Керамика өндірістің тарихы, оның қазіргі жағдайы және болашағы

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 131 бет
Таңдаулыға:

КЕРАМИКА ӨНДІРІСТІҢ ТАРИХЫ, ОНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ

ЖӘНЕ БОЛАШАҒЫ

КЕРАМИКА ӨНДІРІСІНІҢ ДАМУЫНЫҢ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚОЛДАНУЫНЫҢ ҚЫСҚАША ТАРИХИ ОЧЕРКІ

Керамика деп минералдық заттардан (саздан) немесе олардың қоспасынан қалыптасу және күйдіру арқылы өндіретін қолтума тас материалдарды айтады.

Бұрын керамикалық технология дегеніміз саздан, табиғи немесе қолтума жүдеулеткіштер, кварц құмын немесе минералдық заттар қосып өндіретін бұйымдар деп айтылып келді. Кейінгі кезде бұл технологияға құрамына саз кірмейтін техникада қолдалылатын керамикалық тәсілмен алынатын бұйымдардың өнімдері де кіретін болды. Ежелгі грек тілінде "Керамос" құмыра сазынан қалыптап кептіріп және күйдіріп алынған бұйым дегенді білдірген. Кейінірек "Керамика" деген сөз саздан жасалаған бұйымдардың бәріне таралған.

Ескі керамикалық бұйымдардың қалдықтары тас ғасырына жататын қоныстар орнынан табылуда. Құрылыс материалдар ретінде керамикалық бұйымдардың жасы 5000 жылдан асады. Саздар құрылыс материалдар ретінде адамдардың ең ертедегі даму кезінде тұрған үйшіктерді сылау үшін қолданылған. Ескі заманның адамдары саздан алынған форманы бекіту үшін кептіруді және күйдіруді үйреңді. Керамикалық өндіріс көп мыңдаған жылдар бұрын болған. Мысалы, Ніл өзенінің 20м шамасындағы түбіне әйнекейленген сазды қаңқа табылған, ол осыдан 14 мың жыл бұрын жасалған. Египетте біздің заманымыздан 12 мың жыл бұрын сазды кірпіштен тұрғызған архитектуралық ескерткіштердің бар екендігі анықталған. Оларды салу кездерінде шикі және күйдірген кірпіш қолданылған. Осыдан 4-6 мың жыл бұрын, Египеттегі пирамидалар мен храмдарды әшейкелеп әрлеуде, әйнекейленген жұқа кірпішті пайдаланған. Египеттегі алғашқы дамыған, керамика өндірісінің бай тәжірибесі алдымен Грецияға, кейіннен Италияға және тағы басқа Европалық елдерге таралған.

ТМД елдерінің территориясында да ескі ғасырда керамикалық бұйымдар жасалған және қолданған.

Туркмен Республикасының территориясындағы "Каака" деген жерді археологиялық мақсатпен қазғанда, бұдан 6 мың жыл бұрын өндірілген керамикалық бұйымдар табылған. Олар УІ-УП ғасырда қолданылған. Қырымда саздан жасалған құбырлар табылған. Бұл құбырлар ганчар шеңберінде жасалынған, олардың қаңқалары әйнекейленбеген.

Кіндік Азияда /Орта Азия және Қазақстан/ УШ- ғасырға дейінгі шамада, күйдірілмеген сары топырақты және сазды материалдардан-пахсадан жасалынған қабырға, шикі- кірпіш, сазды және топырақты сылақ қолданған.

Күйдірілген кірпіш және бетті керамика гипспен араласқан ерітінділерді УІІ-УІІІ ғасырларда қолдана бастаған және ІX-XІ ғасырларда зәулім құрылыс салуда кең таралған.

мұнда: R, - аязға төзімділігін сынағаннан кейінгі қысқандағы беріктігі

R _c - cy сіңірілген материалдарды қысқандағы беріктік шегі

Аязға төзімді материалдардың аязға төзімділік коэффициенті 0, 75-тен кем болмау керек. Материал ішінде қатқан су ісіне келе белгілі бір жағдайда бірнеше ондаған немесе жүздеген МП-ға жететін кеуектердің қабырғасына қысым түсіреді. Мұнда тұйық кеңістіктер өзінің қатты дене қирауына әкеліп соғатын үлкен механикалық қысымды сезінеді. Мысалы, суды болат құбыр ішінде бірнеше қайтара мұздатқанда, құбыр жарылады. Судың қатуы капиллярлық - кеуекті дене түріндегі бетон, кірпіш т. б. материалдарда басқаша жүреді, кәдімгі су сіңіру кезінде су молекулаларының кешендері /ассоцияттары/ материалдың майда тесіктеріне кірмейтіндігі бұған дейін айтылды, бірақ су салыстырмалы түрдегі ірі тесіктерде қатқанда түзілген мұз қысымымен ұсақ тесіктерге енеді. Бұл гидравликалық "сығым" судың ассоцияланған молекулалық тізбегін үзетін энергия көзі болып табылады, яғни су ассоцияттары бұзылады. Тесік аралық қалқалар мен капиллярлық молекулалык тартылыс күші әсерінен ұсақ тесіктер мен жіңішке капиллярлардағы су ерекше жағдайда болады. Мұнда ол О ⁰ С-дан әлдеқайда төмен температурада да қатпайды, сондықтан тесіктердің қабырғасына қиратушы қысым түсірмейді. Осылайша ұсақ тесіктері бар материалды қатырғанда судың бір бөлігі оның қаңқасына зиянды механикалық әсер етпестен, сығылып енетін қосалқы сиымдылық сияқты қызмет етеді. Бірақ әрине көп қайтара мұздатып, еріте берген соң материал құрылымы бұзылады, ол босаңсиды, беріктігін жоғалтады, тіпті кейде жеке кесектерге бөлініп қалады. Материалдардың узаққа шыдамдылығы көп жағдайда оның аязға төзімділігіне байланысты болады. Сондықтан технологтар қолтума тас материалдарды жасау барысында оларды капиллярлық тесікті жүйесін бағыттауға ұмтылады. Бұл мақсатқа атап айтқанда беттік белсенді заттардың қосылуы әсер етеді. Материалдардың аязға төзімділігін анықтау үшін әдетте үлгілерді кезектестіріп мұздату мен еріту тәсілдерін қолданады. Өздері үшін белгіленген кезекпе-кезек мұздандырып еріту циклінің санына елеулі бұзылусыз төтеп берген материалдарды аязға төзімді деп есептейді. Аязға төзімділігі жөнінде материалдар маркасы 15-тен 300 дейін /қайтарым/ болуы мүмкін. Мысалы, күйдірілген кірпіш - 15-50-ге дейін.

Материалдардың температура әсеріне қатынасын анықтайтын қасиеттері қатарына олардың отқа төзімділігі мен отқа беріктілігі де жатады.

Отқа төзімділігі - бұйымдар мен материалдардың отқа төзімділігі 1580ºС және одан жоғарғы температура әсеріне ұзақ уақыт төзу қажет. Мұнда материалдың жұмсармауы, деформацияға ұшырамауы керек.

Отқа төзімділер қатарына, мәселен, өндірістегі пештердің ішкі бетін дамытуға қажетті бұйымдарды жатқызады. Бұйымдар мен материалдардың отқа төзімділігі 1580-1770°С арасында болса, онда олар отқа төзімді материалдар: 1770-2000°С жоғарғы отқа төзімді, одан жоғары болса - ең жоғарғы отқа төзімді деп бөлінеді. Дамуға төзімділік - бұл материалды тез қыздырып суытқандағы жылу сіңіруінен қиратылмау қабілеті. Қызуға төзімділік материалдың біркелкілігіне, оның құрылымдағы жеке бөлшектерінің температуралық кеңею коэффициентіне /ТКК/ байланысты. ТКК аз болған сайын материалдың қызуға төзімділігі жоғары болады. Материалдардың қызуға төзімділігі ол бұйым қабаттарының температуралық кеңею коэффициентіне, берілген материалдардың химиялық-минералдық құрамына байланысты. Қызуға төзімділік коэффициенті төменгі көрсеткіштермен сипатталады:

Материалдың қызуға қарсыласуы R төмендегіше сипатталады:

мүнда: 5 - созылу кернеуі

X - жылу өткізгіштік коэффициенті

a - темпиратура өткізгіштік коэффициенті

с - меншікті жылу сиымдылығы

у - материалдың орташа тығыздығы, кг/м ³

8 - тарту күші мен ең жоғарғы ұзаруы

Е - серпімділік модулі

х - жылжу кернеуі

МЕХАНИКАЛЬІҚ ҚАСИЕТТЕР

Беріктік пен материалдардың оның ішкі қысымымен бұзылуьна әкеп соғатын күштердің әсері кезінде бұзылуға қарсыласу қабілетін айтады. Бұл күштердің әсерімен материал қысылуы, соғылуы, иілуі, кесілуі, бұралуы мүмкін. «Материалдардың қарсыласуы» ол өзінше бір ғылым саласы . Құрылыс материалдарының аса маңызды қасиеттерінің бірі ретінде беріктікті зерттеуге арналған. Қатты дененің беріктігі жалпы оған тән атомдық молекулярлық өзара әсер күшіне негізделген. Осы атомдар мен молекулаларға тән бұл күштер өте үлкен көлемге жетуі мүмкін. А. Ф. Иоффе көрсеткендей : нақты қатты денелерде құтылуға болмайтын микроскоптық жарықшақтардың, тығыздалмаушылықтың, басқа да жүйе ақауларының болуы олардың беріктігін теориялық есепке қарағанда бірнеше есе төмендетеді. Материалдардың макрожүйесіндегі ақаулар да оның беріктігіне дәл солай зиянды болады.

СУ СІҢІРІМДІЛІГІ

Су сіңірімділік материалдар сумен тікелей байланысқанда олар судың белгілі бір бөлігін сіңіріп алып, өз бойында ұстап қалуға қабілетті. Бұл қасиет су сіңірімділік деп аталады. Су сіңіруді не материал көлемінің сумен толтырылу дәрежесімен /ауқым бойынша су сіңіру В _у /, не сіңірілген су көлемінің құрғақ материал массасына қатысымен /массасы бойынша су сіңіру В _м / бейнелейді. Әдетте ауқым бойынша су сіңіру ол материалдың кеуектігінен аз болады. Өйткені су молекуласының өлшемі кеуектер мен капиллярға «Кіру тесігінен» сан есе шағын болғанымен, су өте майда капиллярға кірмейді. Бір қарағанда таң қаларлық бұл факт төмендегідей түсіндіріледі. Өзге заттардың молекулаларына қарағанда сұйық жағдайдағы су молекулалары өзара дипольді және сутегілік деп аталатын байланыстарымен бірігіп, полимерлік ассоциаттар түзеді. Басқаша айтқанда, су молекулалары ұсақ ұяларға ене алмайтын ірі құрамдармен жылжиды. Қол ұстаса жүріп, тар есікке кіруге тырысқан адамдар тобымен құбылысты түсіндіру көмектесетін болар деп ойлаймыз. Бірақ өте үлкен қысым әсерінен немесе бу тектес жағдайға көшкенде су молекулаларының ассоцияаттары бұзылады да, өте тар саңлаулардан өтуі мүмкін.

ЬІлғал сіңірудің жеке түрі капиллярлық copy, немесе капиллярлық диффузия болып табылады. Суды сіңіру әр уақытта толық кеуектіктен кем, өйткені кеуектің кейбір бөлігі жабық, оларға су кірмейді. Ауқым бойынша су сіңіру әр уақытта 100 пайыздан кем емес, ал салмақ бойынша сіңіру өте кеуекті материалдарда 100 пайыздан көп болуы мүмкін.

Ылғал қайтарымдылығы дегеніміз материалдардың ылғалды қайтару қабілеті. Су өткізгіштік материалдың қысым күші мен су өткізу қабілеті /1 МПа қысымда/ 1 сағат мезгілінде 1м ³ көлемде өтетін су. Абсолютті тығыз материалдар, яғни орташа тығыздығы мен абсолютті тығыздығы сәйкес келетіндер мәселен әйнек, болат су өткізбейді. Ұзақ кеуектілігімен ерекшеленетін тығыздығы жеткілікті материалдар өте баяу диффузиясына орай қалың қабатында іс жүзінде су өткізбейді: /мәселен, құрамы арнайы іріктелген болат/.

Жібу коэффициенті /Кж/ - бұл суға бөктірілген материал беріктігінің /R-/ материалдың құрғақ жағдайдағы беріктігіне /R _K / қатынасы:

Су асты конструкцияларында немссе саз жерлерде түратын конструкцияларда қолданылатын табиғи және қолтума тас материалдардың жібу коэффициенті 0, 8-ден төмен болмауы тиіс деп есептеу қабылданған.

Температуралық кеңею - бұл материалдардың қыздыру әсерінен кеңею қабілеті. Температуралық кеңею материалдағы температураны 1°С-ге көтергенде, бастапқы ұзындығының қандай бөлігіне кеңейететіндігін көрсететін үлгінің кеңею коэффициентімен /ТКК/ өлшенеді. Үлгінің кеңею коэффициентін көп жағдайда м/град-пен есептейді . Ол төменгі көрсеткіштермен сипатталуы мүмкін:

мұндағы: Lt ₀ - үлгінің 0°немесе бөлмедегі температурадағы ұзындығы,

мм Lt - өлшенілген температуралардағы үлгінің ұзындығы, мм

Жылу сыйымдылығы - материалдарды қыздыру кезінде жылудың белгілі бір бөлігін сіңіру қабілеті, ол жеке жылу сыйымдылығымен анықталады. Жылу сыйымдылықты Джоульдегі жеке жылу сыйымдылығының Кельвинге қатынасымен сипатталады [Дж/кг. к. ], кейде ккал/кг. °С. Табиғи және қолтума тас материалдардың және жылу сыйымдылығы әдетте 0, 76-0, 92 Дж/кг. к/ немесе 0, 18-0, 22 ккал/кг°С/ аралығында болады.

Жылу өткізгіштік бұл материалдардың жылуды қалыңдық арқылы бір бетінен екінші бетіне өткізгіштігімен Вт/м. к/ бейнелейді. Анықтамалық және нормативтік әдебиетте көп жағдайда ккал өлшемі кездеседі.

Кеуекті материалдарда жылу ағыны қатты негізбен ауа ұялары арқылы

өтеді. Барлық табиғи және қолтума заттардың ішінде ауаның жылу өткізгіш-

тігі өте төмен. Әсіресе ұсақ бекітілген ауаның "қозғалыссыз" көпіршіктерінің жылу өткізгіштігі аз А-0, 082, Б-0, 082-(), ] 16Вт/м°С/ жылу өткізгіштік мәніне, әсіресе, материал ылғалдылығы әсер етеді. Өйткені кеуектерді толтырған

судың жылу өткізгіштігі ауаға қарағанда 25 есе үлкен. Салыстыру үшін келесі мәліметтерді келтірейік. Кеуекті толтырғыштарды пайдалана отырып жасалған жеңіл бетонның жылу өткізгіштігі, орташа тығыздығы 1200-1600 қг/м ³ болғанда, 0, 46-0, 7 Вт/м. к құрайды, ал орташа тығыздығы 2300-2400 кт/м ³ , кәдімгі ауыр
бетондікі -. 128-151 Вт/м. к, бұл ұялы бетондарға қарағанда әлденеше есе
көп.

Аязға төзімділік - бұл суға бөктірілген материалдарды бірнеше рет алма-кезек мұздатып ерітуге шыдау /20°С/ қабілеті. Суланған материалды мұздату кезіңде қиратылуының негізгі себебі қатқан су әсерінен ұялардың қабырғасына түсетін қысымда жатыр. О ^о С-тағы судың тығыздығы 0, -ды құраса, теріс температурадағы мұздың тығыздығы - 0, 9168, яғни қату кезінде. су ауқымы жағынан 9 пайызға ұлғаяды. Мұз негізінен үш гидраты молекулаларынан /ОН/ түзілген деп есептеледі. Бұл молекулалар массасы жағынан тамшылы сұйық су молекулаларына қарағанда барынша борпылдақ қаптамасымен ерекшеленеді. Сондықтан да мұздату кезінде оның көлемі ұлғаяды. Судың қатқандағы өте үлкен ұлғаюы 4°С температурада байқалады. Материалдың аязға төзімділігі олардың тығыздығына және суды сіңіруіне, кеуектікке байланысты. Тығыз материалдар аязға төзімді. Кеуекті материалдардың аязға төзімділерінде олардың негізгі кеуектері жабық болуы керек, болмаса су кеуекті ауқымның 90%-нен кем сіңіруі ауқымын белгілеу арқылы анықтайды. Ол үшін сыналмақшы материалдарды майдалап ұсақтайды, онан соң ұнтақ бөлшектерін алып тұрған жалпы көлемін анықтайды. Көлем бірлігінің массасын біле отырып, материалдың абсолюттік тығыздығын анықтайды. Әдетте материал тығыздығының су тығыздығына қатынасын бейнелейтін салыстырмалы тығыздықтың сандық мәнін пайдаланады. Бұл шексіз керсеткіш органикалық емес табиғи және қолтума құрылыс материалдарының /мсталдан өзгелері/ басым бөлімінің тығыздығы өте тар аумақта /2400-3000кг/м ³ болып келеді. Тығыздық мәнің осыншама шағын аралығы органикалық емес материалдарды түзетін химиялық элементтердің Д. Менделеев таблицасындағы орнына байланысты екендігінде. Органикалық емес құрылыс материалдарының құрамында негізінен кремний, алюминий, кальций, магний, оттегі болады. Бұл түсінікті, өйткені қолтума органикалық емес материалдар үшін табиғи

материалдар мен шикізат алатын жер қыртысының 97 пайызын кремнии

құрамынан - кремнеземнен, силикаттар, алюмосиликаттардан тұрады.

Элементтер таблицасында магний, алюминий, кремний бір кезеңде, ал

магниймен бір топта атомдық массасы мәндерінің жақындығына орай

кальций орналасқан. Орташа тығыздығы / _Ро / - бұл материалды қалыпты

жағдайдағы ауқымдық бірлігінің массасы, яғни анықталатын көлемге

осы материалға тән қуыстар, ойықтар мен жарықшақтар енеді. Орташа

тығыздықты анықтауды көп жағдайда дұрыс геометриялық формадағы

/мәселен куб, цилиндр/ үлгілерде жүргізіледі. Үлгінің өлшемін өлшейді:

Көлемін (V, ) есептейді /см ³ , м ³ / өлшеу арқылы үлгінің массасын /г. немесе

кг/анықтайды:

Құрылыстағы техникалық прогрестің негізгі бағыттарының бірі үй мен құрылыстың массасын азайту, сондықтан қуыс денелі материалдарды алу маңызды мәселеге айналып отыр. Материалдарда дененің қуыстылығы үлкен болған сайын оның орташа тығыздығы соғүрлым төмен болады. Қуыс денедегі ауа материалдардың тығыз заттарына қарағаңда жылуды, нашар өткізеді. Сондықтан да материалдың орташа тығыздық көрсеткішінің мәні бойынша олардың жылу өткізгіштігі туралы бағалауға болады. Жылытылатын құрылыстарды салу кезінде олардың сыртқы қабырғаларының қалыңдығы материалдың жылу өткізгіштігін ескере отырып аныкталғандықтан, материалдың орташа тығыздығын білу арқылы кабырға қалыңдығы қандай болу керектігін жоспарлап есептеуге болады. Егер қабырғаның орташа тығыздығы орташа есеппен 1820 кг/м -ке тең деп алуға болатын саздан немесе силикат кірпішпен қалағанда, жылу техникалық қалыңдығы есеппен 54 мм болуы керек болса, орта тығыздығы, мысалға 900 кг/м ³ газобетонды қабырғаның шамамен калындығы екі есе жұқа және орташа тығыздығын есептегенде кірпіштен 4 есе жеңіл болады. Орташа тығыздық көрсеткіштері, атап айтқанда материалдардың кеуектігін есептеуге қажет кеуектік - бұл материал көлемінің кеуектермен толтырылу дәрежесі. Кеуек дегеніміз материалдағы ауа немесе сумен толтырылған ұсақ ұялар. Олардың өлшемі милиметрдің миллионнан бірінен, оннан бірге дейінгі бөлшегіндей болады. Кеуектігін есептеп анықтау үшін мына формуланы пайдалануға болады:

мұндағы, К - материалдың кеуектігі; р - абсолютті тығыздығы кг/м ³

р ₀ - орта тығыздығы кг/м ³ материалдың кеуектігі мына аралықта ауытқып отырады, мәселен 0, 2-0, 8 пайыз /гранит, базальт/, 7, 85-8, 5 пайызға дейін /жылу өткізбейтін кірпіш, көбікті бетон/, кеуексіз материалдар да бар /яғни абсолютті тығыз/ әйнек, болат. Мұндай материалдар су өткізбейтіндігімен ерекшеленеді.

Кеуектік - материалдардың маңызды сипаттамасы, өйткені көптеген қасиеттері: орташа тығыздығы, беріктік, су тартқыштық, жылу өткізгіштік, аязға төзімділік т. б. кеуектікке байланысты. Түрлі конструкцияға түрлі кеуекті материалдар пайдаланылады, мәселен жылытылатын үйлердің сыртқы қабырғаларына кеуектігі едәуір жоғары материалдарды пайдаланған жөн, өйткені жылу өткізгіштігі салыстырмалы алғанда нашар, әрі тиісінше жақсы жылу сақтагыш қасиеттерге иеХидротехникальіқ қүрылыстыц бір қатар бөліктері үшін канализацияның қүбырларына жеткілікті дэрежеде су өткізбеу қасиетімен ерекшеленстін кеуектгігі аз материалдар қажет /сол сияқты фарфор бүйымдары т. б. /. Кәп жағдайда кеуектік жалпы көлемнің көрсеткіші, осы материалдардың жеке қасиеттері туралы айту үшін жеткіліксіз болады. Ол үшін кеуектің өлшемін білу жэне оларды өлшемі бойынша іріктеу /диффсренциалдау/ керек. Сондай-ақ материалдарда ісеусктер біркелкі орналасқан, орналаспағандығын анықтау қажет. Материалдардыд кеуектік жүйесін анықтау үшін түрлі тәсілдер бар /сорбциялық, сьшаптық, пирометрия, гигроскоптык жэне т. б. / материалдардың түрлі физикалық қатынасын анықтайтын қасиеттер кслесі топтарға жүйеленеді:

а) бу торіздес жэне тамщылы сүйьгқ әсеріне
қатынасы/ылғалтаргқыштық, су сіңірғіштік, су өткізгіштік, жібу
коэффициенті/; .

б) температура әсерінің қатынасы /температуралық што, жылу
(. [іымдылық, жылу өткізгіштік, аязға төзімділік, отқа төзімділік, отқа
беріктік т. б. /;

н) өзге қасиеттері /бу және газ еыушілік/ электр өткізгіштік және т. б. /, • .

Ылғал тартқыштық бүл материалдардың ауадағы су буларын жұту, физикалық процесі /сорбция/. Мүнда капиллярлық конденсация, яғн» кап. иллярларда /тар кеуектерде/ будың сүйыққа айналуы жүреді. Ілгер су буының сорбциясы материалмен химиялық өзара әсерғе ү. касатын болса, мүндай процесс хемосорбция деп аталады. Кейде і. ілғалды хсмосорбциясы зиянды: осылайша /цементті, күйдірілген кірпішті/үзақ сақтағамда ол беріктілігін жоғалтып, бұзылады.

1. Кұрылыс керимикалық бұйымдарға кіретіндер: қабырғалық материяалдар /кірпіш, керамикаылқ тас т. б. / шатыр жабатын материал/череница /, қабырғалардыд сыртын қаптайтын, қалайтын бұйымдар жеңіл трепелді, екі қабатты беттік кірпіш; қаптама қасбетті плиткалар т. б. /. Рді-пді плиткалар, ішкі қабырғалардың ішкі қабатын қаптайтын плиткалар, санитарлы-техникалы бұйымдар; канализациялық және дренаждық құбырлар; қышқылға төзімді кірпіштер, плиткалар, химиялық апараттар мен жылу оқшаулағыш бұйымдар /жеңіл трепелді кірпіш, керамзит, аглопорит/.

Электротехникалық керамикалық бүйымдарға кіретіндер: роликтер, штепсельді розеткалар, жоғарғы және төменгі вольтты изоляторлар т. б.
Химияға тезімді керамикаға кіретіндер: кірпіш жэне плиткалар, химиялық аппаратураларды, құрылыс конструкциясын қалау үшін, зауыттық аппаратуралар - химия өнеркәсібіне арналған /қышқыл, сілті сұйықтарын тасымалдайтын насостар, агрессивті газдарды соратын желдеткіштер т. б. /.
Шаруашылық тұрмыстық керамикаларға кіретіндер: шаруашылық фаянс жэне фарфор /шай ыдыстары, ас ыдыстары т. б. /, көркемдік сәндік бүйымдар /сауыт, мүсінше т. б. /.
Отқа төзімді бұйымдар, металл балқытатын пештерді және басқа жылу агрегаттарын қалайтын матсриалдар.
Техникалық керамикаға кіретіндср: таза тотықтардан алынатын бұйымдар, тығыз алюмо-силикаттық бүйымдар, жылу элементті, конденсаторлы, ферромагнитті керамикалар т. б. Бұл бұйымдар ядролы энергетикада, радиоэлектроникада, ракета жасауда т. б. қолданады.

Мүндай сұрыпталу бұйымдардың тек белгілі мақсатқа арналуын көроетеді, оларды қасиеттері бойынша бөлмейді /бүйымдардың қүрылымы, олардың тыгыздығы, кеуектігі т. б. / және өндірістіц технологиялық ерекшелігі көрсетілмейді. Керамикалық бүйымдар ірі түйіршікті және майда түйіршікті массаларға бөлінеді, осыған байланысты олардың құрылымы ірі түйіршікті жэне майда түйіршікгі болуы мүмкін. Күйдірілгеннен кейінгі түзілген керамикалық қаңқаның құрылымына қарай құрылыс керамикалық бүйымдар екі топқа. бөлінеді: ірі қүрылыс және жұқа құрылыс керамикалары. Бірінші топқа кіретіндср қабырғалы, шатырлы, қабырғаның сыртқы қабатын қаптайтын, қалайтын материалдар, дренаждық құбырлар т. б.

Ксрамикалық бүйымдарды тығыз және кеуекті деп тебөлсді. Бүйымдарды кеуекті деп су сіңірімділігі 5-7 пайыздан жоғарғы бүйымдарды айтады, тығыз бүйымдар деп су сіңірімділігі 5-7 пайыздан к. ем материалдарды жатқызады. Тығыз бұйымдарды жайлап үрғинда сыңғырлаған дауыс шығарады. Кеуекті бұйымдарға кірпіш, черепица, қабырғаның ішкі жэне сыртқы қабатын қаптайтын плиткалар, керамзит, дренаждық құбырлар, фаянс бұйымдар. ы жатады.

Тығыз бұйымдарға - фарфор, қышқылга төзімді бүйымдмр, канализациялық құбырлар т. б. кіреді. Бұйымдардың бетін өңдсу технологиясы бойынша әйнекеленген және әйнекеленбеген болуы мүмкін. Фарфор жане фаянс бүйымдары, каыализациялық қүбырлар жопс кейбір басқа бүйымдарды эйнекейлейді. Қабыргалы, шатырлы, отқа төзімді жэнс кейбір басқа бүйымдарды әйнекейлемей өндіреді. Керамикалық бұйымдардың жалпы сипаттамасы олардың әр қайсысының өндіріс технологиясын баяндағанда беріледі.

КЕРАМИКАЛЫҚ МАТЕРИАЛДАРДЫҢ НЕГІЗГІ ҚАСИЕТТЕРІ

ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕР ЖӘНЕ ҚҰРЫЛЫМ

СИПАТТАМАЛАРЫ

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.