Қазақстан Республикасының сайлау құқығы мен сайлау жүйесі
Сайлау жүйесі
Мажорлық сайлау жүйесіні
Сайлау құқығы принциптері
Сайлау цензі
Облыстық, қалалық, аудандық аумақтық сайлау комиссилары
Мажорлық сайлау жүйесіні
Сайлау құқығы принциптері
Сайлау цензі
Облыстық, қалалық, аудандық аумақтық сайлау комиссилары
Сайлау жүйесі дегенде мемлекеттің және жергілікті өзін өзі басқару жүйесінің құрылу тәртібін түсінеміз. Мұның ішінде бізге ерекше таныс түрлері – бұл сайлаушы органдардың қалыптасуы кезіндегі принциптері мен қатысу шарттары болып табылады. Сайлау жүйесі біріншіден тар мағынада біздің ойымызға ең алдымен үміткерлер арасында мандаттарды дауыс беру нәтижесіне сай бөлу тәртіптері келеді.
Бұл мағынада бізге негізінен сайлау жүйесінің екі түрі жақын таныс, олар мажоритарлық және тепе-тең жүйелер және аралас сайлау жүйелері. Осы екі жүйенің арасындағы айырмашылықты біз сайлау нәтижелерін айқындау әдістерінен көре аламыз. Тепе-тең сайлау жүйесі плған дауыстар мен жеңіп алынған мандаттар арасындағы тепе-теңдік принципіне құрылады. Тепе-тең жүйенің жұмыс істеуі үшін бірқатар ерекше шарттардың болуы қажет. Бірінші – үлкен аумақтық сайлау округтерін құру қажет. Екінші – тепе-тең жүйенің тиімді жұмыс істеуі үшін кемінде қалыптасқан екі партияның болуы қажет. Осыған орай, Қазақстанда әлі де саяси партиялар әлсіз және азаматтардың елеулі бөлігі саяси партиялардан тыс тұруына байланысты, тепе-тең сайлау жүйесі қабылданған жоқ.
Бұл мағынада бізге негізінен сайлау жүйесінің екі түрі жақын таныс, олар мажоритарлық және тепе-тең жүйелер және аралас сайлау жүйелері. Осы екі жүйенің арасындағы айырмашылықты біз сайлау нәтижелерін айқындау әдістерінен көре аламыз. Тепе-тең сайлау жүйесі плған дауыстар мен жеңіп алынған мандаттар арасындағы тепе-теңдік принципіне құрылады. Тепе-тең жүйенің жұмыс істеуі үшін бірқатар ерекше шарттардың болуы қажет. Бірінші – үлкен аумақтық сайлау округтерін құру қажет. Екінші – тепе-тең жүйенің тиімді жұмыс істеуі үшін кемінде қалыптасқан екі партияның болуы қажет. Осыған орай, Қазақстанда әлі де саяси партиялар әлсіз және азаматтардың елеулі бөлігі саяси партиялардан тыс тұруына байланысты, тепе-тең сайлау жүйесі қабылданған жоқ.
Қазақстан Республикасының сайлау құқығы мен сайлау жүйесі
Сайлау жүйесі дегенде мемлекеттің және жергілікті өзін өзі басқару
жүйесінің құрылу тәртібін түсінеміз. Мұның ішінде бізге ерекше таныс
түрлері – бұл сайлаушы органдардың қалыптасуы кезіндегі принциптері мен
қатысу шарттары болып табылады. Сайлау жүйесі біріншіден тар мағынада
біздің ойымызға ең алдымен үміткерлер арасында мандаттарды дауыс беру
нәтижесіне сай бөлу тәртіптері келеді.
Бұл мағынада бізге негізінен сайлау жүйесінің екі түрі жақын таныс,
олар мажоритарлық және тепе-тең жүйелер және аралас сайлау жүйелері.
Осы екі жүйенің арасындағы айырмашылықты біз сайлау нәтижелерін
айқындау әдістерінен көре аламыз. Тепе-тең сайлау жүйесі плған дауыстар
мен жеңіп алынған мандаттар арасындағы тепе-теңдік принципіне құрылады.
Тепе-тең жүйенің жұмыс істеуі үшін бірқатар ерекше шарттардың болуы
қажет. Бірінші – үлкен аумақтық сайлау округтерін құру қажет. Екінші –
тепе-тең жүйенің тиімді жұмыс істеуі үшін кемінде қалыптасқан екі
партияның болуы қажет. Осыған орай, Қазақстанда әлі де саяси партиялар
әлсіз және азаматтардың елеулі бөлігі саяси партиялардан тыс тұруына
байланысты, тепе-тең сайлау жүйесі қабылданған жоқ.
Мажорлық сайлау жүйесінің: абсолюттік көпшілік және біршама көпшілік
деген екі жүйесі бар. Бұл орайда мажорлық жүйеде, 1) егер оларға
сайлаушылар тізіміне енгізілген бірінші тур сияқты, екінші турда да
азаматтардың 50 проценттен астамы қатысса,с сайлау өткен болып
есептеледі; 2) егер кандидатқа берілген дауыстар саны дауыс беруге
қатысқан сайлаушылар санының 50 процентінен асса, ол сайланған болып
есептеледі.
Мажорлық жүйе кезінде біршама көпшілік сайлау дауыс беруге қатысқан
сайлаушылар санына қарамастан өткен болып есептеледі, ал егер оған
сайлаушылар тізіміне енгізілген азаматтар санының 25 проценттен астамы
дауыс берген жағдайда басқа кандидаттарға қарағанда көп дауыс жинаған
кандидат сайланған болып есептеледі.
Қазақстан Республикасында абсолюттік көпшіліктің мажорлық сайлау
жүйесі қабылданған. Негізінде, ҚР-ғы сайлау жүйесі ұғымына ҚР-сы
Президентін, Парламенттің Сенаты мен Мәжілісі депутаттарын және ҚР-сы
жергілікті өзін-өзі басқару жүйесінің өкілетті органдарының
депуттатарын сайлауын жатқызамыз. Сайлау тәртібін конституциялық-
құқықтық нормалар айқындап, осы негізде сайлау құқығын қалыптастырады.
ҚР-ғы сайлау Республика азаматының сайлау және сайлану құқығын еркін
жүзеге асыруына негізделеді.
Сайлау құқығы принциптері ҚР-ның Конституциясымен, сондай-ақ ҚР-сы
Президентінің 1995 жылғы “ҚР-ғы сайлау туралы” Конституциялық заң күші
бар Жарлығымен бекітілген. Ол мынадай принциптер:
1. Жалпыға бірдей сайлау құқығы приципі жынысына, ұлтына, нәсіліне,
дінге көзқарасына, әлеуметтік шығу тегіне және тағы басқаларына
қарамастан ҚР-ның белгілі бір жасқа толған барлық азаматы мемлекеттік
биліктің сайлау органдарына сайлауға және сайлануға құқығын білдіреді.
Жалпыға бірдей сайлау құқығы белсенді сайлау құқығына және бәсең сайлау
құқығына бөлінеді.
Белсенді сайлау құқығы – ол Республиканың 18 жасқа толған азаматының
сайлауда дауыс беруге қатысу құқығы.
Бәсең сайлау құқығы – ол ҚР-сы азаматтарының ҚР-сы Президенті, ҚР-сы
Парламентінің, маслихатының депутаттары немесе жергілікті өзін-өзі
басқару органына мүше болып сайлану құқығынан ерекшеленеді. Бәсеңдіктің
мәні мынада, ол сайламайды, оны сайлайды.
2. ҚР-сы азаматтарының сайлау құқығындағы тепе-теңдік принципі
сайлаушылардың Президент, Республика парламентінің Мәжілісі мен
мәслихаттары депутаттары сайлануына тепе-теңдік негізде және әр
сайлаушының бір дауысты ғана иеленіп қатысу ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Сайлау жүйесі дегенде мемлекеттің және жергілікті өзін өзі басқару
жүйесінің құрылу тәртібін түсінеміз. Мұның ішінде бізге ерекше таныс
түрлері – бұл сайлаушы органдардың қалыптасуы кезіндегі принциптері мен
қатысу шарттары болып табылады. Сайлау жүйесі біріншіден тар мағынада
біздің ойымызға ең алдымен үміткерлер арасында мандаттарды дауыс беру
нәтижесіне сай бөлу тәртіптері келеді.
Бұл мағынада бізге негізінен сайлау жүйесінің екі түрі жақын таныс,
олар мажоритарлық және тепе-тең жүйелер және аралас сайлау жүйелері.
Осы екі жүйенің арасындағы айырмашылықты біз сайлау нәтижелерін
айқындау әдістерінен көре аламыз. Тепе-тең сайлау жүйесі плған дауыстар
мен жеңіп алынған мандаттар арасындағы тепе-теңдік принципіне құрылады.
Тепе-тең жүйенің жұмыс істеуі үшін бірқатар ерекше шарттардың болуы
қажет. Бірінші – үлкен аумақтық сайлау округтерін құру қажет. Екінші –
тепе-тең жүйенің тиімді жұмыс істеуі үшін кемінде қалыптасқан екі
партияның болуы қажет. Осыған орай, Қазақстанда әлі де саяси партиялар
әлсіз және азаматтардың елеулі бөлігі саяси партиялардан тыс тұруына
байланысты, тепе-тең сайлау жүйесі қабылданған жоқ.
Мажорлық сайлау жүйесінің: абсолюттік көпшілік және біршама көпшілік
деген екі жүйесі бар. Бұл орайда мажорлық жүйеде, 1) егер оларға
сайлаушылар тізіміне енгізілген бірінші тур сияқты, екінші турда да
азаматтардың 50 проценттен астамы қатысса,с сайлау өткен болып
есептеледі; 2) егер кандидатқа берілген дауыстар саны дауыс беруге
қатысқан сайлаушылар санының 50 процентінен асса, ол сайланған болып
есептеледі.
Мажорлық жүйе кезінде біршама көпшілік сайлау дауыс беруге қатысқан
сайлаушылар санына қарамастан өткен болып есептеледі, ал егер оған
сайлаушылар тізіміне енгізілген азаматтар санының 25 проценттен астамы
дауыс берген жағдайда басқа кандидаттарға қарағанда көп дауыс жинаған
кандидат сайланған болып есептеледі.
Қазақстан Республикасында абсолюттік көпшіліктің мажорлық сайлау
жүйесі қабылданған. Негізінде, ҚР-ғы сайлау жүйесі ұғымына ҚР-сы
Президентін, Парламенттің Сенаты мен Мәжілісі депутаттарын және ҚР-сы
жергілікті өзін-өзі басқару жүйесінің өкілетті органдарының
депуттатарын сайлауын жатқызамыз. Сайлау тәртібін конституциялық-
құқықтық нормалар айқындап, осы негізде сайлау құқығын қалыптастырады.
ҚР-ғы сайлау Республика азаматының сайлау және сайлану құқығын еркін
жүзеге асыруына негізделеді.
Сайлау құқығы принциптері ҚР-ның Конституциясымен, сондай-ақ ҚР-сы
Президентінің 1995 жылғы “ҚР-ғы сайлау туралы” Конституциялық заң күші
бар Жарлығымен бекітілген. Ол мынадай принциптер:
1. Жалпыға бірдей сайлау құқығы приципі жынысына, ұлтына, нәсіліне,
дінге көзқарасына, әлеуметтік шығу тегіне және тағы басқаларына
қарамастан ҚР-ның белгілі бір жасқа толған барлық азаматы мемлекеттік
биліктің сайлау органдарына сайлауға және сайлануға құқығын білдіреді.
Жалпыға бірдей сайлау құқығы белсенді сайлау құқығына және бәсең сайлау
құқығына бөлінеді.
Белсенді сайлау құқығы – ол Республиканың 18 жасқа толған азаматының
сайлауда дауыс беруге қатысу құқығы.
Бәсең сайлау құқығы – ол ҚР-сы азаматтарының ҚР-сы Президенті, ҚР-сы
Парламентінің, маслихатының депутаттары немесе жергілікті өзін-өзі
басқару органына мүше болып сайлану құқығынан ерекшеленеді. Бәсеңдіктің
мәні мынада, ол сайламайды, оны сайлайды.
2. ҚР-сы азаматтарының сайлау құқығындағы тепе-теңдік принципі
сайлаушылардың Президент, Республика парламентінің Мәжілісі мен
мәслихаттары депутаттары сайлануына тепе-теңдік негізде және әр
сайлаушының бір дауысты ғана иеленіп қатысу ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz