Ақшасыз есеп айырысу нысандары
1. Ақшасыз есеп айырысудың мәні
2. Ақшасыз есеп айырысу нысандары және онда қолданылатын түсініктер
3. Ақшасыз есеп айырысу нысандарына сипаттама
4. Қорытынды
5. Пайдаланылған әдебиеттер
2. Ақшасыз есеп айырысу нысандары және онда қолданылатын түсініктер
3. Ақшасыз есеп айырысу нысандарына сипаттама
4. Қорытынды
5. Пайдаланылған әдебиеттер
1. Кәсіпорындар сонымен қатар нақты ақшасыз да есеп айырысулар жүргізе алады. Барлық шаруашылық жүргізуші субъектілер өз ақша қаржаттарын банк мекемелерінің тиісті шоттарында сақтап және міндеттемелері бойынша төлемдерін, әдетте, осы мекемелер арқылы ақшасыз нысанда, ал қажет жағдайда Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісінің нормативтік құжаттарымен белгіленген шегінде нақты ақшамен есептесуді жүзеге асырады.
Егер де заңды тұлғаларды арасындағы төлем сомасы 4000 айлық есептік көрсеткіштен асып түссе, онда олар тек ақшасыз тәртіпте есеп айырысуларды жүзеге асырады. Бұл келтірілген мәлімет заңды тұлғаларды арасындағы әрбір мәміле бойынша шартты түрде пайдаланылады. Егер де мәміле сомасы лимиттен асатын болса, онда төлем ақшасыз тәртіпте орындалуы керек, тіптен олар жартылай орындалса да әрбір төлемнің сомасы 4000 айлық есептік көрсеткіштен аспауы керек.
Егер де заңды тұлғаларды арасындағы төлем сомасы 4000 айлық есептік көрсеткіштен асып түссе, онда олар тек ақшасыз тәртіпте есеп айырысуларды жүзеге асырады. Бұл келтірілген мәлімет заңды тұлғаларды арасындағы әрбір мәміле бойынша шартты түрде пайдаланылады. Егер де мәміле сомасы лимиттен асатын болса, онда төлем ақшасыз тәртіпте орындалуы керек, тіптен олар жартылай орындалса да әрбір төлемнің сомасы 4000 айлық есептік көрсеткіштен аспауы керек.
1. Құдайбергенов Н.А., Жантаева А.А., Мурсалим М. Бухгалтерлік есепті 1С:Бухгалтерия программасында жүргізу. Алматы 2014ж.
2. 1С: Предприятие 8. Конфигурация, Бухгалтерия для Казахстана. Редакция 2.0 (Руководство по ведению учета). Москва. Фирма «1С», 2011г.
3. Мырзалиев Б.С.,Әбдішүкіров Р.С. Бухгалтерлік есепті үйренудің әдістемелері. Алматы 2014 ж.
2. 1С: Предприятие 8. Конфигурация, Бухгалтерия для Казахстана. Редакция 2.0 (Руководство по ведению учета). Москва. Фирма «1С», 2011г.
3. Мырзалиев Б.С.,Әбдішүкіров Р.С. Бухгалтерлік есепті үйренудің әдістемелері. Алматы 2014 ж.
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
СӨЖ
Тақырыбы: Ақшасыз есеп айырысу нысандары
Орындаған: Оразбаева А.М. (ФН-305)
Тексерген: Искакова М.С.
Семей 2015 ж.
Жоспар:
1. Ақшасыз есеп айырысудың мәні
2. Ақшасыз есеп айырысу нысандары және онда қолданылатын түсініктер
3. Ақшасыз есеп айырысу нысандарына сипаттама
4. Қорытынды
5. Пайдаланылған әдебиеттер
1. Кәсіпорындар сонымен қатар нақты ақшасыз да есеп айырысулар жүргізе алады. Барлық шаруашылық жүргізуші субъектілер өз ақша қаржаттарын банк мекемелерінің тиісті шоттарында сақтап және міндеттемелері бойынша төлемдерін, әдетте, осы мекемелер арқылы ақшасыз нысанда, ал қажет жағдайда Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісінің нормативтік құжаттарымен белгіленген шегінде нақты ақшамен есептесуді жүзеге асырады.
Егер де заңды тұлғаларды арасындағы төлем сомасы 4000 айлық есептік көрсеткіштен асып түссе, онда олар тек ақшасыз тәртіпте есеп айырысуларды жүзеге асырады. Бұл келтірілген мәлімет заңды тұлғаларды арасындағы әрбір мәміле бойынша шартты түрде пайдаланылады. Егер де мәміле сомасы лимиттен асатын болса, онда төлем ақшасыз тәртіпте орындалуы керек, тіптен олар жартылай орындалса да әрбір төлемнің сомасы 4000 айлық есептік көрсеткіштен аспауы керек.
Ақшалай қаражаттарды сақтау үшін және заңды тұлғалар арасында есеп айырысу үшін Қазақстан Республикасының мекемелерінде банк шоттарын ашады. Банк шоттары - бұл банк пен клиенттер арасындағы келісім-шарттың қатынастарын көрсететін әдіс. Банк шоттары теңгемен де, шетелдік валютамен де жүргізіледі және ол ағымдық, жинақтық және корреспонденттік болып бөлінеді.
Корреспонденттік шоттар - банк шоттары банктер мен ұйымдардың кейбір операция түрлерін жүзеге асырады.
Ағымдағы (есеп айырысу) және жинақ шоттары - бұл да банктік шоттар, бірақ олар жеке және заңды тұлғалар үшін, сондай-ақ заңды тұлғаның оқшауланған бөлімдері үшін де ашылады.
Шетелдік валютадағы қаражаттардың қолда бары мен қозғалысын есептеу үшін субъектіге арнап ағымдағы шоттар ашылуы мүмкін. Ол сыртқы экономикалық қызметін жүзеге асыратын және өнімін валютаға сататын субъекті үшін ашылады. Аккредитивтер, чек кітапшаларының шоттарын және басқаларын субъектілер ақшалай қаражаттарын оқшаулап сақтау үшін және тиісті операцияларын жүргізу үшін ашады.
Субъекті шоттарындағы қаражат олардың иелерінің бұйрығы бойынша есептен шығарылады. Субъектінің рұқсатынсыз шоттағы қаражатты есептен шығаруға соттың, мемлекеттік салық қызметінің рұқсатымен және қолданылып жүрген заңдарда көзделген басқа жағдайларда ғана жол берілуі мүмкін.
Субъектілердің шоттарынан төлем жасау, егер заңдарда өзгеше көзделмесе, субъектінің басшысы белгіленген кезектілікпен жүзеге асады.
Қазақстан Республикасының аймағында ақшаны төлеу мен аударуды жүзеге асыруда келесі әдістерді пайдаланады:
қолма-қол ақшаны аударуды;
төлем тапсырманы ұсынуды;
чектерді беруді;
вексельдерді немесе олардың индосаменттері арқлы беруді;
төлем карточкасын пайдалануды;
тікелей банк шоттарына аударуды;
тапсырма-талап төлемдерін ұсынуды;
инкассалық жарлығын ұсынуды;
республиканың заң актілерінде белгіленген басқа да әдістерді.
2. Ақшасыз есеп айырысудың негізгі нысандары:
:: төлем тапсырма;
:: чек;
:: вексель;
:: тапсырма-талап төлемдері;
:: кеден мен салық қызметінің органдарының инкассалық жарлықтары болып табылады.
Төлеуші мен алушылар өзра есеп айырысу нысандарын келісім-шарт негізнде анықтайды, сондай-ақ олардың арасында болатын талаптары мен міндеттемелерді есепке жатқыза алады.
Нақты ақшасыз есеп айырысу нысандары жүзеге асырылғанда төмендегі негізгі түсініктер қолданылады:
-- Ақшаны жөнелтуші банк және сол ақшаны қабылдаушы банк арасында құрылған келісім шарт негізінде ақша каражаттарын қабылдап алатын банк -- бенефициар банкі деп аталады.
Бенефициар банкі аударылған ақшаны қабылдауга берілген тапсырманы және екі жақты (жөнелтуші банк жөне бенифициар банкі) келісім шартта анықғалган басқадай шарттарды орындауы қажет;
-- Кәсіпорындардан ақшаны аудару немесе ақшаны төлеу жөнінде тапсырма алатын банк - тапсырма алушы банк деп аталады;
-- Ақша аудару процессіне қатынасатын, бірақ не ақшаны жөнелтуші банк, не бенефициар банкі болып табылмайтын кез-келген банк - делдал деп аталады.
-- Ақша аударымы немесе нақты ақшасыз есеп айырысу жүзеге асырылғанда төлем тапсырмасында немесе талап-төлем тапсырмасында ақшаны алушы ретінде көрсетілген тұлға бенефициар болып табылады.
-- Ақшаны төлеуге тиісті тұлғаның келісімінсіз, оның ақша қаражаттарын, құрылған келісім-шарттың негізінде немесе заң бойынша, төлеуге тиісті түлганың қызмет көрсетуші банкке ақшаны өзіне (бенефициарға) аударуға тапсырма берген тұлға -- өндіріп алушы болып табылады, ал төлем жасаушы банк өз тарапынан ол тапсырманы орындауы тиіс.
-- Ақша аудару жөнінде банкке бірінші болып тапсырма беретін тұлға -- ақша аударымын жасаудың инициаторы болып табылады. Инициатор болып төлем жасаушы тұлға да және бенифициар өзі де болуы мүмкін.
-- Инкассалық өкім -- төлем жасаушы тұлғаның банктегі шотынан оның келісімінсіз ақшаны төлетудің әдісі.
-- Чек -- төлем жасау нысандарының бірі, бұл нысан чек берушінің өзіне қызмет көрсетуші банкке чек үстаушыға онда көрсетілген соманы төлеуіне берген қағаз жүзіндегі бұйрығы.
-- Чек беруші -- чекті жазып беретін тұлға.
-- Чек беруші тұлға өзінің шешімі бойынша чек құжатында көрсеткен ақшаны алатын тұлға -- чек ұстаушы болып табылады. Сондай-ақ, чек беруші өзіне чек жазған жағдайда, чек ұстаушысы бола алады.
3. Енді Қазақстан Республикасының аумағында пайдаланылатын нақты ақшасыз есеп айырысу нысандарына кеңірек тоқталайық.
Төлем тапсырмасы. Ал мұндай тапсырманы алған банк осындай нұсқауды алғаннан кейін оны акцептеуге немесе акцептеуден себепті түрде бас тартуы тиісті. Төлеуші банк төлем тапсырмасын акцептеген жағдайда, кәсіпорын акцептелген төлем тапсырмасының орындалуын талап етуге құқылы.
Аккредитивтегі ақша қаражаттары бойынша есеп айырысу басқа қаладағы (субъекті орналасқан жерден басқа жерден тұратын) жабдықтаушылармен қолма-қол ақшасыз есеп айырысу үшін қолданылады. Есеп айырысудың бұл түрі басқа қолма-қол ақшасыз есеп айырысуға ұқсас болып келеді. Бұл есеп айырысу құжаты бойынша сатып алушы өзіне қызмет көрсететін банк мекемесі арқылы жабдықтаушының шоты ашылған, яғни оған қызмет көрсететін банктен аккредитив ашады. Есеп айырысудың бұл түрі 1931 жылдан бері қолданылып келеді. Аккредитивтегі ақшалай қаражаттар бойынша есеп айырысу жабдықтаушыларға төлемнің дер кезінде төленуін қамтамасыз етеді.
Аккредитив - сатып алушыға қызмет ететін банк мекемеснің осы кәсіпорынды немесе ұйымды жабдықтайтын шаруашылық субъектісіне қызмет көрсететін банк мекемесіне тауарларының жіберілгендігін немесе қызметтерінің көрсетілгендігін дәлелдейтін құжаттар бойынша төлем төлеу жайлы тапсырмасы.
Аккредитив тек бір ғана жабдықтаушымен есеп айырысуға арналады. Ал аккредитивтің мерзімі жабдықтаушы мен сатып алушының арасындағы келісім-шартқа сәйкес бекітіледі. Бұл шартта мыналар көрсетілуі қажет:
1.Төлеушінің тапсырмасы бойынша аккредитивті ашқан банктің (банк иитенттің) аталуы.
2.Аккредитивтің түрі және оның орындалуы мен пайдаланылуының әдісі мен тәсілі.
3.Аккредитив бойынша қаржы (ақша) алу үшін жабдықтаушының өзіне қызмет ететін банкке тапсыруға тиісті құжаттардың толық тізімі және нақты сипаттары.
4.Тауарларды, материалдарды тиеп-жөнелткеннен немесе жұмыстарды, қызметтерді орындағаннан кейін құжаттардың банк мкемесіне тапсырылу мерзімі және олардың орындалуына қойылатын талаптар. Жабдықтаушылар аккредитив жайлы, яғни оның ашылғандығы туралы хабарлау.
5. Басқа да керекті құжаттар мен шарттар.
Аккредитивтердің Өтелінген (депоненттелген) және өтелінбеген (депоненттелмеген) - деп аталатын түрлері ашылуы мүмкін. Аккредитив сонымен қатар кері шақырылатын және кері шақырылмайтын болып екі түрге бөлінеді.
Тапсырыс берушінің өзінің шотындағы ақша қаражаты есебіне немесе оған қызмет көрсететін банкінің берген несиесінің есебінен жабдықтаушы кәсіпорынға қызмет көрсететін банкке келісім-шарт бойынша алдын-ала аударылған қаржысы -- өтелінген (депоненттелген) аккредитив болып есептеледі.
Ал сатып алушы кәсіпорын мен жабдықтаушы кәсіпорындарға қызмет көрсетуші банк мекемелері арасында акредитивті көрсетілген қаржы сомаларын аударуға тек қана келесім-шарт жасалынып келісілген, яғни ақша әзірге аударылмаған болса, онда бұл -- өтелінбеген аккредитив түрі қатарына жатқызылады.
Аккредитив ашу жайлы келісім-шартта қарастырылған келісімдерді өзгертуге, жоюға тек сатып алуша, яғни қаржы төлеуші шаруашылық субъектінің ғана құқы болса, ондай аккредитив -- кері шақырылатын аккредитив түрінің қатарына жатқызылады.
Аккредитив ашу туралы екі субъектінің арасындағы келісім-шартта қарастырылған келісімдерді жадбықтаушы кәсіпорынның келісімінсіз жоюға немесе өзгертуге болмайтын аккредитив -- кері шақырылмайтын аккредитив болып саналады.
Аккредитивті ашу үшін төлем төлеуші кәсіпорын өзніе қызмет көрсететін банк мекемесіне арыз береді және сонымен қатар мына құжаттарды көрсетулері қажет:
1. Жабдықтаушы шаруашылық субъектісінің аты.
2. Аккредитив ашылатын келісім-шарттың көшірмесі.
3. Аккредитив ашылатын банктің аты.
4. Аккредитивтің орындалатын уақыты және жері.
5. Аккредитивтен төлем төлеуге қажет болатын құжаттардың толық және нақты аты.
6. Аккредитивтің түрі.
7. Аккредитивтің жаңа тауарға, затқа немесе орындалатын жұмысқа төлем төлеуге арналғандығы және оны төлеу үшін банк мекемесіне табыс етілетін құжаттардың тізімі.
8. Аккредитивтің сомасы.
Аккредитивтен қаржы алу үшін жабдықтаушы кәсіпорын тауарды тиеп жібергеннен кейін аккредитивтің шартында қаралған құжаттарды банк мекемесіне табыс етеді. Бұл құжаттар аккредитивте көрсетілген шарттарды толық қанағаттандыратындай болуы керек. Егер аккредитивте қарастырылған бұл шарттың біеруі орындалмаған жағдайда аккредитивтен қаржы төленбейді. Егер аккредитивте қарастырыған шарт бойынша сатып алушы кәсіпорынның өкілі шотты акцептеуі керек болатын болса, онда ол адам орындаушы, яғни қызмет көрсетуші банкке мына құжаттарды көрсетуі қажет:
1.Төлқұжат немесе оның орнына жүретін басқадай құжаттар.
2.Аккредитив ашқан кәсіпорын берген іс-сапарлық куәлік пен сенімхат.
3.Өзінің қолтаңбасының үлгісі.
Жабдықтаушының банкісінде аккредитив мынандай жағдайларда жабылады:
1.Аккредитивтің мерзімі біткенде.
2.Аккредитивті жабу туралы жабдытаушының арызы бойынша.
Чектермен есеп айырысу. Чек беру төлемді жүзеге асырудың бір тәсілі болып табылады, онда төлем чек беруші аттас төлем құжатын ұстаушыға беру жолымен жасайды. Чек беру өз мәні бойынша чекті ұстаушының ақшалай міндеттемесін орындау болып табылмайды, бірақ, ол соны орыңцау үшін жазылган болса да. Аталған міндеттемені орындау тек чек бойынша ақшаны алатын кезде ғана болады. Чектер жабылатын және жабылмайтын болып бөлінеді. Біріншісі -- депозиттермен қамтылған, ал екіншісі -- қамтылмаған болып бөлінеді. Бұл кезде чектердің төленетіндігі женінде банктердің кепілдік беруі мүмкін, оның ішінде жабылмайтын чектер бойынша да. Чекті қолданумен байланысты банк пен чек берушінің міндеті мен құқығы, чекті қолдану туралы жасалған келісім-шарттың негізінен шығады, яғни бұл келісім-шартга, банк өз клиенттеріне чек берушіге (заңды және жеке тұлға) чегін төлеуді, яғни чек берушінің міндетін өзіне алады, ал клиенттер өз кезегінде банкі белгілеген (демек чектерді беру мен пайдалану) ережелерін сактауға міндетгі. Чек ұстаушылардың құқығы чек берушіден чекті алған кезінен бастап пайда болады. Чектерге, есеп айырысу шотының төлем құжаттарына қол қою құқығына ие тұлғалар қолдарын қояды және қолдарында кітапша иесінің мөрінің таңбасы болуы керек. Чектер жарамсыз болып қалатындықтан чекте жазылғандарды түзету және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
СӨЖ
Тақырыбы: Ақшасыз есеп айырысу нысандары
Орындаған: Оразбаева А.М. (ФН-305)
Тексерген: Искакова М.С.
Семей 2015 ж.
Жоспар:
1. Ақшасыз есеп айырысудың мәні
2. Ақшасыз есеп айырысу нысандары және онда қолданылатын түсініктер
3. Ақшасыз есеп айырысу нысандарына сипаттама
4. Қорытынды
5. Пайдаланылған әдебиеттер
1. Кәсіпорындар сонымен қатар нақты ақшасыз да есеп айырысулар жүргізе алады. Барлық шаруашылық жүргізуші субъектілер өз ақша қаржаттарын банк мекемелерінің тиісті шоттарында сақтап және міндеттемелері бойынша төлемдерін, әдетте, осы мекемелер арқылы ақшасыз нысанда, ал қажет жағдайда Қазақстан Республикасының Ұлттық банкісінің нормативтік құжаттарымен белгіленген шегінде нақты ақшамен есептесуді жүзеге асырады.
Егер де заңды тұлғаларды арасындағы төлем сомасы 4000 айлық есептік көрсеткіштен асып түссе, онда олар тек ақшасыз тәртіпте есеп айырысуларды жүзеге асырады. Бұл келтірілген мәлімет заңды тұлғаларды арасындағы әрбір мәміле бойынша шартты түрде пайдаланылады. Егер де мәміле сомасы лимиттен асатын болса, онда төлем ақшасыз тәртіпте орындалуы керек, тіптен олар жартылай орындалса да әрбір төлемнің сомасы 4000 айлық есептік көрсеткіштен аспауы керек.
Ақшалай қаражаттарды сақтау үшін және заңды тұлғалар арасында есеп айырысу үшін Қазақстан Республикасының мекемелерінде банк шоттарын ашады. Банк шоттары - бұл банк пен клиенттер арасындағы келісім-шарттың қатынастарын көрсететін әдіс. Банк шоттары теңгемен де, шетелдік валютамен де жүргізіледі және ол ағымдық, жинақтық және корреспонденттік болып бөлінеді.
Корреспонденттік шоттар - банк шоттары банктер мен ұйымдардың кейбір операция түрлерін жүзеге асырады.
Ағымдағы (есеп айырысу) және жинақ шоттары - бұл да банктік шоттар, бірақ олар жеке және заңды тұлғалар үшін, сондай-ақ заңды тұлғаның оқшауланған бөлімдері үшін де ашылады.
Шетелдік валютадағы қаражаттардың қолда бары мен қозғалысын есептеу үшін субъектіге арнап ағымдағы шоттар ашылуы мүмкін. Ол сыртқы экономикалық қызметін жүзеге асыратын және өнімін валютаға сататын субъекті үшін ашылады. Аккредитивтер, чек кітапшаларының шоттарын және басқаларын субъектілер ақшалай қаражаттарын оқшаулап сақтау үшін және тиісті операцияларын жүргізу үшін ашады.
Субъекті шоттарындағы қаражат олардың иелерінің бұйрығы бойынша есептен шығарылады. Субъектінің рұқсатынсыз шоттағы қаражатты есептен шығаруға соттың, мемлекеттік салық қызметінің рұқсатымен және қолданылып жүрген заңдарда көзделген басқа жағдайларда ғана жол берілуі мүмкін.
Субъектілердің шоттарынан төлем жасау, егер заңдарда өзгеше көзделмесе, субъектінің басшысы белгіленген кезектілікпен жүзеге асады.
Қазақстан Республикасының аймағында ақшаны төлеу мен аударуды жүзеге асыруда келесі әдістерді пайдаланады:
қолма-қол ақшаны аударуды;
төлем тапсырманы ұсынуды;
чектерді беруді;
вексельдерді немесе олардың индосаменттері арқлы беруді;
төлем карточкасын пайдалануды;
тікелей банк шоттарына аударуды;
тапсырма-талап төлемдерін ұсынуды;
инкассалық жарлығын ұсынуды;
республиканың заң актілерінде белгіленген басқа да әдістерді.
2. Ақшасыз есеп айырысудың негізгі нысандары:
:: төлем тапсырма;
:: чек;
:: вексель;
:: тапсырма-талап төлемдері;
:: кеден мен салық қызметінің органдарының инкассалық жарлықтары болып табылады.
Төлеуші мен алушылар өзра есеп айырысу нысандарын келісім-шарт негізнде анықтайды, сондай-ақ олардың арасында болатын талаптары мен міндеттемелерді есепке жатқыза алады.
Нақты ақшасыз есеп айырысу нысандары жүзеге асырылғанда төмендегі негізгі түсініктер қолданылады:
-- Ақшаны жөнелтуші банк және сол ақшаны қабылдаушы банк арасында құрылған келісім шарт негізінде ақша каражаттарын қабылдап алатын банк -- бенефициар банкі деп аталады.
Бенефициар банкі аударылған ақшаны қабылдауга берілген тапсырманы және екі жақты (жөнелтуші банк жөне бенифициар банкі) келісім шартта анықғалган басқадай шарттарды орындауы қажет;
-- Кәсіпорындардан ақшаны аудару немесе ақшаны төлеу жөнінде тапсырма алатын банк - тапсырма алушы банк деп аталады;
-- Ақша аудару процессіне қатынасатын, бірақ не ақшаны жөнелтуші банк, не бенефициар банкі болып табылмайтын кез-келген банк - делдал деп аталады.
-- Ақша аударымы немесе нақты ақшасыз есеп айырысу жүзеге асырылғанда төлем тапсырмасында немесе талап-төлем тапсырмасында ақшаны алушы ретінде көрсетілген тұлға бенефициар болып табылады.
-- Ақшаны төлеуге тиісті тұлғаның келісімінсіз, оның ақша қаражаттарын, құрылған келісім-шарттың негізінде немесе заң бойынша, төлеуге тиісті түлганың қызмет көрсетуші банкке ақшаны өзіне (бенефициарға) аударуға тапсырма берген тұлға -- өндіріп алушы болып табылады, ал төлем жасаушы банк өз тарапынан ол тапсырманы орындауы тиіс.
-- Ақша аудару жөнінде банкке бірінші болып тапсырма беретін тұлға -- ақша аударымын жасаудың инициаторы болып табылады. Инициатор болып төлем жасаушы тұлға да және бенифициар өзі де болуы мүмкін.
-- Инкассалық өкім -- төлем жасаушы тұлғаның банктегі шотынан оның келісімінсіз ақшаны төлетудің әдісі.
-- Чек -- төлем жасау нысандарының бірі, бұл нысан чек берушінің өзіне қызмет көрсетуші банкке чек үстаушыға онда көрсетілген соманы төлеуіне берген қағаз жүзіндегі бұйрығы.
-- Чек беруші -- чекті жазып беретін тұлға.
-- Чек беруші тұлға өзінің шешімі бойынша чек құжатында көрсеткен ақшаны алатын тұлға -- чек ұстаушы болып табылады. Сондай-ақ, чек беруші өзіне чек жазған жағдайда, чек ұстаушысы бола алады.
3. Енді Қазақстан Республикасының аумағында пайдаланылатын нақты ақшасыз есеп айырысу нысандарына кеңірек тоқталайық.
Төлем тапсырмасы. Ал мұндай тапсырманы алған банк осындай нұсқауды алғаннан кейін оны акцептеуге немесе акцептеуден себепті түрде бас тартуы тиісті. Төлеуші банк төлем тапсырмасын акцептеген жағдайда, кәсіпорын акцептелген төлем тапсырмасының орындалуын талап етуге құқылы.
Аккредитивтегі ақша қаражаттары бойынша есеп айырысу басқа қаладағы (субъекті орналасқан жерден басқа жерден тұратын) жабдықтаушылармен қолма-қол ақшасыз есеп айырысу үшін қолданылады. Есеп айырысудың бұл түрі басқа қолма-қол ақшасыз есеп айырысуға ұқсас болып келеді. Бұл есеп айырысу құжаты бойынша сатып алушы өзіне қызмет көрсететін банк мекемесі арқылы жабдықтаушының шоты ашылған, яғни оған қызмет көрсететін банктен аккредитив ашады. Есеп айырысудың бұл түрі 1931 жылдан бері қолданылып келеді. Аккредитивтегі ақшалай қаражаттар бойынша есеп айырысу жабдықтаушыларға төлемнің дер кезінде төленуін қамтамасыз етеді.
Аккредитив - сатып алушыға қызмет ететін банк мекемеснің осы кәсіпорынды немесе ұйымды жабдықтайтын шаруашылық субъектісіне қызмет көрсететін банк мекемесіне тауарларының жіберілгендігін немесе қызметтерінің көрсетілгендігін дәлелдейтін құжаттар бойынша төлем төлеу жайлы тапсырмасы.
Аккредитив тек бір ғана жабдықтаушымен есеп айырысуға арналады. Ал аккредитивтің мерзімі жабдықтаушы мен сатып алушының арасындағы келісім-шартқа сәйкес бекітіледі. Бұл шартта мыналар көрсетілуі қажет:
1.Төлеушінің тапсырмасы бойынша аккредитивті ашқан банктің (банк иитенттің) аталуы.
2.Аккредитивтің түрі және оның орындалуы мен пайдаланылуының әдісі мен тәсілі.
3.Аккредитив бойынша қаржы (ақша) алу үшін жабдықтаушының өзіне қызмет ететін банкке тапсыруға тиісті құжаттардың толық тізімі және нақты сипаттары.
4.Тауарларды, материалдарды тиеп-жөнелткеннен немесе жұмыстарды, қызметтерді орындағаннан кейін құжаттардың банк мкемесіне тапсырылу мерзімі және олардың орындалуына қойылатын талаптар. Жабдықтаушылар аккредитив жайлы, яғни оның ашылғандығы туралы хабарлау.
5. Басқа да керекті құжаттар мен шарттар.
Аккредитивтердің Өтелінген (депоненттелген) және өтелінбеген (депоненттелмеген) - деп аталатын түрлері ашылуы мүмкін. Аккредитив сонымен қатар кері шақырылатын және кері шақырылмайтын болып екі түрге бөлінеді.
Тапсырыс берушінің өзінің шотындағы ақша қаражаты есебіне немесе оған қызмет көрсететін банкінің берген несиесінің есебінен жабдықтаушы кәсіпорынға қызмет көрсететін банкке келісім-шарт бойынша алдын-ала аударылған қаржысы -- өтелінген (депоненттелген) аккредитив болып есептеледі.
Ал сатып алушы кәсіпорын мен жабдықтаушы кәсіпорындарға қызмет көрсетуші банк мекемелері арасында акредитивті көрсетілген қаржы сомаларын аударуға тек қана келесім-шарт жасалынып келісілген, яғни ақша әзірге аударылмаған болса, онда бұл -- өтелінбеген аккредитив түрі қатарына жатқызылады.
Аккредитив ашу жайлы келісім-шартта қарастырылған келісімдерді өзгертуге, жоюға тек сатып алуша, яғни қаржы төлеуші шаруашылық субъектінің ғана құқы болса, ондай аккредитив -- кері шақырылатын аккредитив түрінің қатарына жатқызылады.
Аккредитив ашу туралы екі субъектінің арасындағы келісім-шартта қарастырылған келісімдерді жадбықтаушы кәсіпорынның келісімінсіз жоюға немесе өзгертуге болмайтын аккредитив -- кері шақырылмайтын аккредитив болып саналады.
Аккредитивті ашу үшін төлем төлеуші кәсіпорын өзніе қызмет көрсететін банк мекемесіне арыз береді және сонымен қатар мына құжаттарды көрсетулері қажет:
1. Жабдықтаушы шаруашылық субъектісінің аты.
2. Аккредитив ашылатын келісім-шарттың көшірмесі.
3. Аккредитив ашылатын банктің аты.
4. Аккредитивтің орындалатын уақыты және жері.
5. Аккредитивтен төлем төлеуге қажет болатын құжаттардың толық және нақты аты.
6. Аккредитивтің түрі.
7. Аккредитивтің жаңа тауарға, затқа немесе орындалатын жұмысқа төлем төлеуге арналғандығы және оны төлеу үшін банк мекемесіне табыс етілетін құжаттардың тізімі.
8. Аккредитивтің сомасы.
Аккредитивтен қаржы алу үшін жабдықтаушы кәсіпорын тауарды тиеп жібергеннен кейін аккредитивтің шартында қаралған құжаттарды банк мекемесіне табыс етеді. Бұл құжаттар аккредитивте көрсетілген шарттарды толық қанағаттандыратындай болуы керек. Егер аккредитивте қарастырылған бұл шарттың біеруі орындалмаған жағдайда аккредитивтен қаржы төленбейді. Егер аккредитивте қарастырыған шарт бойынша сатып алушы кәсіпорынның өкілі шотты акцептеуі керек болатын болса, онда ол адам орындаушы, яғни қызмет көрсетуші банкке мына құжаттарды көрсетуі қажет:
1.Төлқұжат немесе оның орнына жүретін басқадай құжаттар.
2.Аккредитив ашқан кәсіпорын берген іс-сапарлық куәлік пен сенімхат.
3.Өзінің қолтаңбасының үлгісі.
Жабдықтаушының банкісінде аккредитив мынандай жағдайларда жабылады:
1.Аккредитивтің мерзімі біткенде.
2.Аккредитивті жабу туралы жабдытаушының арызы бойынша.
Чектермен есеп айырысу. Чек беру төлемді жүзеге асырудың бір тәсілі болып табылады, онда төлем чек беруші аттас төлем құжатын ұстаушыға беру жолымен жасайды. Чек беру өз мәні бойынша чекті ұстаушының ақшалай міндеттемесін орындау болып табылмайды, бірақ, ол соны орыңцау үшін жазылган болса да. Аталған міндеттемені орындау тек чек бойынша ақшаны алатын кезде ғана болады. Чектер жабылатын және жабылмайтын болып бөлінеді. Біріншісі -- депозиттермен қамтылған, ал екіншісі -- қамтылмаған болып бөлінеді. Бұл кезде чектердің төленетіндігі женінде банктердің кепілдік беруі мүмкін, оның ішінде жабылмайтын чектер бойынша да. Чекті қолданумен байланысты банк пен чек берушінің міндеті мен құқығы, чекті қолдану туралы жасалған келісім-шарттың негізінен шығады, яғни бұл келісім-шартга, банк өз клиенттеріне чек берушіге (заңды және жеке тұлға) чегін төлеуді, яғни чек берушінің міндетін өзіне алады, ал клиенттер өз кезегінде банкі белгілеген (демек чектерді беру мен пайдалану) ережелерін сактауға міндетгі. Чек ұстаушылардың құқығы чек берушіден чекті алған кезінен бастап пайда болады. Чектерге, есеп айырысу шотының төлем құжаттарына қол қою құқығына ие тұлғалар қолдарын қояды және қолдарында кітапша иесінің мөрінің таңбасы болуы керек. Чектер жарамсыз болып қалатындықтан чекте жазылғандарды түзету және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz