Жүйе туралы ұғым

Пән: Менеджмент
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Білім және Ғылым министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Жүйе туралы ұғым

Орындаған : Әбілханова Б. С

Тексерген : Кушуков Г. С

Семей қ., 2015ж

Жоспар

Жүйе туралы ұғым
Жүйенің элементтері, тармақтары
Ашық және жабық жүйелер

1. Жүйе туралы ұғым

Жүйе теориясын алғаш рет нақты ғылымдарды және техникада қолданған. Ал 50-жылдардың соңында басқаруда қолданылды. Ол басқару ғылымына маңызды үлес қосты. Жүйелік ыңғай - басқарушығы қандай да бір жетекшілікті немесе принципті жинақтау емес, ұйым мен басқаруға қолданылатын ойлау әдісі.

Жүйе- бұл бірқатар тұтастылықты құрудың өзара тәуелді бөлігі және мақсат міндеттер арқылы өзінің салымдарын көрсететінін көрсетіп отырады. Жүйеге мысал ретінде машиналар, компьютерлер, теледидарлар мен өзара тәуелділігін көптеп құрудың, өзінің тиесілі, нақты жақындығы деп есептейді. Егер бір бөлігі қатысып жұмыс істемесе, яғни барлық жүйе жұмыс істей алмайды. Барлық биологиялық оргнизмдер сияқты жүйелер де өздерін көрсетіп отырады. Адамдардың өмір сүруі дұрыс жұмыс істеуге көптеген өзара тәуелді органдарға да байланысты, барлығы бірдей адамдардың организмін бірегей көрсетеді.

Барлық ұйым - жүйелік ұйымдардың сыңарын әлеуметтік, техникалық киімдермен әрбір адамдарды байланыстырады. Осы сияқты бейнеленген әлеуметтік, техникалық жүйе - бұл адам мен техника өндіріс барысын бірігіп қолдану. Осыған ұқсас биологиялық организм де барлық тәуелді ұйымның бөлігі.

Жүйені кез келген типке қолдану - біршама шартты, абстракты ұғым. Философиялық жүйелер, сандар жүйесі, байланыс жүйелері, білім беру жүйелері дегендер болады.

Жүйелердің біреуі, физикалық, техникалық мәндердегі концепцияның өзіндік үйлесімі болып саналады. Адам денесенің жеке органы да, адам жеке өзі де, жеке машина немесе машина кешені де яғни кейбір міндеттерді шешетін кез-келген нәрсе жүйе бола алады. Тұтас әлемнің өзі жүйе, ал оның өзі көптеген үлкен және шағын жүйелерден тұрады.

2. Жүйелердің алуан түрлі нышаны болады. Дегенмен, алуан түрлі болса да, жүйені шартты түрде үш түрге бөлуге болады: техникалық, биологиялық және әлеуметтік, соның ішінде, әлеуметтік экономикалық.

Кез келген жүйеде элементтер өзара тығыз байланысты, әрі белгілі бір әдіспен өзара әрекеттеседі. Өзара әрекеттесу, жүйедегі элементтер арасындағы байланыс арқылы көрініп тұрады. Бұлардың өзі заттық(физикалық) немесе ақпараттық( информация) болуы мүмкін.

Жүйедегі объектілерді соның элементтері деп атайды. Белгілі бір шамады, дербес жұмыс істейтін және де жүйедегі басқа да дербес жұмыс істейтін бөлімдермен шамалы ғана байланысы бар жүйедегі элементтер жиынтығын жүйе тармақтары деп атайды.

Кез келген жүйе секілді, кәсіпорын жекелеген элеметтенрдің ұйымдасқан бірлестігі, ал оның ерекші бірлескен бөлігі- жаңа сапаға ие болатын бірыңғай тұтас құрылым. Кәсіпорынның бірде бір бөлімшесі тығыз, әрі өзара келіскен байланыссыз (қолда бар ресурстарды, техниканы, жұмыс күшін т. б пайдалана отырып) ақырғы өнімді өндіра алмайды, яғни тұтастай кәсіпорын алға қойған міндетті орындай алмайды.

Жүйе дегеніміз ондағы элементтер қасиетінің қарапайым жиынтығы емес. Әрбір элемент өзіне тән қызметтік мәнді орындайды, демек қасиетінің тәуелділігі мен жүйеге қатынасы осыған байланысты. Жекелеген элементтерді өзгерткенде, басқа элементтер мен тұтастай жүйемен бірге өтетін сол өзгерістердің сипатын алдын ала болжап, ескере білу қажет.

Ашық және жабық жүйелер

Жабық жүйе аталған шекараны қатты белгілеп, оны қоршаған ортадағы жүйеге тәуелсіз іс-әрекетімен қарастырады. Жабық жүйеге мысал- ол уақыт. Өзара тәуелді бөлік, уақыттың үздіксіз жылжуы мен өте дұрыс уақытта мекеме және қойылған лотореяларды орнына қоюға тиісті болады. Энергияның жинақталу көзі аталған уақытта, өзінің жүйесін тәуелсіз қоршаған ортамен байланыстырады.

Ашық жүйе- бұл жүйе, сыртқы ортаның іс әрекетімен, өз тәсілдерін басқаларға өзгерту. Энергия, ақпарат, материалдар- бұл айырбастау объектісін сыртқа орта мен жүйенің шекарасы арқылы өткізеді, өзінің көрінбей қамтамасыз етуі, оның энергиясына байланысты, ақпараттар мен материалдарды сырттан әкеледі.

Жүйе күрделі, ірі болып келеді, барлық ұйымдар сияқты адам немесе машина өзінің көбінесе жүйесімен байланысты болады. Жүйенің күрделі, ірі функционалдық болып құрылуы аралық жүйе деп аталады. Аралық жүйенің негізгі ерекшелігі бір жүйеден функционалдық тағы басқа, әрбір аралық жүйе функцияға жеке қатысады. Аралық жүйенің ұғымы бұл басқару ұғымы бойынша маңызды. Ұйымның бөлімдеу жолымен бөлімшеге жетекшілік құру ниетімен ішкі ұйымның аралық жүйеге басқарушылық, кадрлық, маркетингтік, қаржылық және тағы басқа жағдайда.

Бөлімше, басқару және әр түрлі олардың деңгейі әр элемен үшін ұйымның мақсаты үлкен рөл атқарады. Әлеуметтік және техникалық құратын ұйымды аралық жүйе қарастырады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.