Газ заңдары

Жоспар
Кіріспе

ГАЗ ЗАҢДАРЫ
Изотермиялық процесс
Изобаралық процесс
Изохоралық процесс

Идеал газ күйі теңдеуінің көмегімен газ массасы жә¬не үш параметрдің — қысым, көлем немесе температура — біреуі өзгермей қалған жағдайдағы процестерді зерттеуге болады. Газдың бір параметрінің1 мәні тағайындалып, қалған ек1 мәні арасындағы сандық, тәуелділікті айқындайтын заңдарды газ заңдары деп атайды.
Параметрлердің біреуінің мәні өзгермей қалған кезде өтетін процестер изопроцестер деп аталады. Изопроцестер табиғатта кең таралған және техникада жиі пайдаланылады.
Шынында да, ешбір процесс қандай да болмасын қатаң тағайындалған бір параметрдің мәнінде жүрмейді. Температураның, қысымның, немесе көлемнің тұрақтылығын бұзуға әсер ететін қандай да бір жағдайлар болады. Тек лабораториялық жағдайларда ғана кайсыбір параметрлердің тұрақтылығын тым дәлірек сақтағга болады, бірак жұмыс істейтін техникалық кұрылғылар-да және табиғатта бұл іс жүзінде әсте мүмкін емес. Изопроцесс — бұл нақты процестің идеалдандырылған моделі. Ол шындықты тек жуық қана бейнелейді.

Пән: Физика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

ГАЗ ЗАҢДАРЫ

Идеал газ күйі теңдеуінің көмегімен газ массасы және үш параметрдің —
қысым, көлем немесе температура — біреуі өзгермей қалған жағдайдағы
процестерді зерттеуге болады. Газдың бір параметрінің1 мәні
тағайындалып, қалған ек1 мәні арасындағы сандық, тәуелділікті
айқындайтын заңдарды газ заңдары деп атайды.

Параметрлердің біреуінің мәні өзгермей қалған кезде өтетін
процестер изопроцестер деп аталады. Изопроцестер табиғатта кең
таралған және техникада жиі пайдаланылады.
Шынында да, ешбір процесс қандай да болмасын қатаң тағайындалған
бір параметрдің мәнінде жүрмейді. Температураның, қысымның, немесе
көлемнің тұрақтылығын бұзуға әсер ететін қандай да бір жағдайлар
болады. Тек лабораториялық жағдайларда ғана кайсыбір параметрлердің
тұрақтылығын тым дәлірек сақтағга болады, бірак жұмыс істейтін
техникалық кұрылғылар-да және табиғатта бұл іс жүзінде әсте мүмкін
емес. Изопроцесс — бұл нақты процестің идеалдандырылған моделі. Ол
шындықты тек жуық қана бейнелейді.
     Изотермиялық процесс. Температура тұрақты болғанда мак-
роскопиялық, денелердің термодинамикалық, жуйесі күйінің өзгеру
процесін изотермиялық, деп атайды. Газ температурасын тұрақты етіп
ұстау ушін ол температурасы тұрақты болып тұратын үлкен жүйемен —
термостатпен — жылу алмасатындай болуы қажет. Өйткені сығылғанда
немесе ұлғайғанда газдың, температурасы өзгеретін болады, Егер
атмосфералық ауаның, температурасы бүкіл процесс барысында елеулі
өзгермесе, онда ол термостат қызыметін атқара алады.
         Идеал газ күйінің теңдеуіне pV= сәйкес тұрақты
температурадағы кез келген күйде газ қысымының оның көлеміне
көбейтіндісі тұрақты болады, яғни Т=const болғанда.
pV=const.
Егер газдың температурасы өзгермесе, онда оның берілген массасы
ушін газ қысымының көлемге көбейтіндісі тұрақты болады.
         Бұл заңды тәжірибе жүзінде ағылшын ғалымы Р. Бойль
(1627—1691), одан біраз кейінірек француз ғалымы Э. Мариотт
(1620—1684) ашты. Сондықтан ол Бойль — Мариотт заңы деп аталады.
Бойль — Мариотт заңы кез келген газ ушін, сондай-ақ олардың
қоспасы үшін де, мысалы, ауа ушін де дұрыс. Тек атмосфералық қысымнан
бірнеше жүз есе жоғары қысымдарда ғана бұл заңнан ауытқу елеулі түрде
байқалады.
Атмосфералыққа жақын қысымдарда Бойль — Мариотт заңының
дұрыстығына алдыңғы параграфта сипатталған қондырғының көмегімен көз
жеткізуге болады.
Тұрақты температурада газ қысымының көлемге тәуелділігі график
түрінде изотерма деп аталатын қисық сызық арқылы кескінделеді. Газдың
изотермасы қысым мен көлемнің арасындағы кері пропорционал
тәуелділкті өернектейді. Қйсык сызықтың мұндай түрін математикада
гипербола деп атайды (1-сурет)
   Әр түрлі тұрақты температураға әр түрлі изотермалар сәйкес
келеді. Егер V=const болса, температура жоғарылағанда қысым күй
теңдеуіне pV= сәйкес артады. Сондықтан жоғарылау Т2 температураға
сәйкес изотерма, төменірек Т1 температураға сәйкес келетін изотермадан
жоғары жатады
Компрессормен ауаны сығу процесін немесе ыдыстары ауаны сорып
шығарғанда поршень астындағы ауаның ұлғаюын — шамамен изотермиялық
процесс деп есептеуге болады. Шынында, бұл жағдайда температура
өзгеретіні рас, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.