Модель ( үлгі ) жасау үшін қажетті материалдар

Тіс немесе жақ – бет протезі, металды немесе пластмассалы шендеуіштерін және басқа да кез – келген, тіпті сынаны қосқандағы стоматологиялық аппараттардың барлығының белгілі бір қатаң түрдегі жеке тағайындалулары, сонымен қатар пішін икемділігі ( конфигурациясы ) модельдеу арқылы жүзеге асырылады.

Модель жасауға қажетті стоматологиялық балауызды материалдар
Тістің, протез базисінің немесе қаңқаның анатомиялық пішінін келтіру үшін модель жасайтын балауызды стоматологиялық материалдар, кейіннен металл, ситалл немесе пластмасса сияқты негізгі материалдармен ауыстырылады. Модель жасайтын материалдар әртүрлі балауызды композицияны құрайды және уақытша, яғни негізгі материалға ауыстырылатын материал болып табылады.
Көп жағдайда модель жасайтын материалдарды қолданбай тіс протездерін дайындау мүмкін болмайды. Оларға болашақ протездің дәлдігі және көптеген басқа қасиеттері байланысты болады. Сондықтан аталған материалдар белгілі бір талаптарға сәйкес келуі тиіс.
Токсикологиялық енжарлығымен қатар модель жасайтын балауызды материалдан төмендегілер талап етіледі:
1. Аз шөгуі (салқындаудың әрбір градусіне 90 – нан 0С – ге дейін 0,1 – 0,15 пайыздан артық болмайтындай көлемде);
2. 41 – 55С аралығындағы температуралық интервалда жақсы созылғыштық қасиеті;
3. Ауыз қуысында алынған өнім пішінінің тұрақтылығын қамтамасыз ететін 37 – 40С температурада жеткілікті қатты болуы;
4. Бөлме температурасында өңдеу барысында сыну және ыдыраудың, сонымен қетар 500С температурада балқытылғаннан кейін салмақты қалдығының болмауы;
5. Жұмсарғанда біркелкі болуы;
6. Протез материалын боямауы,и гипсті пішеннен тез және түгелдей алынуы, протез материалымен жеңіл ауыстырылуы;
7. Ауыз қуысы шырышты қабатының реңінен айрықшалатын түсте болуы;
Балауыз – балқу температурасы 40 – 90С болатын май тәрізді аморфты зат.
Химиялық құрамы жағынан – бұл май қатарының жоғарғы шектелген көмірсутегісі, олардың бір атомды спирттері және жоғарғы эфир қышқылдарының күрделі эфирлері.
Балауыздар бос күйінде барлық аталған заттардан тұруы мүмкін, бірақ көп жағдайда эфирлер деп аталатын қосылыстар түрінде болады. Эфирлет спирттің су молекулаларынан айырылған қышқылдармен өзара әсерлесуі нәтижесінде пайда болады. Балауыздар бензинде, хлороформда, бензолда және эфир майларында жақсы ериді.
Олардың салыстырмалы тығыздылығы 1 – ден төмен болады, олар судан жеңіл. Әлсіз қыздырғанда олар жақсы жұмсарады, жоғарғы дәрежедегі созылғыштыққа ие болады. Ары қарай температураны көтергенде олар сұйық күйге жеңіл өтеді, ал сосын өте аз көлемде күл қалдырып қалдықсыз жанады, осы қасиетінің құю барысында маңызы зор.
Балауыздар төмендегідей топтарға бөлінеді:
- Өсімдәк текті
- Құмырсқалар мен жануарлар өндіретіндер
- Минералды
- Қазбалыф
- Жасанды
Стоматологиялық тәжірибеде балауыздар көп жағдайда әртүрлі

Қолданылған материалдар:

1) А. М.Маженова, Н. Қ.Сейітмәмбетова Стоматологиялық ортопедия,Алматы 2003

2) В. Н. Копейкин, «Ортопедическая стоматология», Москва «Медицина» 1988