Қазақстан Республикасындағы шағын кəсіпорынға халықаралық қаржылық есеп стандарттарын енгізудің мəселелері



Бухгалтерлік есеп
Экономикалық шешімдер
Қаржылық есептілік сенімділігі
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Бухгалтерлік есеп кез-келген кəсіпорын субъектілерінің шаруашылық қызметін басқару, бақылау, талдау құру үшін қажетті ғылым ретінде қолданылады. Қазіргі кезеңде Шағын кəсіпорындар саласында бухгалтерлік есепті дамытуды негізгі концептуалдық жағдайдағы тəжірибелік қызметте қолдану жəне өңдеу өзекті мəселе болып табылады [1].
Сонымен қатар негізгі мəселелердің бірі Шағын кəсіпорындар саласындағы бухгалтерлік есепті халықаралық стандартпен сəйкестендіру
немесе халықаралық стандарт негізінде ұйымдастыру [2].
Яғни кез-келген кəсіпорындардың шаруашылық қызметіне байланысты құрылған қаржылық есептілігі, сыртқы пайдаланушылар немесе қызығушылық танытушылар үшін түсінікті болуы керек. Шағын кəсіпорындар үшін қаржылық есептіліктің стандарты мынадай
талаптарға сай болуы керек:
а) Шағын кəсіпорындар үшін қаржылық есептіліктің стандарты жоғарғы
сапалы, түсінікті жəне анық болуы;
ə) Шағын кəсіпорындар үшін қаржылық есептіліктің қолданушыларға
негізделуі керек;
б) ХҚЕС толық жиналымына жəне концепциясына негізделуі;
в) Шағын кəсіпорындар үшін қаржылық есептілікті құру негізділігі;
г) Шағын кəсіпорындар ірі кəсіпорындарға айналуына байланысты ХҚЕС
өтудің оңай жолдарын қарастыру.
1. Основы подготовки и составления финансовой отчетности. Международные стандарты финансовой отчетности. Intemational Accounting Standardstm. - 2007.
2. Алтынбеков м.А. Қазақстан Республикасының шағын жəне орта кəсіпорындарында ХҚЕС енгізудің мəселелері // Ғылым жаршысы. –2009. -№3 (54). – С. 80–85.
3. Бачуринская И.Н. Развитие международных стандартов финансовой отчетности применительно к сфере малого предпринимательства // Вестник 135 Казанского государственного аграрного университета. - 2010. - № 1(15). - С. 5-9.
4. Жуматов М.К. Халықаралық қаржылық есептілігі стандарттарына сəйкес бухгалтерлік есеп: тəжірибе құралы.- Астана: Қаржы жүйесі органдарының мамандарын даярлау, қайта даярлау жəне біліктілігін арттыру орталығы АҚ, 2011.- 119 б.
5. Тулешова Г.К. Учет и отчетность по международным стандартам. – 2008. – 345 с.
6. Нурсеитов Э. Особенности национального учета и МСФО. – Алматы:
Издательский дом БИКО, 2009. – 248 с.
7. Дюсембекова Г.С. Анализ перехода на Международные стандарты финансовой отчетности // Статистика, учет и аудит. - 2006. - №1(22). – С. 13-15.
8. Литвиненко В.С. Организационные аспекты перехода на международные стандарты бухгалтерского учета в республике Казахстан // Вестник КАСУ. - 2006. - № 4. - С. 15-19.
9. Шаяхметов С.С. Зарубежный опыт поддержки инновации малого
бизнеса // Международная научно – практическая конференция: «Индустриально – инновационное развитие Казахстана: проблемы и перспективы». – Костанай: Костанайскийинженерно – экономический университет им. М. Дулатова, 2008. - С. 122 – 125.
10. Приказ Министра финансов РК от 21.06.2007 г. №217. Об утверждении Национального стандарта финансовой отчетности №2.
11. Концепция развития системы бухгалтерского учета и аудита в
Республике Казахстан на 2007-2013 гг.
12. Кеулімжаев Қ.К., Құдайбергенов Н.А. Бухгалтерлік есеп теориясы жəне негіздері. - Алматы: Экономика, 2007. – Б. 140-173.
13. Малькова Т.Н. Теория и практика международного бухгалтерского
учета: учебное пособие. - СПб.: Издательский дом Бизнес-пресса, 2010. - 326 с.
14. Рожнова О.В., Гришкина С.Н. Учет и налогообложение субъектов
малого предпринимательства: учебное пособие. – М.: Изд-во Экзамен, 2012. – 128 с.
15. Паршакова А.Н. Организация учета и отчетности в малом и среднем бизнесе // Материалы международной научно-практической конференции: Влияние индустриально-инновационной политики на качество образования. – Тараз, 2012. – С. 35 -46.
16. Конференция по МСФО: первое применение МСФО, организация реального сектора экономики // Бюллетень бухгалтера. – 2007, декабрь. - №49. - С. 31-38.
17. Попова Л.А. Бухгалтерский учет на предприятии: учебное пособие. - Караганда, 2009 – 174 с.

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университуті
Экономика, құқық және гуманитарлық ғылымдар факультеті
Есеп және аудит кафедрасы
Шағын бизнес ұйымдарындағы бухгалтерлік есеп пәні

СӨЖ №4

Тақырыбы: Қазақстан Республикасындағы шағын кəсіпорынға халықаралық
қаржылық есеп стандарттарын енгізудің мəселелері.

Орындаған:Жумагулова Гаухар
УА-205
Тексерген: Серекбаева Б.С.

Семей 2015 жыл
Бухгалтерлік есеп кез-келген кəсіпорын субъектілерінің шаруашылық қызметін басқару, бақылау, талдау құру үшін қажетті ғылым ретінде қолданылады. Қазіргі кезеңде Шағын кəсіпорындар саласында бухгалтерлік есепті дамытуды негізгі концептуалдық жағдайдағы тəжірибелік қызметте қолдану жəне өңдеу өзекті мəселе болып табылады [1].
Сонымен қатар негізгі мəселелердің бірі Шағын кəсіпорындар саласындағы бухгалтерлік есепті халықаралық стандартпен сəйкестендіру
немесе халықаралық стандарт негізінде ұйымдастыру [2].
Яғни кез-келген кəсіпорындардың шаруашылық қызметіне байланысты құрылған қаржылық есептілігі, сыртқы пайдаланушылар немесе қызығушылық танытушылар үшін түсінікті болуы керек. Шағын кəсіпорындар үшін қаржылық есептіліктің стандарты мынадай
талаптарға сай болуы керек:
а) Шағын кəсіпорындар үшін қаржылық есептіліктің стандарты жоғарғы
сапалы, түсінікті жəне анық болуы;
ə) Шағын кəсіпорындар үшін қаржылық есептіліктің қолданушыларға
негізделуі керек;
б) ХҚЕС толық жиналымына жəне концепциясына негізделуі;
в) Шағын кəсіпорындар үшін қаржылық есептілікті құру негізділігі;
г) Шағын кəсіпорындар ірі кəсіпорындарға айналуына байланысты ХҚЕС
өтудің оңай жолдарын қарастыру.
Осыған байланысты Шағын кəсіпорындар үшін біздің елімізде ҚР ҚМ ҚР Бухгалтерлік есеп жəне қаржылық есептілік туралы қабылданған заңдылығына сəйкес 2007 жылдың 21 маусымында ҚЕҰС-2 қабылданды. Қабылданған ҚЕҰС-2 Шағын кəсіпорындар үшін стандарты (SME) ХҚЕСК негізделіп жасалған. Бұл стандартта (SME) - 80% ХҚЕС - нан көшіріліп алынған. Кəсіпорындарда бухгалтерлік есепті жүргізу жəне қаржылық есептілікті құру туралы заңдылық талаптарын , сонымен қатар ХҚЕС, ҚЕҰС-2, ҚЕҰС-1 талаптарын дұрыс қолдану үшін ең алдымен субъектінің қандай топқа жататынын анықтау қажет.
Егер шаруашылық қызметіне байланысты келесідей критерилері болатын болса, онда оны Шағын кəсіпорындар ретінде қарастырмаймыз, яғни ірі кəсіпорындар, олар келесідей:
а) Кəсіпорындар өзінің қаржылық есептілігін бағалы қағаздар нарығы
бойынша комиссияға тіркелген немесе тіркелмейтін болса;
ə) Компания сыртқы жақтардың активтерін сенімділік басқарумен
ұстайтын болса (мысалы, банк, сақтандыру компаниялары, инвестициялық компаниялар, зейнетақы қорлары);
б) Бұл кəсіпорындар қоғамдық қызмет саласында маңызды орын алатын
болса;
в) Аталған кəсіпорындар ел үшін экономикалық маңызды болып табылса, яғни келесі белгілері бойынша жиынтық активтері, жиынтық табыстары, жұмысшылар саны жəне сыртқы займ көлемі жағынан нарықта жетекші орында болса.
Көптеген жағдайларда 2-ҚЕХС, субъектілерге жекелеген активтер, міндеттемелер, операциялар есебінің əдістерін бағалау жəне тану тəртібі
қатынасында таңдауға құқық береді [3].
Субъекттің таңдаған альтернативті нұсқалардың бірі есеп саясатында тіркелуі керек. 2-ҚЕҰС сəйкес нақтылы ақпараттардың пайда болуына алып келетін есеп саясаты келесідей талаптарға сай өңделіп жасалуы тиіс:
1. Экономикалық шешімдер қабылдауда пайдаланушылар қажеттілігі үшін
орынды болуы;
2. Қаржылық есептілік сенімділігі:
а) субъектінің қаржылық жағдайын, ақша қаражаттарының қозғалысын жəне ақша қаражаттарының қозғалысын жəне қаржылық нəтижесін дұрыс көрсетуі;
ə) операциялардың, жағдайлардың тек заңды нысанын көрсетпей, экономикалық мазмұнын көрсету;
б) барлық қарым-қатынаста тиісті мəліметтер толық болуы.
Мынандай жағдайлар кездесуі мүмкін, мысалы ҚЕҰС-2 74 параграфында кəсіпорынның өзінің есеп саясатында қаржылық активтер есебін жүргізуді неге негізделіп жасайтынына таңдау берілген, яғни:
а) 2-ҚЕҰС мазмұнындағы ережелер негізінде;
ə) 39 ХҚЕС (IAS) қаржылық құралдер негізінде.
Осыған байланысты 2-ҚЕҰС қолданушы субъект бірдей уақытта 39 ХҚЕС (IAS) қолдануға мүмкіндігі бар. Бұл жерде, ол қаржылық есептілігіндегі ақпараттарын 7- ХҚЕС (IFRS) Қаржылық құралдар стандартына сəйкес ашып көрсетуі тиіс. Осы ұсынылған 2 ҚЕҰС мен ХҚЕС - ның арасындағы ұқсастықтары өте көп [4].
Қазақстан Республикасының Бухгалтерлік есеп жəне қаржылық есептілік туралы заңнамасы негізінде қабылданған 2 ҚЕҰС, ХҚЕСК басқармасының Шағын кəсіпорындар үшін арналған стандартының базасына негізделіп жасалынған. Шағын кəсіпорындар үшін арналған стандартты қолданушылар, қаржылық есептілігінің ақпараттарын тиісті пайдаланушыларға толық, анық жəне нақтылы ашып көрсету үшін, ХҚЕС (IFRS) қағидалары мен түсініктерін қолдануларына мүмкіндіктері бар. ХҚЕС (IFRS) - ның негізгі қағидалары мен түсініктерінің кез - келген өзгерістері Шағын кəсіпорындардың қаржылық есептілігін қолданушылардың белгілі қажеттіліктеріне негізделуі тиіс [5].
Шағын кəсіпорындар үшін арналған стандарттар келесідей болуы тиіс:
а) ХҚЕС (IAS IFRS) сияқты нөмірлеу жүйесін қолдану;
б) Тақырыптар бойынша қайта ұйымдастырылмауы;
в) Əрбір стандарт тұжырымдалу;
г) Əдістемелік нұсқама берілу;
д) Кəсіпорындармен міндетті құрылатын қаржылық есептілігі бухгалтерлік
қағидаларға сəйкес болуы.
Көптеген елдер мамандарының пікірлерінше Шағын кəсіпорындарға арналған стандартты қолданушы кəсіпорындар ХҚЕС (IFRS) сай барлық
талаптарды орындаулары керек. Сонымен қатар ұқсас стандарттар сенімді ақпарат алу үшін барлық қаржылық есептілігі жəне қолданылуы қажет [6].
Кейбір мамандар Шағын кəсіпорындар үшін жеңілдетілген стандартты қолдануды ұсынады, яғни кейбір алынатын ақпараттардың ШОК қаржылық есептілігін қолданушылар үшін маңыздылығы жоқ жəне қолданылмайтын кəсіпорындар үшін ХҚЕС кейбір стандарттары артық б.т [7].
Осы пікірдегілер ХҚЕС - ның кейбір стандарттарын алып тастауды немесе Шағын кəсіпорындар үшін, ол стандарттарға өзгертулер енгізуді, немесе Шағын кəсіпорындар үшін жеке стандарттар жинағын шығаруды ұсынады. 2005 жылдың екінші жартысы мен 2006 жылдың басында КХҚЕС басқармасының отырысында Шағын кəсіпорындар үшін стандартты өңдеу
мəселелері талқыланған [8].
Дамушы елдер мамандарының пікірлерінше ХҚЕСК басқармасы Шағын
кəсіпорындар үшін арнайы қаржылық есептілігін дайындамауы (өңдемеуі) қажет. ХҚЕС толық жинағын барлық кəсіпорындар үшін қолдану ретінде қарастырылады, Шағын кəсіпорындарды қоса алғанда. ХҚЕС толық жинағы - бұл ХҚЕСК басқармасымен қабылданған стандарттар мен интерпретациялар (түсініктемелер). Олар өзіне мыналарды қосады: ХҚЕС (IFRS) - халықаралық қаржылық есептілік стандарты, ХҚЕС (IAS) - халықаралық бухгалтерлік стандарты, сонымен қатар интерпретация бойынша халықаралық комитетпен құрылған интерпретация. ХҚЕСК басқармасы мынандай тұжырымдаманы айтады: қаржылық есептіліктің мақсаты кəсіпорынның қаржылық жағдайының өзгерісін жəне қызмет нəтижесінің қаржылық жағдайы туралы ақпараттарды көрсетуден тұрады. Бұл ақпарат экономикалық шешім қабылдауда кең көлемдегі пайдаланушыларға қажет. Яғни Шағын кəсіпорындардың қаржылық есептілігін пайдаланушылар ірі кəсіпорындар немесе жалпы қоғамдық маңызы бар компаниялар, АҚ болуы мүмкін [9].
Мысалға қаржылық есептілігін пайдаланушылар пайыздар төлемін қамтамасыз ету, баланс тұрақтылығы, баланс өтімділігі жəне қысқа мерзімді ақша ағындары туралы, сонымен қатар кəсіпорынның ұзақ мерзімді ақша ағымдарын болжау үшін дайындаған ақпараттардан гөрі, өткен кезеңге төлем пайыздары мен табыс тенденциясы туралы ақпараттарға көбірек қызығушылық танытады. Басқа жағынан қарағанда ШОК қаржылық есептілігін пайдаланушылардың қаржылық есептілікте ірі кəсіпорындар үшін көрсетілмеген ақпараттарға қажеттіліктері туындауы мүмкін. Мысалы Шағын кəсіпорындар банктерден,акционерлерден, жабдықтаушылардан жиі несие алады жəне Шағын кəсіпорындар банктік
қаржыландыруды алу үшін акционерлер мен компаниялар өздерінен жеке активтерін үнемі салып отырады. Сондықтан Шағын кəсіпорындар мен белгілі ақпараттарды кең көлемде ашып көрсетуге, жоғары талап туындауы мүмкін. Осыған байланысты ХҚЕС мен 2- ҚЕҰС арасындағы айырмашылықтар, қаржылық есептілікті пайдаланушылардың қажеттілігі жəне пайда мен зияндар қатынасының талдамасы негізінде анықталады [10].
Тəжірибеде стандарттарды қолданудан пайда, əртүрлі есеп беруші кəсіпорындар үшін ерекшеленеді жəне бірінші кезекте қаржылық есептілікті пайдаланушылардың ақпараттық қажеттілігіне жəне сипатына, көлеміне байланысты болады [11].
Шағын кəсіпорындар жағдайлары ірі кəсіпорындар немесе қоғамдық маңызы бар кəсіпорындардың жағдайларынан көптеген бағыттары бойынша ерекшеленеді, атап айтатын болсақ:
а) қаржылық есептілікті пайдаланушылар кімдер болып табылады жəне
олардың ақпараттық қажеттіліктері қандай; ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазақстан Республикасының қаржы секторын дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған тұжырымдамасы мен қаулысы
Жұмысшылар мен қызметкерлердің кінəсіз жұмыстың тоқтап қалған уақытына төленетін төлемдер
Сақтандыру нарығын дамыту
Туристік бизнестегі делдалдық қызметтің есебі
Қытай Халық Республикасының сақтандыру дамуының жағдайы
Сақтандыру қызметін ұйымдастыру мен оның бәсекеге қабілеттілігіне талдау жасау негізінде оны арттыру жолдары
Дебиторлық борыштар есебінің шетелдік тəжірибесі
Бағалы қағаз нарығы инфрақұрылымы
Еңбек құқығы - оқулық
Жинақтаушы зейнетақы қоры
Пәндер