлемдік деңгейге шығуымыз қажет.
Банктер нарықтық құрылымдар жүйесінің орталық бөлімшелерінің бірі,
олардың қызметінің дамуы нарықтық механизмін нақты құруға жағдай болып
табылады. Сонымен қатар, банктер өндірістің материалдық және материалдық
емес сфераларының даму бағыттары қоғамның бір этаптан басқа этапқа көшу
қозғалысын реттейді.
Банктер арқылы эканомиканың әр түрлі салаларынан капиталдың көбеюі
жүзеге асып, өндірістің үдерісі үздіксіз дамиды. Екінші деңгейлі банктердің
қызметінің дамуы мен жетілдірілуі Қазақстан экканомикасына үлкен септігін
тигізеді.
Осыдан келе курстық жұмыстың тақырыбы мәселелі және жан-жақты болып
табылады.
Курстық жұмыстың мақсаты болып, коммерциялық банктердің қызметтерін
дамыту жөніндегі сұрақтар және Қазақстанм эканомикасында оның алатын рөлі.
Осы мақсаттарға жету үшін келесі мәселелер қойылды:
Біріншіден, коммерциялық банктердің қызметтері , екіншіден,
коммерциялык банктердің пассивтік операциялары , үшіншіден пассивтік
операцияларды ашып, анализдеу,төртіншіден, Казкоммерцбанкі АҚ - ң
экономикалық жағдайы, бесіншіден, Орал аймақтық КазкоммерцбанкАҚ-
филиалының қызмет көрсетулерін талдау.
Бұл курстық жұмысты таңдаған мақсатым мынада – бүкіл кәсіп орындар
ішіндегі ең бай кәсіп орынның бірі – коммерциялық банк болғандықтан,
олардың қаржы – қаражаттының қалай, қандай жолдармен ұлғайып, өсетіндігін
білгім келді. Қаржы – қаражатсыз ешқандай жұмыс, операция өте
алмайтындықтан, қор жинайтын операция немесе пассивтік операция ең басты
және ең бірінші операция деп санаймын. Ақша ақшаны жасайды, қаражатың
болмаса ісің де жүрмейді.
I бөлім. Коммерциялық банктердің қызметтері мен операциялары.
1. Коммерциялық банктердің қызметтері.
Коммерциялық банктердін негізгі атқаратын қызметтері:
• ақша қаражатын шоғырландыру және тарту;
• несие беру;
• шаруашылықтармен есеп және төлем жұмыстарын жүргізу;
• төлем құралдарын шығару;
• бағалы қағаздарды шығаруды және орналастыруын ұйымдастыру;
• сенімхат бойынша клиенттердің мүлкін басқару (яғни траст операциясын
жүргізу);
• клиенттерге кеңес беру.
Уақытша бос ақша қаражатын шоғырландырып оны капиталға
айналдыру – банктердің ежелден атқаратын қызметтерінің бірі. Заңды және
жеке тұлғалардың уақытша бос ақшасын банке тарту, бір жағынан, олардың
иесіне процент түрінде табыс түсірсе, ал екінші жағынан банктің несие
операцияларын жүргізуіне негіз қалайды. Шоғырланғап жинақ ақша әр
түрлі экономикалық және әлеуметтік қажеттіктерге жұмсалуы
мүмкін. Тек банктің делдалдық етуімен ақша каражаты жинақталып, кейін
ол капиталға айналады.
Ұйымдасқан және жұмысы қалыптасқан есеп айырысу жүйесінсіз
тұрақты экономика болуы мүмкін емес. Сондықтан есеп және төлем
жұмыстарын жургізуде банктердің ролі зор. Кәсіпорындар арасындағы есеп
айырысудың негізгі бөлігі қолмақол ақшасыз жүреді. Банктер делдал ретінде
клиенттердің тапсырысы бойынша шотқа ақша қабылдап, ақшаның түсуін және
берілуін есептейді.
Инфрақұрылымы жеткілікті дәрежеде дамыған мемлекеттердің төлем
жүйесінің тиімді қызмет істеуі есеп айырысу технологиясының үнемі
жетілдірілуін талап етеді. Сондықтан бұл елдерде есеп айырысудың әр түрлі
жүйесі құрылуда. Мысалы, есеп айырысуға қатысушы банктердің арасындағы
клиринг жүйесі немесе жиро жүйесі. Сондай-ақ банктер арасында өзара келісім
бойынша корреспонденттік шоттар ашылғанда есеп айырысу корреспондент-
банктер арқылы да жүргізіледі. Банктерде төлемді орталықтандыру айналыс
шығындарын азайтады, ал есеп айырысуды жеделдету үшін және төлемдердің
сенімділігін арттыру үшін қазіргі кезде есептесудің электрондық жүйесі
енгізілуде.
Коммерциялық банктердің ерекше кызметі төлем құралдарын шығару
арқылы айналымдағы ақшаны көбейту немесе артығын жою, яғни ақша массасын
көбейту немесе азайту. Төлем құралдарын шығару олардың депозиттік және
несиелік қызметтеріне тікелей байланысты. Депозит екі түрлі жолмен:
клиенттің банкке ақша салуы арқылы немесе қарыздарға банктің несие беруі
арқылы жүргізіледі. Бұл операциялар айналымдағы ақша массасының
көлеміне әр түрлі әсер етеді. Мысалы, егер клиент банкке 10 мың долл.
Салып, оны талап бойынша алынатын шотқа есептеуді өтінеді. Бұл операцияның
нәтижесінде банк балансының активінде кассалық қалдық 10 мың долл. өседі,
ал пассивінде депозиттер де осы сомаға артады. Шаруашылықтағы ақшаның жалпы
көлемі өзгермейді, себебі ақша қолма-қол формасынан қолма-қол емес
формасына ауысты. Келесі мысал, Банк қарыздарға 10 мың долл. Сомаға несие
беріп, оны депозиттік шотқа есептеді делік. Онда шаруашылыктағы ақшаның
жалпы көлемі 10 мың долл. өседі, себебі банк өзінің несиелеу операциясымен
жаңа төлем құралын, яғни чек шығарды. Осы депозит сомасына ақша массасы
артты.
Коммерциялық банктердің депозиттерді (сонымен бірге ақша
массасын) ұлғайту немесе кеміту мүмкіндігін орталық банктер міндетті
резервтер жүйесі арқылы несие динамикасын басқаруда кеңінен пайдаланады.
Банктердің резервтерін қысқартып, қорытындысында орталық банк депозиттердің
қысқару реакциясын тудырса, ал резервтерді ұлғайту депозиттердің өсуін
ынталандырады. Бірақ экономикаға айналымдағы шамадан тыс ақша емес, оның
үйлесімді шамасы қажет. Сондықтан коммерциялық банктер орталық банк
бекіткен шама шектеуімен (міндетті резервтер шегінде) әрекет етеді.
Коммерциялық банктер акция және облигация түріндегі бағалы
кағаздарды шығарып және орналастырып эмиссиялық-құрылтайшылық қызмет
атқарады. Банктердің жинақтарды өндірістік мақсатқа жұмсайтын мүмкіндігі
бар. Сөйтіп бағалы қағаздар нарығы несие жүйесін толықтырып әрі онымен
тығыз байланыста жұмыс істейді. ¥зақ мерзімді инвестиция тарту мақсатында
кәсіпорындар акция және облигациялар шығарады. Бұл жағдайда
кәсіпорындардың тапсырысы бойынша банктер бағалы қағаздардың
көлемін, шығару жағдайы мен эмиссия мерзімін анықтауды, олардың типін
таңдауды, сондай-ақ оларды орналастыру және екінші рет айналысқа түсіру
міндетін өзіне алады. Шығарылған бағалы қағаздарды сатып
алуға кепілдік береді. Ол үшін бағалы кағаздарды өз есебінен сатып
алуды-сатуды ұйымдастырады немесе сатып алушыларға қарыз береді.
Сол сияқты банктер мемлекеттік облигацияларды белсенді
түрде сатып алады және оларға жазылу операцияларын жүргізеді. Мемлекеттік
облигацияларды қайта сатуда делдал ретінде екінші нарық ұйымдастырады. Бұл
нарықтағы операцияларды сату курсы мен сатып алу курсының айырмасынан
түсетін аса көп пайданы өзіне алып, оларды аса ірі банктер тобы монополды
түрде жүргізеді. Мысалы, АҚШ-та онымен 6 коммерциялық және 13
инвестициялық банктер шұғылданады.
Банктер сенімхат бойынша клиенттердің мүлкін басқару қызметін де
атқарады. Жеке тұлғаларға: осы қызметті атқаруға құқығынан айырылғандардың
(бойдақ-жесірлердің, жасы толмағандардың) мүлкін уақытша басқару;
ізбасарларының мүддесі үшін өлген адамның мүлкін басқару; пайда табу
мақсатымен капиталды басқару (ақшаны акцияға, қозғалмайтын мүлікке салу);
құндылықтарды сейфте сақтау және т.б. қызметтер көрсетеді. Ал компанияларға
көрсететін қызметтері бұл аталғандардан өзгеше: банктің облигациялар
бойынша кепілші болуы; нарыққа шығарылған акцияларды және трансфертті
тіркеу үшін (яғни атаулы акция бойынша иелік құқын басқаға беру) өкіл
болуы; корпорацияның зейнетақы қорының қаржысын басқарушы болуы және т.б.
кызметтер атқаруы мүмкін.
Банк бұл қызметтерді формалды клиенттердің өкілі ретінде
атқарғанмен, шын мәнінде сенімхатпен қызмет көрсетудің нәтижесінде ол
көптеген капиталды қадағалауға және экономикалық хабарларды өзіне
жинақтауға мүмкіндік алады. Мысалы, бағалы қағаздарды және трансфертті
тіркеу үшін өкіл ретінде жүріп, банктер акционерлер мен бақылау қызметін
бөлу туралы кұпия мағлүматтарға ие болады.
Экономикалық мағлұматтарды өзіне жинактауы банктердің
клиенттерге кеңес беруіне мүмкіндік туғызады. Банктер кәсіпорынның қаржылық
қызметіне, бухгалтерлік есебіне талдау жүргізіп, дамуының стратегиясын
бағалаумен және табысты ұлғайту мүмкіндігін анықтаумен шұғылданады. Банктер
клиенттің жаңа акциялар шығару болашағын және оларды нақты орналастыруды
қарастырады.
Банктер төмендегідей кеңес береді: шот ашу, есеп – несиелік және
кассалық кызмет көрсетуден бастап, ақша және тауар нарықтарында операциялар
жүргізуге дейін нұсқау береді.
Бағалы кағаздарды шығару және олармен операция жүргізу
дегеніміз - бағалы қағаздар нарығы конъюнктурасы, олардың
бағасының өзгеруі, бағалы қағаздардың эмитенттері, бағалы
қағаздарды шығару тәртібі және олардың айналыс ережесі туралы хабар;
Соңғы кездері коммерциялық банктермен басқа несие
мекемелерінің арасындағы бәсеке күшейе түсуде. Бәсеке
банктердің жаңа қызмет түрлерін іздестіруге, клиенттері ұсынатын
қызмет түрлерін өсіруге және қызмет көрсету сапасын жақсартуға
ынталандырады. Сондықтан қызмет нарығындағы өз орнын нығайту үшін
олар банктерге тән емес операцияларды батыл меңгеріп, қаржылық
кәсіпкерлікте кең қолдануда. Сайып келгенде банктердің
экономикадағы ролі артуда.

1.2 Коммерциялык банктердің пассивтік операциялары
Банктердің экономикадағы маңызын олардың атқаратын операциялары
анықтайды. Коммерциялық банктердің операциялары негізінен мына топтарға
бөлінеді: пассив (қаражат тарту); актив (қаражатты орналастыру);
комиссиялық – делдалдық (клиенттің тапсырысы бойынша комиссиялық ақылы)
және сенімді операциялар.
Пассив операциялары – олар өз қарауына әр түрлі салымдарды
тартып, басқа банктерден несие алып, өзінің бағалы қағаздарын
шығарып және с.с. басқа да қаражат тарту операцияларын жүргізіп, банк
қорын кұру және оны ұлғайту операциялары. Олар банк
балансының пассивінде көрсетіледі. Пассив операциялары тарихи
дәстүр бойынша актив операцияларына қарағанда алдымен жүргізіледі, себебі
актив операцияларын жүргізу үшін белгілі бір қор мөлшері қажет.
Пассив операцияларына мыналар жатады:
• салым кабылдау (депозиттер);
• клиенттерге шоттар (оның ішінде корреспондент –
банктерге) ашу және оларды жүргізу;
• өзінің бағалы қағаздарын шығару (облигация, вексель, депозиттік
және жинақ сертификаттары);
• банкаралық несие алу, оның ішінде орталықтанған несие
ресурстарынан;
• репо операциялары;
• еуровалюталық несие алу.
Банктің капиталы өз қаражаты, тартылған қаражат және эмиссияланған
каражаттардан кұрылады. Банктің өз қаражатына акционерлік
және резерв капиталы, сонымен бірге бөлінбеген пайда жатады.
Акционерлік капитал немесе жарғылық кор бағалы қағаздар нарығында
акцияларды орналастыру арқылы жинақталады. Жарғылық қордың
мөлшері, оны қалыптастыру және өзгерту банктің жарғысында
көрсетіледі. Жарғылық капиталдың сомасы заңмен шектелмейді,
дегенмен банктің тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін орталық банк оның
томенгі аз мөлшерін бекітеді. Батыс елдерінің коммерциялық банктерінің
жарғылық капиталы 10-15 млн. ЭКЮ болады. Жарғылық қорды ұлғайту акционерлер
қаражаты есебінен, сондай-ақ өз қаражаты (резерв қорынан), акционерлердің
дивидендтері және пайда есебінен жүзеге асырылуы мүмкін.
Банктің резерв капиталы ағымдағы пайдадан бөлінген сомадан
құрылады. Ол ойда болмаған шығындарды және бағалы қағаздар курсының
темендеуінен болатын шығындарды жабуға арналады. Оның мөлшері жарғы қорына
байланысты процентпен белгіленеді.
Бөлінбеген пайда шоты деген – ол арадағы транзит шоты. Онда
акционерлер арасында дивиденд түрінде бөлінбеген және резервке түспеген
пайда жинақталады. Пайданы резервке бөлу төлейтін салықты төмендету әдісіне
жатады, себебі резервтердің көп түрі салықтан босатылады. Қазіргі
коммерциялық банктердің ресурс қорында өз қаражатының үлесі 10% шамасында.
Коммерциялық банктердің өзгешелігі - олардың өзгенің қаражатымен
қызмет жасауы. Банк капиталының 90% - ке жуығы тартылған
қаражат. Тартылған каражаттың үлкен мөлшері банктің өз
капиталына байланысты анықталады. Әр елдерде өз капиталы мен тартылған
капиталдың арақатынасы әр түрлі болады. Ол нормативтер
1:10 қатынасынан 1:100 катынасына дейін ауытқиды. Мысалы,
Швейцариада ол 1:12 қатынасы болса, ал Жапонияда 1:83
қатынасына тең.
Коммерциялық банк кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің,
халықтың және басқа банктердің қаражаттарың тартуы мүмкін.
Тартылған ресурстар белгіленген мерзіміне қарай басқарылатын ресурстар
және ағымдағы пассивтер болып бөлінеді.
Басқарылатын ресурстар банкке тартылған мерзімді
депозиттерді және банкаралық несиелерді біріктіреді.
Ағымдағы пассивтер есептесу, ағымдағы және корреспонденттік
шоттардағы қалдықтардан құрылады.
Салым (депозит) – ол белгілі бір шартпен иесінің банкке сақтауға
салған ақша қаражаты. Ол қолма-қол ақша немесе ақшаның қолма-қол емес
формасында, ұлттық немесе шетел валютасында салынуы мүмкін.
Ақша қаражаттарын салымға тарту депозиттік операциялар
деп аталады. Банктер үшін депозит олардың пассив операцияларының басты
түрі, сондықтан ол активтік несие опрерацияларын жүргізудің негізгі
ресурсы. Салымдар әр түрлі белгілерге байланысты жіктеледі. Салушысына
қарай депозиттер жеке және заңды тұлғалардың депозиттері болып
бөлінеді. Банктен алу мерзіміне қарай мерзімді және талап
бойынша алынатын депозиттер болып бөлінеді. Талаппен алынатын
депозиттерге каражаттық немесе бөлік-бөлікпен салынып және иесінің
талабы бойынша дәл сол сияқты жолмен алынады. Бұл депозиттер клиент
ашқан әр түрлі шоттарда орналастырылып, қолма-қол ақша және қолма-қол
ақшасыз есеп айырысуға алынуы мүмкін.
Талаппен алынатын салымдарда есептесу, ағымдағы және бюджеттік
шоттарда белгілі бір мақсатқа жұмсалатын, кориспонденттік шоттарда
басқа банктермен есептесуге арналған, сондай-ақ есеп айырысу
айналымына арналған қаражат сақталады. Салымның бұл түрі
негізінен тұрақсыз, себебі клиенттер өз шоттарындағы қаражатын үнемі
пайдаланатындықтан, ондағы қалдық мөлшері әркез өзгеріп отырады.
Сондықтан банктер бұл шоттар бойынша проценттік өсім төлемейді.
Салымдарды өзіне тарту үшін бәсекелестік жағдайында коммерциялық
банктер клиенттерді тарту және талаппен алынатын салымдарды
ұлғайтуды ынталандыру мақсатында шот иелеріне қосымша қызмет көрсетіп,
сондай – ақ олардың сапасын арттыруға ұмтылуда. Ағымдағы шот
иелері өз қаражатын чек кітапшаларымен немесе несие карточкаларымен алады
(атаулы ақша құжаты).
Мерзімді салымдар - ол салыну мерзімі және процентік
өсім төлеу мөлшері анық көрсетілген депозиттік шотқа салынған
ақша қаражаты. Төлем мөлшері салымның көлемімен мерзіміне байланысты
анықталады. Егер мерзімді салым иесі салымын келісілген мерзімнен
бұрын пайдаланғысы келсе, онда салым бойынша төленетін
процент мөлшері кемиді. Мерзімді салымдар ұзақ мерзімге
салынатындықтан, олар тұрақты ақша қаражаты. Сондықтан банктер
салымшылардың қаражатын ұзақ уақыт пайдалануға мүмкіндік алады.
Мерзімдік салымның бір түрі – депозиттік сертификат. Бірінші рет ондай
куәлікті айналымға 1961 ж. АҚШ банктерінің бірі енгізді. Шот иесіне өтеу
мерзімі және төленетін проценттік мөлшер көрсетілген ерекше атаулы куәлік
(сертификат) беріледі. Депозиттік сертификат – ол белгілі бір ірі соманы
банкке салғандығы туралы берілетін жазбаша куәлік. Онда банктің міндетті
түрде сертификатты кері сатып алу мерзімі және төлейтін өсім ақысы
көрсетіледі. Мысалы, АҚШ банктерінің іс-тәжірибесінде депозиттік сертификат
кемі 100 мың долларға, ал Үлыбританияда 50 мыңнан 250 мың ф. Ст. Дейін
шығарылады. Депозиттік сертификат тек заңды тұлғаларға беріледі. Ол атаулы
және атаусыз (яғни иесі ұсынушы) болуы мүмкін. Депозиттік сертификат
бойынша салымды алу құқы басқа жаққа беру жазуы көрсетіліп берілуі
мүмкін. Бұл куәлікті шартта көрсетілгендей мерзімге немесе талап бойынша
берілетін етіп банктер шығарады.
Жеке тұлғаларға банктегі салымдарын алу үшін жинақ сертификатын
(кітапша) береді. Кітапша белгілі бір мерзімге және талаппен алуға да
беріледі. Банктің ресурсының халықтың жинақ салымдары маңызды роль
атқарады. Жинаққа толық сома немесе бөлек-бөлек сома салынады, кейін
жинақтың толық сомасы, ия біртіндеп бөлек-бөлек сомасы алынуы мүмкін.
Салушыға жинақты куәландыратын жинақ кітапшасы беріледі. Бұл салым түрі
өнеркәсібі дамыған елдерде кең тараған. Әдетте жинақ шотынан қолма-қол
ақшасыз төлемдер жүргізіледі. Клиенттердің тапсырмасы бойынша банк оның
жинақ шотынан электроэнергияны, телефонды және газды пайдаланғаны, газетке
жазылғаны үшін, оқушылардың мектептегі тамақтануына және т.б. қызметтерге
төлем аударады. Сондай-ақ бұл салымдар белгілі бір мақсатты уақытта алу
үшін, мысалы, демалысқа, туған күнге, жаңа жылдық мерекеге арнап салынады.

1.3Пассивтік операцияларды ашып, анализдеу.
Уақытша бос ақшалай қаражаттарды жинақтау
Уақытша бос ақшалай қаражаттарды жинақтау – коммерциялық банктердің
алғашқы дәстүрлі-базалық қызметі. Бұл банктің пассиві меншікті капиталы мен
тартылған қаражаттардан тұрады. Меншікті капитал – банктің несиелік
ресурстарының маңызды және ажырамас бөлігі, бірақ ол оның барлық
ресурстарының, айтып кетендей, тек 10%-ын құрайды. Басқа кәсіпорындармен
салыстырғанда қаржылық ресурстар құрамында меншікті капиталдың төменгі
деңгейі болуы мынандай жағдайлармен түсіндіріледі – біріншіден, банктер
қаржылық нарықтарда қаржы делдалы ретінде басқа кәсіпорындардың,
мекемелердің және халықтың уақытша бос каражаттар сомасын депозит түрінде
жинақтайды, осы жағдайда оларды тиімді басқарады, сондай-ақ олардың
қауіпсіздігін қамтамасыз етеді және пайдалық негізде қарызды қарыз алушыға
ұсынады. Екіншіден, депозиттерді мемлекеттік сақтандыру жүйесі болады, бұл
салымдарды жаппай кері алу қауіптігін төмендетеді. Үшіншіден, банктерге
тартылатын депозиттер басқа кәсіпорындардың материалдық обьектілерінде
орналастырған активтеріне қарағанда қондырғы ғимараты ыңғайлы, өтімді және
нарықта оңай өткізіледі.
Басқа кәсіпорындармен салыстырғанда осы барлық міндеттемелер
коммерциялық банктерге меншікті капиталдың тартылған ресурстарға өзара
қатынасында өз міндеттерін жүзеге асыруға және дұрыс қызмет етуіне
мүмкіндік береді. Ең алдымен меншікті капитал банк қызметін бастау үшін
қажет. Сонымен қатар, офисті, жабдықтарды сатып алу және еңбек-ақыны төлеу,
сондай-ақ банктік операцияларды дамытудың келесі кезеңдерінде шығындарды
төлеу үшін қажет. Меншікті капитал – банктің қорғаныс кепілдік қоры. Осы
сипатты меншікті капитал маңызды, сөзсіз міндетті кор болып табылады,
банктің тұрақтылығы мен оның жұмысының тиімділігін қамтамасыз ету үшін
банктік қаражаттар құрылымында оның ролі өте жоғары.
Жоғарыда айтылып өткендей, банктер өздерінің активтік
операцияларын жүзеге асыру үшін тартылған қаражаттардың 90%-нан жоғары
бөлігін пайдаланады, сондай-ақ банктер өз клиенттерінің уақытша бос ақшалай
қаражаттарын жинақтайды. Дәстүрлі түрде осы қаражаттардың негізгі бөлігін
депозиттер құрайды. Депозит пен банктің клиенттерінің жинақ салымдарынан
басқа мерзімді және мерзімсіз салымдарының барлығы түсіндіріледі.
Банктердің ақшалай қаражаттарды салымдарға тарту және оларды пайда табу
мақсатында орналастыру жұмыстары депозиттік операциялар деп аталады.
Осылардың негізінде коммерциялық банктердің несиелік ресурстарының негізгі
бөлігі құралады.
Соңғы уақыттарға дейін республикамызда депозиттерді басқару
мәселелеріне назар аударылған жоқ. Банк мекемелері алдында олармен
жинақталатын несиелік ресурстардың меншігі мен өзіндік ерекшелігіне
байланысты қарыз беруді камтамасыз ету міндеттері орындарына қойылған жоқ
болатын. Қарыздық салымдар мен қарыздық қордың баланстары КСРО Мемлекеттік
банкісінің бөлімшелерімен кұрастырылған, қарыздық қор өз кезегінде КСРО
Мемлекеттік банкісінің өзінде орталықтандырылған тәртіппен қалыптастырылған
және ол республикалық кеңселер бойынша несиелік жоспар негізінде бөлінген,
ал республикалық облыстық қеңселер бойынша, облыстық бөлімшелер бойынша
бөлінген, сонымен катар, мемлекеттік банктің төменгі мекемелері пассивтік
операциялармен айналыспаған. Осы себептерге байланысты елде банктердің
депозиттік саясаттары зерттелмеген. Депозиттік саясат теориясының
жасалмағандығынан біз щетел тәжірибесіне назар аудара аламыз. Жеке
тұлғалар, іскерлік фирмалар, акционерлік компаниялар, жеке кәсіпорындар,
коммерциялық емес ұйымдар, үкіметтік мекемелер, мемлекеттік кәсіпорындар,
жергілікті билік органдары қаражаттарды коммерциялық банктерге ынтамен
орналастырады. Бұл бірнеше себептерімен түсіндіріледі. Біріншіден, банктер
салымдардың үлкен сенімділігін қамтамасыз етеді, екіншіден, салымшылар өз
салымдарын кез келген уақытта кайтаруды талап етіп қана қоймай, одан асатын
сомада қарыз ала алады, үшіншіден, бұл салымдар табыс әкеледі.
Депозиттік операциялар мынадай кағидалармен ұйымдастырылады:
- банктік пайда алуға немесе болашақта пайда алу үшін
жағдай
жасауға;
- депозиттік операциялар әрекет ету керек;
- банк балансының оперативтік өтімділігін демеу мақсатында икемді
депозиттік саясат жүргізілуі керек;
- банк балансының өтімділігін жоғары дәрежеде демеп отыратын
мерзімдік салымдарға депозиттік операцияларды ұйымдастыру
процесінде ерекше назар аударылуы кажет; депозиттік операциялармен
карыздарды беру бойынша операциялардың арасында мерзім және сомалар бойынша
өзара байланыс пен сабақтастылықты қамтамасыз ету қажет;
- депозиттерді тартуға әрекет ететін банктік қызметтерді дамытуға
шаралар қолдану;
Шетелдік банктік тәжірибеде алып тастау тұрғысынан қарағанда талап
еткенге дейінгі депозиттер, мерзімді және жинақ салымдары деп ажыратылады.
Талап еткенге дейінгі депозиттер белгісіз уақытта салымшылардың
ағымдағы, есеп айырысу шоттарында болатын ақшалай қаражаттар, олар банкті
алдын ала ескертусіз кез келген уақытта салымшылармен алынуы немесе басқа
шотқа аударылуы мүмкін. Әдетте банк талап еткенге дейінгі салымдар бойынша
ең төмен процент төлейді, ал кейбір жағдайларда олар бойынша сыйақы мүлдем
төленбейді. Кейбір мемлекеттерде пайыздарды есептеуге заңды тәртіппен тыйым
салынған. Талап еткенге дейінгі депозиттер бірінші кезекте ағымдағы есеп
айырысуларды жүзеге асыру үшін арналған. Шот иесі оларды әр түрлі
формаларда қолма-қол ақшалармен, чектермен, аударымдармен жүргізе алады.
Осындай шот ашып клиент банкке өзінің төлем операцияларын техникалық
жүргізуге сенім білдіреді. Банктерде күнделікті төлем операцияларын жүргізу
біраз шығындарды талап етеді, алайда ЭЕМ-ді, комппьютерлік техникаларды
қолданумен ол біршама азайды, әйтседе ол банктердің шығындарының маңызды
факторы болып табылады. Клиенттің шоты бойынша күнделікті банкте жүздеген
немесе мыңдаған бухгалтерлік өткізбелер жасалынады. Талап еткенге дейінгі
шоттарды иеленуші клиенттерді жалпы қарастыратын болсақ, олар өз
шоттарындағы бар ақшалай қаражаттарды ағымдағы есеп айырысулар үшін
толықтай пайдаланбайды, ал бұл банк шығындарын көп немесе аз дәрежеде
компенсацияландырады. Банктің коммерциялық мақсаттары үшін банкімен
пайдаланылатын тұрақты қалдық қалады, сондайақ ол пайда табу мақсатымен
қарызға берілуі мүмкін. Ол банктің көптеген клиенттері өздерінің ағымдағы
шоттарынан қаражаттарды үнемі алып және оны бірнеше күннен немесе аптадан
кейін қайтадан толтырып отырулары нәтижесінде қалыптасады. Бірақ көптеген
клиенттер өз міндеттемелерін төлеу үшін салымның бүкіл сомасын алмайды.
Бұл экономиканың айналымдық сипатына негізделеді. Осы каражаттар қалдықтары
мен талап еткенге дейінгі шоттар есебінен банктер 60, 90, 120 күнге
вексельге немесе нақты несие бере алады.
Талап еткенге дейінгі салымдар депозиттік немесе конто корренттік
шоттарды орналастыруы мүмкін. Олардың арасында айырмашылықтар бар.
Депозиттік шот жағдайында клиеит шоттағы қалдық сомасын ғана алуы немесе
аударуы мүмкін, сондай-ақ ол өз салымдарын иемдене алады. Ал
контокорренттік есеп шоттарда теріс немссе оң қалдықтар болуы мүмкін.
Клиент кез келген уақытта шоттан өз салымын алып кана коймай, ол белгілі
бір уақытқа несие алуы мүмкін. Алайда, тәжірибеде бұл айырмашылық бірте-
бірте шегеріледі. Қазіргі кезде клиент келісім бойынша депозиттік шоттардан
несие алуы мүмкін. Бұл шоттар АҚШ-та трансакциялық немесе чектік шоттар деп
аталады, сондай-ақ оларға чек жазылып берілуі мүмкін.

II Бөлім . Казкоммерцбанк АҚ экономикалық жағдайы
2.1 Казкоммерцбанкі АҚ-ң экономикалық жағдайы
Банк Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы заңнамасына сәйкес, 1990
жылдың 12 шілдесінде Медеу Банкі АҚ (Медеу банкі) деген атаумен ашық
акционерлік қоғам ретінде құрылды. Банкті құру мақсаты банктік секторда
түрлі қызмет түрлерін жүзеге асыру болды. Қазақстан тәуелсіздік алғаннан
кейін, Медеу банкі басқаша атаумен – Қазкоммерцбанк АҚ болып қайта
тіркеуден өтті және банктік операциялар жүргізуге ҰБК-ден 1991 жылы 21
қазанда №48 лицензия алды. Банктің Әділет министрлігі берген
№4466-1910-АҚ тіркеутуралы куәлігі бар.
Банк, сондай-ақ оның бас офисі мына мекен-жай бойынша тіркелген: Гагарин
д-лы, 135 ж., Алматы, 480060, Қазақстан, банктің телефон номері: + 7 3272
585-670 және 585-185, факс + 7 3272 585-229. Қазкоммерцбанктің
Интернеттегі мекен-жайы: http:www.kkb.kz.
1994 жылдың сәуірінде Банк, Қазақстанда тіркелген, Астана Холдинг
(Астана Холдинг) банкімен–коммерциялық банкімен бірікті. 1994 жылдан
бері банк 22 бөлімшеден, 51 кассалық-есеп айырысу орталығынан және 12
дербес қызмет көрсету орталығынан тұратын филиалдық торабы арқылы негізгі
іскерлік және елді орталықтарға қатысады.
1994 жылдан бері Банк ҚРҰБ мен ҚР Қаржы Министрлігі, сонымен бірге ЕБРР,
Халықаралық жаңғыру және даму банкі, Ислам Даму банкі, Kreditanstalt
Wiederaufbau және Азия Даму Банкі сияқты халықаралық қаржы институттары
дайындаған және демеушілік ететін бірқатар арнайы бағдарламаларға
қатысты.
1995 жылдан Қазкоммерцбанк ҚР Үкіметінің ресми консультанты ретінде
экономикалық және саяси мәні бар мұнайгаз саласы кәсіпорындарын қайта
құрылымдау және жекешелендіру процесіне белсене қатысты.
1996 жылы Банк өзінің негізгі мақсатына - банктік қызметтің халықаралық
стандарттарға сай болуына – қол жеткізуде үлкен қадам жасады.
Қазкоммерцбанк Deloitte & Touche фирмасынан толық халықаралық
аудиторлық тұжырымдама алған бірінші қазақстандық банк болды. Тағы бір
маңызды оқиға - Thomson BankWatch-BREE рейтинг агенттігінен халықаралық
рейтингінің берілуі. Қазкоммерцбанк халықаралық кредиттік рейтинг алған
Орта Азия республикаларындағы бірінші банк және аз ғана ТМД банктерінің
біреуі болып табылады.
1997 сәуірінде Қазкоммерцбанк ЕБРР қаржыландыратын және сол кезеңде CCF
Франция банктерінің (Credit Commerciale de France) ең динамикалық
банктерінің бірінің қолдауымен жеделдетілген институционалдық дамуды
көздеген твиннинг бағдарламасын жүзеге асыра бастаған бірінші банк
болды. Банк үшін және бүкіл қазақстандық банк секторы үшін маңызды
жетістік - 1997 ж. осы сәтке дейін қарызгер ретінде тек ҚР Үкіметін ғана
мойындаған, Неміс Мемлекеттік Hermes Экспорттық Сақтандыру
компаниясының қарызгер ретінде бекітуі болды. Банк 1997 жылы өзінің
бірінші синдикатталған несиесін тартты, содан бері Банк тұтастай 14
халықаралық синдикатталған несиле ала және төлей отырып, Синдикатталған
несиелер нарығында белсенді болып келеді.
1998 жылдың мамыр айында Банк үш жылдық еурооблигациялар шығару арқылы
100 млн. АҚШ долларын тартты. Бұл шығарылым қазақстандық корпоративті
эмитент еурооблигациясының бірінші шығарылымы болды. Кейінгі жылдары Банк
барлығы 1,5 млрд. АҚШ долларынан артық сомаға ішкі және халықаралық
еурооблигациялар шығарды.
1997-2004 жылдар аралығында Қазкоммерцбанкке қатарынан Euromoney,
Global Finance және The Banker сияқты әлемнің жетекші қаржылық
басылымдары Қазақстандағы үздік банк атағын берді.
2001 жылы Банк елімізде бірінші болып тікелей DEG халықаралық қаржы
институтынан жеті жылға ұзақ мерзімді (үкімет кепілдігінсіз) несие алды.
2005 жылы Қазкоммерцбанк Кыргызавтобанкінің 74% акциясын алды, мұнан
кейін ол Қазкоммерцбанк Қырғызстан деп атауын өзгертті. Сондай-ақ
Қазкоммерцбанк Москвадағы Аймақ аралық кәсіпкерлікті дамыту банкімен
(Москоммерцбанк КБ), оны одан әрі иелену мақсатымен, стратегиялық
ынтымақтастық туралы Келісімге қол қойды.
2006 жылы ЕБРР Банкпен акционерлік капиталға қатысу жөнінде Келісімге қол
қойды және одан әрі Банк шығарған 15% жай акцияны сатып алды.

Казкоммерцбанк АҚ – ғы халықаралық және ішкі нарықта өзінің үлесін
үлкейтті. Сонымен қатар банктің өзінің қаржылық капиталы мен резервтік
капиталды және өз активтерін бірнеше есеге арттырды. Соған байланысты
келесі жылдармен нақты осы жылдың көрсеткіштері артуына байланысты,
банктің қорларының көбейуіне әкелді. және де көптеген халықаралық
корпарациялармен және кәсіпорындармен келісім шартқа қол қойып келісімдер
жүргізді. Бөлімшелер мен Департаменттер ашылып халықаралық стандарттарға
сай барлық іс әрекеттер жүзеге асырылды.
Банктің несиелік комитетінің құрамына: директорлар –несиелік
комитеттің төрағасы; директордың орынбасары; тәуекел – менеджері; заңгер;
несиелік бөлімінің бастығы. Казкоммерцбанкі АҚ негізгі экономикалық
көрсеткіштері 1 сызбада көрсетілген.
Казкоммерцбанк АҚ ның ұйымдастырушылық құрылымы.
1 сызба

Халықаралық марапаттары

"Қазкоммерцбанк" АҚ-ның халықаралық марапаттары

2006
Қазақстандағы үздік банк,
Жетілгені үшін марапаты
Euromoney Publications

Валюталы қ операциялар бойынша үздік банк
Global Finance

2005
Орталы қ және Шығыс Еуропадағы сауданы қаржыландыру бойынша үздік банк
Emerging Markets

Дамушы Рыноктарды ң үздік банкі
Global Finance

Сауданы қаржыландыру бойынша үздік банк
Global Finance

Қазақстандағы жыл банкі
The Banker

Қазақстандағы үздік банк, Жетілгені үшін марапаты
Euromoney Publications

2004
Қазақстандағы жыл банкі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.